Exortação à obediência
1E agora, ó Israel, ouve cuidadosamente estes estatutos que te transmito e obedece-lhes, se quiseres viver e tomar posse da terra que o Senhor, Deus dos vossos antepassados, vos dá. 2Não lhes acrescentem coisa alguma, nem lhes diminuam seja o que for; cumpram-nos, porque vos foram comunicados pelo próprio Senhor, o vosso Deus.
3Vocês viram o que o Senhor fez por vocês em Baal-Peor, onde destruiu muita gente por ter prestado culto a ídolos. 4Contudo, todos aqueles que permaneceram fiéis ao Senhor, vosso Deus, estão vivos ainda hoje.
5São pois estes os mandamentos que devem cumprir quando chegarem à terra onde passarão a viver. Foram dados diretamente pelo Senhor, meu Deus, a mim primeiro, para que os passasse depois a vocês. 6Se lhes obedecerem, comunicar-vos-ão sabedoria e inteligência. E quando as nações da vizinhança ouvirem falar desses mandamentos, exclamarão: “Não há nação tão sábia e sensata como Israel!” 7Que outro povo haverá, grande ou pequeno, que tenha Deus a viver no seu meio, como acontece com o Senhor, nosso Deus, que está sempre entre nós, pronto para quando o chamamos? 8E que nação há, seja de que grandeza for, que tenha leis tão justas como estas que vos dou hoje?
9Tenham muito cuidado! Nunca se esqueçam daquilo que viram Deus fazer por vocês. Que os seus milagres possam ter um efeito profundo e permanente sobre as vossas vidas. Contem aos vossos filhos e netos as maravilhas que ele executou. 10Digam-lhes em especial o que aconteceu no dia em que estiveram perante o Senhor, vosso Deus, no monte Horebe, e em que ele me disse: “Convoca todo o povo para que venha à minha presença e instruí-los-ei para que aprendam a reverenciar-me e ensinem aos seus descendentes as minhas leis.” 11Vocês ali estiveram na base da montanha e esta ardia em fogo; subiam chamas até ao céu, rodeadas por nuvens negras e espessa escuridão. 12O Senhor falou-vos desde aquele fogo; ouviram-lhe as palavras, mas não o viram. 13Foi ali que proclamou a sua aliança, a que deverão obedecer, os dez mandamentos, e escreveu-as em duas placas de pedra. 14Sim, foi nessa altura que o Senhor me mandou decretar-vos as leis a que devem obedecer quando chegarem à terra prometida.
A idolatria é proibida
15Mas atenção! Nunca chegaram a ver qualquer forma de Deus, nesse dia em que o Senhor vos falou desde aquelas labaredas no monte Horebe; por isso, não se enganem a vós mesmos, 16nem se deixem corromper tentando fazer alguma imagem de Deus ou um ídolo, sob que forma for, seja de homem ou de mulher, 17de animal quadrúpede ou de ave, 18de réptil ou de peixe. 19Nunca levantem os vossos olhos para o firmamento, a fim de adorar o Sol ou a Lua ou as estrelas, pois o Senhor, vosso Deus, deu-os a todos os povos debaixo dos céus. 20O Senhor libertou-vos da fornalha de ferro do Egito para que sejam um povo seu, especial, que lhe pertença em particular; isto mesmo é o que vocês são agora.
21Contudo, o Senhor irou-se comigo, por vossa causa, e prometeu que eu não atravessaria o rio Jordão para a boa terra que o Senhor, vosso Deus, vos dá como possessão. 22Por isso, devo morrer no lado de cá do rio, mas vocês hão de atravessá-lo e hão de tomar posse daquela terra maravilhosa. 23Tenham cuidado e não se esqueçam da aliança que o Senhor, vosso Deus, fez convosco! Uma forma de a anularem será fazerem imagens de ídolos de qualquer espécie, visto que o Senhor, vosso Deus, o proibiu de uma forma muito clara. 24O Senhor, vosso Deus, é cioso; é como um fogo devorador.
25No futuro, quando os vossos filhos e netos, os vossos descendentes, tiverem nascido na terra onde se vão instalar, quando já tiver passado bastante tempo depois de terem ocupado a terra, quando começarem a corromper-se, modelando e talhando ídolos, e o Senhor, vosso Deus, ficar muito encolerizado por causa do vosso pecado, 26os céus e a Terra são testemunhas de como serão rapidamente destruídos e postos fora da terra. Daqui a pouco irão atravessar o rio e tomar a terra, mas os dias que ali viverem não serão muito prolongados; serão duramente aniquilados. 27O Senhor vos espalhará entre as outras nações e ficarão reduzidos em número. 28Lá nessas terras bem distantes, prestarão culto a ídolos, feitos meramente de madeira e de pedra, ídolos que não podem nem ver, nem ouvir, nem comer, nem cheirar!
29Então começarão a procurar o Senhor, o vosso Deus, e hão de encontrá-lo, quando o procurarem com todo o vosso coração, com toda a vossa alma. 30Quando esses tempos amargos caírem sobre vocês, nesse futuro que há de vir, então finalmente hão de voltar-se para o Senhor, vosso Deus, e ouvir o que ele vos disse. 31Porque o Senhor, vosso Deus, é misericordioso, não vos abandonará, nem vos destruirá totalmente, nem se esquecerá da aliança que fez com os vossos antepassados e que jurou cumprir.
O Senhor é Deus
32Em toda a história da humanidade, desde o tempo em que Deus criou o homem sobre a Terra, procurem de uma ponta à outra do mundo, se podem encontrar alguma coisa semelhante a isto: 33uma nação inteira ouvir a voz de Deus a falar do meio do fogo, como aconteceu convosco, e continuar a viver! 34Que outro exemplo se poderá achar semelhante a este, em que Deus tira um povo da escravidão, enviando contra os que o dominavam terríveis pragas, poderosos milagres, guerra e terror? E foi isso que o Senhor, vosso Deus, fez por vocês no Egito, mesmo perante os vossos olhos.
35Ele fez tudo isso para que se dessem conta de que o Senhor é Deus e de que não há outro semelhante a ele. 36Fez com que ouvissem a sua voz, instruindo-vos desde os céus; mostrou-vos o seu tremendo fogo sobre a Terra; escutaram mesmo as palavras proferidas pelo próprio Deus de dentro desse fogo. 37Foi porque amou os vossos antepassados, e porque decidiu abençoar os seus descendentes, que Deus, com a sua presença, vos trouxe para fora do Egito, numa grande demonstração do seu poder. 38Lançou fora, na vossa frente, outras nações muito mais poderosas e deu-vos as suas terras como propriedade, o que aliás se está a cumprir agora.
39Esta é a ideia maravilhosa que deverá ocupar o vosso pensamento: que Senhor é Deus tanto nos céus como na Terra; não há outro além dele. 40Terão de obedecer a estas leis que hoje vos transmito, para que tudo vos vá bem, a vocês e aos vossos filhos, e para que vivam para sempre nesta terra que o Senhor, vosso Deus, vos dá.
Cidades de refúgio
(Nm 35.6-34; Dt 19.1-14; Js 20.1-9)
41Então Moisés ordenou ao povo de Israel que pusesse de parte três cidades na parte nascente do rio Jordão, 42nas quais alguém que tivesse acidentalmente matado outra pessoa pudesse refugiar-se. 43Estas povoações foram Bezer, no planalto do deserto, para a tribo de Rúben; Ramote, em Gileade, para a tribo de Gad; e Golã, em Basã, para a tribo de Manassés.
Introdução à Lei
44Segue-se a Lei que Moisés deu ao povo de Israel, 45mandamentos, leis e preceitos que Moisés lhes transmitiu, depois de terem deixado o Egito, 46enquanto estavam acampados na margem oriental do rio Jordão, perto da cidade de Bete-Peor. Esta foi a terra antes ocupada pelos amorreus, sob o domínio do rei Siom, e cuja capital era Hesbom; tanto este como o seu povo foram destruídos por Moisés, pelos israelitas. 47Israel conquistou não só esta terra, como também a do rei Ogue de Basã; aliás, os dois reis eram amorreus desse lado do Jordão. 48Israel tomou também todo o território desde Aroer, no limite da depressão do ribeiro de Arnom, até ao monte Siom, que é o Hermon; 49assim como todo o oriente, com Arabá a nascente do Jordão, até ao mar Salgado, sob as ravinas do monte Pisga.
Ginlaygayan ni Moises ang mga Israelinhon nga Magmatinumanon
1Dayon nagsiling si Moises, “Mga Israelinhon, pamatii ninyo ang mga sugo kag mga pagsulundan nga ginatudlo ko sa inyo. Tumana ninyo ini agod magkabuhi kamo kag makaestar sa duta nga ginahatag sa inyo sang Ginoo, ang Dios sang inyo mga katigulangan. 2Indi ninyo pagdugangan ukon pagbuhinan ang mga sugo nga ginahatag ko sa inyo halin sa Ginoo nga inyo Dios. Dapat tumanon gid ninyo ini. 3Nakita ninyo mismo ang ginhimo sang Ginoo sa Baal Peor. Ginpamatay sang Ginoo nga inyo Dios ang inyo kapareho nga mga Israelinhon nga nagsimba kay Baal. 4Pero kamo iya nga matutom sa Ginoo nga inyo Dios buhi pa hasta subong.
5“Ginatudlo ko sa inyo ang mga sugo kag mga pagsulundan nga ginhatag sa akon sang Ginoo nga akon Dios agod sundon ninyo ini pag-abot ninyo sa duta nga inyo kadtuan kag panag-iyahan. 6Sundon ninyo ini sing maayo, kay paagi sini mapakita ninyo ang inyo kaalam kag pag-intiendi sa iban nga mga nasyon. Kon mabatian nila ining tanan nga pagsulundan magasiling sila, ‘Matuod gid nga may kaalam kag pag-intiendi ang mga tawo sang sining gamhanan nga nasyon.’ 7Wala na sing iban nga gamhanan nga nasyon nga may dios nga malapit sa ila pareho sa Ginoo nga aton Dios nga malapit sa aton sa tagsa ka tion nga magpanawag kita sa iya. 8Kag wala man sing iban nga gamhanan nga nasyon nga may mga sugo kag mga pagsulundan nga pareho sang akon ginatudlo sa inyo subong. 9Pero mag-andam gid kamo! Indi ninyo pagkalimti ang mga butang nga inyo nakita nga ginpanghimo sang Ginoo. Kinahanglan nga magpabilin ini sa inyo mga tagipusuon samtang buhi kamo. Isugid ninyo ini sa inyo kabataan kag kaapuhan. 10Dumduma ninyo ang adlaw nga nagtindog kamo sa atubangan sang Ginoo nga inyo Dios sa Bukid sang Sinai4:10 Sinai: sa Hebreo, Horeb. Amo man sa bersikulo 15. nga sa diin nagsiling siya sa akon, ‘Tipuna ang mga tawo sa akon presensya sa pagpamati sang akon mga pulong agod makahibalo sila sa pagtahod sa akon samtang nagakabuhi sila, kag agod matudlo nila ini sa ila kabataan.’ 11Dayon nagpalapit kamo kag nagtindog sa ubos sang bukid samtang nagadabadaba ang bukid nga ang kalayo sini daw sa nagalambot sa langit, kag nalikupan ini sing puwerte kadamol nga gal-om. 12Dayon naghambal ang Ginoo halin sa tunga sang kalayo. Nabatian ninyo ang iya tingog, pero wala kamo sing may nakita. 13Ginsugid niya sa inyo ang mga butang nga inyo himuon sa pagtuman sang iya kasugtanan sa inyo. Ini amo ang Napulo ka Sugo, nga iya ginmando nga tumanon ninyo. Kag ginpasulat niya ini sa duha ka malapad nga bato. 14Sadto nga tion, ginsugo ako sang Ginoo sa pagtudlo sa inyo sang mga sugo kag mga pagsulundan nga inyo tumanon didto sa duta nga inyo panag-iyahan.
15“Sang nagpakighambal ang Ginoo sa inyo sa Bukid sang Sinai halin sa tunga sang kalayo, wala kamo sing may nakita nga porma sang Ginoo. Gani mag-andam gid kamo sa inyo kaugalingon 16nga indi ninyo paghigkuan ang inyo kaugalingon paagi sa paghimo sang mga dios-dios sa bisan ano nga porma ukon dagway—lalaki man ukon babayi, 17sapat man nga nagalakat ukon nagalupad, 18ukon nagakamang ukon nagalangoy. 19Indi kamo magpadala-dala sa pagsimba sa mga butang sa langit—sa adlaw, bulan, kag mga bituon. Ginbutang ini sang Ginoo nga inyo Dios para sa tanan nga katawhan sa bug-os nga kalibutan. 20Dumduma nga ginkuha kamo sang Ginoo sa Egipto, ang lugar nga pareho sa nagadabadaba nga hurnohan nga tunawan sang salsalon, agod mangin iya katawhan, kag amo ina kamo subong.
21“Naakig ang Ginoo sa akon tungod sa inyo, kag nagsumpa gid siya nga indi ako makatabok sa Jordan kag makasulod sa maayo nga duta nga ginahatag sang Ginoo nga inyo Dios bilang palanublion ninyo. 22Mapatay ako sa sini nga duta nga indi makatabok sa Jordan, pero kamo inyo magatabok sa pagpanag-iya sang maayo nga duta. 23Pero mag-andam gid kamo nga indi ninyo malimtan ang kasugtanan nga ginhimo sang Ginoo nga inyo Dios sa inyo. Indi kamo maghimo sang mga dios-dios sa dagway sang bisan ano nga butang, kay ginadilian ini sang Ginoo nga inyo Dios. 24Indi gid siya gusto nga may ginasimba kamo nga iban nga dios. Kay kon magsilot ang Ginoo nga inyo Dios, daw sa kalayo nga nagapang-upos.
25“Sa ulihi, kon makapamata na kamo kag makapangapo, kag makaestar na sa amo nga duta sang malawig nga tion, indi ninyo paghigkui ang inyo kaugalingon paagi sa paghimo sang mga dios-dios sa bisan ano nga porma. Malaot ini sa panulok sang Ginoo nga inyo Dios kag makapaakig sa iya.
26“Subong nga adlaw ginakabig ko ang langit kag ang duta nga saksi kontra sa inyo. Kon maghimo kamo sang mga dios-dios, dali lang kamo magkalawala sa duta nga inyo panag-iyahan sa tabok sang Jordan. Magaestar kamo didto sa malip-ot lang nga tion, dayon malaglag kamo sing bug-os. 27Palaptahon kamo sang Ginoo sa iban nga mga nasyon, kag gamay lang ang mabilin sa inyo didto sa mga nasyon nga sa diin kamo tabugon sang Ginoo. 28Kag didto magasimba kamo sa mga dios nga ginhimo sang tawo halin sa kahoy kag bato, nga indi makakita, makabati, makakaon, ukon makapanimaho. 29Pero kon magpangita kamo didto sa Ginoo nga inyo Dios, makita ninyo siya kon pangitaon ninyo siya sa bug-os ninyo nga tagipusuon. 30Kon mag-abot ini nga kalisod sa inyo sa ulihi, magabalik kamo sa Ginoo nga inyo Dios kag magatuman sa iya. 31Kay maluluy-on ang Ginoo nga inyo Dios. Indi niya kamo pagpabay-an ukon paglaglagon. Indi niya pagkalimtan ang kasugtanan nga iya ginsumpaan sa inyo mga katigulangan.
May Isa lang ka Dios
32“Usisaa ang mga hitabo halin sang adlaw nga gintuga sang Dios ang tawo sa kalibutan hasta subong. Dayon usisaa ang bug-os nga kalibutan kon bala may makatilingala nga butang nga natabo pareho sini. 33May ara bala sang iban nga mga tawo nga nabuhi pa pagkatapos nga nakabati sila sang tingog sang Dios halin sa kalayo, pareho sang inyo nabatian? 34May ara bala sang iban nga dios nga nangahas sa pagkuha sang isa ka grupo sang katawhan halin sa isa ka nasyon agod mangin iya paagi sa mga pagtilaw, milagro, makatilingala nga mga butang, inaway, puwerte nga gahom, kag grabe nga mga binuhatan? Pero amo ina ang ginhimo sang Ginoo nga inyo Dios didto sa Egipto, kag nakita ninyo mismo. 35Ginpakita ato nga mga butang sa inyo agod mahibaluan ninyo nga ang Ginoo amo ang Dios, kag wala na sing iban pa. 36Ginpabati niya kamo sang iya tingog halin sa langit sa pagtudlo sa inyo. Ginpakita niya sa inyo diri sa duta ang iya gamhanan nga kalayo kag naghambal siya sa inyo halin sa sini nga kalayo. 37Kag tungod kay ginhigugma niya ang inyo mga katigulangan, ginpili niya kamo kag ginpaguwa sa Egipto paagi sa iya presensya kag puwerte nga gahom. 38Ginpatabog niya sa inyo ang mga nasyon nga mas gamhanan pa sang sa inyo sa pagdala sa inyo sa ila duta agod ihatag ini sa inyo bilang palanublion ninyo, pareho subong.
39“Gani dumduma ninyo subong kag itanom sa inyo tagipusuon nga ang Ginoo Dios sa langit kag sa duta, kag wala na sing iban pa nga dios. 40Tumana ninyo ang iya mga sugo kag mga pagsulundan nga ginahatag ko sa inyo subong, agod wala sing may malain nga matabo sa inyo kag sa inyo mga kaliwat, kag agod magkabuhi kamo sing malawig sa duta nga ginahatag sa inyo sang Ginoo nga inyo Dios agod panag-iyahan ninyo hasta san-o.”
Ang mga Banwa nga Dalangpan
41Dayon nagpili si Moises sing tatlo ka banwa sa sidlangan sang Jordan 42agod makapalagyo didto ang tawo nga nakapatay sang iya isigkatawo nga indi hungod kag wala niya ginplano. Makapalagyo siya sa isa sa sini nga mga banwa agod indi siya maano. 43Amo ini ang mga banwa: Bezer sa mataas nga patag sang kamingawan para sa tribo ni Reuben; Ramot sa Gilead para sa tribo ni Gad; kag Golan sa Bashan para sa tribo ni Manase.
44Ginhatag ni Moises sa mga Israelinhon ini nga mga sugo, 45pagpanudlo, kag pagsulundan sang nagguwa sila sa Egipto 46kag samtang nagakampo sila sa pulopatag nga malapit sa Bet Peor sa sidlangan sang Jordan. Ini nga duta sakop sadto ni Sihon nga hari sang mga Amornon, nga nagaestar sa Heshbon. Siya kag ang iya mga tinawo ginpierdi ni Moises kag sang mga Israelinhon sang pagguwa nila sa Egipto. 47Gin-agaw nila ni Moises ang iya duta kag ang duta ni Haring Og sang Bashan. Sila ang duha ka Amornon nga mga hari sa sidlangan sang Jordan. 48Ang ila mga duta nga naagaw sang mga Israelinhon nagaumpisa sa Aroer, sa ibabaw sang Arnon nga ililigan sang tubig pakadto sa Bukid sang Sirion 4:48 Sirion: Amo ini sa Syriac. Sa Hebreo, Zion. nga ginatawag man nga Hermon, 49kag pati ang bug-os nga Kapatagan sang Jordan4:49 Kapatagan sang Jordan: sa Hebreo, Araba. sa sidlangan sang Suba sang Jordan hasta sa Patay nga Dagat,4:49 Patay nga Dagat: sa Hebreo, Dagat sang Araba. sa ubos nga bahin sang Pisga.
