Jesus goes to the Festival of Tabernacles
1After this, Jesus went around in Galilee. He did not want7:1 Some manuscripts not have authority to go about in Judea because the Jewish leaders there were looking for a way to kill him. 2But when the Jewish Festival of Tabernacles was near, 3Jesus’ brothers said to him, ‘Leave Galilee and go to Judea, so that your disciples there may see the works you do. 4No-one who wants to become a public figure acts in secret. Since you are doing these things, show yourself to the world.’ 5For even his own brothers did not believe in him.
6Therefore Jesus told them, ‘My time is not yet here; for you any time will do. 7The world cannot hate you, but it hates me because I testify that its works are evil. 8You go to the festival. I am not7:8 Some manuscripts not yet going up to this festival, because my time has not yet fully come.’ 9After he had said this, he stayed in Galilee.
10However, after his brothers had left for the festival, he went also, not publicly, but in secret. 11Now at the festival the Jewish leaders were watching for Jesus and asking, ‘Where is he?’
12Among the crowds there was widespread whispering about him. Some said, ‘He is a good man.’
Others replied, ‘No, he deceives the people.’ 13But no-one would say anything publicly about him for fear of the leaders.
Jesus teaches at the festival
14Not until halfway through the festival did Jesus go up to the temple courts and begin to teach. 15The Jews there were amazed and asked, ‘How did this man get such learning without having been taught?’
16Jesus answered, ‘My teaching is not my own. It comes from the one who sent me. 17Anyone who chooses to do the will of God will find out whether my teaching comes from God or whether I speak on my own. 18Whoever speaks on their own does so to gain personal glory, but he who seeks the glory of the one who sent him is a man of truth; there is nothing false about him. 19Has not Moses given you the law? Yet not one of you keeps the law. Why are you trying to kill me?’
20‘You are demon-possessed,’ the crowd answered. ‘Who is trying to kill you?’
21Jesus said to them, ‘I did one miracle, and you are all amazed. 22Yet, because Moses gave you circumcision (though actually it did not come from Moses, but from the patriarchs), you circumcise a boy on the Sabbath. 23Now if a boy can be circumcised on the Sabbath so that the law of Moses may not be broken, why are you angry with me for healing a man’s whole body on the Sabbath? 24Stop judging by mere appearances, but instead judge correctly.’
Division over who Jesus is
25At that point some of the people of Jerusalem began to ask, ‘Isn’t this the man they are trying to kill? 26Here he is, speaking publicly, and they are not saying a word to him. Have the authorities really concluded that he is the Messiah? 27But we know where this man is from; when the Messiah comes, no-one will know where he is from.’
28Then Jesus, still teaching in the temple courts, cried out, ‘Yes, you know me, and you know where I am from. I am not here on my own authority, but he who sent me is true. You do not know him, 29but I know him because I am from him and he sent me.’
30At this they tried to seize him, but no-one laid a hand on him, because his hour had not yet come. 31Still, many in the crowd believed in him. They said, ‘When the Messiah comes, will he perform more signs than this man?’
32The Pharisees heard the crowd whispering such things about him. Then the chief priests and the Pharisees sent temple guards to arrest him.
33Jesus said, ‘I am with you for only a short time, and then I am going to the one who sent me. 34You will look for me, but you will not find me; and where I am, you cannot come.’
35The Jews said to one another, ‘Where does this man intend to go that we cannot find him? Will he go where our people live scattered among the Greeks, and teach the Greeks? 36What did he mean when he said, “You will look for me, but you will not find me,” and “Where I am, you cannot come”?’
37On the last and greatest day of the festival, Jesus stood and said in a loud voice, ‘Let anyone who is thirsty come to me and drink. 38Whoever believes in me, as Scripture has said, rivers of living water will flow from within them.’7:37,38 Or me. And let anyone drink 38 who believes in me.’ As Scripture has said, ‘Out of him (or them) will flow rivers of living water.’ 39By this he meant the Spirit, whom those who believed in him were later to receive. Up to that time the Spirit had not been given, since Jesus had not yet been glorified.
40On hearing his words, some of the people said, ‘Surely this man is the Prophet.’
41Others said, ‘He is the Messiah.’
Still others asked, ‘How can the Messiah come from Galilee? 42Does not Scripture say that the Messiah will come from David’s descendants and from Bethlehem, the town where David lived?’ 43Thus the people were divided because of Jesus. 44Some wanted to seize him, but no-one laid a hand on him.
Unbelief of the Jewish leaders
45Finally the temple guards went back to the chief priests and the Pharisees, who asked them, ‘Why didn’t you bring him in?’
46‘No-one ever spoke the way this man does,’ the guards replied.
47‘You mean he has deceived you also?’ the Pharisees retorted. 48‘Have any of the rulers or of the Pharisees believed in him? 49No! But this mob that knows nothing of the law – there is a curse on them.’
50Nicodemus, who had gone to Jesus earlier and who was one of their own number, asked, 51‘Does our law condemn a man without first hearing him to find out what he has been doing?’
52They replied, ‘Are you from Galilee, too? Look into it, and you will find that a prophet does not come out of Galilee.’
[The earliest manuscripts and many other ancient witnesses do not have John 7:53–8:11. A few manuscripts include these verses, wholly or in part, after John 7:36, John 21:25, Luke 21:38 or Luke 24:53.]
53Then they all went home,
Si Jesus kag ang Iya mga Utod nga Lalaki
1Pagkatapos sadto, naglibot-libot si Jesus sa Galilea. Ginlikawan niya nga magkadto sa Judea tungod kay ang mga lider sang mga Judio nagtinguha sa pagpatay sa iya. 2Karon, sang malapit na ang piesta sang mga Judio nga ginatawag Piesta sang Pagpatindog sang mga Payag, 3nagsiling ang mga utod ni Jesus sa iya, “Ngaa indi ka maghalin diri kag magkadto sa Judea agod makita sang imo mga sumulunod ang mga milagro nga imo ginahimo? 4Kay wala sing tawo nga nagatago sang iya ginabuhat kon gusto siya makilala sang tanan. Gani kon nagahimo gid man ikaw sang mga milagro, ipakita mo na lang ini sa tanan!” 5(Amo ini ang ginhambal sang mga utod ni Jesus kay bisan gani sila wala man nagtuo sa iya.) 6Nagsiling si Jesus sa ila, “Kamo puwede maghimo sang inyo gusto bisan ano nga oras, pero kon sa akon, indi pa ini ang husto nga tion nga himuon ko ang dapat ko nga himuon. 7Kamo indi pagdumtan sang mga tawo sang kalibutan, pero ako ginadumtan nila kay ginabuyagyag ko ang ila malain nga mga ginahimo. 8Kamo lang ang magpamiesta. Pero indi lang ako kay indi pa ini ang akon husto nga tion.” 9Pagkahambal niya sini sa ila nagpabilin siya sa Galilea.
Nagkadto si Jesus sa Piesta
10Pagkahalin sang mga utod ni Jesus agod magpamiesta, nagsunod man si Jesus sa ila. Wala siya mag-upod sa kadam-an tungod kay indi niya gusto nga mahibaluan sang mga tawo nga didto siya. 11Didto sa piesta, ginpangita siya sang mga lider sang mga Judio. Nagsiling sila, “Diin bala siya?” 12Naghinuring-huring ang mga tawo parte sa iya. Ang iban nagsiling, “Maayo siya nga tawo.” Pero may iban man nga nagsiling, “Indi ina matuod, kay ginatunto lang niya ang mga tawo.” 13Pero sekreto gid lang ang ila pagsugilanon parte sa iya, kay nahadlok sila sa mga lider sang mga Judio.
14Sang nagatunga-tunga na ang piesta, nagkadto si Jesus sa templo kag nagpanudlo. 15Natingala gid ang mga lider sang mga Judio. Siling nila, “Sa diin bala nakakuha sang kaalam ang tawo nga ini? Wala gani siya nakaeskwela.”7:15 Wala gani siya nakaeskwela: siguro ang buot silingon, wala siya nakaeskwela agod mangin isa ka manunudlo. 16Nagsiling si Jesus sa ila, “Ang mga ginatudlo ko sa inyo wala naghalin sa akon, kundi naghalin sa Amay nga nagpadala sa akon. 17Ang bisan sin-o nga gusto magtuman sang kabubut-on sang Dios, makahibalo kon ining akon ginatudlo halin sa Dios ukon akon-akon lang. 18Ang tawo nga nagatudlo sa iya kaugalingon nga kaalam nagapadungog sa iya lang kaugalingon. Pero ang nagapadungog sa nagpadala sa iya, amo ang mapatihan kag indi butigon. 19Indi bala nga ginhatag sa inyo ni Moises ang Kasuguan? Pero wala gid sing bisan isa sa inyo nga nagatuman sang Kasuguan, tungod kay kon nagatuman kamo, ngaa gusto ninyo ako nga patyon?” 20Nagsiling ang mga tawo, “Ginsudlan ka siguro sang malaot nga espiritu! Ngaa, sin-o bala ang gusto magpatay sa imo?” 21Nagsiling si Jesus, “Natingala kamo tungod kay may tawo ako nga gin-ayo sa Adlaw nga Inugpahuway. 22Pero hunahunaa bala ninyo: gintudluan kamo ni Moises nga dapat tulion ninyo ang inyo mga kabataan. (Kon sa bagay ini wala nag-umpisa kay Moises kundi sa inyo mga katigulangan sang una pa gid). Gani ginatuli ninyo sila bisan Adlaw nga Inugpahuway. 23Kon ginatuli gani ninyo ang bata sa Adlaw nga Inugpahuway agod indi ninyo malapas ang Kasuguan ni Moises,7:23 Suno sa Kasuguan ni Moises, dapat tulion sang mga Judio ang ila mga bata sa ikawalo nga adlaw halin sang ila pagkatawo. Ginatuli nila sila bisan pa nga ang ikawalo nga adlaw nagtupa sa Adlaw nga Inugpahuway. ti ngaa bala naakig kamo sa akon tungod nga gin-ayo ko ang isa ka tawo sa Adlaw nga Inugpahuway? 24Indi kamo magsagi siling nga ang ginahimo sang tawo malain kon wala kamo makausisa. Usisaa ninyo anay siya agod mahibaluan ninyo kon ano ang husto.”
Nagahunahuna ang mga Tawo Kon si Jesus amo na ang Cristo
25May mga taga-Jerusalem nga nagsiling, “Indi bala amo ini ang tawo nga ginahingabot sang aton mga lider nga patyon? 26Pero ari siya nagahambal sa mga tawo, kag ang aton mga lider wala man lang nagahambal kontra sa iya. Basi kon nahibaluan na nila nga siya amo ang Cristo. 27Pero nahibaluan ta gid kon diin naghalin ang tawo nga ini. Pero kon ang Cristo na ang mag-abot wala sing may makahibalo kon diin siya maghalin.”
28Gintuduhan dayon ni Jesus ang iya tingog didto sa templo. Nagsiling siya, “Ti ano, nakilala na ninyo kon sin-o gid ako, kag kon diin ako naghalin? Sa matuod lang, wala ako nagkadto diri sa kalibutan suno sa akon kaugalingon nga gusto, kundi ang matuod nga Dios amo ang nagpadala sa akon. Wala ninyo siya makilala. 29Pero ako iya, kilala ko siya, tungod kay didto ako naghalin sa iya, kag siya mismo ang nagpadala sa akon.” 30Tungod sa sining ginhambal ni Jesus, dakpon na siya kuntani sang mga lider sang mga Judio. Pero wala sing may nagdakop sa iya, kay wala pa mag-abot ang iya tion.7:30 ang iya tion: buot silingon, ang kabubut-on sang Dios. 31Sa pihak sina, madamo pa gid sa mga tawo ang nagtuo sa iya. Nagsiling sila, “Siya na gid siguro ang Cristo, kay wala sing may makadaog sa iya sa mga milagro nga iya ginahimo.”
Ginsugo ang mga Guwardya sa Pagdakop kay Jesus
32Nabatian sang mga Pariseo ang mga hinuring-huring sang mga tawo parte kay Jesus, gani sila kag ang mga manugdumala nga mga pari nagsugo sa mga guwardya sang templo7:32 guwardya sang templo: Tan-awa ang Lista sang mga Pulong sa likod. nga dakpon si Jesus. 33Nagsiling si Jesus, “Malip-ot na lang ang tion nga magpakig-upod ako sa inyo tungod kay magabalik na ako sa nagpadala sa akon. 34Pangitaon ninyo ako, pero indi na ninyo ako makita, tungod kay indi kamo makakadto sa akon kaladtuan.” 35Nagpinamangkutanay ang mga lider sang mga Judio, “Sa diin bala siya makadto nga indi naton siya makita? Ano, makadto bala siya sa mga siyudad sang mga Griego (nga sa diin ang iban nga mga Judio naglalapta) agod magpanudlo sa mga Griego? 36Kay ngaa nagasiling siya nga ‘Pangitaon ninyo ako, pero indi na ninyo ako makita, tungod kay indi kamo makakadto sa akon kaladtuan’?”
Ang Tubig nga Nagahatag sang Kabuhi
37Karon, nag-abot ang katapusan nga adlaw sang piesta. Amo ini ang pinakaimportante nga adlaw sang piesta. Sa sadto nga adlaw nagtindog si Jesus kag naghambal sing mabaskog, “Ang bisan sin-o nga ginauhaw magpalapit sa akon kag mag-inom. 38Kay nagasiling ang Kasulatan nga ang bisan sin-o nga magtuo sa akon, magailig halin sa iya tagipusuon ang tubig nga nagahatag sang kabuhi.” 39(Ang buot silingon ni Jesus sa tubig nga nagahatag sang kabuhi amo ang Espiritu Santo nga madali na lang ihatag sa mga tawo nga nagatuo sa iya. Sadto nga tiyempo wala pa mahatag ang Espiritu Santo, tungod kay wala pa makabalik si Jesus sa langit.)
Lain-lain ang Pagpati sang mga Tawo Parte kay Jesus
40Madamo sa mga tawo ang nakabati sang ginhambal ni Jesus, kag nagsiling ang iban, “Ini nga tawo amo na gid ang Propeta nga aton ginapaabot.” 41Nagsiling man ang iban, “Amo na ini ang Cristo!” Pero nagsiling pa gid ang iban, “Indi, kay indi mahimo nga ang Cristo magahalin sa Galilea. 42Indi bala nagasiling ang Kasulatan nga ang Cristo magahalin sa kaliwat ni David, kag matawo sa banwa sang Betlehem nga lugar ni David?” 43Gani lain-lain ang pagpati sang mga tawo parte kay Jesus. 44Ang iban didto gusto magdakop sa iya, pero wala gid sing may nagpangisog sa pagdakop sa iya.
Indi Magtuo kay Jesus ang mga Lider sang mga Judio
45Karon, nagbalik ang mga guwardya sang templo sa mga manugdumala nga mga pari kag mga Pariseo nga nagsugo sa ila agod dakpon si Jesus. Pag-abot sang mga guwardya, nagsiling dayon ang nagsugo sa ila, “Ngaa wala ninyo siya pagdakpa kag dal-on diri?” 46Nagsiling ang mga guwardya, “Karon pa gid lang kami nakabati sang tawo nga nagahambal pareho sadto.” 47Nagsiling ang mga Pariseo, “Ang buot ninyo silingon pati kamo natunto man niya? 48May nakita bala kamo nga mga Pariseo kag mga manugdumala nga nagatuo sa iya? 49Wala gid! Ang mga tawo lang gid nga wala kahibalo sang Kasuguan ni Moises ang nagatuo sa iya. Pakamalauton gid sila sang Dios.” 50Ang isa sini sa ila nga mga Pariseo amo si Nicodemus. Amo ini siya ang tawo nga nagpakigkita anay kay Jesus. 51Nagsiling siya sa iya mga kaupod, “Indi bala nga kontra sa aton kasuguan ang pagsentensya sa tawo nga wala ta pa nabatian sa iya mismo kon ano ang iya ginhimo?” 52Nagsiling sila kay Nicodemus, “Ano, daw sa taga-Galilea ka man. Usisaa bala ang Kasulatan kag makita mo nga wala gid sing propeta sang Dios nga magahalin sa Galilea.” [53Pagkatapos sadto nagpalauli sila tanan.]
