1Não se gabe do dia de amanhã,
pois você não sabe o que este ou aquele dia poderá trazer.
2Que outros façam elogios a você, não a sua própria boca;
outras pessoas, não os seus próprios lábios.
3A pedra é pesada e a areia é um fardo,
mas a irritação causada pelo insensato
é mais pesada do que as duas juntas.
4O rancor é cruel e a fúria é destruidora,
mas quem consegue suportar a inveja?
5Melhor é a repreensão feita abertamente
do que o amor oculto.
6Quem fere por amor mostra lealdade,
mas o inimigo multiplica beijos.
7Quem está satisfeito despreza o mel,
mas para quem tem fome até o amargo é doce.
8Como a ave que vagueia longe do ninho,
assim é o homem que vagueia longe do lar.
9Perfume e incenso trazem alegria ao coração;
do conselho sincero do homem nasce uma bela amizade.
10Não abandone o seu amigo nem o amigo de seu pai;
quando for atingido pela adversidade
não vá para a casa de seu irmão;
melhor é o vizinho próximo do que o irmão distante.
11Seja sábio, meu filho, e traga alegria ao meu coração;
poderei então responder a quem me desprezar.
12O prudente percebe o perigo e busca refúgio;
o inexperiente segue adiante e sofre as consequências.
13Tome-se a veste de quem serve de fiador ao estranho;
sirva ela de penhor de quem dá garantia a uma mulher leviana27.13 Ou a um desconhecido.
14A bênção dada aos gritos cedo de manhã,
como maldição é recebida.
15A esposa briguenta
é como o gotejar constante num dia chuvoso;
16detê-la é como deter o vento,
como apanhar óleo com a mão.
17Assim como o ferro afia o ferro,
o homem afia o seu companheiro.
18Quem cuida de uma figueira comerá de seu fruto,
e quem trata bem o seu senhor receberá tratamento de honra.
19Assim como a água reflete o rosto,
o coração reflete quem somos nós.
20O Sheol e a Destruição27.20 Hebraico: Sheol e Abadom. Sheol pode ser traduzido por sepultura, profundezas, pó ou morte. são insaciáveis,
como insaciáveis são os olhos do homem.
21O crisol é para a prata e o forno é para o ouro,
mas o que prova o homem são os elogios que recebe.
22Ainda que você moa o insensato, como trigo no pilão,
a insensatez não se afastará dele.
23Esforce-se para saber bem como suas ovelhas estão,
dê cuidadosa atenção aos seus rebanhos,
24pois as riquezas não duram para sempre,
e nada garante que a coroa passe de uma geração a outra.
25Quando o feno for retirado, surgirem novos brotos
e o capim das colinas for colhido,
26os cordeiros fornecerão a você roupa,
e os bodes renderão a você o preço de um campo.
27Haverá fartura de leite de cabra
para alimentar você e sua família,
e para sustentar as suas servas.
1Indi ka magpabugal parte sa imo himuon buwas, kay wala ka kahibalo kon ano ang matabo sa imo buwas.
2Indi pagdayawa ang imo kaugalingon; pabay-i nga ang iban ang magdayaw sa imo.
3Mabug-at ang bato kag ang balas, pero mas mabug-at batyagon kon paakigon ka sang buang-buang nga tawo.
4Delikado ang tawo nga akig, pero mas delikado ang tawo nga nagapangimon.
5Mas maayo pa nga sawayon mo sing prangka ang isa ka tawo sang sa magsiling ka nga ginahigugma mo siya pero ginapabay-an mo lang siya.
6Ang masakit nga pagsabdong sang isa ka abyan may maayo nga katuyuan, pero ang halok sang kaaway indi masaligan.
7Kon ang isa ka tawo busog na, bisan ang dugos daw wala na sing sabor para sa iya; pero kon gutom siya, bisan ang mapait nga pagkaon matam-is para sa iya.
8Ang tawo nga naglayas sa iya balay pareho sa pispis nga naglayas sa iya pugad.
9Subong nga ang pahamot kag ang insenso makapalipay sa tawo, ang sinsero nga laygay sang isa ka abyan makapalipay man.27:9 ang sinsero… man: Indi klaro ang buot silingon sang Hebreo sini.
10Indi pagkalimti ang imo abyan, ukon ang abyan sang imo amay. Kag kon ara ka sa kalisod, indi ka na magpangayo sang bulig sa imo utod27:10 utod: ukon, paryente. nga didto sa malayo. Ang malapit nga kaingod mas maayo pa sang sa malayo nga utod.
11Anak, magmaalamon ka agod malipay man ako, kag agod may isabat ako sa nagapakahuya sa akon.
12Nagalikaw ang maalamon nga tawo kon masugata niya ang katalagman, pero wala nagalikaw ang tawo nga indi maalamon, gani nagaantos siya.
13Kon magpromisa ang isa ka tawo nga siya ang mabayad sa imo sang utang sang tawo nga indi niya kilala,27:13 Tan-awa ang footnote sa 20:16. siguraduha nga makakuha ka sa iya sang garantiya, bisan bayo niya, agod masiguro mo nga mabayad siya.
14Kon disturbuhon mo aga pa ang imo kaingod sang imo magahod nga bendisyon,27:14 bendisyon: ukon, pagpangamusta. kabigon niya ina nga pagpakamalaot.
15Ang asawa nga permi lang nagabais sa iya bana makaulugot pareho sa nagatinulo nga atop kon tig-ululan. 16Indi mo siya mapahipos, pareho sang hangin nga indi mo mapunggan ukon sang lana nga indi mo makaptan.
17Subong nga ang salsalon mapatalom sang salsalon man, ang tawo makatuon sa iya kapareho nga tawo.
18Kon tatapon mo ang kahoy nga higera, makakaon ka sang iya bunga. Pareho man kon tatapon mo ang imo agalon, padunggan ka niya.
19Subong nga makita ang imo hitsura sa tubig, makita mo man ang imo pagkatawo sa imo tagipusuon.
20Wala nagakaayawan ang kamatayon; amo man ang handom sang tawo.
21Subong nga ang bulawan kag ang pilak matestingan kon puro ukon indi paagi sa kalayo, ang aton kabuhi matestingan paagi sa pagdayaw sang iban nga tawo sa aton.
22Bisan anhon mo ka silot ang buang-buang nga tawo, indi mo gid makuha ang iya pagkabuang-buang.
23Bantayi kag tatapa sing maayo ang imo kasapatan, 24kay ang manggad kag dungog wala nagadugay. 25Pang-utda ang mga hilamon; kag samtang nagatubo ini liwat, pang-utda naman ang mga hilamon sa mga bukid, agod may kalan-on permi ang imo kasapatan. 26Makahimo ka sang mga bayo halin sa bulbol sang mga karnero, kag puwede mo ibaligya ang iban mo nga mga kanding agod makabakal ka sang duta. 27Makakuha ka man sang madamo nga gatas halin sa imo mga kanding para sa imo pamilya pati na sa imo mga suluguon nga babayi.
