Proverbs 31 – NIV & HLGN

New International Version

Proverbs 31:1-31

Sayings of King Lemuel

1The sayings of King Lemuel—an inspired utterance his mother taught him.

2Listen, my son! Listen, son of my womb!

Listen, my son, the answer to my prayers!

3Do not spend your strength31:3 Or wealth on women,

your vigor on those who ruin kings.

4It is not for kings, Lemuel—

it is not for kings to drink wine,

not for rulers to crave beer,

5lest they drink and forget what has been decreed,

and deprive all the oppressed of their rights.

6Let beer be for those who are perishing,

wine for those who are in anguish!

7Let them drink and forget their poverty

and remember their misery no more.

8Speak up for those who cannot speak for themselves,

for the rights of all who are destitute.

9Speak up and judge fairly;

defend the rights of the poor and needy.

Epilogue: The Wife of Noble Character

1031:10 Verses 10-31 are an acrostic poem, the verses of which begin with the successive letters of the Hebrew alphabet. A wife of noble character who can find?

She is worth far more than rubies.

11Her husband has full confidence in her

and lacks nothing of value.

12She brings him good, not harm,

all the days of her life.

13She selects wool and flax

and works with eager hands.

14She is like the merchant ships,

bringing her food from afar.

15She gets up while it is still night;

she provides food for her family

and portions for her female servants.

16She considers a field and buys it;

out of her earnings she plants a vineyard.

17She sets about her work vigorously;

her arms are strong for her tasks.

18She sees that her trading is profitable,

and her lamp does not go out at night.

19In her hand she holds the distaff

and grasps the spindle with her fingers.

20She opens her arms to the poor

and extends her hands to the needy.

21When it snows, she has no fear for her household;

for all of them are clothed in scarlet.

22She makes coverings for her bed;

she is clothed in fine linen and purple.

23Her husband is respected at the city gate,

where he takes his seat among the elders of the land.

24She makes linen garments and sells them,

and supplies the merchants with sashes.

25She is clothed with strength and dignity;

she can laugh at the days to come.

26She speaks with wisdom,

and faithful instruction is on her tongue.

27She watches over the affairs of her household

and does not eat the bread of idleness.

28Her children arise and call her blessed;

her husband also, and he praises her:

29“Many women do noble things,

but you surpass them all.”

30Charm is deceptive, and beauty is fleeting;

but a woman who fears the Lord is to be praised.

31Honor her for all that her hands have done,

and let her works bring her praise at the city gate.

Ang Pulong Sang Dios

Hulubaton 31:1-31

Ang mga Hulubaton ni Haring Lemuel

1Amo ini ang mga hulubaton ni Haring Lemuel nga taga-Masa,31:1 nga taga-Masa: ukon, Isa ini ka mensahi. nga gintudlo sa iya sang iya iloy:

2Anak ko, natawo ka bilang sabat sa akon mga pangamuyo. Nagasiling ako sa imo nga indi mo 3pag-usikan ang imo tiyempo kag kuwarta sa mga babayi, kay sila ang kabangdanan nga nalaglag ang mga hari. 4Lemuel, indi dapat mag-inom ang mga hari sang bino. Indi dapat maghandom ang mga manugdumala sang makahulubog nga mga ilimnon. 5Kay kon mahubog na gani sila, nagakalipat sila sa mga kasuguan, kag ginalapas nila ang kinamatarong sang mga imol. 6-7Pabay-i nga mag-inom ang mga tawo nga nadulaan na sang paglaom31:6-7 nadulaan na sang paglaom: ukon, tagumatayon. kag nagasakit ang ila buot, agod malimtan nila ang ila kaimulon kag mga kalisod.

8Depensahi ang kinamatarong sang mga tawo nga makaluluoy, nga indi makadepensa sang ila kaugalingon. 9Maghukom ka nga wala sing may pinilian, kag depensahi ang kinamatarong sang mga imol.

Ang Maayo nga Asawa

10Mabudlay pangitaon ang maayo nga asawa. Mas bilidhon pa siya sang sa malahalon nga mga bato.

11Nagasalig gid ang iya bana sa iya, kag wala na sing pangitaon pa ang iya bana sa iya.

12Samtang nagakabuhi siya, puro kaayuhan ang ginahimo niya sa iya bana kag indi kalainan.

13Maukod siya maghimo sang mga tela nga delana kag linen.

14Pareho siya sa barko sang mga negosyante; nagadala siya sang pagkaon bisan halin pa siya sa malayo nga lugar.

15Aga pa gid siya nagabugtaw agod magpreparar sang pagkaon para sa iya pamilya, kag agod hambalan ang iya mga suluguon nga babayi kon ano ang ila ulobrahon.

16Makahibalo siya magpili sang duta, kag ginabakal niya ini. Dayon ginapatamnan niya ini sang ubas halin sa kuwarta nga iya natipon.

17Mabakas siya, mapisan, kag mabaskog.

18Maayo siya magnegosyo, kag nagaobra siya hasta sa gab-i.

19Siya lang mismo ang nagahimo sang tela para himuon nga bayo.

20Maalwan siya sa mga imol kag mga bululigan.

21Kon tigtulugnaw, wala siya nagakabalaka kay may madamol siya nga mga panapton para sa iya pamilya.

22Siya lang mismo ang nagahimo sang inughapin sa ila mga katre. Kag ang iya mga bayo matahom kag malahalon.

23Kilala ang iya bana bilang isa sa mga opisyal sa ila lugar.

24Nagapanghimo siya sang mga bayo kag mga paha, kag ginabaligya niya ini sa mga negosyante.

25Malig-on siya kag ginatahod, kag wala siya mahadlok sa palaabuton.

26Nagahambal siya nga may kaalam, kag nagatudlo siya nga may kaayo.

27Mapisan siya, kag ginatatap gid niya sing maayo ang iya panimalay.

28Ginadayaw siya sang iya mga anak, kag amo man sang iya bana nga nagasiling, 29“Madamo ang maayo nga mga asawa, pero ikaw ang pinakamaayo sa ila tanan!”

30Ang pagkaingganyusa makadaya, kag ang katahom umalagi lang. Pero ang babayi nga nagatahod sa Ginoo amo ang dapat nga dayawon.

31Dapat balusan siya sa iya maayo nga mga binuhatan kag padunggan sa publiko.