The three visitors
1The Lord appeared to Abraham near the great trees of Mamre while he was sitting at the entrance to his tent in the heat of the day. 2Abraham looked up and saw three men standing nearby. When he saw them, he hurried from the entrance of his tent to meet them and bowed low to the ground.
3He said, ‘If I have found favour in your eyes, my lord,18:3 Or eyes, Lord do not pass your servant by. 4Let a little water be brought, and then you may all wash your feet and rest under this tree. 5Let me get you something to eat, so you can be refreshed and then go on your way – now that you have come to your servant.’
‘Very well,’ they answered, ‘do as you say.’
6So Abraham hurried into the tent to Sarah. ‘Quick,’ he said, ‘get three seahs18:6 That is, probably about 16 kilograms of the finest flour and knead it and bake some bread.’
7Then he ran to the herd and selected a choice, tender calf and gave it to a servant, who hurried to prepare it. 8He then brought some curds and milk and the calf that had been prepared, and set these before them. While they ate, he stood near them under a tree.
9‘Where is your wife Sarah?’ they asked him.
‘There, in the tent,’ he said.
10Then one of them said, ‘I will surely return to you about this time next year, and Sarah your wife will have a son.’
Now Sarah was listening at the entrance to the tent, which was behind him. 11Abraham and Sarah were already very old, and Sarah was past the age of childbearing. 12So Sarah laughed to herself as she thought, ‘After I am worn out and my lord is old, will I now have this pleasure?’
13Then the Lord said to Abraham, ‘Why did Sarah laugh and say, “Will I really have a child, now that I am old?” 14Is anything too hard for the Lord? I will return to you at the appointed time next year, and Sarah will have a son.’
15Sarah was afraid, so she lied and said, ‘I did not laugh.’
But he said, ‘Yes, you did laugh.’
Abraham pleads for Sodom
16When the men got up to leave, they looked down towards Sodom, and Abraham walked along with them to see them on their way. 17Then the Lord said, ‘Shall I hide from Abraham what I am about to do? 18Abraham will surely become a great and powerful nation, and all nations on earth will be blessed through him.18:18 Or will use his name in blessings (see 48:20) 19For I have chosen him, so that he will direct his children and his household after him to keep the way of the Lord by doing what is right and just, so that the Lord will bring about for Abraham what he has promised him.’
20Then the Lord said, ‘The outcry against Sodom and Gomorrah is so great and their sin so grievous 21that I will go down and see if what they have done is as bad as the outcry that has reached me. If not, I will know.’
22The men turned away and went towards Sodom, but Abraham remained standing before the Lord.18:22 Masoretic Text; an ancient Hebrew scribal tradition but the Lord remained standing before Abraham 23Then Abraham approached him and said: ‘Will you sweep away the righteous with the wicked? 24What if there are fifty righteous people in the city? Will you really sweep it away and not spare18:24 Or forgive; also in verse 26 the place for the sake of the fifty righteous people in it? 25Far be it from you to do such a thing – to kill the righteous with the wicked, treating the righteous and the wicked alike. Far be it from you! Will not the Judge of all the earth do right?’
26The Lord said, ‘If I find fifty righteous people in the city of Sodom, I will spare the whole place for their sake.’
27Then Abraham spoke up again: ‘Now that I have been so bold as to speak to the Lord, though I am nothing but dust and ashes, 28what if the number of the righteous is five less than fifty? Will you destroy the whole city for lack of five people?’
‘If I find forty-five there,’ he said, ‘I will not destroy it.’
29Once again he spoke to him, ‘What if only forty are found there?’
He said, ‘For the sake of forty, I will not do it.’
30Then he said, ‘May the Lord not be angry, but let me speak. What if only thirty can be found there?’
He answered, ‘I will not do it if I find thirty there.’
31Abraham said, ‘Now that I have been so bold as to speak to the Lord, what if only twenty can be found there?’
He said, ‘For the sake of twenty, I will not destroy it.’
32Then he said, ‘May the Lord not be angry, but let me speak just once more. What if only ten can be found there?’
He answered, ‘For the sake of ten, I will not destroy it.’
33When the Lord had finished speaking with Abraham, he left, and Abraham returned home.
Ang Tatlo ka Bisita ni Abraham
1Nagpakita ang Ginoo kay Abraham sang didto pa siya nagaestar malapit sa dalagko nga mga kahoy18:1 dalagko nga mga kahoy: Tan-awa ang footnote sa 12:6. ni Mamre. Mainit sadto nga adlaw, kag si Abraham didto nagapungko sa puwertahan sang iya tolda. 2Samtang nagapanan-aw tan-aw siya, may nakita siya nga tatlo ka lalaki nga nagatindog sa unhan. Nagtindog siya dayon kag nagdali-dali sugata sa ila. Nagluhod siya sa ila bilang pagtahod 3kag nagsiling, “Ginoo,18:3 Ginoo: ukon, Sir. Mahibaluan naton sa masunod nga mga bersikulo nga ang nagpakita kay Abraham amo ang Ginoo kaupod ang duha ka anghel. kon mahimo, hapit ka anay diri sa amon. 4Magpakuha ako sang tubig agod makapanghinaw kamo sang inyo mga tiil kag dayon magpahuway kamo sa idalom sang sini nga kahoy. 5Makuha man ako sang pagkaon para sa inyo agod may kusog kamo sa inyo paglakat. Ginakalipay ko ang pagserbisyo sa inyo samtang ari kamo diri sa amon.” Kag nagsabat sila, “Sige, himua ang ginsiling mo.”
6Gani nagdali-dali si Abraham sulod sa tolda kag nagsiling kay Sara, “Abi, kuha ka sing mga tunga sa sako nga harina nga pinakamaayo nga klase kag magluto ka sang tinapay. Kag dalion mo ang pagluto.” 7Nagdalagan dayon si Abraham pakadto sa iya mga baka kag nagpili sang matambok nga tinday, kag dali-dali niya ini nga ginpaihaw kag ginpaluto sa iya bataon nga suluguon. 8Dayon gindala niya ini sa iya mga bisita, kag nagdala man siya sang keso kag gatas. Kag samtang nagakaon sila sa idalom sang kahoy, didto man si Abraham nga nagaserbi sa ila.
9Karon, nagpamangkot ang mga bisita kay Abraham, “Diin bala si Sara nga imo asawa?” Nagsabat siya, “Didto sa sulod sang tolda.” 10Ang isa sa mga bisita nagsiling, “Sigurado gid nga mabalik ako diri sa sunod nga tuig sa amo man sini nga tion, kag ang imo asawa nga si Sara may anak na nga lalaki.”
Nagapamati gali si Sara didto sa puwertahan sang tolda sa likod lang ni Abraham. 11(Tigulang na gid sila nga duha ni Abraham kag nag-untat na gani ang pamulanon ni Sara.) 12Nagkadlaw si Sara sa iya lang kaugalingon kag naghunahuna, “Sa katigulangon ko nga ini ganahan pa ayhan ako sa paghulid sa akon bana nga tigulang man agod makabata kami?”
13Nagpamangkot dayon ang Ginoo kay Abraham, “Ngaa bala nagkadlaw si Sara kag nagsiling, ‘Makabata pa bala ako nga tigulang na ako?’ 14May butang bala nga indi mahimo sang Ginoo? Suno sa ginsiling ko, mabalik ako diri sa sunod nga tuig sa amo man sini nga tion, kag si Sara may anak na nga lalaki.”
15Hinadlukan si Sara, gani nagbutig siya. Siling niya, “Wala ako nagkadlaw!” Pero nagsiling ang Ginoo, “Nagkadlaw ka gid.”
Nagpakitluoy si Abraham para sa Banwa sang Sodom
16Pagkatapos naglakat ang tatlo ka lalaki. Gindul-ong sila ni Abraham hasta sa lugar nga makita nila sa ubos ang banwa sang Sodom. 17Nagsiling ang Ginoo, “Indi ko pagtaguon kay Abraham ang akon pagahimuon. 18Sigurado nga mangin dako kag gamhanan nga nasyon ang iya mga kaliwat sa palaabuton. Kag paagi sa iya pakamaayuhon ko ang tanan nga nasyon sa kalibutan. 19Ginpili ko siya para ipatuman niya sa iya mga kabataan kag mga kaliwat ang akon mga pamaagi, agod maghimo sila sang husto kag matarong. Sa sina nga paagi, matuman ang akon ginpromisa sa iya.”
20Dayon nagsiling ang Ginoo kay Abraham, “Madamo na ang nagareklamo kontra sa Sodom kag Gomora, kay puwerte na gid ang kalautan sa sini nga mga lugar. 21Gani makadto ako didto agod mahibaluan ko kon matuod ukon indi ini nga mga reklamo.”
22Naglakat dayon ang duha ka lalaki pa-Sodom, pero nagpabilin ang Ginoo kag si Abraham. 23Nagpalapit si Abraham sa Ginoo kag nagpamangkot, “Laglagon mo bala ang mga matarong upod sa mga makasasala? 24Kon may ara abi nga 50 ka matarong sa sina nga banwa, laglagon mo bala gihapon ang bug-os nga banwa? Indi mo bala pagkaluoyan ang banwa tungod na lang sa 50 ka tawo nga matarong? 25Imposible nga laglagon mo ang mga matarong upod sa mga makasasala. Indi mahimo nga palareho lang ang pagtratar mo sa ila. Ikaw nga nagahukom sa bug-os nga kalibutan, indi bala nga dapat himuon mo kon ano ang husto?” 26Nagsabat ang Ginoo, “Kon may makita ako nga 50 ka matarong sa Sodom, indi ko paglaglagon ang bug-os nga banwa tungod lang sa ila.”
27Nagsiling liwat si Abraham, “O Ginoo, patawara ako nga nangisog ako sa pagpakighambal sa imo. Tawo lang ako, kag wala ako sing kinamatarong sa paghambal sini sa imo. 28Pero kon may ara lang abi nga 45 ka matarong, ano, laglagon mo bala gihapon ang bug-os nga banwa tungod kay kulang ini sang lima?” Nagsabat ang Ginoo, “Kon may makita ako nga 45 ka matarong, indi ko paglaglagon ang banwa.”
29Nagsiling liwat si Abraham, “Ti, kon 40 lang abi ang matarong?” Nagsabat ang Ginoo, “Indi ko paglaglagon ang banwa kon may 40 nga matarong.”
30Nagsiling liwat si Abraham, “Indi ka lang kuntani maakig sa akon, Ginoo, kay mamangkot pa ako. Ti, abi kon may 30 lang ka tawo nga matarong?” Nagsabat ang Ginoo, “Indi ko gihapon paglaglagon ang banwa kon may makita ako nga 30 ka tawo nga matarong.”
31Nagsiling pa gid liwat si Abraham, “Ginoo, patawara ako sa akon kaisog sa padayon nga pagpakighambal sa imo. Abi kon may 20 lang ka tawo nga matarong?” Nagsabat ang Ginoo, “Indi ko gihapon paglaglagon ang banwa kon may 20 nga matarong.”
32Nagsiling pa gid liwat si Abraham, “Ginoo, indi ka kuntani maakig; katapusan ko na lang gid ini nga pamangkot. Halimbawa 10 lang abi ang imo makita nga matarong?” Nagsabat ang Ginoo, “Indi ko gihapon paglaglagon ang banwa kon may 10 nga matarong.”
33Pagkatapos nila sugilanon, naghalin ang Ginoo, kag si Abraham iya nagpauli sa ila.
