Deuteronomio 32 – NVI & APSD-CEB

Nueva Versión Internacional

Deuteronomio 32:1-52

1Escuchen, cielos, y hablaré;

oye, tierra, las palabras de mi boca.

2Que caiga mi enseñanza como lluvia

y desciendan mis palabras como rocío,

como aguacero sobre el pasto nuevo,

como lluvia abundante sobre plantas tiernas.

3Proclamaré el nombre del Señor.

¡Alaben la grandeza de nuestro Dios!

4Él es la Roca, sus obras son perfectas,

y todos sus caminos son justos.

Dios es fiel; no practica la injusticia.

Él es recto y justo.

5Actuaron contra él de manera corrupta;

para vergüenza de ellos, ya no son sus hijos; ¡son una generación torcida y perversa!

6¿Y así pagas al Señor,

pueblo tonto y sin sabiduría?

¿Acaso no es tu Padre, tu Creador,

el que te hizo y te formó?

7Recuerda los días de antaño;

considera las generaciones pasadas.

Pídele a tu padre que te lo diga,

y a los jefes que te lo expliquen.

8Cuando el Altísimo dio su herencia a las naciones,

cuando dividió a toda la humanidad,

estableció límites a los pueblos

según el número de los hijos de Israel.

9Porque la porción del Señor es su pueblo;

Jacob es su herencia asignada.

10Lo halló en una tierra desolada,

en la rugiente soledad del yermo.

Lo protegió y lo cuidó;

lo guardó como a la niña de sus ojos;

11como un águila que agita el nido

y revolotea sobre sus polluelos,

que despliega su plumaje

y los lleva sobre sus alas.

12Solo el Señor lo guiaba;

ningún dios extraño iba con él.

13Lo hizo cabalgar sobre las alturas de la tierra

y lo alimentó con el fruto de los campos.

Lo nutrió con miel de la peña,

y con aceite que hizo brotar de la más dura roca;

14con mantequilla y leche de las vacas y ovejas,

y con cebados corderos y cabritos;

con toros selectos de Basán

y las mejores espigas del trigo.

Bebió la sangre espumosa de la uva.

15Jesurún32:15 En hebreo, Jesurún significa el justo, es decir, Israel. engordó y pateó;

se hartó de comida, y se puso corpulento y rollizo.

Abandonó al Dios que le dio vida

y rechazó a la Roca de su salvación.

16Lo provocó a celos con dioses extraños

y lo hizo enojar con sus ídolos detestables.

17Ofreció sacrificios a los demonios, que no son Dios;

dioses que no había conocido,

dioses recién aparecidos,

dioses que jamás sus antepasados adoraron.

18¡Despreciaste a la Roca que te engendró!

¡Olvidaste al Dios que te dio vida!

19Al ver esto, el Señor los rechazó

porque sus hijos y sus hijas lo irritaron.

20«Les voy a dar la espalda» —dijo—,

«a ver en qué terminan;

son una generación perversa,

¡son unos hijos infieles!

21Me provocaron celos con lo que no es Dios como yo

y me enojaron con sus ídolos inútiles.

Pues yo haré que ustedes sientan envidia de los que no son pueblo;

voy a irritarlos con una nación insensata.

22Se ha encendido el fuego de mi ira,

que quema hasta lo profundo de los dominios de la muerte.32:22 dominios de la muerte. Lit. Seol.

Devorará la tierra y sus cosechas,

y consumirá la raíz de las montañas.

23»Amontonaré calamidades sobre ellos

y contra ellos lanzaré mis flechas.

24Enviaré a que los consuman el hambre,

la pestilencia nauseabunda y la plaga mortal.

Lanzaré contra ellos los colmillos de las fieras

y el veneno de las víboras que se arrastran por el polvo.

25En la calle, la espada los dejará sin hijos,

y en sus casas reinará el terror.

Perecerán los jóvenes y las doncellas,

los que aún maman y los que ya se peinan canas.

26Me dije: “Voy a dispersarlos;

borraré de la tierra su memoria”.

27Pero temí las provocaciones del enemigo;

temí que el adversario no entendiera

y llegara a pensar: “Hemos triunfado;

nada de esto lo ha hecho el Señor”».

28Como nación, han perdido el juicio;

carecen de discernimiento.

29¡Si tan solo fueran sabios, entendieran esto

y comprendieran cuál será su fin!

30¿Cómo podría un hombre perseguir a mil

si su Roca no los hubiera vendido?

¿Cómo podrían dos hacer huir a diez mil

si el Señor no los hubiera entregado?

31Su roca no es como nuestra Roca.

¡Aun nuestros enemigos lo reconocen!

32Su viña es un retoño de Sodoma,

de los campos de Gomorra.

Sus uvas están llenas de veneno;

sus racimos, preñados de amargura.

33Su vino es veneno de víboras,

ponzoña mortal de serpientes.

34«¿No he tenido esto en reserva

y lo he sellado en mis archivos?

35Mía es la venganza; yo pagaré.

A su debido tiempo, su pie resbalará.

Se apresura su desastre,

y el día del juicio se avecina».

36El Señor defenderá a su pueblo

cuando lo vea sin fuerzas;

tendrá compasión de sus siervos

cuando ya no queden ni esclavos ni libres.

37Y les dirá: «¿Dónde están ahora sus dioses,

la roca en la cual se refugiaron?

38¿Dónde están los dioses que comieron la gordura de sus sacrificios

y bebieron el vino de sus ofrendas líquidas?

¡Que se levanten a ayudarles!

¡Que les den abrigo!

39»¡Vean ahora que yo soy único!

No hay otro dios fuera de mí.

Yo doy la muerte y devuelvo la vida,

causo heridas y doy sanidad.

Nadie puede librarse de mi mano.

40Alzo la mano al cielo y solemnemente juro:

Tan cierto como que vivo para siempre,

41cuando afile mi espada reluciente

y en el día del juicio la tome en mis manos,

me vengaré de mis adversarios;

¡les daré su merecido a los que me odian!

42Mis flechas se embriagarán de sangre

y mi espada se hartará de carne:

sangre de heridos y de cautivos,

cabezas de líderes enemigos».

43Alégrense, naciones, con el pueblo de Dios;32:43 Alégrense, … de Dios. Alt. Hagan regocijar al pueblo de Dios, naciones.

él vengará la sangre de sus siervos.

¡Sí! Dios se vengará de sus enemigos,

y perdonará a su tierra y a su pueblo.

44Acompañado de Josué,32:44 Lit. Oseas, que es una variante del nombre Josué. hijo de Nun, Moisés fue y recitó ante el pueblo todas las palabras de este cántico. 45Cuando terminó, dijo a todos los israelitas: 46«Guarden en su corazón todo lo que les he declarado solemnemente este día, y digan a sus hijos que obedezcan fielmente todas las palabras de esta ley. 47Porque no son palabras vanas para ustedes, sino que de ellas depende su vida; por ellas vivirán mucho tiempo en la tierra que van a poseer al otro lado del Jordán».

Anuncio de la muerte de Moisés

48Ese mismo día el Señor dijo a Moisés: 49«Sube a las montañas de Abarín y contempla desde allí el monte Nebo, en el territorio de Moab, frente a Jericó, y el territorio de Canaán, el cual voy a dar en posesión a los israelitas. 50En el monte al que vas a subir morirás y te reunirás con los tuyos, así como tu hermano Aarón murió y se reunió con sus antepasados en el monte Hor. 51Esto será así porque, a la vista de todos los israelitas, ustedes dos me fueron infieles en las aguas de Meribá Cades; en el desierto de Zin no honraron mi santidad. 52Por eso no entrarás en el territorio que voy a darle al pueblo de Israel; solamente podrás verlo de lejos».

Ang Pulong Sa Dios

Deuteronomio 32:1-52

1O langit, pamati kay mosulti ako!

O yuta, pamatia ang akong mga pulong.

2Ang akong mga pagtulon-an sama sa ulan o tun-og nga nagatulo.

Ang akong mga pulong sama sa yamog diha sa mga sagbot o sama sa talithi diha sa mga tanom.

3Imantala ko ang ngalan sa Ginoo.

Dayegon ko ang pagkagamhanan sa atong Dios!

4Siya ang bato nga salipdanan ko.

Hingpit ang iyang mga buhat,

ug matarong ang tanan niyang mga pamaagi.

Matinumanon siya nga Dios ug dili masayop;

matarong siya ug makiangayon.

5Apan kamo nagpakasala kaniya ug wala na niya kamo ilha nga iyang mga anak, tungod sa inyong kadaotan.

Mga masinupakon ug limbongan nga henerasyon!

6Mao ba kini ang inyong ibalos sa Ginoo?

Mga buang-buang gayod kamo ug kulang sa panabot.

Dili ba siya ang inyong Amahan nga nagbuhat kaninyo?

7Hinumdomi ninyo ang nanglabay nga mga katuigan;

hunahunaa ninyo ang nangagi nga mga henerasyon.

Pangutan-a ninyo ang inyong mga katigulangan kay suginlan nila kamo.

Pangutan-a ninyo ang inyong mga tigdumala kay isaysay nila kini kaninyo.

8Sa dihang gihatagan sa Labing Halangdong Dios ang mga nasod sa ilang yuta ug sa dihang gibahin-bahin niya ang katawhan,

gibutangan niya kini ug mga utlanan basi sa gidaghanon sa mga anghel sa Dios.32:8 mga anghel sa Dios: Mao kini sa Septuagint. Sa Dead Sea Scrolls, mga anak sa Dios. Sa Masoretic Text, mga kaliwat ni Israel.

9Karon gipili sa Ginoo ang mga kaliwat ni Jacob ingon nga iyang katawhan.

10Nakita niya sila sa disyerto, sa dapit nga awaaw.

Giatiman niya sila ug giampingan, nga daw nagaamping sa iyang kaugalingong mata.

11Gibantayan niya sila, sama sa agila nga nagabantay sa iyang mga piso samtang iya kining ginatudloan sa paglupad.

Ginabukhad niya ang iyang mga pako sa pagsalo ug pagsapnay kanila.

12Ang Ginoo lang gayod ang migiya sa iyang katawhan,

ug walay mitabang nga laing dios.

13Gipagahom niya sila sa mga bukid,

ug gipakaon sa mga abot sa yuta.

Gibuhi niya sila sa dugos gikan sa bato

ug sa lana gikan sa olibo sa batoon nga dapit.

14Gihatagan niya sila ug mga keso ug gatas gikan sa mga baka ug karnero,

ug gihatagan ug tambok nga mga karnero, mga baka, ug mga kanding gikan sa Basan.

Gihatagan usab niya sila sa labing maayong mga trigo

ug gipainom sa labing maayong bino gikan sa ubas.

15Nagmauswagon ang mga Israelinhon32:15 mga Israelinhon: sa Hebreo, Jeshurun, nga ang buot ipasabot, mga matarong. apan nagrebelde sila.

Nanambok sila ug milig-on, apan gitalikdan nila ang Dios nga nagbuhat kanila,

ug gisalikway nila ang ilang bato nga salipdanan nga mao ang ilang Manluluwas.

16Gipapangabugho nila ug gipasuko ang Ginoo sa ilang mangil-ad nga mga dios.

17Naghalad sila ngadto sa mga demonyo nga dili tinuod nga dios—mga dios nga wala nila mailhi ug bag-o lang, nga wala tahora sa ilang mga katigulangan.

18Gikalimtan nila ang Dios nga ilang bato nga salipdanan nga nagbuhat kanila.

19Nakita kini sa Ginoo, ug tungod sa iyang kasuko gisalikway niya sila nga iyang mga anak.

20Miingon siya, “Talikdan ko sila,

ug tan-awon ko kon unsa ang ilang dangatan,

kay mga daotan sila nga henerasyon, mga anak nga dili matinumanon.

21Gipapangabugho nila ako sa dili tinuod nga dios,

ug gipasuko nila ako sa ilang mga walay pulos nga mga dios-dios.

Busa papangabughoon ko usab sila pinaagi sa pagpanalangin sa ubang mga nasod.

Pasuk-on ko sila pinaagi sa pagpanalangin sa buang-buang nga mga nasod.

22Kay ang akong kasuko nagdilaab nga morag kalayo.

Mosunog kini sa yuta ug sa tanang anaa niini,

apil sa kinahiladman sa yuta,32:22 kinahiladman sa yuta: o, dapit sa mga patay. ug sa pundasyon sa mga bukid.”

23“Padad-an ko sila ug mga kalamidad,

ug ig-on ko sila sa akong mga pana.

24Pagutman ko sila;

mangamatay sila sa kagutom ug sa sakit.

Padad-an ko sila sa mabangis nga mga mananap sa paghasol kanila,

ug mga lala nga bitin sa pagpaak kanila.

25Sa gawas sa ilang balay daghan ang mangamatay sa gira, ug sa sulod magahari ang kahadlok.

Mangamatay ang mga tigulang, mga batan-on, ug mga kabataan.

26Nagaingon ako nga katagon ko sila hangtod nga dili na sila mahinumdoman sa kalibotan.

27Apan dili ko tugotan nga magpasigarbo ang ilang mga kaaway ug moingon,

‘Napildi nato sila. Dili ang Ginoo ang naghimo niini.’ ”

28Ang Israel usa ka nasod nga walay kaalam ug panabot.

29Kon maalamon lang sila, masabtan unta nila ang ilang dangatan.

30Unsaon gud paggukod sa usa ka tawo sa 1,000?

Unsaon gud pag-abog sa duha ka tawo sa 10,000?

Gawas lang kon gitugyan sila sa Ginoo nga ilang bato nga salipdanan.

31Kay ang salipdanan nga bato sa atong mga kaaway dili sama sa atong salipdanan nga bato, ug bisan sila nakahibalo niini.

32Ang atong mga kaaway, nga pareho kadaotan sa mga lumulupyo sa Sodoma ug Gomora, sama sa bunga sa ubas nga pait ug makahilo,

33ug ang ilang bino makamatay sama sa lala sa bitin.

34Nakahibalo ang Ginoo sa ilang kadaotan,

gipugngan lang una niya kini ug nagahulat sa husto nga panahon sa pagsilot kanila.

35Manimalos ang Ginoo ug magasilot kanila,

kay moabot ang panahon nga madakin-as gayod sila.

Hapit na moabot ang ilang kalaglagan.

36Hukman sa Ginoo ang iyang katawhan;

kaloy-an niya sila nga iyang mga alagad kon makita niya nga wala na silay kusog ug diotay na lang ang nabilin kanila, ulipon man o dili ulipon.

37Unya mangutana ang Ginoo sa iyang katawhan,

“Asa na ang ilang mga dios, ang bato nga ilang salipdanan?

38Asa na ang ilang mga dios nga mikaon sa tambok ug miinom sa bino sa ilang mga halad?

Patabanga sila kaninyo, ug himoa ninyo silang inyong panalipod!

39Tan-awa ninyo karon; ako mao lang gayod ang Dios!

Wala nay lain nga dios gawas kanako.

Ako ang nagahatag ug nagakuha ug kinabuhi; ako ang nagasamad ug nagaayo,

ug walay makalingkawas sa akong mga kamot.

40Karon, ibayaw ko ang akong mga kamot ug manumpa,

‘Maingon nga buhi ako sa walay kataposan,

41bairon ko ang nagasidlak kong espada ug gamiton ko kini sa pagsilot.

Panimaslan ko ang akong mga kaaway ug pabayron ang mga nagadumot kanako.

42Ang akong pana mabulit sa ilang mga dugo,

ug ang akong espada motadtad sa ilang mga lawas.

Mangamatay apil ang mga dinakpan ug apil usab ang ilang mga pangulo.’ ”

43Dayega ninyo ang katawhan sa Ginoo, O mga nasod,32:43 Dayega… nasod: o, Magkalipay kamong mga nasod uban sa katawhan sa Ginoo. kay panimaslan sa Ginoo ang nagpatay niining iyang mga alagad.

Panimaslan niya ang iyang mga kaaway,

ug hinloan niya ang iyang yuta ug ang iyang katawhan.

44Gisulti ni Moises uban ni Josue32:44 Josue: sa Hebreo, Hosea. nga anak ni Nun ang mensahe niini nga awit ngadto sa mga tawo. 45Pagkahuman ug sulti ni Moises niini, 46miingon siya sa mga tawo, “Itanom gayod ninyo sa inyong mga kasingkasing ang tanan nakong gisulti kaninyo karong adlawa. Itudlo usab ninyo kini sa inyong mga anak aron matuman nila pag-ayo ang tanang gisulti niini nga mga sugo. 47Kini nga mga sugo dili ordinaryo lang nga mga pulong; kini maghatag kaninyo ug kinabuhi. Kon tumanon ninyo kini magkinabuhi kamo ug dugay sa yuta nga inyong panag-iyahan sa tabok sa Suba sa Jordan.”

Ang Kamatayon ni Moises

48Niana mismong adlawa miingon ang Ginoo kang Moises, 49“Lakaw sa Moab, sa kabukiran sa Abarim ug tungas sa Bukid sa Nebo nga nagaatubang sa Jerico. Lantawa didto ang Canaan, ang yuta nga ihatag ko sa mga Israelinhon nga ilang panag-iyahan. 50Ug nianang bukira mamatay ka ug makig-uban sa imong mga katigulangan, maingon nga si Aaron nga imong igsoon namatay sa Bukid sa Hor ug giuban usab sa iyang katigulangan. 51Kay duha kamong nawad-an ug pagsalig kanako atubangan sa mga Israelinhon sa dihang didto pa kamo sa tubig sa Meriba Kadesh,32:51 Meriba Kadesh: o, Meriba sa Kadesh. sa kamingawan sa Zin. Wala ninyo pasidunggi ang akong pagkabalaan sa ilang atubangan. 52Busa makita mo lang sa halayo ang yuta nga ihatag ko sa mga Israelinhon, apan dili ka makasulod didto.”