A morte de Lázaro
1Havia em Betânia um homem chamado Lázaro, que vivia com suas irmãs, Maria e Marta. 2Maria foi aquela que deitou o perfume muito caro sobre os pés de Jesus e os enxugou com os cabelos. Lázaro adoeceu. 3E as duas irmãs mandaram recado a Jesus, dizendo: “Senhor, o nosso irmão está muito mal.”
4Contudo, quando Jesus soube disso, observou: “Essa doença não é para morte, mas para a glória de Deus. Eu, o Filho de Deus, receberei glória em resultado desta enfermidade.” 5Embora Jesus fosse muito amigo de Marta, de Maria e de Lázaro, 6ficou onde estava durante mais dois dias, sem nada fazer para ir ter com eles. 7Por fim, passados esses dois dias, disse aos discípulos: “Vamos para a Judeia!”
8Mas os discípulos opuseram-se. “Mestre, ainda há uns dias atrás os judeus procuraram matar-te e queres voltar para lá?”
9Jesus respondeu: “Há doze horas de luz em cada dia em que uma pessoa pode caminhar sem tropeçar. 10Só de noite é que há perigo de se dar um passo em falso por causa da escuridão.” 11E acrescentou: “O nosso amigo Lázaro adormeceu, mas agora vou acordá-lo!”
12Os discípulos, pensando que Jesus quisesse dizer que Lázaro estava a dormir normalmente, comentaram: “Isso significa que está melhor!” 13Mas o que Jesus queria dizer era que Lázaro tinha morrido.
14Então disse-lhes abertamente: “Lázaro morreu! 15E por vossa causa estou satisfeito, por não ter estado ali nessa altura, pois isto dar-vos-á outra oportunidade de confirmarem a vossa fé. Vamos ter com Lázaro.”
16Tomé, que também era chamado o Gémeo, disse aos outros discípulos: “Vamos nós também, para morrer com Jesus.”
Jesus consola as irmãs
17Quando chegaram a Betânia, souberam que Lázaro já estava sepultado havia quatro dias. 18Betânia ficava perto, a três quilómetros11.18 Literalmente, a quinze estádios., na estrada para Jerusalém. 19E muitos judeus tinham ido para consolar Marta e Maria na sua perda. 20Quando Marta soube que Jesus vinha a caminho, foi ao seu encontro; mas Maria ficou em casa. 21Marta disse a Jesus: “Senhor, se cá estivesses, o meu irmão não teria morrido! 22Mas eu sei que mesmo agora não é tarde demais, pois tudo o que pedires a Deus ele te dará.”
23Jesus respondeu-lhe: “O teu irmão ressuscitará.”
24“Sim”, tornou Marta, “quando toda a gente ressuscitar no dia da ressurreição.”
25Jesus disse-lhe: “Eu sou a ressurreição e a vida! Quem crer em mim viverá, mesmo que morra! 26É-lhe dada a vida eterna por crer em mim e nunca mais morrerá. Crês nisto, Marta?”
27“Sim, Mestre. Creio que és o Cristo, o Filho de Deus, aquele que há tanto tempo esperávamos.” 28Então ela retirou-se e foi chamar Maria: “O Mestre já chegou e quer ver-te.” 29Esta foi logo ter com ele.
30Ora, Jesus parara fora da aldeia, no local onde Marta se encontrara com ele. 31Quando os judeus que estavam na casa, para confortar Maria, a viram sair tão apressadamente, pensaram que fosse ao túmulo de Lázaro para chorar e seguiram-na. 32Chegada ao sítio onde Jesus se encontrava, Maria caiu a seus pés, dizendo: “Senhor, se tivesses estado aqui, o meu irmão não teria morrido!”
33Ao vê-la chorar acompanhada no seu pranto pelas pessoas da terra, Jesus comoveu-se e sentiu forte emoção: 34“Onde está ele sepultado?”, perguntou-lhes. “Vem ver!”, disseram-lhe.
35E Jesus chorou. 36“Vejam como era amigo de Lázaro!”, comentaram as pessoas. 37Mas outros disseram: “Se pôde curar cegos, porque não evitou a morte de Lázaro?” 38Jesus comoveu-se muito outra vez.
Jesus ressuscita Lázaro
Entretanto, chegaram ao sepulcro. Era uma gruta com uma pesada pedra a tapar a entrada. 39“Retirem a pedra!”, ordenou Jesus. Mas Marta, irmã de Lázaro, observou: “Já deve cheirar muito mal, porque há quatro dias que morreu.”
40Jesus respondeu: “Não te disse que, se creres, verás a glória de Deus?” 41Rolaram pois a pedra. Jesus ergueu o olhar para o céu e disse: “Pai, graças te dou por me ouvires. 42Tu ouves-me sempre, mas digo isto por causa de toda a gente que aqui está, para que creiam que me enviaste.” 43Então Jesus ordenou, em voz muito forte: “Lázaro, sai!” 44Lázaro surgiu, ainda todo envolvido em panos e o rosto tapado com uma toalha. Jesus ordenou-lhes: “Desliguem-no e deixem-no ir!” 45E foi assim que muitos judeus que se encontravam com Maria, e viram isto acontecer, creram nele.
O plano para matar Jesus
(Mt 26.1-5; Mc 14.1-2; Lc 22.1-2)
46Alguns, porém, foram ter com os fariseus e contaram-lhes o sucedido. 47Os principais sacerdotes e os fariseus convocaram o conselho para discutir o caso. “Que vamos fazer?”, perguntavam-se uns aos outros. “Não há dúvida de que este homem faz grandes sinais. 48Se não interviermos, toda a gente crerá nele, e o exército romano virá e destruirá tanto o nosso templo como a nossa nação.”
49Um deles, Caifás, que naquele ano era sumo sacerdote, disse: “Vocês não percebem nada. 50Nem entendem que vos é preferível que morra um único homem pelo povo. Porque é que se há de perder toda a nação?”
51Esta revelação de que Jesus deveria morrer por todo o povo veio da boca de Caifás, no seu cargo de sumo sacerdote; não foi coisa que tivesse pensado por si próprio, mas foi uma profecia. 52Era uma predição de que a morte de Jesus não seria só por Israel, mas para reunir todos os filhos de Deus espalhados pelo mundo.
53A partir daí, começaram a planear a morte de Jesus. 54Jesus já não andava manifestamente em público. Saindo de Jerusalém, dirigiu-se para a proximidade do deserto, para a localidade de Efraim, onde ficou com os discípulos.
55A Páscoa dos judeus estava próxima e muitos daquela província entraram em Jerusalém, antes da data para poderem proceder à cerimónia da purificação. 56Queriam ver Jesus e enquanto estavam no templo perguntavam uns aos outros: “O que é que acham? Virá ele à festa da Páscoa?” 57Entretanto, os principais sacerdotes e fariseus tinham anunciado publicamente que, se alguém visse Jesus, devia participar imediatamente o facto para que o pudessem prender.
Okufa kwa Laazaalo
111:1 a Mat 21:17 b Luk 10:38Awo olwatuuka omuntu ayitibwa Laazaalo eyali e Besaniya n’alwala. Besaniya ky’ekibuga Maliyamu ne Maliza bannyina ba Laazaalo mwe baali. 211:2 Mak 14:3; Luk 7:38Maliyamu oyo ye yasiiga Mukama waffe amafuta ag’akaloosa ku bigere n’abisiimuuza enviiri ze. 311:3 nny 5, 36Awo Maliyamu ne Maliza ne batumira Yesu ne bamutegeeza nti, “Mukama waffe, mukwano gwo gw’oyagala ennyo mulwadde nnyo.”
411:4 nny 40; Yk 9:3Naye Yesu bwe yakitegeera n’agamba nti, “Ekigendereddwa mu bulwadde buno si kufa, wabula kulaga kitiibwa kya Katonda, era n’okuweesa Omwana wa Katonda ekitiibwa.” 5Yesu yali mukwano gwa Maliyamu ne Maliza ne Laazaalo, naye bwe yawulira nga Laazaalo alwadde n’ayongera n’asigala we yali 6n’amalawo ennaku endala bbiri nga tanagenda gye bali. 711:7 Yk 10:40Awo ennaku bbiri bwe zaayitawo n’agamba abayigirizwa be nti, “Tuddeyo e Buyudaaya.”
811:8 a Mat 23:7 b Yk 8:59; 10:31Kyokka abayigirizwa be, ne bamugamba nti, “Labbi, mu nnaku ntono ezaakayita Abayudaaya baagezaako okukutta. Ate gy’odda?”
911:9 Yk 9:4; 12:35Yesu n’abaddamu nti, “Essaawa ez’emisana ziwera kkumi na bbiri, era omuntu bw’atambula emisana teyeesittala kubanga aba alaba. 10Wabula atambula ekiro ye yeesittala, kubanga omusana teguli mu ye.”
1111:11 a nny 3 b Bik 7:60Bwe yamala okwogera ebyo n’abagamba nti, “Mukwano gwaffe Laazaalo yeebase, naye ŋŋenda kumuzuukusa.”
12Abayigirizwa ne bamugamba nti, “Mukama waffe oba yeebase anaazuukuka.” 1311:13 Mat 9:24Naye Yesu yayogera ku kufa kwa Laazaalo, kyokka bo abayigirizwa be ne balowooza nti ayogera ku kwebaka tulo.
14Awo n’alyoka abategeereza ddala nti, “Laazaalo afudde. 15Naye ku lw’obulungi bwammwe, nsanyuse kubanga ssaaliyo, mulyoke mukkirize; kale mujje tugende gy’ali.”
1611:16 Mat 10:3; Yk 14:5; 20:24-28; 21:2; Bik 1:13Awo Tomasi eyayitibwanga Didumo11:16 Didumo okutegeeza nti mulongo n’agamba banne nti, “Ka tugende tufiire wamu naye.”
1711:17 nny 6, 39Bwe baatuuka e Besaniya Yesu n’asanga nga Laazaalo yaakamala ennaku nnya mu ntaana. 1811:18 nny 1Besaniya kyali kumpi ne Yerusaalemi, kilomita nga ssatu. 1911:19 nny 31; Yob 2:11Abayudaaya bangi baali bazze okukubagiza Maliza ne Maliyamu olw’okufiirwa mwannyinaabwe. 2011:20 Luk 10:38-42Maliza bwe yawulira nti Yesu ajja, n’agenda okumusisinkana, kyokka Maliyamu n’asigala mu nnyumba ng’atudde. 2111:21 nny 32, 37Awo Maliza n’agamba Yesu nti, “Mukama wange, singa wali wano mwannyinaze teyandifudde. 2211:22 nny 41, 42; Yk 9:31Era kaakano mmanyi nti buli ky’onoosaba Katonda, ajja kukikuwa.”
23Yesu n’agamba Maliza nti, “Mwannyoko ajja kuzuukira.”
2411:24 Dan 12:2; Yk 5:28, 29; Bik 24:15Maliza n’amuddamu nti, “Mmanyi nti alizuukira ku lunaku olw’enkomerero.”
2511:25 Yk 1:4Yesu n’amugamba nti, “Nze kuzuukira n’obulamu; akkiriza nze newaakubadde ng’afudde, aliba mulamu, 26na buli muntu omulamu akkiriza nze talifa emirembe n’emirembe. Ekyo okikkiriza?”
2711:27 a Luk 2:11 b Mat 16:16 c Yk 6:14Maliza n’amugamba nti, “Mukama wange nzikiriza nti ggwe Kristo Omwana wa Katonda, ajja mu nsi.”
2811:28 Mat 26:18; Yk 13:13Awo Maliza bwe yamala okwogera ebyo, n’ava eri Yesu n’agenda eri Maliyamu n’amuzza ku bbali mu kyama ng’agamba nti, “Omuyigiriza azze, akuyita.” 29Maliyamu olwawulira ekyo n’asitukiramu n’agenda eri Yesu. 3011:30 nny 20Yesu yali akyali mu kifo Maliza we yamusisinkana nga tannatuuka mu kibuga. 3111:31 nny 19Abayudaaya abaali bazze okukubagiza abaali mu nnyumba ne Maliyamu bwe baamulaba ng’ayimiridde mangu ng’afuluma ne bamugoberera ne balowooza nti agenda ku ntaana akaabire eyo.
3211:32 nny 21Maliyamu bwe yatuuka awali Yesu n’afukamira ku bigere bye, nga bw’agamba nti, “Mukama wange, singa wali wano mwannyinaze teyandifudde.”
3311:33 a nny 38 b Yk 12:27Yesu bwe yamulaba ng’akaaba era n’Abayudaaya abaali naye nga bakaaba n’anyolwa mu mutima, n’ajjula obuyinike. 34N’abuuza nti, “Mwamuteeka wa?”
Ne bamugamba nti, “Mukama waffe jjangu olabeyo.”
3511:35 Luk 19:41Yesu n’akaaba amaziga.
3611:36 nny 3Awo Abayudaaya ne bagamba nti, “Ng’abadde amwagala nnyo!”
3711:37 a Yk 9:6, 7 b nny 21, 32Naye abamu ku bo ne bagamba nti, “Ono eyazibula amaaso ga muzibe, lwaki teyaziyiza musajja ono kufa?”
Yesu Azuukiza Laazaalo
3811:38 a nny 33 b Mat 27:60; Luk 24:2; Yk 20:1Awo Yesu ne yeeyongera okujjula obuyinike. N’atuuka ku ntaana. Yali mpuku ng’eggaliddwawo n’ejjinja. 3911:39 nny 17Yesu n’agamba nti, “Muggyeewo ejjinja.”
Naye Maliza, mwannyina w’omufu, n’amugamba nti, “Kaakano awunya nnyo, kubanga yaakamala ennaku nnya mu ntaana.”
4011:40 a nny 23-25 b nny 4Yesu n’amuddamu nti, “Saakugambye nti bw’onokkiriza onoolaba ekitiibwa kya Katonda?”
4111:41 a Yk 17:1 b Mat 11:25Ne baggyawo ejjinja. Awo Yesu n’atunula waggulu n’agamba nti, “Kitange nkwebaza olw’okumpulira. 4211:42 a Yk 12:30 b Yk 3:17Mmanyi nti bulijjo ompulira, naye kino nkyogedde olw’abantu bano abayimiridde wano, balyoke bakkirize nti ggwe wantuma.”
4311:43 Luk 7:14Bwe yamala okwogera bw’atyo, n’akoowoola mu ddoboozi ery’omwanguka nti, “Laazaalo fuluma.” 4411:44 a Yk 19:40 b Yk 20:7Awo Laazaalo n’ava mu ntaana, ng’amagulu ge n’emikono bizingiddwa mu ngoye eziziikibwamu abafu, nga n’ekiremba kisibiddwa ku maaso ge.
Yesu n’abagamba nti, “Mumusumulule atambule.”
4511:45 a nny 19 b Yk 2:23 c Kuv 14:31; Yk 7:31Bangi ku Bayudaaya abajja ne Maliyamu bwe baalaba Yesu ky’akoze ne bamukkiriza. 46Naye abalala ne bagenda eri Abafalisaayo ne babategeeza Yesu kye yakola.
4711:47 a nny 57 b Mat 26:3 c Mat 5:22 d Yk 2:11Awo bakabona abakulu n’Abafalisaayo ne batuuza olukiiko ne bagamba nti, “Tukole ki? Kubanga omuntu ono akola ebyamagero bingi. 48Bwe tumuleka bw’atyo, abantu bonna bajja kumukkiriza bamugoberere, n’ekirivaamu Abaruumi bagenda kujja bazikirize ekifo ekitukuvu n’eggwanga lyaffe.”
4911:49 a Mat 26:3 b nny 51; Yk 18:13, 14Awo omu ku bo, Kayaafa eyali Kabona Asinga Obukulu mu mwaka ogwo, n’abagamba nti, “Mmwe temuliiko kye mumanyi. 5011:50 Yk 18:14Temulaba nti kirungi omuntu omu afe, eggwanga lyonna lireme kuzikirira?”
51Ekyo Kayaafa teyakyogera ku bubwe, wabula ye nga Kabona Asinga Obukulu, yayogera eby’obunnabbi nti Yesu yali anaatera okufiirira eggwanga, 5211:52 Is 49:6; Yk 10:16ate si ggwanga lyokka naye n’okukuŋŋaanya abaana ba Katonda abaasaasaana. 5311:53 Mat 12:14Okuva ku lunaku olwo abakulembeze b’Abayudaaya ne basala amagezi okutta Yesu.
5411:54 Yk 7:1Noolwekyo, Yesu n’alekayo okutambula mu Buyudaaya mu lwatu, wabula n’avaayo n’alaga mu kifo ekiriraanye eddungu, mu kibuga ekiyitibwa Efulayimu, n’abeera eyo n’abayigirizwa be.
5511:55 a Kuv 12:13, 23, 27; Mat 26:1, 2; Mak 14:1; Yk 13:1 b 2By 30:17, 18Embaga y’Abayudaaya ejjuukirirwako Okuyitako yali eneetera okutuuka, abantu bangi ne bava mu byalo ne bambuka e Yerusaalemi okukola omukolo ogw’okwetukuza ng’embaga tennatuuka. 5611:56 Yk 7:11Bwe baali bakuŋŋaanidde mu Yeekaalu, ne banoonya Yesu, ne beebuuzaganya nti, “Mulowooza mutya? Yesu tajje ku mbaga?” 57Bakabona abakulu n’Abafalisaayo baali balagidde nti, Omuntu yenna bw’amanya Yesu wali abategeeze, balyoke bamukwate.