Esther made queen
1Later when King Xerxes’ fury had subsided, he remembered Vashti and what she had done and what he had decreed about her. 2Then the king’s personal attendants proposed, ‘Let a search be made for beautiful young virgins for the king. 3Let the king appoint commissioners in every province of his realm to bring all these beautiful young women into the harem at the citadel of Susa. Let them be placed under the care of Hegai, the king’s eunuch, who is in charge of the women; and let beauty treatments be given to them. 4Then let the young woman who pleases the king be queen instead of Vashti.’ This advice appealed to the king, and he followed it.
5Now there was in the citadel of Susa a Jew of the tribe of Benjamin, named Mordecai son of Jair, the son of Shimei, the son of Kish, 6who had been carried into exile from Jerusalem by Nebuchadnezzar king of Babylon, among those taken captive with Jehoiachin2:6 Hebrew Jeconiah, a variant of Jehoiachin king of Judah. 7Mordecai had a cousin named Hadassah, whom he had brought up because she had neither father nor mother. This young woman, who was also known as Esther, had a lovely figure and was beautiful. Mordecai had taken her as his own daughter when her father and mother died.
8When the king’s order and edict had been proclaimed, many young women were brought to the citadel of Susa and put under the care of Hegai. Esther also was taken to the king’s palace and entrusted to Hegai, who had charge of the harem. 9She pleased him and won his favour. Immediately he provided her with her beauty treatments and special food. He assigned to her seven female attendants selected from the king’s palace and moved her and her attendants into the best place in the harem.
10Esther had not revealed her nationality and family background, because Mordecai had forbidden her to do so. 11Every day he walked to and fro near the courtyard of the harem to find out how Esther was and what was happening to her.
12Before a young woman’s turn came to go in to King Xerxes, she had to complete twelve months of beauty treatments prescribed for the women, six months with oil of myrrh and six with perfumes and cosmetics. 13And this is how she would go to the king: anything she wanted was given to her to take with her from the harem to the king’s palace. 14In the evening she would go there and in the morning return to another part of the harem to the care of Shaashgaz, the king’s eunuch who was in charge of the concubines. She would not return to the king unless he was pleased with her and summoned her by name.
15When the turn came for Esther (the young woman Mordecai had adopted, the daughter of his uncle Abihail) to go to the king, she asked for nothing other than what Hegai, the king’s eunuch who was in charge of the harem, suggested. And Esther won the favour of everyone who saw her. 16She was taken to King Xerxes in the royal residence in the tenth month, the month of Tebeth, in the seventh year of his reign.
17Now the king was attracted to Esther more than to any of the other women, and she won his favour and approval more than any of the other virgins. So he set a royal crown on her head and made her queen instead of Vashti. 18And the king gave a great banquet, Esther’s banquet, for all his nobles and officials. He proclaimed a holiday throughout the provinces and distributed gifts with royal liberality.
Mordecai uncovers a conspiracy
19When the virgins were assembled a second time, Mordecai was sitting at the king’s gate. 20But Esther had kept secret her family background and nationality just as Mordecai had told her to do, for she continued to follow Mordecai’s instructions as she had done when he was bringing her up.
21During the time Mordecai was sitting at the king’s gate, Bigthana2:21 Hebrew Bigthan, a variant of Bigthana and Teresh, two of the king’s officers who guarded the doorway, became angry and conspired to assassinate King Xerxes. 22But Mordecai found out about the plot and told Queen Esther, who in turn reported it to the king, giving credit to Mordecai. 23And when the report was investigated and found to be true, the two officials were impaled on poles. All this was recorded in the book of the annals in the presence of the king.
Gihimo nga Rayna si Ester
1Unya, sa dihang nahuwasan na si Haring Ahasuerus sa iyang kasuko, nahinumdom siya kang Vasti ug sa gihimo niini. Nahinumdom usab siya sa sugo nga iyang gihimo bahin kang Vasti. 2Busa miingon kaniya ang iyang personal nga mga alagad, “Mahal nga Hari, nganong dili ka mangita ug matahom ug batan-ong mga dalaga? 3Pagpili ug mga opisyal sa matag probinsya nga sakop sa imong gingharian nga mangitag matahom ug batan-ong mga dalaga. Ipadala ang maong mga dalaga sa puloy-anan sa mga babaye dinhi sa pinarilan nga lungsod sa Susa. Ipaatiman sila sa imong personal nga alagad nga si Hegay, nga gitugyanan mo sa pag-atiman sa mga babaye sa palasyo. Siya nay mahibalo nga mohatag kanila sa ilang mga kinahanglanon sa pagpatahom. 4Unya ang dalaga nga imong magustohan maoy imong ipuli kang Vasti isip rayna.” Nakauyon ang hari sa giingon kaniya, busa gisunod niya kini.
5May usa ka Judio nga nagpuyo sa pinarilan nga lungsod sa Susa nga ginganlag Mordecai. Ang iyang amahan mao si Jair, ug apo siya ni Shimei nga anak ni Kish nga gikan sa tribo ni Benjamin. 6Usa siya sa mga binihag gikan sa Jerusalem nga gidala ni Nebucadnezar nga hari sa Babilonia uban kang Haring Jehoyakin2:6 Jehoyakin: o, Jeconia. nga hari sa Juda. 7May ig-agaw si Mordecai nga dalaga nga matahom ug nindot ug lawas. Hadasa ang iyang ngalan ug gitawag usab siya ug Ester. Sa dihang namatay ang ginikanan ni Ester, gisagop siya ni Mordecai ug gipadako ingon nga iyang anak.
8Sa dihang gimantala ang mando sa hari mahitungod sa matahom nga mga dalaga, daghang mga dalaga ang gidala sa palasyo sa hari didto sa pinarilan nga lungsod sa Susa. Ug usa kanila si Ester. Gipaatiman sila kang Hegay nga gitugyanan sa pag-atiman sa mga babaye sa palasyo. 9Nakaangay si Hegay kang Ester, ug gihatagan niya kinig maayong pagtagad. Iya dayong gihatagan si Ester ug maayong pagkaon ug mga kinahanglanon sa pagpatahom. Gihatagan usab niya kinig pito ka sulugoong babaye nga gikan pa gayod sa palasyo sa hari, ug gibalhin niya sila sa pinakanindot nga bahin sa maong puloy-anan.
10Wala mosugilon si Ester bahin sa iyang pagka-Judio ug sa iyang kagikan tungod kay gidid-an siya ni Mordecai sa pagsulti niini. 11Kada adlaw, maglabay-labay si Mordecai sa hawanan sa gipuy-an sa mga babaye aron sa pagpakisayod sa kahimtang ni Ester, ug kon unsa na ang nagapanghitabo kaniya.
12Sa dili pa ipaatubang ngadto sa hari ang usa ka babaye, kinahanglan makompleto na niya ang usa ka tuig nga pagpatahom: unom ka bulan nga pagpanghaplas ug lana sa mira, ug unom pa gayod ka bulan nga pagbutang ug mga pahumot sa lawas, ug uban pang matang sa pagpatahom. 13Inig-abot sa panahon nga moadto na siya sa hari, hatagan siya sa tanan niyang gustong dad-on sa pag-adto sa palasyo sa hari. 14Sa gabii siya moadto sa hari, ug pagkabuntag dad-on siya sa lain nga puloy-anan nga ginapuy-an sa mga asawa sa hari. Si Shaashgaz, ang sinaligang alagad nga gitugyanan sa pag-atiman sa mga asawa sa hari, mao nay moatiman kaniya. Dili na siya makabalik ngadto sa hari gawas kon nagustohan siya niini ug ipatawag siya.
15-16Sa ikanapulo nga bulan (nga mao ang bulan sa Tebet), sa ikapito nga tuig sa paghari ni Ahasuerus, miabot ang turno ni Ester2:15-16 Ester: Sa Hebreo may sumpay pa nga, ang anak ni Abihail nga uyoan ni Mordecai, nga gisagop ni Mordecai isip iyang anak. nga moadto sa hari didto sa palasyo. Walay laing gipangayo si Ester gawas sa gisulti kaniya ni Hegay, ang personal nga alagad sa hari nga tig-atiman sa mga babaye sa palasyo. Ug midayeg kaniya ang tanang nakakita kaniya.
17Si Ester ang nagustohan sa hari labaw sa tanang mga babaye nga gidala kaniya. Nalipay kaayo siya kang Ester, ug giayo niya siya pag-atiman. Gikoronahan niya kini ug gihimong rayna puli kang Vasti. 18Unya naghimo ug dakong kombira ang hari aron pasidunggan si Ester. Giimbitar niya ang tanan niyang mga opisyal ug ang uban pa niyang mga alagad. Gideklarar niya nga walay trabaho sa tibuok gingharian niadtong adlawa, ug nanghatag siyag gasa ngadto sa mga tawo.
Giluwas ni Mordecai ang Hari
19Sa ikaduhang panagtigom sa mga dalaga, nahimo nang opisyal si Mordecai ug didto na siya mag-alagad sa pultahan sa palasyo. 20Gihilom gihapon ni Ester ang iyang pagka-Judio ug kagikan, sumala sa gipahimangno kaniya ni Mordecai. Ginatuman gihapon ni Ester si Mordecai sama sa iyang ginahimo sa dihang ilalom pa siya sa pag-atiman ni Mordecai.
21Sa panahon nga usa na ka opisyal si Mordecai nga nagaalagad sa pultahan sa palasyo, may duha ka opisyal sa hari nga si Bigtana2:21 Bigtana: o, Bigtan. ug si Teresh. Sila ang mga guwardya sa pultahan sa kuwarto sa hari. Karon, nasuko sila kang Haring Ahasuerus ug nagplano sila sa pagpatay kaniya. 22Apan nahibaloan ni Mordecai ang ilang plano, ug gisugilon niya kini kang Rayna Ester, nga misugilon usab ngadto sa hari nga si Mordecai ang nakadiskobre niini. 23Gipaimbistigaran kini sa hari, ug sa dihang napamatud-an nga tinuod, gipatuhog niya si Bigtana ug si Teresh ug kahoy. Nagmando ang hari nga isulat kini nga panghitabo sa libro sa kasaysayan sa gingharian.
