1O filho sábio acolhe a instrução do pai,
mas o zombador não ouve a repreensão.
2Do fruto de sua boca o homem desfruta coisas boas,
mas o que os infiéis desejam é violência.
3Quem guarda a sua boca guarda a sua vida,
mas quem fala demais acaba se arruinando.
4O preguiçoso deseja e nada consegue,
mas os desejos do diligente são amplamente satisfeitos.
5Os justos odeiam o que é falso,
mas os ímpios trazem vergonha e desgraça.
6A retidão protege o homem íntegro,
mas a impiedade derruba o pecador.
7Alguns fingem que são ricos e nada têm;
outros fingem que são pobres e têm grande riqueza.
8As riquezas de um homem servem de resgate para a sua vida,
mas o pobre nunca recebe ameaças.
9A luz dos justos resplandece esplendidamente,
mas a lâmpada dos ímpios apaga-se.
10O orgulho só gera discussões,
mas a sabedoria está com os que tomam conselho.
11O dinheiro ganho com desonestidade diminuirá,
mas quem o ajunta aos poucos terá cada vez mais.
12A esperança que se retarda deixa o coração doente,
mas o anseio satisfeito é árvore de vida.
13Quem zomba da instrução pagará por ela,
mas aquele que respeita o mandamento será recompensado.
14O ensino dos sábios é fonte de vida
e afasta o homem das armadilhas da morte.
15O bom entendimento conquista favor,
mas o caminho do infiel é áspero13.15 Ou não permanece.
16Todo homem prudente age com base no conhecimento,
mas o tolo expõe a sua insensatez.
17O mensageiro ímpio cai em dificuldade,
mas o enviado digno de confiança traz a cura.
18Quem despreza a disciplina cai na pobreza e na vergonha,
mas quem acolhe a repreensão recebe tratamento honroso.
19O anseio satisfeito agrada a alma,
mas o tolo detesta afastar-se do mal.
20Aquele que anda com os sábios será cada vez mais sábio,
mas o companheiro dos tolos acabará mal.
21O infortúnio persegue o pecador,
mas a prosperidade é a recompensa do justo.
22O homem bom deixa herança para os filhos de seus filhos,
mas a riqueza do pecador é armazenada para os justos.
23A lavoura do pobre produz alimento com fartura,
mas por falta de justiça ele o perde.
24Quem se nega a castigar seu filho não o ama;
quem o ama não hesita em discipliná-lo.
25O justo come até satisfazer o apetite,
mas os ímpios permanecem famintos.
1Ang maalamon nga anak mamati sa pagtul-id sa iyang amahan sa iyang pamatasan, apan ang anak nga bugalbugalon dili mamati kon badlongon.
2Ang tawo nga maayo ang ipanulti makadawat ug maayo nga balos, apan ang maluibon panimaslan.
3Ang magbantay sa iyang sinultihan nagapanalipod sa iyang kinabuhi, apan ang magpataka ug sulti malaglag.
4Kon tapolan ang usa ka tawo, bisan unsa pay iyang pangandoyon dili gayod niya maangkon, apan kon kugihan siya, maangkon niya ang labaw pa sa iyang gipangandoy.
5Ang tawong matarong dili gustog bakak, apan ang tawong daotan makauulaw ug binuhatan.
6Ang tawong dili salawayon malikay sa kadaot tungod sa iyang matarong nga pagkinabuhi, apan ang tawong makasasala malaglag tungod sa iyang kadaotan.
7May mga tawo nga magpakaaron-ingnong adunahan, apan kabos diay. Ug may mga tawo usab nga magpakaaron-ingnong kabos, apan adunahan diay.
8Ang adunahan mobayad aron matubos ang iyang kinabuhi gikan sa mga manghulga kaniya, apan ang kabos, walay manghulga kaniya.
9Ang kinabuhi sa tawong matarong sama sa suga nga hayag kaayo, apan ang kinabuhi sa tawong daotan sama sa suga nga napalong.
10Sa sobrang garbo, may mga tawo nga dili maminaw ug tambag, ug mao kini ang hinungdan sa kagubot. Kon gusto sila magmaalamon kinahanglan maminaw sila ug tambag.
11Ang bahandi nga nakuha sa daotang paagi dali rang mahanaw, apan ang bahandi nga gihagoan mosamot kadaghan.
12Ang pangandoy sa tawo nga wala matuman makapaluya, apan ang pangandoy nga natuman makapaabtik ug makahatag ug kalipay sa kinabuhi.13:12 makapaabtik… kinabuhi: sa literal, kahoy nga nagahatag ug kinabuhi.
13Mag-antos ang tawong nagasalikway sa mga gitudlo ug gipatuman kaniya, apan ang tawong nagatuman niini may kaayohan nga mapaabot.
14Ang pagtudlo sa mga maalamon makaayo ug mopalugway sa imong kinabuhi,13:14 makaayo… kinabuhi: sa literal, tuboran nga nagahatag ug kinabuhi. ug makapalikay kanimo sa kamatayon.
15Ginatahod ang tawo nga may maayong panabot. Ang tikasan nagapaingon sa kalaglagan.
16Ang tawong may panabot motimbang-timbang una sa iyang angayng buhaton, apan ang buang-buang mopasundayag pa gayod hinuon sa iyang kabuang.
17Ang daotan nga mensahero magpagubot sa mga tawo, apan ang masaligan nga mensahero mopalig-on sa relasyon.
18Ang tawo nga dili magpabadlong mapobre ug maulawan, apan ang modawat sa mga pagbadlong pasidunggan.
19Pagkanindot sa bation sa tawo kon matuman ang iyang gipangandoy; mao kana nga ang mga buang-buang dili gayod moundang sa paghimog daotan.
20Kon makig-uban ka sa mga maalamon, mahimo ka usab nga maalamon, apan kon makig-uban ka sa mga buang-buang, mag-antos ka.
21Moabot ang kalaglagan sa mga makasasala bisan asa pa sila paingon, apan ang mga matarong balosan ug kaayo.
22Ang bahandi sa maayo nga tawo mapanunod sa iyang mga apo, apan ang bahandi sa makasasala mapanag-iya sa mga matarong.
23Bisan dakog abot ang yuta sa mga kabos, dili sila makapahimulos niini tungod sa dili matarong nga binuhatan sa uban.
24Kon dili mo disiplinahon ang imong anak, wala ka mahigugma kaniya. Busa kon gihigugma mo ang imong anak, tul-ira ang iyang pamatasan.
25Ang mga matarong mabusog gayod, apan ang mga daotan magutman.
