1Un răspuns blând potolește furia,
dar o vorbă care rănește provoacă mânia.
2Limba înțelepților folosește bine cunoștința,
dar gura nesăbuiților varsă nebunie.
3Ochii Domnului sunt în orice loc,
supraveghindu‑i atât pe cei răi, cât și pe cei buni.
4O limbă vindecătoare este un pom al vieții,
dar o limbă în care este perfidie zdrobește duhul.
5Nebunul disprețuiește îndrumarea tatălui său,
dar cine primește mustrarea este chibzuit.
6În casa celui drept este mare bogăție,
dar în venitul celui rău este tulburare.
7Buzele celor înțelepți răspândesc cunoștință,
nu tot așa face și inima nesăbuiților.
8Jertfa celor răi este o urâciune înaintea Domnului,
dar rugăciunea celor drepți Îi este plăcută.
9Calea celor răi este o urâciune înaintea Domnului,
dar El îi iubește pe cei ce urmăresc dreptatea.
10O disciplinare severă îl așteaptă pe10 Sau: Disciplinarea este un rău pentru cel ce părăsește cărarea,
iar cine disprețuiește mustrarea va muri.
11Locuința Morților și Locul Distrugerii11 Ebr.: Șeol și Abadon. sunt înaintea Domnului;
cu atât mai mult inimile fiilor omului!
12Batjocoritorului nu‑i place să fie mustrat;
el nu va merge la cei înțelepți.
13O inimă veselă înseninează fața,
dar, prin îndurerarea inimii, duhul este zdrobit.
14Inima celor pricepuți caută cunoștință,
dar gura celor nesăbuiți se hrănește cu nebunie.
15Toate zilele celui nenorocit sunt rele,
dar cel cu inima voioasă are parte de un ospăț neîncetat.
16Mai bine puțin, dar cu teamă de Domnul,
decât o mare bogăție cu tulburare.
17Mai bine o mâncare de legume unde este dragoste,
decât un bou îngrășat unde este ură.
18Un om iute la mânie stârnește certuri,
dar cel încet la mânie potolește cearta.
19Calea leneșului este ca un gard de spini,
dar cărarea celor drepți este netezită.
20Un fiu înțelept aduce bucurie tatălui său,
dar un om nesăbuit își disprețuiește mama.
21Nebunia este o bucurie pentru cel fără minte,
dar omul priceput păstrează drumul drept.
22Fără sfat, planurile dau greș,
dar ele reușesc când sunt mulți sfetnici.
23Pentru om este o bucurie să dea un răspuns iscusit
și ce bună este o vorbă spusă la timpul potrivit!
24Pentru cel înțelept, cărarea vieții duce în sus,
ca să‑l abată de la Locuința Morților, de jos.
25Domnul distruge casa celor mândri,
dar întărește hotarul văduvei.
26Gândurile rele sunt o urâciune înaintea Domnului,
dar cuvintele plăcute sunt curate.
27Cel ce obține câștig nedrept își tulbură familia,
dar cel ce urăște mita va trăi.
28Inima celui drept cântărește răspunsurile,
dar gura celor răi varsă răutăți.
29Domnul este departe de cei răi,
dar ascultă rugăciunea celor drepți.
30O privire voioasă30 Lit.: Lumina ochilor. înveselește inima,
și o veste bună dă sănătate oaselor.30 Lit.: o veste bună îngrașă oasele.
31Urechea care ascultă mustrarea ce duce la viață
se va odihni în mijlocul înțelepților.
32Cel ce ignoră disciplinarea își disprețuiește sufletul,
dar cel ce ascultă mustrarea dobândește înțelepciune.
33Teama de Domnul îl învață pe om înțelepciunea,33 Sau: Înțelepciunea îl învață pe om frica de Domnul
iar smerenia merge înaintea gloriei.
1Ang malumanay nga tubag makahupay sa kasuko, apan ang singhag makapaalsa sa dugo.
2Ang mga pulong sa maalamon nga tawo makahatag ug kaalam, apan puro lang kabuang ang mogawas sa baba sa tawong buang-buang.
3Makita sa Ginoo ang tanan, bisan asang dapita. Nagatan-aw siya sa mga binuhatan sa mga daotan ug sa mga matarong.
4Ang malumo nga mga pulong makaayo sa kinabuhi sa tawo,15:4 makaayo… tawo: sa literal, kahoy nga nagahatag sa kinabuhi. apan ang sakit nga mga pulong makapasakit sa dughan.
5Ang buang-buang nga tawo dili manumbaling kon badlongon sa iyang amahan ang iyang pamatasan, apan ang maalamon mopatuo.
6Modaghan ang bahandi sa mga matarong, apan ang iya sa mga daotan mahanaw.
7Imantala sa mga maalamon ang kaalam; dili kini mahimo sa mga buang-buang.
8Ngil-aran ang Ginoo sa halad sa mga daotan, apan gikalipay niya ang pag-ampo sa mga matarong.
9Ngil-aran ang Ginoo sa paggawi sa tawong daotan, apan ginahigugma niya ang tawong nagatinguha sa paghimog matarong.
10Ang pagtul-id sa pamatasan isipong daotan sa tawo nga mitipas sa hustong dalan. Ang tawo nga dili gusto badlongon mamatay.
11Kon nahibalo ang Ginoo kon unsay nangahitabo sa dapit sa mga patay, mas labaw pa siyang nahibalo kon unsay anaa sa kasingkasing sa tawo.
12Ang tawong bugalbugalon dili gustong badlongon; dili siya magpatambag sa mga maalamon.
13Kon malipayon ang tawo, mapahiyomon siya, apan kon anaa siya sa kasubo, maminghoy ang iyang nawong.
14Ang tawo nga may pagsabot gusto gayod nga makakat-on, apan ang tawong buang-buang mas gusto pa gayod ug kabuang.
15Pait ang kinabuhi sa mga kabos, apan kon kontento lang sila, magmalipayon sila sa kanunay.
16Mas maayo pa ang kabos nga may pagtahod sa Ginoo kaysa adunahan nga puno sa kagubot ang kinabuhi.
17Mas maayo pang magsud-an lang ug utan nga may paghigugmaay kaysa magsud-an ug karne nga may pagdinumtanay.
18Ang pagkamainiton ug ulo makasugod ug kasamok, apan ang pagkamapailubon makapaundang sa panag-away.
19Kon tapolan ka mahimong lisod ang imong kinabuhi, apan kon magkugi ka maharuhay imong kinabuhi.
20Ang maalamon nga anak nagahatag ug kalipay sa iyang ginikanan. Buang-buang ang anak nga nagapakadaotan sa iyang ginikanan.
21Ang tawo nga walay pagsabot malipay sa mga binuang, apan ang tawong may pagsabot nagakinabuhi nga matarong.
22Kon dili ka maminaw ug tambag kabahin sa imong mga plano, dili ka molampos, apan kon maminaw kag daghang tambag molampos gayod kini.
23Malipay ang tawo kon makahatag siya sa tukma nga tubag. Samot na gayod kaanindot kon makahatag siya sa tukmang tubag sa tukmang higayon.
24Nagasubay ang maalamon nga tawo sa dalan paingon sa kinabuhi aron malikayan niya ang kamatayon.
25Gub-on sa Ginoo ang balay sa mga mapahitas-on,15:25 mga mapahitas-on nga buot moilog sa yuta sa mga biyuda. apan panalipdan niya ang mga yuta sa mga biyuda.
26Ngil-aran ang Ginoo sa ginahunahuna sa mga daotan, apan kalipay niya ang mga ginahunahuna15:26 ginahunahuna: o, ginasulti. sa mga hinlo ug kasingkasing.
27Ang tawo nga nagaangkon ug bahandi sa daotang paagi nagadala ug kalisod sa iyang panimalay. Ang tawo nga dili modawat ug suborno padayon nga magkinabuhi.
28Ang matarong nga tawo maghunahuna una sa dili pa siya mosulti, apan ang daotan magpataka lag sulti.
29Layo ang Ginoo sa mga daotan, apan mamati siya sa mga pag-ampo sa mga matarong.
30Makahatag ug kalipay ang mapahiyomon nga panagway, ug makapabaskog ang maayong balita.
31Ang maminaw ug pagbadlong nga makahatag kaayohan sa kinabuhi mahimong maalamon.
32Peligro ang tawo nga dili mamatig pagbadlong nga motul-id sa iyang pamatasan, apan kon iya kining tuohan, makaangkon siyag pagsabot.
33Ang pagtahod sa Ginoo magtudlo sa tawo nga magmaalamon, ug ang pagpaubos makahatag kaniyag dungog.
