Proverbios 15 – NVI & GKY

Nueva Versión Internacional

Proverbios 15:1-33

1La respuesta amable calma la ira,

pero la agresiva provoca el enojo.

2La lengua de los sabios adorna el conocimiento;15:2 adorna el conocimiento (LXX); hace bien al conocimiento (TM).

la boca de los necios escupe necedades.

3Los ojos del Señor están en todo lugar,

vigilando a los buenos y a los malos.

4La lengua que brinda alivio15:4 que brinda alivio. Lit. que sana. es árbol de vida;

la lengua perversa deprime el espíritu.

5El necio desprecia la corrección de su padre;

el que la acepta demuestra prudencia.

6En la casa del justo hay gran abundancia;

en las ganancias del malvado, grandes problemas.

7Los labios de los sabios esparcen conocimiento;

el corazón de los necios ni piensa en ello.

8El Señor aborrece los sacrificios de los malvados,

pero se complace en la oración de los justos.

9El Señor aborrece el camino de los malvados,

pero ama a quienes siguen la justicia.

10Para el descarriado, disciplina severa;

para el que aborrece la corrección, la muerte.

11Muerte15:11 Muerte. Lit. Seol. y Destrucción15:11 Destrucción. Lit. el Abadón. están abiertas ante el Señor,

¡cuánto más los corazones humanos!

12Al insolente no le gusta que lo corrijan

ni busca la compañía de los sabios.

13El corazón alegre se refleja en el rostro,

el corazón dolido deprime el espíritu.

14El corazón entendido va tras el conocimiento;

la boca de los necios se nutre de tonterías.

15Para el afligido todos los días son malos;

para el que es feliz, todos son de fiesta.

16Más vale tener poco, con temor del Señor,

que muchas riquezas con grandes angustias.

17Más vale comer verduras sazonadas con amor

que toro engordado con odio.

18El que es iracundo provoca contiendas;

el que es paciente las apacigua.

19El camino del perezoso está plagado de espinas,

pero la senda del justo es como una calzada.

20El hijo sabio alegra a su padre;

el hijo necio menosprecia a su madre.

21Al necio le divierte su falta de juicio;

el entendido endereza sus propios pasos.

22Cuando falta el consejo, fracasan los planes;

cuando abunda el consejo, prosperan.

23Es muy grato dar la respuesta adecuada

y, cuando es oportuna, aún es más grato.

24El sabio sube por el sendero de vida,

para librarse de caer en los dominios de la muerte.15:24 en los dominios de la muerte. Lit. en el Seol.

25El Señor derriba la casa de los soberbios,

pero mantiene intactos los linderos de las viudas.

26El Señor aborrece los planes de los malvados,

pero se complace en las palabras puras.

27El ambicioso acarrea mal sobre su familia;

el que aborrece el soborno vivirá.

28El corazón del justo medita sus respuestas,

pero la boca del malvado rebosa de maldad.

29El Señor se mantiene lejos de los impíos,

pero escucha las oraciones de los justos.

30Una mirada radiante alegra el corazón

y las buenas noticias renuevan los huesos.

31El que atiende a la reprensión que da vida,

habitará entre los sabios.

32El que rechaza la corrección se desprecia a sí mismo;

el que la atiende gana entendimiento.

33El temor del Señor imparte sabiduría;

la humildad precede a la honra.

Holy Bible in Gĩkũyũ

Thimo 15:1-33

115:1 1Ath 12:7Icookio rĩa ũhooreri nĩrĩeheragia mangʼũrĩ,

no kiugo kĩa ũũru kĩarahũraga marakara.

215:2 Thim 10:31; Koh 10:12Rũrĩmĩ rwa mũndũ ũrĩa mũũgĩ rũgaathagĩrĩria ũmenyo,

no kanua ka mũndũ mũkĩĩgu gathothokaga ũrimũ.

315:3 Ahib 4:13; 2Maũ 16:9Maitho ma Jehova marĩ kũndũ guothe,

magacũthagĩrĩria andũ arĩa aaganu o na arĩa eega.

4Rũrĩmĩ rũrĩa rũrehaga kĩhonia nĩ ta mũtĩ wa muoyo,

no rũrĩmĩ rwa maheeni rũthuthaga ngoro.

5Mũndũ mũkĩĩgu aregaga ũtaaro wa ithe,

no mũndũ ũrĩa wĩtĩkagĩra kũrũngwo onanagia ũbaarĩrĩri.

615:6 Thim 10:16Nyũmba ya mũndũ mũthingu ĩkoragwo na kĩgĩĩna kĩnene,

no uumithio wa andũ aaganu ũmarehagĩra thĩĩna.

7Mĩromo ya andũ arĩa oogĩ ĩtambagia o ũũgĩ,

no tiguo ngoro cia andũ arĩa akĩĩgu ciĩkaga.

815:8 Thab 51:17; Joh 9:31Igongona rĩa andũ arĩa aaganu nĩ kĩndũ kĩrĩ magigi harĩ Jehova,

no mahooya ma mũndũ ũrĩa mũrũngĩrĩru nĩamakenagĩrĩra.

9Njĩra cia andũ arĩa aaganu nĩ kĩndũ kĩrĩ magigi harĩ Jehova,

no nĩendete andũ arĩa mathingataga ũthingu.

10Iherithia rĩtarĩ rĩa tha rĩetereire mũndũ ũrĩa ũtigĩte njĩra,

na mũndũ ũrĩa ũthũire kũrũngwo nĩagaakua.

1115:11 2Maũ 6:30; Kũg 2:23Gĩkuũ na Mwanangĩko ciikaraga ciĩyanĩkĩte mbere ya Jehova,

ĩ nacio ngoro cia andũ-rĩ, ikĩĩanĩkĩte atĩa!

12Mũnyũrũrania nĩathũire kũrũngwo;

ndangĩhooya kĩrĩra kũrĩ ũrĩa mũũgĩ.

1315:13 Thim 12:25; Thim 17:22Ngoro ngenu ĩtũmaga gĩthiithi gĩthere,

no ruo rwa ngoro rũthuthaga roho.

14Ngoro ĩrĩ na gũkũũrana maũndũ nĩĩmaathaga ũmenyo,

no kanua ka mũndũ mũkĩĩgu kehũũnagia na ũrimũ.

15Matukũ mothe ma andũ arĩa ahatĩrĩrie nĩ ma thĩĩna,

no ngoro ĩrĩa njanjamũku ĩkoragwo na ndĩa hĩndĩ ciothe.

1615:16 Thab 37:16-17Nĩ kaba kĩndũ kĩnini hamwe na gwĩtigĩra Jehova,

gũkĩra ũtonga mũnene ũrĩ na kĩnyariirĩko.

1715:17 Thab 17:1; Koh 4:6Nĩ kaba kũrĩa rwĩga rwa nyeni harĩa harĩ wendo,

gũkĩra kũrĩa njaũ noru harĩa harĩ na rũthũũro.

1815:18 Kĩam 13:8Mũndũ ũhiũhaga kũrakara aarahũraga ngarari,

no mũndũ mũkirĩrĩria nĩkũhooreria ahooragĩria haaro.

19Njĩra ya kĩgũũta nĩkũhingwo ĩhingĩtwo na mĩigua,

no njĩra ya mũndũ mũrũngĩrĩru nĩ njĩra njariĩ.

2015:20 Thim 10:1Mwana mũũgĩ atũmaga ithe akene,

no mũndũ mũkĩĩgu nĩ nyina anyararaga.

21Ũrimũ ũkenagia mũndũ ũrĩa ũtooĩ gũkũũrana maũndũ,

no mũndũ ũrĩa mũkuũku nĩarũngagĩrĩria mĩthiĩre yake.

2215:22 Thab 16:7; 1Ath 1:12Mĩbango nĩĩthaataga nĩ kwaga kĩrĩra,

no kũrĩ na ataarani aingĩ mĩbango nĩĩgaacagĩra.

2315:23 Thim 25:11Mũndũ nĩaiguaga gĩkeno agĩcookia ũhoro ũrĩa wagĩrĩire,

nakĩo kiugo kĩarĩtio ihinda rĩrĩa rĩagĩrĩire, kaĩ nĩ kĩega-ĩ!

24Harĩ mũndũ ũrĩa mũũgĩ njĩra ya muoyo ĩrorete na igũrũ,

ĩmũgirie gũikũrũka mbĩrĩra-inĩ.

2515:25 Thim 12:7; Gũcook 19:14Jehova nĩamomoraga nyũmba ya mũndũ ũrĩa mwĩtĩĩi,

no nĩamenyagĩrĩra mĩhaka ya mũtumia wa ndigwa.

26Meciiria ma mũndũ mwaganu nĩ kĩndũ kĩrĩ magigi harĩ Jehova,

no meciiria ma andũ arĩa atheru nĩmamũkenagia.

2715:27 Thaam 23:8; Isa 1:23; 33:15Mũndũ mũkoroku arehagĩra nyũmba yake thĩĩna,

no ũrĩa ũthũire mahaki nĩagatũũra muoyo.

28Ngoro ya mũndũ mũthingu nĩĩthimaga macookio mayo,

no kanua ka mũndũ mwaganu gathothokaga ũũru.

2915:29 Thab 145:18-19Jehova aikaraga haraaya na andũ arĩa aaganu,

no nĩaiguaga mahooya ma andũ arĩa athingu.

30Gũtheria gĩthiithi nĩkũrehagĩra ngoro gĩkeno,

naguo ũhoro ũrĩa mwega nĩwĩkĩraga mahĩndĩ hinya.

31Mũndũ ũrĩa ũthikagĩrĩria ikaanania rĩrĩa rĩrehaga muoyo

nĩagatũũrania na andũ arĩa oogĩ.

32Mũndũ ũrĩa ũregaga kũigua agĩkaanio nĩ kwĩnyarara enyararaga we mwene,

no mũndũ ũrĩa wothe wĩtĩkagĩra kũrũngwo agĩĩaga na ũtaũku.

3315:33 Thim 1:7; Isa 66:2Gwĩtigĩra Jehova nĩkuo kũheaga mũndũ ũũgĩ,

nakuo kwĩnyiihia gũtongoragia gĩtĩĩo.