Conselhos da Sabedoria
1Meu filho, não se esqueça da minha lei,
mas guarde no coração os meus mandamentos,
2pois eles prolongarão a sua vida por muitos anos
e darão a você prosperidade e paz.
3Que o amor e a fidelidade jamais o abandonem;
prenda-os ao redor do seu pescoço,
escreva-os na tábua do seu coração.
4Então você terá o favor de Deus e dos homens
e boa reputação.
5Confie no Senhor de todo o seu coração
e não se apoie em seu próprio entendimento;
6reconheça o Senhor em todos os seus caminhos,
e ele endireitará3.6 Ou orientará as suas veredas.
7Não seja sábio aos seus próprios olhos;
tema o Senhor e evite o mal.
8Isso dará a você saúde ao corpo
e vigor aos ossos.
9Honre o Senhor com todos os seus recursos
e com os primeiros frutos de todas as suas plantações;
10os seus celeiros ficarão plenamente cheios,
e os seus barris transbordarão de vinho.
11Meu filho, não despreze a disciplina do Senhor
nem se magoe com a sua repreensão,
12pois o Senhor disciplina a quem ama,
assim como o pai faz ao filho de quem deseja o bem.
13Como é feliz o homem que acha a sabedoria,
o homem que obtém entendimento,
14pois a sabedoria é mais proveitosa do que a prata
e rende mais do que o ouro.
15É mais preciosa do que rubis;
nada do que você possa desejar se compara a ela.
16Na mão direita, a sabedoria garante a você vida longa;
na mão esquerda, riquezas e honra.
17Os caminhos da sabedoria são caminhos agradáveis,
e todas as suas veredas são paz.
18A sabedoria é árvore que dá vida a quem a abraça;
quem a ela se apega será abençoado.
19Por sua sabedoria o Senhor lançou os alicerces da terra,
por seu entendimento fixou no lugar os céus,
20por seu conhecimento as fontes profundas se rompem
e as nuvens gotejam o orvalho.
21Meu filho, guarde consigo a sensatez e o equilíbrio,
nunca os perca de vista;
22trarão vida a você
e serão um enfeite para o seu pescoço.
23Então você seguirá o seu caminho em segurança
e não tropeçará;
24quando se deitar, não terá medo,
e o seu sono será tranquilo.
25Não terá medo da calamidade repentina
nem da ruína que atinge os ímpios3.25 Ou provocada pelos ímpios,
26pois o Senhor será a sua segurança
e o impedirá de cair em armadilha.
27Quanto for possível,
não deixe de fazer o bem a quem dele precisa.
28Não diga ao seu próximo:
“Volte amanhã, e eu darei algo a você”,
se pode ajudá-lo hoje.
29Não planeje o mal contra o seu próximo
que confiantemente mora perto de você.
30Não acuse alguém sem motivo
se ele não fez nenhum mal a você.
31Não tenha inveja de quem é violento
nem adote nenhum dos seus procedimentos,
32pois o Senhor detesta o perverso,
mas o justo é seu grande amigo.
33A maldição do Senhor está sobre a casa dos ímpios,
mas ele abençoa o lar dos justos.
34Ele zomba dos zombadores,
mas concede graça aos humildes.
35A honra é herança dos sábios,
mas o Senhor expõe os tolos ao ridículo.
Dugang nga Kaayuhan sang Kaalam
1Anak, indi gid pagkalimti ang ginatudlo ko sa imo; tipigi sa imo tagipusuon ang mga ginasugo ko sa imo, 2kay makapalawig ini kag makapauswag sang imo kabuhi. 3Magpabilin ka nga maayo kag matutom; indi ina pagdulaa kundi huptan mo gid sa imo tagipusuon.3:3 indi… tagipusuon: sa literal, ihigot ina sa imo liog kag isulat sa imo tagipusuon. 4Kon himuon mo ini, maluyag sa imo ang Dios kag ang mga tawo, kag mangin maayo ang pagtulok nila sa imo.
5Magsalig ka sa Ginoo sa bug-os mo nga tagipusuon, kag indi ka magsalig sa imo kaugalingon nga kaalam. 6Dumduma ang Ginoo sa tanan mo nga ginahimo, kag tuytuyan niya ikaw sa husto nga dalan. 7Indi ka maghunahuna nga maalam ka na gid kundi magtahod ka sa Ginoo, kag indi ka maghimo sang malain. 8Kay makapaayo kag makapabaskog ina sa imo lawas. 9Padunggi ang Ginoo sa imo mga pagkabutang, pareho halimbawa sa paghalad sa iya sang una nga parte sang tanan mo nga patubas. 10Kon himuon mo ini, magasulubra ang mga patubas sa imo mga bodega kag ang duga sang ubas sa imo mga suludlan.
11Anak, indi pagpakalaina ang pagdisiplina sang Ginoo sa imo.3:11 pagdisiplina sang Ginoo sa imo: ukon, pagtadlong sang Ginoo sa imo pamatasan. Indi maglain ang imo buot kon ginasabdong ka niya. 12Kay ginadisiplina sang Ginoo ang iya mga ginapalangga pareho sang ginahimo sang isa ka amay sa iya anak nga iya ginakalipay.
13Bulahan ang tawo nga nakaangkon sang kaalam kag pag-intiendi. 14Kay mas mapuslanon pa ini sang sa pilak kag bulawan, 15kag mas bilidhon pa sang sa mga alahas.3:15 alahas: Indi klaro ang buot silingon sang Hebreo sini. Kag wala gid sing bisan ano nga butang nga imo ginahandom nga makatupong sini. 16Makapalawig kag makapauswag ini sang imo kabuhi, kag makahatag man sa imo sang kadungganan. 17Makabulig gid ini sa imo kabuhi kag makapaayo sang imo kahimtangan. 18Bulahan ang tawo nga nagapabilin nga maalamon; ang kaalam makapaayo kag makapalawig sang iya kabuhi.3:18 makapaayo… kabuhi: sa literal, kahoy nga nagahatag sang kabuhi.
19-20Paagi sa kaalam kag ihibalo, gintuga sang Ginoo ang kalibutan kag ang kalangitan, kag nagkalabukas ang mga tuburan kag naghatag ang mga panganod sang ulan.
21Anak, tipigi gid ang imo kaalam kag ihibalo sa pagdesisyon sing husto. Indi pagpabay-i nga madula ini sa imo. 22Kay makahatag ini sa imo sang malawig kag matahom nga kabuhi. 23Kag magakabuhi ka nga luwas sa katalagman kag indi ka maano. 24Makatulog ka nga mahamuok, nga wala sing may ginakahadlukan. 25Gani indi ka dapat mahadlok kon gulpi lang nga mag-abot ang makahaladlok nga mga hitabo, ukon kon laglagon na ang mga malaot, 26kay makasalig ka nga bantayan ka sang Ginoo; ilikaw niya ikaw sa katalagman.
27Buligi ang mga dapat buligan kon masarangan mo man lang. 28Indi na pagpabuwasi ang pagbulig sa imo isigkatawo kon mabuligan mo man lang siya subong.
29Indi ka magplano sing malain kontra sa imo isigkatawo nga nagasalig sa imo bilang iya kaingod.
30Indi ka magpakigbais sa imo isigkatawo sa wala sing kabangdanan, labi na kon wala man lang siya sing may nahimo nga malain sa imo.
31Indi ka magkahisa sa mapintas nga tawo ukon magsunod sa iya mga ginahimo. 32Kay ginakangil-aran sang Ginoo ang mga balingag, pero nagasalig siya sa nagakabuhi sing husto.
33Ginapakamalaot sang Ginoo ang panimalay sang mga malaot, pero ginapakamaayo niya ang panimalay sang mga matarong.
34Ginatamay niya ang nagapangtamay, pero ginakaluoyan niya ang mapainubuson.
35Ang mga maalamon padunggan, pero ang mga buang-buang pakahuy-an.
