Proverbios 22 – NVI & APSD-CEB

Nueva Versión Internacional

Proverbios 22:1-29

1Vale más la buena fama que las muchas riquezas,

y la buena reputación más que la plata y el oro.

2El rico y el pobre tienen esto en común:

a ambos los hizo el Señor.

3El prudente ve el peligro y busca refugio;

el inexperto sigue adelante y sufre las consecuencias.

4Recompensa de la humildad y del temor del Señor

son las riquezas, la honra y la vida.

5Espinas y trampas hay en la senda de los malvados,

pero el que cuida su vida se aleja de ellas.

6Instruye al niño en el camino correcto

y aun en su vejez no lo abandonará.

7Los ricos son los amos de los pobres;

los deudores son esclavos de sus acreedores.

8El que siembra maldad cosecha desgracias;

la vara de su ira será destruida.

9El que es generoso22:9 El que es generoso. Lit. El buen ojo. será bendecido,

pues comparte su comida con los pobres.

10Despide al insolente, se irá la discordia

y cesarán los pleitos y los insultos.

11El que ama la sinceridad del corazón y tiene gracia al hablar

tendrá por amigo al rey.

12Los ojos del Señor protegen el saber,

pero desbaratan las palabras del traidor.

13Dice el perezoso: «¡Hay un león allá afuera!

¡En plena calle me matará!».

14La boca de la adúltera es una fosa profunda;

en ella caerá quien esté bajo la ira del Señor.

15La necedad es parte del corazón juvenil,

pero la vara de la disciplina la corrige.

16Oprimir al pobre para enriquecerse

y hacerle regalos al rico:

¡buena manera de empobrecerse!

Los treinta dichos de los sabios

22:17–24:22

1

17Presta atención, escucha las palabras de los sabios

y aplica mis enseñanzas.

18Grato es retenerlas dentro de ti

y tenerlas todas a flor de labios.

19A ti te las enseño en este día,

para que pongas tu confianza en el Señor.

20¿Acaso no te he escrito treinta22:20 escrito treinta. Alt. escrito antes o escrito excelentes. dichos

que contienen sabios consejos?

21Son para enseñarte a ser honesto y hablar con la verdad,

para que respondas con la verdad a quien te pregunte.

2

22No explotes al pobre porque es pobre

ni oprimas en los tribunales22:22 en los tribunales. Lit. en la puerta. a los necesitados;

23porque el Señor defenderá su causa

y despojará a quienes los despojen.

3

24No te hagas amigo de gente violenta

ni te juntes con los iracundos;

25no sea que aprendas sus malas costumbres

y tú mismo caigas en la trampa.

4

26No te comprometas por otros

ni salgas fiador de deudas ajenas;

27porque, si no tienes con qué pagar,

te quitarán hasta la cama en que duermes.

5

28No cambies de lugar los linderos antiguos

que establecieron tus antepasados.

6

29¿Has visto a alguien diestro en su trabajo?

Se codeará con reyes,

y nunca será un don nadie.

Ang Pulong Sa Dios

Panultihon 22:1-29

1Mas maayo nga nindot kag reputasyon kaysa daghan kag bahandi. Ang pagtahod sa mga tawo kanimo mas bililhon pa kaysa bulawan ug pilak.

2Ang adunahan ug ang kabos parehas nga binuhat sa Ginoo.

3Ang maalamon nga tawo molikay sa kakuyaw, apan ang walay alamag magpaduol hinuon niini, mao nga mag-antos siya.

4Ang pagtahod sa Ginoo ug ang pagpaubos makahatag kanimo ug bahandi, dungog, ug taas nga kinabuhi.

5Ang tawong daotan nagasubay sa dalan nga tunokon ug makuyaw. Ang tawong nagaamping sa iyang kinabuhi molikay niini.

6Tudloi ang bata sa hustong gawi, ug mahinumdoman niya kini hangtod siya matigulang.

7Ang kabos gamhan sa adunahan, ug ang utangan ulipon sa iyang giutangan.

8Ang magpugas ug daotan moani ug kalaglagan, ug maundang na ang iyang pagpasakit sa uban.

9Panalanginan sa Dios ang mga manggihatagon ug pagkaon ngadto sa mga kabos.

10Aboga ang tawong tampalasan, ug mahunong ang panaglalis, panag-away, ug ang ininsultohanay.

11Ang tawo nga matinud-anon ug matinahoron manulti mahimong higala sa hari.

12Ginabantayan ug maayo sa Ginoo ang mga maalamon, apan daoton niya ang mga plano sa mga maluibon.

13Ang tapolan nga tawo dili mogawas sa balay kay basin kuno ug may liyon sa gawas ug tukbon siya.

14Ang mga pulong sa babayeng daotan nahisama sa lawom nga bangag, ug diha ipangtambog ang mga tawong gikapungtan sa Ginoo.

15Kinaiya sa mga bata ang pagbinuang, apan matul-id kini kon disiplinahon sila.

16Ang tawo nga mangdaog-daog sa mga kabos o manghatag ug regalo sa mga adunahan sa tuyo nga gustong maadunahan, mahimo na hinuong kabos.

Ang 30 ka Importanteng mga Panultihon

17Pamatia ang mga pulong sa mga tawong maalamon. Pamati pag-ayo samtang ginatudlo ko kini kanimo, 18kay magmalipayon ka gayod kon imo kining masayran ug masaulo. 19Gitudlo ko kini karon kanimo aron mosalig ka sa Ginoo.

20Nagsulat ako ug 30 ka mga panultihon nga maggiya ug maghatag kanimog kaalam. 21Pinaagi niini masayran mo ang kamatuoran, ug makahatag kag masaligan nga tubag ngadto sa tawo nga mangutana kanimo.22:21 mangutana kanimo: sa literal, nagpadala kanimo.

‒ 1 ‒

22Ayaw pamintaha sa mga kabos, ug ayaw sila daog-daoga sa korte, 23kay ang Ginoo maoy manalipod kanila. Ug kon unsay dili maayong gibuhat ninyo kanila buhaton usab sa Ginoo diha kaninyo.

‒ 2 ‒

24Ayaw pakighigala sa tawong daling masuko, 25kay basig mapareho ka kaniya, ug maghatod kini kanimo sa kadaotan.

‒ 3 ‒

26Ayaw pagsaad nga ikaw mobayad sa utang sa uban. 27Kay kon dili ka makabayad, kuhaon nila bisan ang imong higdaanan.

‒ 4 ‒

28Ayaw ibta ang muhon nga giugbok sa imong mga katigulangan.

‒ 5 ‒

29Ang tawo nga maayong motrabaho magaalagad sa mga hari ug dili sa ordinaryong mga tawo.