Бытие 37 – NRT & CCL

New Russian Translation

Бытие 37:1-36

Сны Иосифа

1Иаков жил в той земле, где странником жил его отец, в земле Ханаана. 2Вот повествование об Иакове.

Иосиф, которому было семнадцать лет, пас стада овец вместе со своими братьями – сыновьями Валлы и Зелфы, жен отца Иосифа. Иосиф рассказывал отцу плохое о братьях.

3Израиль же любил Иосифа больше всех других сыновей, потому что он был рожден ему в старости, и он сделал для него богато украшенную37:3 Смысл этого места в еврейском тексте неясен; также в ст. 23 и 32. одежду. 4Когда братья увидели, что отец любит его больше, чем всех остальных, они возненавидели его и не могли с ним мирно разговаривать.

5Однажды Иосифу приснился сон. Он рассказал о нем братьям, и они возненавидели его еще больше. 6Вот что он сказал им:

– Послушайте, какой мне приснился сон. 7Мы вязали снопы в поле, и вдруг мой сноп поднялся и распрямился, а ваши снопы встали вокруг него и поклонились.

8Братья сказали ему:

– Неужели ты будешь царствовать над нами? Неужели мы будем у тебя в подчинении?

И они возненавидели его еще больше за его сон и за этот рассказ.

9Ему приснился еще один сон, и он опять рассказал о нем братьям:

– Послушайте, мне приснился еще один сон: на этот раз мне поклонялись солнце, луна и одиннадцать звезд.

10Он рассказал сон не только братьям, но и отцу, и отец упрекнул его:

– Что это за сон тебе приснился? Неужто я, твоя мать и твои братья действительно придем и поклонимся тебе до земли?

11Братья завидовали ему, но отец запомнил этот случай.

Братья продают Иосифа

12Братья ушли пасти отцовские отары в окрестности Шехема, 13и Израиль сказал Иосифу:

– Ты знаешь, что твои братья пасут отары близ Шехема; я хочу послать тебя к ним.

– Я готов, – ответил Иосиф.

14Отец сказал ему:

– Иди посмотри, все ли благополучно с твоими братьями и с отарами, и принеси мне ответ.

Он дал ему этот наказ в долине Хеврона, и Иосиф отправился в Шехем.

15Там он блуждал в полях, пока не повстречал его прохожий и не спросил его:

– Что ты ищешь?

16Он ответил:

– Я ищу моих братьев. Прошу тебя, скажи мне, где они пасут свои отары?

17– Они ушли отсюда, – ответил прохожий. – Я слышал, как они говорили: «Пойдем в Дотан».

Иосиф пошел следом за братьями и нашел их у Дотана. 18Они увидели его издалека и, прежде чем он подошел к ним, сговорились его убить.

19– Вон идет этот сновидец! – сказали они друг другу. 20– Давайте убьем его и бросим в пересохший колодец, а отцу скажем, что его сожрал дикий зверь. Тогда посмотрим, что выйдет из его снов.

21Но Рувим услышал и спас его от них, сказав:

– Нет, не будем лишать его жизни.

22Он добавил:

– Не проливайте крови. Бросьте его в этот колодец здесь, в пустыне, но не поднимайте на него руки.

Рувим хотел спасти его от них и вернуть отцу.

23Когда Иосиф подошел к братьям, они сорвали с него одежду – ту самую богато украшенную одежду, что была на нем – 24и бросили его в колодец. Колодец был пустой, без воды.

25Они сели за еду, и тут увидели караван измаильтян, идущий из Галаада. Их верблюды были нагружены специями, бальзамом и миррой37:25 Мирра (смирна) – приятно пахнущая смола растущего в Аравии растения., которые они везли в Египет.

26Иуда сказал братьям:

– Какая нам польза, если мы убьем нашего брата и утаим это? 27Лучше продадим его измаильтянам и не станем поднимать на него руки; ведь он наш брат, наша плоть и кровь.

Братья согласились с ним.

28Когда мадианские купцы проходили мимо, братья37:28 Букв.: «они». вытащили Иосифа из колодца и продали измаильтянам за двадцать шекелей37:28 Около 200 г. серебра. Измаильтяне взяли его в Египет.

29Вернувшись к колодцу, Рувим увидел, что Иосифа там нет, и разорвал на себе одежду. 30Он вернулся к братьям и сказал:

– Мальчика там нет! Куда мне теперь деваться?

31Тогда они взяли одежду Иосифа, закололи козла и вымазали одежду в крови. 32Затем они отнесли богато украшенную одежду отцу и сказали:

– Вот что мы нашли. Посмотри, не одежда ли это твоего сына?

33Он узнал ее и воскликнул:

– Это одежда моего сына! Его сожрал дикий зверь! Конечно, Иосиф был растерзан на куски!

34Иаков разорвал на себе одежду, оделся в рубище и много дней оплакивал сына. 35Все его сыновья и дочери пришли утешать его, но он отказывался от утешений, говоря:

– Нет, я так, скорбя, и сойду в мир мертвых37:35 Мир мертвых – евр.: «шеол». Шеол – В Ветхом Завете место, где пребывают души умерших., к моему сыну.

Так отец оплакивал своего сына.

36А мадианитяне тем временем продали Иосифа в Египте Потифару, сановнику фараона, который был у него начальником стражи.

Mawu a Mulungu mu Chichewa Chalero

Genesis 37:1-36

Maloto a Yosefe

1Yakobo ankakhala mʼdziko la Kanaani kumene abambo ake ankakhala.

2Mbiri ya banja la Yakobo ndi iyi:

Yosefe, mnyamata wa zaka 17 ankaweta nkhosa ndi abale ake, pamodzi ndi ana a Biliha ndi Zilipa, akazi a abambo ake. Tsono Yosefe ankabwera kudzawuza abambo ake zoyipa za abale ake.

3Tsono Israeli ankakonda Yosefe koposa ana ake ena onse, chifukwa anali mwana wobadwa muukalamba wake. Ndipo anamusokera mkanjo wa manja aatali. 4Pamene abale ake anaona kuti abambo awo ankakonda Yosefe kuposa aliyense wa iwo, anayamba kumuda Yosefe ndipo sankayankhula naye zamtendere.

5Tsiku lina Yosefe analota maloto ndipo pamene anawuza abale ake za malotowo, iwo anawonjeza kumuda. 6Iye anawawuza kuti, “Tamvani maloto amene ndinalota: 7Ife timamanga mitolo ya tirigu ku munda ndipo mwadzidzidzi mtolo wanga unayimirira chilili, pamene mitolo yanu inazungulira mtolo wangawo nʼkumawugwadira.”

8Abale ake aja anamufunsa nati, “Kodi ukuyesa kuti ungakhale mfumu yathu? Ungadzatilamuliredi iweyo?” Ndipo anamuda kuposa kale chifukwa cha maloto ake ndi zimene ankakonda kunena kwa abambo awo.

9Tsiku lina analotanso maloto ena, ndipo anafotokozera abale ake za malotowo. Iye anati, “Tamverani, ndinalotanso maloto ena. Ulendo uno dzuwa ndi mwezi pamodzi ndi nyenyezi khumi ndi imodzi zimandigwadira.”

10Atawuza abambo ake ndi abale ake malotowa, abambo ake anamukalipira nati, “Ndi maloto anji umalotawa? Kodi uganiza kuti ine, amayi ako pamodzi ndi abale ako onsewa tingadzabwere kudzakugwandira iwe?” 11Abale ake anamuchitira nsanje, koma abambo ake anasunga nkhaniyi mu mtima.

Yosefe Agulitsidwa ndi Abale Ake

12Tsono abale ake anapita kukadyetsa ziweto za abambo awo ku Sekemu, 13ndipo Israeli anati kwa Yosefe, “Tsono, ndikufuna kukutuma kwa abale ako.”

Iye anayankha nati, “Chabwino.”

14Choncho anati kwa iye, “Pita ukaone ngati abale ako ali bwino. Ukaonenso nkhosa ngati zili bwino. Kenaka ubwere udzandiwuze.” Choncho Israeli anatuma Yosefe kuchokera ku chigwa cha Hebroni.

Yosefe atafika ku Sekemu, 15munthu wina anamupeza akungozungulirazungulira mʼmunda ndipo anamufunsa, “Ukufunafuna chiyani?”

16Iye anayankha, “Ndikufuna abale anga. Mungandiwuze kumene akudyetsa ziweto zawo?”

17Munthuyo anayankha nati, “Anasamukako kuno. Ndinawamva akuti, ‘Tiyeni tipite ku Dotani.’ ”

Choncho Yosefe analondola abale ake ndipo anakawapeza ku Dotani. 18Abale ake aja anamuonera patali. Ndipo asanafike nʼkomwe kumene kunali iwo kuja, anayamba kale kumupangira chiwembu choti amuphe.

19Iwo anawuzana nati, “Uyo akubwera apo wamaloto uja. 20Tsono tiyeni timuphe ndi kuponya thupi lake mu chimodzi mwa zitsime izi ndipo tidzati anadyedwa ndi nyama zakuthengo zolusa. Tsono timuonera zomwe ziti zichitike ndi maloto ake aja.”

21Koma Rubeni atamva izi, anapulumutsa Yosefe. Iye anati kwa abale ake, “Ayi, tisamuphe, 22tisakhetse magazi. Tiyeni timuponye mʼchitsime ku chipululu konkuno. Koma tisamuvulaze nʼkomwe. Rubeni ananena zonsezi kuti apulumutse Yosefe ndi kuti pambuyo pake akamupereke kwa abambo awo.”

23Choncho Yosefe atafika kwa abale ake, iwo anamuvula mkanjo wake wamanja aatali uja umene anavala 24ndipo anamutenga namuponya mʼchitsime chopanda madzi komanso mopanda chilichonse.

25Atakhala pansi kuti adye chakudya, anatukula maso naona gulu la Aismaeli akubwera kuchokera ku Giliyadi. Ngamira zawo zinanyamula zonunkhiritsa bwino zakudya zamitundumitundu, ndipo zimenezi ankapita nazo ku Igupto.

26Yuda anafunsa abale ake nati, “Kodi tidzapindula chiyani tikapha mʼbale wathuyu ndi kuphimbitsa magazi ake? 27Bwanji timugulitse kwa Aismaeliwa, koma ife tisamuchite kanthu kalikonse. Ameneyu ndi mʼbale wathu thupi limodzi ndi ife.” Abale ake anavomereza zimenezi.

28Amalonda ena a ku Midiyani ankadutsa pomwepo. Tsono abale ake a Yosefe anamutulutsa Yosefe uja mu chitsime chija ndipo anamugulitsa kwa Aismaeli aja pamtengo wa masekeli makumi awiri. Choncho anapita naye Yosefe ku Igupto.

29Rubeni atabwerera ku chitsime kuja anapeza kuti Yosefe mulibe mʼchitsimemo. Pamenepo iye anangʼamba zovala zake 30nabwerera kwa abale ake nati, “Mnyamata uja mulibemo! Nanga ndilowere kuti ine tsopano?”

31Tsono anapha kamwana ka mbuzi, natenga mkanjo wa Yosefe ndi kuwunyika mʼmagazi ake. 32Iwo anatenga mkanjo uja nabwerera nawo kwa abambo awo nati, “Ife tapeza mkanjowu. Tawuyangʼanitsitsani muone ngati uli wa mwana wanu.”

33Iye anawuzindikira ndipo anati, “Ndi mkanjo wa mwana wanga umenewu! Nyama yakuthengo yolusa yamudya. Mosakayika, mwana wanga Yosefe wakhadzulidwa.”

34Pamenepo Yakobo anangʼamba zovala zake, navala chisaka mʼchiwuno mwake. Iye analira maliro a mwana wake masiku ambiri. 35Ngakhale kuti ana ake onse aamuna ndi aakazi anasonkhana kudzamutonthoza, iye anakana kutonthozedwa. Iye anati, “Ayi. Ndidzalira mpaka ndidzapite kwa mwana wanga ku manda.” Choncho Israeli anapitirirabe kulira mwana wake.

36Amidiyani aja anagulitsa Yosefe kwa Potifara, mmodzi mwa nduna za Farao ku Igupto. Potifarayu anali mkulu wa asilikali olonda nyumba ya Farao.