Jacob foge de Labão
1Jacob começou a ouvir o que os filhos de Labão diziam; que tudo o que tinha o tirara ao pai e que à custa deste é que enriquecera. 2E Jacob via bem o esfriamento da atitude de Labão em relação a si próprio.
3Então o Senhor falou a Jacob: “Volta para a terra dos teus pais e da tua família. Eu hei de estar sempre contigo.”
4Por isso, um dia Jacob mandou chamar Raquel e Leia ao campo, lá onde estava a guardar os rebanhos, para lhes falar destas coisas: 5“O vosso pai mudou muito comigo, mas o Deus do meu pai tem estado comigo. 6Vocês sabem como tenho trabalhado duramente para o vosso pai. 7Contudo, ele enganou-me e alterou várias vezes o contrato de salário que fiz com ele. Deus, no entanto, não permitiu que eu fosse prejudicado. 8Porque quando dizia que todos os animais malhados seriam meus, então todo o rebanho dava malhados. Depois, quando alterava e dizia que seriam antes os de listas os meus, o rebanho dava só listados! 9Foi dessa forma que Deus me fez enriquecer à custa do rebanho do vosso pai. 10Então, na altura do rebanho conceber, tive um sonho em que os bodes que fecundavam as ovelhas eram listados, sarapintados ou às manchas.
11A certa altura desse sonho o anjo de Deus chamou-me: ‘Jacob!’ E eu disse: ‘Estou aqui!’ 12E ele disse-me que devia juntar as cabras brancas aos bodes listados, sarapintados e manchados. ‘Tenho visto o que Labão fez contigo. 13Eu sou o Deus que te encontrou em Betel, naquele lugar em que me consagraste uma pedra levantada como monumento e em que fizeste voto de me servir. Portanto, deixa agora esta terra e volta para onde está a tua família.’ Foram as suas palavras.”
14Raquel e Leia responderam-lhe: “Estamos inteiramente de acordo. Aliás, não há aqui nada para nós. Nenhuma parte dos bens do nosso pai nos caberia em herança, fosse de que maneira fosse. 15Pelo contrário, reduziu os nossos direitos aos de meras mulheres estranhas à casa. Vendeu-nos e até o dote a que tínhamos direito ficou com ele! 16Portanto, toda a fortuna que Deus tirou ao nosso pai agora é nossa e dos nossos filhos; por isso vai, faz tudo o que Deus te disse.”
17Assim, um certo dia, Jacob pôs as mulheres e os filhos em camelos e partiu 18levando consigo todos os rebanhos que tinha obtido em Padan-Arã, assim como tudo o que adquirira ali, e partiu para regressar junto do seu pai Isaque, na terra de Canaã. 19Raquel chegou mesmo a roubar da casa do pai os ídolos, quando tinha ido tosquiar o rebanho. 20Assim, Jacob enganou Labão, o arameu, seu sogro, ao fugir da casa dele sem lhe dizer nada. 21Jacob fugiu com tudo o que possuía e atravessou o rio Eufrates, tomando a seguir a direção do território de Gileade.
Labão persegue Jacob
22Labão só soube dessa fuga três dias depois. 23Tomou consigo vários homens da sua casa e foi em perseguição deles, só os apanhando sete dias mais tarde, nos montes de Gileade. 24Nessa noite, Deus apareceu-lhe num sonho: “Vê bem o que vais dizer a Jacob! Não o amaldiçoes nem tão-pouco cuides em abençoá-lo.”
25Labão conseguiu finalmente apanhá-los quando acampavam nos montes de Gileade. Ele e os seus homens fizeram o mesmo nas proximidades.
26“Que significa isto, que te esquivaste assim de mim?”, perguntou-lhe Labão. “Levas-me as minhas filhas como se tivessem sido feitas prisioneiras numa batalha! 27Porque é que nem sequer me deste a possibilidade de fazer uma festa de despedida em que houvesse alegria, se cantasse e se tocasse? 28Nem sequer me deixaste beijar os meus netos e netas. Foi muito estranho e muito insensato o que fizeste. 29Tinha agora a possibilidade de te fazer mal, de me vingar, mas o Deus do teu pai falou comigo ontem à noite, dizendo-me que visse bem que não te amaldiçoasse nem sequer te abençoasse. 30Queria contudo perguntar-te uma coisa: Embora quisesses muito ir embora, porque tinhas saudades dos teus e da tua casa, por que razão havias tu de me roubar os meus ídolos?”
31Jacob retorquiu-lhe: “Se me esquivei foi porque tinha medo e pensei que talvez quisesses tirar-me pela força as tuas filhas. 32Mas quanto aos deuses da tua casa, morra aquele que os tiver tirado! Seja o que for que achares aqui entre nós, e que seja teu, podes levá-lo sem mais problemas.”
Jacob não sabia que Raquel os tinha furtado.
33Labão foi primeiramente à tenda de Jacob e procurou lá. Depois foi à de Leia e à de ambas as criadas e não achou nada. Por fim, entrou na de Raquel. 34Mas Raquel tinha-os escondido sob a albarda dum camelo e por isso foi-se sentar nele. Labão procurou por toda a parte na tenda e também não viu nada.
35“Pai, desculpa-me se não me levanto”, disse, “mas é que estou menstruada!”
36Então Jacob ficou mesmo irritado contra Labão e perguntou-lhe: “Bom e então? O que é que encontraste? Qual foi afinal o meu crime? Vieste em minha perseguição como se fosse um criminoso. 37Fizeste-me uma busca completa. Põe aqui diante de nós tudo o que eu tenho roubado, para que a tua gente e nós próprios o vejamos e se possa decidir quem é o culpado. 38Afinal, sabes bem, estive 20 anos contigo, cuidando dos teus animais que sempre deram crias saudáveis e nunca comi sequer um carneiro do teu rebanho. 39Se acontecia que algum animal do rebanho era atacado por uma fera não o vinha trazer pedindo-te para tomares nota de que havia um a menos. Pelo contrário, pagava-to. Aliás, qualquer animal que tivesse sido roubado, fosse quando fosse, de dia ou de noite, querias que o pagasse, tivesse eu ou não a responsabilidade do rebanho na altura do roubo! 40Trabalhei para ti tanto sob o calor ardente do dia como durante o frio das noites geladas em que até nem podia dormir. 41Sim, foram 20 anos: foram 14 para ganhar as tuas duas filhas e mais 6 para conseguir os rebanhos que tenho; e dez vezes mudaste-me o salário! 42Se não fosse a misericórdia de Deus, o Deus de Abraão meu avô, o grande Deus de Isaque meu pai, ter-me-ias mandado embora sem um centavo. Mas Deus deu atenção à situação em que me encontrava, tomou em consideração o meu duro trabalho e viu a tua crueldade, por isso te apareceu ontem à noite!”
43Labão respondeu-lhe por sua vez: “Estas mulheres são minhas filhas e estes moços são também filhos meus; e até esses rebanhos e tudo o que tens é, afinal, meu. Mas o que poderia eu fazer com as minhas próprias filhas e os meus netos? 44Vamos fazer um tratado de paz e dele ficarão dependentes as nossas relações.”
45Jacob pegou numa pedra e ergueu-a em sinal de monumento comemorando essa aliança. 46Depois disse aos seus homens que juntassem várias pedras. E assim eles fizeram. Juntaram e fizeram um monte de pedras e junto a ele, comeram. 47Chamaram-lhe a Pilha do Testemunho; na língua de Labão31.47 Em aramaico. Jegar-Saaduta e na de Jacob31.47 Em hebraico. Galeede.
48E Labão disse: “Que esta pilha de pedras sirva como testemunho da aliança entre mim e ti.” Por isso, o seu nome será Galeede. 49Também ficou conhecida pela Coluna da Vigilância ou Mizpá31.49 Em hebraico., porque Labão também declarou: “Que seja o Senhor mesmo a vigiar se cumprimos este tratado, quando estivermos longe um do outro. 50Que seja ele próprio a verificar se vieres a tratar mal as minhas filhas ou a tomar outras mulheres além delas. Eu poderei não saber nada, mas Deus há de vê-lo. 51-52Esta pilha de pedras”, continuou Labão, “e esta outra levantada em padrão, lembrará a toda a gente a promessa que fizemos de que nem eu passarei esta linha para ir atacar-te nem tu a atravessarás para me combater. 53Que seja o próprio Deus de Abraão, o de Naor e do seu pai, a julgar qualquer tentativa de quebra desta aliança por parte de um de nós.”
Jacob jurou, perante o poderoso Deus do seu pai Isaque, que havia de respeitar esse tratado. 54E apresentou a Deus um sacrifício ali mesmo no cimo daquela montanha, convidando os seus companheiros para uma festa; assim comeram e passaram juntos a noite naquele monte.
55Na manhã seguinte, ainda de madrugada, Labão beijou as filhas e os netos, abençoou-os e partiu, regressando a casa.
Nagpalagyo si Jacob kay Laban
1Nakabati si Jacob nga ang mga anak nga lalaki ni Laban nagasiling, “Ginkuha ni Jacob ang halos tanan nga pagkabutang sang aton amay. Ang tanan niya nga manggad naghalin sa pagkabutang sang aton amay.” 2Natalupangdan man ni Jacob nga naglain na ang pagtratar ni Laban sa iya kaysa sang una.
3Nagsiling ang Ginoo kay Jacob, “Pauli ka na sa lugar sang imo katigulangan, didto sa imo mga paryente, kag ako mangin kaupod mo.”
4Gani ginpatawag ni Jacob ang iya mga asawa nga si Raquel kag si Lea nga magkadto didto sa palahalban sang iya mga sapat. 5Nagsiling siya sa ila, “Natalupangdan ko nga naglain na ang pagtratar sang inyo amay sa akon kaysa sang una. Pero wala ako pagpabay-i sang Dios sang akon amay. 6Nakahibalo man kamo nga nagserbisyo ako sa inyo amay hasta sa akon masarangan, 7pero gintunto pa niya ako. Napulo gid ka beses nga ginliwat-liwat niya ang akon suhol. Pero wala ako pagpabay-i sang Dios nga daog-daugon lang niya. 8Kon magsiling gani si Laban nga ang kambang nga mga kanding amo ang suhol ko, puro man kambang ang bata sang mga kanding. 9Ginkuha sang Dios ang kasapatan sang inyo amay kag ginhatag sa akon.”
10Nagsiling pa gid si Jacob, “Sang tion sang pagpahigal sang mga sapat, nagdamgo ako. Nakita ko nga ang mga lalaki nga kanding nga nagakasta sa mga babayi nga kanding mga kambang. 11Sa akon nga damgo gintawag ako sang anghel sang Dios. Siling niya, ‘Jacob!’ Nagsabat ako sa iya 12kag nagsiling siya dayon, ‘Tan-awa, tanan nga lalaki nga kanding nga nagakasta sa mga babayi nga kanding mga kambang. Ginhimo ko ini tungod kay nakita ko ang tanan nga ginahimo sa imo ni Laban. 13Ako ang Dios nga nagpakita sa imo didto sa Betel, sa lugar nga sa diin ginbubuan mo sang lana ang bato nga ginpatindog mo bilang handumanan. Kag didto ka man nagsumpa sa akon. Karon, panghimos ka kag maghalin sa sini nga lugar kag magpauli sa lugar nga sa diin ka natawo.’ ”
14Nagsabat si Raquel kag si Lea kay Jacob, “Wala na kami sing may mapanubli sa amon amay. 15Iban na kami nga tawo sa iya pagtan-aw. Ginbaligya niya kami kag ubos na niya gasto ang amon bili. 16Ang tanan nga manggad nga ginbawi sang Dios sa iya kag ginhatag sa imo makabig namon nga amo ang palanublion namon kag sang amon mga anak. Gani tumana ang ginsiling sa imo sang Dios.”
17-18Nanghimos dayon si Jacob agod makapauli sa Canaan, sa lugar sang iya amay nga si Isaac. Ginpasakay niya ang iya mga anak kag mga asawa sa mga kamelyo. Gindala niya ang iya mga kasapatan kag ang tanan niya nga pagkabutang nga iya natipon sa Padan Aram. 19Natabuan sadto nga naglakat si Laban sa pagpanggunting sang iya mga karnero, kag samtang wala siya ginkuha ni Raquel ang mga dios-dios sang iya tatay. 20Natunto ni Jacob si Laban nga Arameanhon tungod wala siya nagsugid nga mahalin na siya. 21Sang paglakat ni Jacob, dala niya ang tanan niya nga pagkabutang. Nagtabok siya sa Suba sang Eufrates kag nagpakadto sa kabukiran sang Gilead.
Ginlagas ni Laban si Jacob
22Tatlo na ka adlaw ang nagligad sang nahibaluan ni Laban nga naglayas sanday Jacob. 23Gani ginlagas niya si Jacob upod ang iya mga paryente sa sulod sang pito ka adlaw. Nalambot nila sanday Jacob didto sa kabukiran sang Gilead. 24Sadto nga gab-i, nagpakita ang Dios kay Laban nga Arameanhon sa damgo. Nagsiling ang Dios sa iya, “Indi pag-anha si Jacob.”
25Nagapatindog sadto si Jacob sang iya tolda sa kabukiran sang Gilead sang naabtan siya ni Laban. Kag didto man nagpatindog sanday Laban sang ila mga tolda. 26Nagsiling si Laban kay Jacob, “Ngaa ginhimo mo ini sa akon? Ngaa gintunto mo ako? Imo pa nga gindala ang akon mga anak nga daw sa mga bihag sa inaway. 27Ngaa gintunto mo ako kag naglakat kamo nga wala maglisensya sa akon? Kon nagsiling lang kamo, akon pa kuntani kamo ginpalakat nga may kinasadya sa sunata sang tamborin kag arpa. 28Wala mo gani ako pagpahaluka sa akon mga apo kag mga anak paglakat nila. Indi gid maayo ining ginhimo mo. 29May rason gid ako kuntani nga halitan ka, ugaling ginpaandaman ako kagab-i sang Dios sang imo amay nga indi ko ikaw pag-anhon. 30Nahibaluan ko nga nahidlaw ka na gid sa inyo, gani gusto mo na nga magpauli. Pero ngaa ginkawat mo ang akon mga dios-dios?”
31Nagsabat si Jacob sa iya, “Wala ako maglisensya sa imo kay nahadlok ako nga basi puwersahon mo ako nga bawion sa akon ang imo mga anak. 32Pero kon parte sa imo mga dios-dios nga nadula, kon makita mo gani ini sa kay bisan sin-o sa amon, pagasilutan siya sang kamatayon. Sa atubangan sang aton mga paryente bilang mga saksi, tan-awa kon may pagkabutang ka diri sa amon kag kon may ara kuhaa.” Wala kahibalo si Jacob nga si Raquel gali ang nagkuha sang mga dios-dios ni Laban.
33Gani ginpangita ni Laban ang iya mga dios-dios sa tolda ni Jacob, sa tolda ni Lea, kag pati sa tolda sang duha ka suluguon nga babayi nga mga asawa ni Jacob. Pero wala gid niya nakita ang iya mga dios-dios. Pagguwa niya sa tolda ni Lea, nagsulod siya dayon sa tolda ni Raquel. 34Pero natago na ni Raquel ang mga dios-dios sa bulsa-bulsa sang hapin sa kamelyo, kag iya ini nga ginpungkuan. Ginpangita ni Laban ang mga dios-dios didto sa tolda ni Raquel pero wala gid niya makita. 35Nagsiling si Raquel sa iya, “Tay, indi ka lang maakig kon indi ako makatindog kay ara abi ang akon pamulanon.” Kag padayon nga nagpangita si Laban pero wala gid niya makita ang iya mga dios-dios.
36Wala na mapunggi ni Jacob ang iya kaakig, gani nagsiling siya kay Laban, “Ano bala nga krimen ang nahimo ko? Ano gid bala ang sala ko nga ginlagas mo gid ako? 37Karon nga nausisa mo na ang tanan ko nga pagkabutang, ti, may nakita ka nga imo? Kon may ara, ibutang diri sa atubangan agod makita sang akon mga paryente kag sang imo mga paryente, kag bahala na sila nga maghukom sa aton. 38Sa sulod sang 20 ka tuig nga didto ako sa inyo, bisan kaisa lang wala gid mahar-asi31:38 mahar-asi: sa English, miscarriage. ang imo mga kanding kag karnero. Kag wala gid ako makaihaw sang imo lalaki nga karnero. 39Wala ko na ginadala sa imo ang mga sapat nga ginpatay sang mabangis nga mga sapat; ginabayluhan ko na lang ini dayon. Ginpabayaran mo man sa akon ang mga sapat nga ginkawat kon adlaw bisan pa ang ginkawat kon gab-i. 40Amo ini ang nangin situasyon ko: Kon adlaw nagaantos ako sa kainit, kag kon gab-i nagaantos ako sa katugnaw. Kag kulang ako permi sang tulog. 41Sa sulod sang 20 ka tuig nga pag-estar ko sa inyo, 14 gid ka tuig nga nagserbisyo ako sa imo para sa imo duha ka anak nga babayi. Nagserbisyo pa gid ako sang anom ka tuig sa pagbantay sang imo mga kasapatan. Pero ano ang ginhimo mo? Kapulo mo nga ginliwat-liwat ang akon suhol. 42Kon wala siguro ako pag-updi sang Dios nga ginatahod sang akon amay nga si Isaac, nga amo man ang Dios ni Abraham, basi ginpalayas mo na ako nga wala gid sing dala bisan ano. Pero nakita sang Dios ang akon kabudlayan kag pagtrabaho, gani ginsaway ka niya kagab-i.”
Ang Kasugtanan ni Jacob kag ni Laban
43Nagsabat si Laban, “Ina nga mga babayi mga anak ko, kag ang ila mga anak mga apo ko. Kag ina nga mga sapat akon man. Tanan nga makita mo akon. Pero karon, ano pa ang mahimo ko sa akon mga anak kag mga apo? 44Ang maayo siguro, mahimo kita sang kasugtanan. Mapatindog kita sang handumanan nga bato nga magapamatuod sang aton kasugtanan.”
45Gani nagkuha si Jacob sang dako nga bato kag iya ini nga ginpatindog bilang handumanan. 46Dayon ginsugo niya ang iya mga paryente nga magtumpok sang mga bato sa higad sini. Pagkatapos nagkaon sila didto sa tinumpok nga mga bato. 47Gin-ngalanan ni Laban ang tinumpok nga mga bato nga Jegar Sahaduta.31:47 Jegar Sahaduta: buot silingon sini sa Aramico nga lingguahe, tinumpok bilang pamatuod. Pero gin-ngalanan ini ni Jacob nga Galeed.31:47 Galeed: buot silingon sini sa Hebreo, tinumpok bilang pamatuod.
48Nagsiling si Laban, “Ining tinumpok nga mga bato magapamatuod sa kasugtanan naton nga duha.” Amo ina ang kabangdanan kon ngaa gin-ngalanan ato nga tinumpok nga Galeed. 49Gintawag man ato nga Mizpa,31:49 Mizpa: buot silingon sa Hebreo, balantayan. tungod kay nagsiling pa gid si Laban, “Kabay pa nga bantayan kita sang Ginoo sa aton pagbululag. 50Kag kon indi maayo ang pagtratar mo sa akon mga anak, ukon magpangasawa ka pa sang iban, dumduma nga bisan indi ako makahibalo, ara ang Dios nga nagapamatuod sang aton kasugtanan.”
51Nagsiling pa gid liwat si Laban kay Jacob, “Ari ang tinumpok nga mga bato kag ang handumanan nga bato nga magapamatuod sang aton kasugtanan. 52Ining tinumpok nga mga bato kag ang handumanan nga bato amo ang magapamatuod sang aton kasugtanan nga indi ako maglapaw sa sining tinumpok nga mga bato agod salakayon ka, kag indi ka man maglapaw sa sining tinumpok nga mga bato kag sa handumanan nga bato agod salakayon ako. 53Kabay pa nga ang dios31:53 dios: ukon, mga dios; ukon, Dios. sang imo lolo nga si Abraham kag ang dios31:53 dios: ukon, mga dios; ukon, Dios. sang akon amay nga si Nahor, nga amo man ang mga dios31:53 mga dios: ukon, dios; ukon, Dios. sang ila amay nga si Tera, amo ang maghukom sa aton nga duha.” Nagsumpa man dayon si Jacob kay Laban sa ngalan sang Dios nga ginatahod sang iya amay nga si Isaac. 54Naghalad si Jacob sang sapat didto sa bukid, kag dayon gintawag niya ang iya mga paryente nga magkaon. Didto sila sa bukid nagtulog pagkagab-i.
55Aga pa gid sang madason nga adlaw, ginpanghalukan ni Laban kag ginbendisyunan ang iya mga anak kag mga apo, kag naglakat siya pauli.
