Wisdom bestows well-being
1My son, do not forget my teaching,
but keep my commands in your heart,
2for they will prolong your life many years
and bring you peace and prosperity.
3Let love and faithfulness never leave you;
bind them round your neck,
write them on the tablet of your heart.
4Then you will win favour and a good name
in the sight of God and man.
5Trust in the Lord with all your heart
and lean not on your own understanding;
6in all your ways submit to him,
and he will make your paths straight.3:6 Or will direct your paths
7Do not be wise in your own eyes;
fear the Lord and shun evil.
8This will bring health to your body
and nourishment to your bones.
9Honour the Lord with your wealth,
with the firstfruits of all your crops;
10then your barns will be filled to overflowing,
and your vats will brim over with new wine.
11My son, do not despise the Lord’s discipline,
and do not resent his rebuke,
12because the Lord disciplines those he loves,
as a father the son he delights in.3:12 Hebrew; Septuagint loves, / and he chastens everyone he accepts as his child
13Blessed are those who find wisdom,
those who gain understanding,
14for she is more profitable than silver
and yields better returns than gold.
15She is more precious than rubies;
nothing you desire can compare with her.
16Long life is in her right hand;
in her left hand are riches and honour.
17Her ways are pleasant ways,
and all her paths are peace.
18She is a tree of life to those who take hold of her;
those who hold her fast will be blessed.
19By wisdom the Lord laid the earth’s foundations,
by understanding he set the heavens in place;
20by his knowledge the watery depths were divided,
and the clouds let drop the dew.
21My son, do not let wisdom and understanding out of your sight,
preserve sound judgment and discretion;
22they will be life for you,
an ornament to grace your neck.
23Then you will go on your way in safety,
and your foot will not stumble.
24When you lie down, you will not be afraid;
when you lie down, your sleep will be sweet.
25Have no fear of sudden disaster
or of the ruin that overtakes the wicked,
26for the Lord will be at your side
and will keep your foot from being snared.
27Do not withhold good from those to whom it is due,
when it is in your power to act.
28Do not say to your neighbour,
‘Come back tomorrow and I’ll give it to you’ –
when you already have it with you.
29Do not plot harm against your neighbour,
who lives trustfully near you.
30Do not accuse anyone for no reason –
when they have done you no harm.
31Do not envy the violent
or choose any of their ways.
32For the Lord detests the perverse
but takes the upright into his confidence.
33The Lord’s curse is on the house of the wicked,
but he blesses the home of the righteous.
34He mocks proud mockers
but shows favour to the humble and oppressed.
35The wise inherit honour,
but fools get only shame.
1Mijn zoon, onthoud alles wat ik je leer en bewaar mijn geboden in je hart.
2Zij zullen je leven verlengen, goed als ze zijn voor lichaam en geest.
3Houd liefde en trouw in ere! Draag Gods geboden als een sieraad en prent ze in je hart en geheugen.
4Dat levert je genegenheid en instemming van God en de mensen op.
5Vertrouw met heel je hart op de Here en verwacht het niet van je eigen verstand.
6Laat God delen in alles wat je doet, dan kan Hij je levensweg bepalen.
7Ga niet op je eigen oordeel af, maar koester ontzag voor de Here en ga het verkeerde uit de weg.
8Dat werkt als een medicijn voor je lichaam en dringt diep in de botten door.
9Vereer de Here met wat je bezit en geef Hem zijn deel van je inkomsten.
10Dan zullen je schuren te klein zijn en vloeit de most over de randen van je perskuip.
11Mijn zoon, ga niet voorbij aan de tucht van de Here en laat de moed niet zakken als Hij je straft.
12Want de Here straft degene van wie Hij houdt, net zoals een vader zijn zoon straft die hij liefheeft.
13Gelukkig is de mens die de wijsheid zoekt en haar vindt, en die met verstand leert leven.
14Want wijsheid brengt meer op dan handel in zilver, meer dan het delven van goud.
15Zij is meer en beter dan edelstenen, meer waard dan alles waarvan je ooit droomt.
16Zij gaat gepaard met hoge ouderdom, rijkdom en aanzien.
17Want wijsheid brengt liefde voort en is een voedingsbodem voor vrede en welzijn.
18De wijsheid is als een boom van het leven voor wie haar bezit. Gelukkig zijn zij die zich aan de wijsheid vasthouden.
19Want met wijsheid maakte de Here de aarde en het heelal getuigt van zijn verstand.
20Met zijn kennis gaf Hij het diepe water vorm, maakte Hij wolken die de dauw op aarde brengen.
21Mijn zoon, verlies de wijsheid niet uit het oog! Houd haar vast en toon bedachtzaamheid bij alles wat je doet.
22Dat geeft leven aan je ziel en siert je in ieders ogen.
23Dat geeft je zicht op je levensweg, zodat je niet hoeft te struikelen.
24Als je gaat liggen, zal niets of niemand je doen schrikken, je kunt gaan liggen en rustig slapen.
25Wees niet bang voor plotselinge schrik, laat je niet van de wijs brengen door de ondergang van de goddelozen.
26Want de Here zal een betrouwbaar helper blijken te zijn. Hij zal niet toestaan dat je iets overkomt.
27Geef, als je kunt, ieder wat hem toekomt.
28Zeg niet tegen je naaste: ‘Kom morgen maar terug,’ als je hem het gevraagde ook direct kunt geven.
29En beraam geen kwade plannen tegen iemand die volledig op jou vertrouwt.
30Bind niet zonder reden de strijd aan met iemand die je niets in de weg heeft gelegd.
31Wees niet jaloers op iemand die met ellebogenwerk in deze maatschappij vooruitkomt. Dat mag geen voorbeeld voor je zijn.
32Van zo iemand heeft de Here een afkeer. Vertrouwelijk omgaan doet Hij alleen met mensen die oprecht zijn.
33De Here vervloekt het huis van de goddelozen, maar zegent het huis van de rechtvaardigen.
34Terwijl Hij spotters bespot, is Hij genadig voor de zachtmoedigen.
35Voor wijzen is eer weggelegd, voor dwazen schande.
