Éxodo 32 – NVI & HLGN

Nueva Versión Internacional

Éxodo 32:1-35

El becerro de oro

1Al ver los israelitas que Moisés tardaba en bajar del monte, fueron a reunirse con Aarón y le dijeron:

—Tienes que hacernos dioses que marchen32:1 dioses que marchen. Alt. un dios que marche; también en v. 23. al frente de nosotros, porque a ese Moisés que nos sacó de Egipto, ¡no sabemos qué pudo haberle pasado!

2Aarón respondió:

—Quítenles los aretes de oro a sus mujeres, a su hijos e hijas, y tráiganmelos.

3Todos los israelitas se quitaron los aretes de oro que llevaban puestos y se los llevaron a Aarón, 4quien los recibió y los fundió; luego cinceló el oro fundido e hizo un ídolo en forma de becerro. Entonces exclamó el pueblo: «Israel, ¡aquí tienes a tus dioses que te sacaron de Egipto!».

5Cuando Aarón vio esto, construyó un altar enfrente del becerro y anunció:

—Mañana haremos fiesta en honor del Señor.

6En efecto, al día siguiente los israelitas madrugaron y presentaron holocaustos y sacrificios de comunión. Luego el pueblo se sentó a comer y a beber, y se levantó para entregarse al desenfreno. 7Entonces el Señor dijo a Moisés:

—Baja, porque ya se ha corrompido el pueblo que sacaste de Egipto. 8Demasiado pronto se han apartado del camino que les ordené seguir, pues no solo han fundido oro y se han hecho un ídolo en forma de becerro, sino que se han postrado ante él, le han ofrecido sacrificios y han declarado: “Israel, ¡aquí tienes a tus dioses que te sacaron de Egipto!”.

9»Ya me he dado cuenta de que este es un pueblo terco —añadió el Señor, dirigiéndose a Moisés—. 10Tú no te metas. Yo voy a descargar mi ira sobre ellos y los voy a destruir. Pero de ti haré una gran nación».

11Moisés buscó el favor del Señor su Dios y le suplicó:

Señor, ¿por qué ha de encenderse tu ira contra este pueblo tuyo, que sacaste de Egipto con gran poder y con mano poderosa? 12¿Por qué dar pie a que los egipcios digan que nos sacaste de su país con la intención de matarnos en las montañas y borrarnos de la faz de la tierra? ¡Calma el ardor de tu ira! ¡Aplácate y no traigas sobre tu pueblo esa desgracia! 13Acuérdate de tus siervos Abraham, Isaac e Israel. Tú mismo prometiste que harías a sus descendientes tan numerosos como las estrellas del cielo; tú prometiste que darías a sus descendientes toda esta tierra como su herencia eterna.

14Entonces el Señor se calmó y desistió de hacer a su pueblo el daño que había sentenciado.

15Moisés dio vuelta y bajó de la montaña. Cuando bajó, traía en sus manos las dos tablas del pacto, las cuales estaban escritas por sus dos lados. 16Tanto las tablas como la escritura grabada en ellas eran obra de Dios.

17Cuando Josué oyó el ruido y los gritos del pueblo, dijo a Moisés:

—Se oyen en el campamento gritos de guerra.

18Pero Moisés respondió:

«Lo que escucho no son gritos de victoria

ni tampoco lamentos de derrota;

más bien, lo que escucho son canciones».

19Cuando Moisés se acercó al campamento y vio el becerro y las danzas, ardió en ira y arrojó de sus manos las tablas, haciéndolas pedazos al pie del monte. 20Tomó entonces el becerro que habían hecho y lo quemó en el fuego; luego lo molió hasta hacerlo polvo, lo esparció en el agua y se la dio a beber a los israelitas.

21A Aarón le dijo:

—¿Qué te hizo este pueblo? ¿Por qué lo has hecho cometer semejante pecado?

22—Señor mío, no te enojes —contestó Aarón—. Tú bien sabes cuán inclinado al mal es este pueblo. 23Ellos me dijeron: “Tienes que hacernos dioses que marchen al frente de nosotros, porque a ese Moisés que nos sacó de Egipto, ¡no sabemos qué pudo haberle pasado!”. 24Yo les contesté que todo el que tuviera joyas de oro se desprendiera de ellas. Ellos me dieron el oro, yo lo eché al fuego, ¡y lo que salió fue este becerro!

25Al ver Moisés que el pueblo estaba desenfrenado y que Aarón les había permitido desmandarse y convertirse en el hazmerreír de sus enemigos, 26se puso a la entrada del campamento y dijo: «Todo el que esté de parte del Señor, que se pase de mi lado». Y se le unieron todos los levitas.

27Entonces dijo Moisés: «El Señor, Dios de Israel, ordena lo siguiente: “Cíñase cada uno la espada y recorra todo el campamento de un extremo al otro, y mate a quien se ponga enfrente, sea hermano, amigo o vecino”». 28Los levitas hicieron lo que mandó Moisés y aquel día mataron como a tres mil israelitas. 29Entonces dijo Moisés: «Hoy han recibido ustedes plena autoridad de parte del Señor; él los ha bendecido este día, pues se pusieron en contra de sus propios hijos y hermanos».

30Al día siguiente, Moisés dijo a los israelitas: «Ustedes han cometido un gran pecado. Pero voy a subir ahora para reunirme con el Señor y tal vez logre yo que Dios perdone su pecado».

31Volvió entonces Moisés para hablar con el Señor y le dijo:

—¡Qué pecado tan grande ha cometido este pueblo al hacerse dioses32:31 dioses. Alt. un dios. de oro! 32Sin embargo, yo te ruego que perdones su pecado. Pero si no vas a perdonarlos, ¡bórrame del libro que has escrito!

33El Señor respondió a Moisés:

—Solo borraré de mi libro a quien haya pecado contra mí. 34Tú ve y lleva al pueblo al lugar del que te hablé. Delante de ti irá mi ángel. Llegará el día en que deba castigarlos por su pecado y entonces los castigaré.

35Fue así como, por causa del becerro que había hecho Aarón, el Señor lanzó una plaga sobre el pueblo.

Ang Pulong Sang Dios

Exodus 32:1-35

Ang Bulawan nga Baka

(Deu. 9:7-29)

1Sang matalupangdan sang mga tawo nga kadugay kay Moises magpanaog sa bukid, nagtipon sila kay Aaron kag nagsiling, “Sige na! Himui kami sang dios32:1 dios: ukon, mga dios. Amo man sa bersikulo 4, 8, 23 kag 31. nga magapanguna sa amon, tungod nga wala kita kahibalo kon ano na ang natabo sining tawo nga si Moises nga nagpaguwa sa aton sa Egipto.” 2Nagsabat si Aaron sa ila, “Panguhaa ninyo ang bulawan nga mga aritos nga ginasuksok sang inyo mga asawa kag mga anak, kag dal-a ninyo diri sa akon.” 3Gani ginpanguha nila tanan ang ila bulawan nga mga aritos kag gindala kay Aaron. 4Gintipon ini ni Aaron kag gintunaw kag ginporma nga torite nga baka. Nagsiling dayon ang mga Israelinhon, “Amo ini ang aton dios nga nagpaguwa sa aton sa Egipto.”

5Pagkakita ni Aaron nga nalipay gid ang mga tawo, nagpahimo siya sang halaran sa atubangan sang baka kag nagpahibalo, “Buwas magasaulog kita sang piesta para sa kadungganan sang Ginoo.” 6Gani pagkaaga, aga pa gid nagbangon ang mga tawo kag naghalad sang mga halad nga ginasunog kag halad nga para sa maayo nga relasyon. Kag nagkinaon sila kag nag-ininom, kag nagpagusto pangalipay sa ila pagsimba sa dios-dios.

7Nagsiling ang Ginoo kay Moises, “Magpanaog ka gilayon kay ang imo katawhan nga ginpaguwa mo sa Egipto nagahimo sang kalautan. 8Kadali lang sa ila maglapas sa akon mga ginmando sa ila. Naghimo sila sang ila dios-dios nga baka kag ginsimba ini. Naghalad ang mga Israelinhon sa sini nga dios-dios kag nagsiling, ‘Amo ini ang aton dios nga nagpaguwa sa aton sa Egipto.’ ”

9Nagsiling pa gid ang Ginoo kay Moises, “Nakita ko kon daw ano katig-a ang mga ulo sang sini nga mga tawo. 10Gani pabay-i ako nga laglagon ko sila sa akon puwerte nga kaakig. Kag ikaw na lang kag ang imo mga kaliwat ang himuon ko nga bantog nga nasyon.”

11Pero nagpakitluoy si Moises sa Ginoo nga iya Dios, “O Ginoo, ngaa ipaagom mo ang imo kaakig sa imo katawhan nga ginpaguwa mo sa Egipto paagi sa imo puwerte nga gahom? 12Ano na lang ang hambalon sang mga Egiptohanon? Nga ginkuha mo ang imo katawhan sa Egipto sa tuyo nga patyon sila sa kabukiran agod madula sila sa kalibutan? O Ginoo, indi pagpadayuna ang imo puwerte nga kaakig sa ila, kag indi sila paglaglaga. 13Dumduma ang imo ginsumpa sa imo mga alagad nga si Abraham, Isaac, kag Jacob32:13 Jacob: sa Hebreo, Israel. nga padamuon mo ang ila mga kaliwat pareho kadamo sa mga bituon sa langit, kag ihatag mo sa ila mga kaliwat ang tanan nga duta nga imo ginpromisa sa ila, kag mangin ila ini nga palanublion hasta san-o.” 14Gani wala na pagpadayuna sang Ginoo ang iya plano nga paglaglag sa iya katawhan.

15Dayon nagpanaog si Moises sa bukid nga dala ang duha ka malapad nga bato nga ginsulatan sang Kasuguan. Nakasulat ini sa atubangan kag sa likod sang amo nga mga bato. 16Ang Dios mismo ang naghimo sini kag nagsulat.

17Sang mabatian ni Josue ang ginahod sang mga tawo nagsiling siya kay Moises, “Daw may gahod sang inaway sa kampo.” 18Nagsabat si Moises, “Indi ina gahod sang kadalag-an ukon kapierdihan, kundi gahod ina sang pagkinanta.”

19Sang malapit na si Moises sa kampo, nakita niya ang dios-dios nga baka kag ang pagsinaot sang mga tawo, gani puwerte gid ang iya kaakig. Ginhaboy niya didto sa tiilan sang bukid ang malapad nga mga bato nga dala niya, kag nabuka ini. 20Dayon ginkuha niya ang dios-dios nga baka nga ila ginhimo kag ginsunog niya. Pagkatapos gindugmok niya sing mapino kag ginsabwag sa tubig, kag ginpainom sa katawhan sang Israel.

21Nagsiling si Moises kay Aaron, “Ano bala ang ginhimo sining mga tawo sa imo nga gintugutan mo sila sa puwerte nga pagpakasala?” 22Nagsabat si Aaron, “Indi ka mangakig sa akon. Nahibaluan mo man kon daw ano sila kadali madala sa kalautan. 23Nagsiling sila sa akon, ‘Himui kami sang dios nga magapanguna sa amon, tungod nga wala kita kahibalo kon ano na ang natabo sining tawo nga si Moises nga nagpaguwa sa aton sa Egipto.’ 24Gani nagsiling ako sa ila nga dal-on nila sa akon ang ila bulawan nga mga alahas. Sang madala na nila sa akon, ginhaboy ko ini sa kalayo kag nagguwa ining baka.”

25Nakita ni Moises nga nagapakawala ang mga tawo kag ginpabay-an lang sila ni Aaron. Tungod sini nangin kaladlawan sila sa ila mga kaaway sa palibot. 26Gani nagtindog si Moises sa puwertahan sang kampo kag nagsinggit, “Ang bisan sin-o sa inyo nga nagaunong sa Ginoo magpalapit sa akon!” Kag ang tanan nga kaliwat ni Levi nagtipon sa iya. 27Nagsiling si Moises sa ila, “Nagasiling ang Ginoo, ang Dios sang Israel, nga ang kada isa sa inyo magtaklos sang espada kag libuti ninyo ang kampo, kag pamatya ninyo inang malaot nga mga tawo bisan utod pa ninyo, amigo, ukon kaingod.” 28Gintuman sang mga kaliwat ni Levi ang ginsugo sa ila ni Moises, kag sadto nga adlaw mga 3,000 ka tawo ang napatay. 29Nagsiling si Moises sa mga kaliwat ni Levi, “Ginseparar kamo subong nga adlaw sa Ginoo, kay ginpamatay ninyo bisan ang inyo mga anak kag mga utod. Gani bendisyunan niya kamo subong nga adlaw.”

30Pagkasunod nga adlaw, nagsiling si Moises sa mga tawo, “Nakahimo kamo sang dako nga sala. Pero masaka ako subong sa bukid, didto sa Ginoo; basi pa lang mabuligan ko kamo nga matubos kamo sa inyo nga sala.” 31Gani nagbalik si Moises sa Ginoo kag nagsiling, “O Ginoo, daw ano kadako nga sala ang nahimo sini nga mga tawo. Naghimo sila sang dios nga bulawan. 32Pero karon, patawara sila sa ila nga sala. Kon indi mo sila mapatawad, panasa na lang ang akon ngalan sa libro nga ginsulatan mo sang mga ngalan sang imo katawhan.”

33Nagsabat ang Ginoo kay Moises, “Kon sin-o ang nakasala sa akon, ang iya ngalan amo ang akon panason sa akon libro. 34Lakat, kag pangunahi ang mga tawo pakadto sa lugar nga ginsiling ko sa imo, kag magauna ang akon anghel sa inyo. Pero magaabot ang tion nga silutan ko sila tungod sang ila sala.”

35Kag ginpadal-an sang Ginoo sang kalalat-an ang mga Israelinhon tungod nga ginsimba nila ang dios-dios nga baka nga ginhimo ni Aaron.