1 Reyes 18 – NVI & HLGN

Nueva Versión Internacional

1 Reyes 18:1-46

Elías y Abdías

1Después de un largo tiempo, en el tercer año, la palabra del Señor vino a Elías y le dio este mensaje: «Ve y preséntate ante Acab, que voy a enviar lluvia sobre la tierra». 2Así que Elías se puso en camino para presentarse ante Acab.

En Samaria había mucha hambre. 3Por lo tanto, Acab mandó llamar a Abdías, quien administraba su palacio y era temeroso del Señor. 4Como Jezabel estaba acabando con los profetas del Señor, Abdías había tomado a cien de ellos y los había escondido en dos cuevas, cincuenta en cada una, y les había dado de comer y de beber. 5Acab instruyó a Abdías: «Recorre todo el país en busca de fuentes y ríos. Tal vez encontremos pasto para mantener vivos los caballos y las mulas, y no perdamos nuestras bestias». 6Así que se dividieron la tierra que iban a recorrer: Acab se fue en una dirección y Abdías en la otra.

7Abdías iba por su camino cuando Elías le salió al encuentro. Al reconocerlo, Abdías se postró rostro en tierra y le preguntó:

—Mi señor Elías, ¿de veras es usted?

8—Sí, soy yo —respondió—. Ve a decirle a tu amo que aquí estoy.

9—¿Qué mal ha hecho este servidor suyo —preguntó Abdías—, para que me entregue a Acab y él me mate? 10Tan cierto como que el Señor su Dios vive, no hay nación ni reino adonde mi amo no haya mandado a buscarlo. Y a quienes afirmaban que usted no estaba allí, él los hacía jurar que no lo habían encontrado. 11¿Y ahora usted me ordena que vaya a mi amo y le diga que usted está aquí? 12¡Qué sé yo a dónde lo va a llevar el Espíritu del Señor cuando nos separemos! Si voy y le digo a Acab que usted está aquí, y luego él no lo encuentra, ¡me matará! Tenga usted en cuenta que yo, su servidor, he sido temeroso del Señor desde mi juventud. 13¿No le han contado a mi señor lo que hice cuando Jezabel estaba matando a los profetas del Señor? ¡Pues escondí a cien de los profetas del Señor en dos cuevas, cincuenta en cada una, y les di de comer y de beber! 14¡Y ahora usted me ordena que vaya a mi amo y le diga que usted está aquí! ¡De seguro me matará!

15Elías respondió:

—Tan cierto como que vive el Señor de los Ejércitos, a quien sirvo, te aseguro que hoy me presentaré ante Acab.

Elías en el monte Carmelo

16Abdías fue a buscar a Acab y le informó de lo sucedido, así que este fue al encuentro de Elías 17y cuando lo vio, le preguntó:

—¿Eres tú el que le está creando problemas a Israel?

18—No soy yo quien le está creando problemas a Israel —respondió Elías—. Quienes se los crean son tú y tu familia, porque han abandonado los mandamientos del Señor y se han ido tras los baales. 19Ahora convoca de todas partes al pueblo de Israel, para que se reúna conmigo en el monte Carmelo con los cuatrocientos cincuenta profetas de Baal y los cuatrocientos profetas de la diosa Aserá que se sientan a la mesa de Jezabel.

20Acab convocó en el monte Carmelo a todos los israelitas y a los profetas. 21Elías se presentó ante el pueblo y dijo:

—¿Hasta cuándo van a seguir indecisos?18:21 seguir indecisos. Lit. estar cojeando con dos muletas. Si el Dios verdadero es el Señor, deben seguirlo; pero si es Baal, síganlo a él.

El pueblo no dijo una sola palabra. 22Entonces Elías añadió:

—Yo soy el único que ha quedado de los profetas del Señor; en cambio, Baal cuenta con cuatrocientos cincuenta profetas. 23Tráigannos dos novillos. Que escojan ellos uno, lo descuarticen y pongan los pedazos sobre la leña, pero sin prenderle fuego. Yo prepararé el otro novillo y lo pondré sobre la leña, pero tampoco le prenderé fuego. 24Entonces invocarán ellos el nombre de su dios y yo invocaré el nombre del Señor. El que responda con fuego, ese es el Dios verdadero.

Y todo el pueblo estuvo de acuerdo.

25Entonces Elías dijo a los profetas de Baal:

—Ya que ustedes son tantos, escojan uno de los novillos y prepárenlo primero. Invoquen luego el nombre de su dios, pero no prendan fuego.

26Los profetas de Baal tomaron el novillo que les dieron y lo prepararon e invocaron el nombre de su dios desde la mañana hasta el mediodía.

—¡Baal, respóndenos! —gritaban, mientras daban brincos alrededor del altar que habían hecho.

Pero no se escuchó nada, pues nadie respondió. 27Al mediodía Elías comenzó a burlarse de ellos:

—¡Griten más fuerte! —decía—. Seguro que es un dios, pero tal vez esté meditando o esté ocupado o de viaje. ¡A lo mejor se ha quedado dormido y hay que despertarlo!

28Comenzaron entonces a gritar más fuerte y, como era su costumbre, se cortaron con cuchillos y lanzas hasta quedar bañados en sangre. 29Pasó el mediodía y siguieron en este trance profético hasta la hora del sacrificio vespertino. Pero no se escuchó nada, pues nadie respondió ni prestó atención.

30Entonces Elías dijo a todo el pueblo:

—¡Acérquense a mí!

Así lo hicieron. Y como estaba en ruinas el altar del Señor, Elías lo reparó. 31Luego recogió doce piedras, una por cada tribu descendiente de Jacob, a quien el Señor le había puesto por nombre Israel. 32Con las piedras construyó un altar en honor del Señor, y alrededor cavó una zanja en que cabían dos seahs18:32 Es decir, aprox. 11 kg. de semillas. 33Colocó la leña, descuartizó el novillo, puso los pedazos sobre la leña 34y dijo:

—Llenen de agua cuatro cántaros y vacíenlos sobre el holocausto y la leña.

Luego dijo:

—Vuelvan a hacerlo.

Y así lo hicieron.

—¡Háganlo una vez más! —les ordenó.

Y por tercera vez vaciaron los cántaros. 35El agua corría alrededor del altar hasta llenar la zanja.

36A la hora del sacrificio vespertino, el profeta Elías dio un paso adelante y oró así: «Señor, Dios de Abraham, de Isaac y de Israel, que todos sepan hoy que tú eres Dios en Israel y que yo soy tu siervo y he hecho todo esto en obediencia a tu palabra. 37¡Respóndeme, Señor, respóndeme, para que esta gente reconozca que tú, Señor, eres Dios y estás haciendo que su corazón se vuelva a ti!».

38En ese momento, cayó el fuego del Señor y quemó el holocausto, la leña, las piedras y el suelo, y hasta lamió el agua de la zanja.

39Cuando vieron esto, todos se postraron y exclamaron: «¡El Señor es Dios! ¡El Señor es Dios!».

40Luego Elías ordenó:

—¡Agarren a los profetas de Baal! ¡Que no escape ninguno!

Tan pronto como los agarraron, Elías hizo que los bajaran al arroyo Quisón y allí los ejecutó. 41Entonces Elías dijo a Acab:

—Anda a tu casa, y come y bebe, porque ya se oye el ruido de un torrentoso aguacero.

42Acab se fue a comer y beber, pero Elías subió a la cumbre del Carmelo, se inclinó hasta el suelo y puso el rostro entre las rodillas.

43—Ve y mira hacia el mar —ordenó a su criado.

El criado fue, miró y dijo:

—No se ve nada.

Siete veces le ordenó Elías que fuera a ver, 44y la séptima vez el criado le informó:

—Desde el mar viene subiendo una nube. Es tan pequeña como una mano.

Entonces Elías ordenó:

—Ve y dile a Acab: “Engancha el carro y vete antes de que la lluvia te detenga”.

45Las nubes fueron oscureciendo el cielo; luego se levantó el viento y se desató una fuerte lluvia. Y Acab se fue en su carro hacia Jezrel. 46Entonces el poder del Señor vino sobre Elías, quien se ajustó el manto con el cinturón, se echó a correr y llegó a Jezrel antes que Acab.

Ang Pulong Sang Dios

1 Hari 18:1-46

Napamatud-an Liwat nga Matuod nga Propeta sang Dios si Elias

1Tatlo ka tuig na nga wala nag-ulan. Kag isa sina ka tion, nagsiling ang Ginoo kay Elias, “Lakat ka kag magpakita kay Ahab, kay paulanon ko na.” 2Gani nagkadto si Elias kay Ahab.

Karon, puwerte na gid ang gutom sa Samaria. 3Gani ginpatawag ni Ahab si Obadias nga amo ang nagadumala sang iya palasyo. (Si Obadias nagatahod gid sa Ginoo. 4Sang ginpamatay ni Jezebel ang mga propeta sang Ginoo, gintago ni Obadias ang 100 ka propeta sa duha ka kuweba, 50 sa kada kuweba, kag ginhatagan niya sila sang pagkaon kag tubig.) 5Nagsiling si Ahab kay Obadias, “Kadtuan ta ang tanan nga tuburan kag ililigan sang tubig sa aton nasyon, kay basi makakita kita sang mga hilamon para sa aton mga kabayo kag mga mula,18:5 mula: sa English, mule. Ini nga sapat kaanggid sa kabayo. agod indi na kinahanglan nga patyon ta sila.” 6Gani gintunga nila kon diin nga parte sang duta sila makadto. Dayon naglakat sila sa tagsa nila ka direksyon.

7Samtang nagalakat si Obadias, nasugat-an niya si Elias. Nakilala niya si Elias, gani nagluhod siya bilang pagtahod sa iya, kag nagsiling, “Ikaw gid bala ina, Sir Elias?” 8Nagsabat si Elias, “Huo. Karon lakat ka, kag sugiri ang imo agalon nga si Ahab nga ari ako diri.” 9Pero nagsiling si Obadias, “Sir, indi pag-ibutang sa peligro ang akon kabuhi kay Ahab, kay wala man ako sang sala nga nahimo sa imo. 10Nagasugid ako sing matuod sa presensya sang buhi nga Ginoo, nga imo Dios, nga wala sing nasyon ukon ginharian nga wala pagpadal-i sang akon agalon sang tawo sa pagpangita sa imo. Kon magsiling gani ang mga pangulo sang sadto nga mga nasyon kag mga ginharian nga wala ka sa ila lugar, ginapasumpa sila ni Ahab nga wala gid man nila ikaw makita. 11Kag karon ginasugo mo ako nga magkadto sa akon agalon kag silingon siya nga ari ka diri? 12Ti ano abi kon sa akon paghalin dal-on ka sang Espiritu sang Ginoo sa lugar nga wala ko mahibalui? Pag-abot diri ni Ahab nga wala ka, patyon niya ako. Pero, sir, nagaalagad ako sa Ginoo halin sang pamatan-on pa ako. 13Wala mo bala mabalitaan ang ginhimo ko sang ginpamatay ni Jezebel ang mga propeta sang Ginoo? Gintago ko ang 100 ka propeta sang Ginoo sa duha ka kuweba, 50 sa kada kuweba, kag ginhatagan ko sila sang pagkaon kag tubig. 14Kag karon ginasugo mo ako nga magkadto sa akon agalon kag silingon siya nga ari ka diri? Patyon niya ako!”

15Nagsiling si Elias, “Nagasumpa ako sa buhi nga Ginoo nga Makagagahom, nga akon ginaalagad, nga mapakita ako kay Ahab subong gid nga adlaw.”

16Gani nagkadto si Obadias kay Ahab kag ginsugiran niya siya nga ara si Elias, kag naglakat si Ahab sa pagpakigkita kay Elias. 17Sang makita ni Ahab si Elias, nagsiling siya, “Ikaw gid bala ina, manughalit sa Israel?” 18Nagsabat si Elias, “Indi ako ang manughalit sa Israel, kundi ikaw kag ang pamilya sang imo amay. Kay ginsikway ninyo ang mga sugo sang Ginoo kag ginsimba ninyo ang mga imahen ni Baal. 19Karon, patipuna sa akon ang tanan nga katawhan sang Israel didto sa Bukid sang Carmel. Kag pakadtua man ang 450 ka propeta ni Baal kag ang 400 ka propeta ni Ashera, nga ginapakaon ni Jezebel.”

20Gani gintipon ni Ahab ang tanan nga katawhan sang Israel kag ang mga propeta sa Bukid sang Carmel. 21Nagpalapit si Elias sa mga tawo kag nagsiling, “Hasta san-o pa bala kamo magsunod sa duha ka pagtuluohan? Kon ang Ginoo amo ang Dios, sunda ninyo siya, pero kon si Baal amo ang Dios, sunda ninyo siya.” Pero wala magsabat ang mga tawo.

22Nagsiling liwat si Elias sa ila, “Ako na lang ang nabilin sa mga propeta sang Ginoo, pero si Baal iya may 450 ka propeta. 23Karon dal-i ninyo kami sang duha ka turo nga baka. Dayon magpili ang mga propeta ni Baal sang isa nga ila ihawon kag dayon ibutang sa ibabaw sang gatong, pero indi pagsindihan ang gatong. Amo man ang himuon ko sa isa ka baka; ibutang ko man ini sa ibabaw sang gatong kag indi ko man pagsindihan ang gatong. 24Dayon magpangamuyo kamo sa inyo dios, kag ako magapangamuyo man sa Ginoo. Ang magasabat paagi sa kalayo amo ang matuod nga Dios.” Kag nagsugot ang mga tawo.

25Nagsiling dayon si Elias sa mga propeta ni Baal, “Kamo ang mag-una kay madamo kamo. Magpili kamo sang isa ka turo nga baka kag ipreparar ninyo. Magpangamuyo dayon kamo sa inyo dios, pero indi ninyo pagsindihan ang gatong.” 26Gani ginkuha sang mga propeta ni Baal ang turo nga baka nga gindala sa ila, kag ginpreparar nila ini. Dayon nagpangamuyo sila kay Baal halin sa aga hasta sa udto. Nagsinggit sila, “O Baal, sabta kami!” Nagsaot-saot pa sila palibot sa halaran nga ila ginhimo. Pero wala sing may nagsabat.

27Sang udto na, ginyaguta na sila ni Elias nga nagasiling, “Sige, tuduhi pa ninyo singgit, kay dios man bala siya! Basi nagahanduraw lang siya, ukon nagapahuway-huway,18:27 nagapahuway-huway: ukon, nagapamus-on. ukon may ginkadtuan, ukon nagakatulog kag kinahanglan nga pukawon.” 28Gani nagsinggit pa gid sila sing tudo kag ginpilasan nila ang ila mga lawas sang bangkaw kag espada, suno sa ila kinabatasan, hasta nga nag-agay ang dugo. 29Nagligad ang udto kag sige gihapon ang ila singgit hasta nga nagsobra na ang ila oras sa paghalad,18:29 hasta nga nagsobra… paghalad: sa literal, hasta sa paghalad sang halad. Ginahimo ini sang nagasalop na ang adlaw. pero wala gid sing may nagsabat sa ila.

30Nagsiling si Elias sa tanan nga tawo, “Palapit kamo sa akon.” Kag nagpalapit ang mga tawo sa iya. Ginkay-o niya dayon ang halaran sang Ginoo nga naguba. 31Nagkuha siya sang dose ka bato nga nagarepresentar sa dose ka tribo sang mga anak ni Jacob, ang tawo nga gin-ngalanan sang Ginoo nga Israel. 32Ginhimo niya ang mga bato nga halaran para sa Ginoo, kag ginkanalan niya ang palibot sang halaran. Ang kanal sarang mabutangan sang mga tunga sa sako nga binhi. 33Ginplastar niya sing maayo ang gatong sa halaran kag ginhiwa-hiwa ang baka kag ginbutang ini sa ibabaw sang gatong. Dayon nagsiling siya sa mga tawo, “Bubui ninyo sing apat ka banga nga tubig ang halad kag gatong.” Sang nahimo na nila ini, 34nagsiling si Elias, “Bubui ninyo liwat.” Pagkatapos nila bubo, nagsiling liwat si Elias, “Bubui pa gid ninyo sa ikatlo nga beses.” Gintuman nila ang ginsiling ni Elias. 35Nag-ilig ang tubig sa palibot sang halaran kag napuno ang kanal.

36Sang tion na sang paghalad, nagpalapit si Propeta Elias sa halaran kag nagpangamuyo. Siling niya,Ginoo, Dios ni Abraham, ni Isaac, kag ni Jacob,18:36 Jacob: sa Hebreo, Israel. pamatud-i subong nga adlaw nga ikaw ang Dios sa Israel kag ako imo alagad, kag ginhimo ko ini tanan nga butang suno sa imo sugo. 37Sabta ako, Ginoo, agod mahibaluan sang sini nga mga tawo nga ikaw Ginoo ang Dios, kag ginapabalik mo sila sa imo.”

38Nag-abot dayon ang kalayo nga halin sa Ginoo, kag ginsunog sini ang halad, ang gatong, ang mga bato kag ang duta, kag ginpahubas ang tubig sa kanal. 39Sang makita ini sang tanan nga tawo, nagluhod sila kag nagsiling, “Ang Ginoo amo ang Dios! Ang Ginoo amo ang Dios!” 40Nagmando dayon si Elias sa mga tawo, “Dakpa ninyo ang mga propeta ni Baal. Kinahanglan wala sing may makapalagyo sa ila!” Gani gindakop nila sila kag gindala sila ni Elias sa Kishon nga ililigan sang tubig kag didto ginpamatay.

41Nagsiling si Elias kay Ahab, “Lakat, magkaon ka kag mag-inom, kay nagapadulong ang mabaskog nga ulan.” 42Gani naglakat si Ahab agod magkaon kag mag-inom, pero si Elias iya nagsaka sa putokputokan sang Carmel kag nagpangamuyo, nga nagaluhod kag nagaduko sa duta. 43Dayon nagsiling siya sa iya suluguon, “Magtaklad ka kag magtan-aw sa dagat.” Kag gintuman ini sang suluguon.

Pagbalik niya kay Elias, nagsiling siya, “Wala ako sing may nakita.” Pito ka beses nga nagsiling si Elias sa iya nga magbalik siya kag magtan-aw. 44Sang ikapito na nga pagbalik niya, nagsiling siya kay Elias, “May nakita ako nga gal-om nga daw sa palad lang sang tawo kagamay, nga nagapaibabaw halin sa lawod.” Gani nagsiling si Elias, “Lakat, kag silinga si Ahab nga magsakay na siya sa iya karwahe kag magpauli sa indi pa siya maabtan sang ulan.”

45Dugay-dugay nagdulom ang langit tungod sa mga gal-om. Naghangin kag nag-ulan sing mabaskog, kag nagsakay si Ahab sa karwahe kag nagkadto sa Jezreel. 46Karon, gin-gamhan sang Ginoo si Elias. Ginwagkos niya ang iya pangguwa nga bayo sa iya hawak kag nagdalagan siya sing una kay Ahab pakadto sa Jezreel.