Various Laws
1The Lord said to Moses, 2“Speak to the entire assembly of Israel and say to them: ‘Be holy because I, the Lord your God, am holy.
3“ ‘Each of you must respect your mother and father, and you must observe my Sabbaths. I am the Lord your God.
4“ ‘Do not turn to idols or make metal gods for yourselves. I am the Lord your God.
5“ ‘When you sacrifice a fellowship offering to the Lord, sacrifice it in such a way that it will be accepted on your behalf. 6It shall be eaten on the day you sacrifice it or on the next day; anything left over until the third day must be burned up. 7If any of it is eaten on the third day, it is impure and will not be accepted. 8Whoever eats it will be held responsible because they have desecrated what is holy to the Lord; they must be cut off from their people.
9“ ‘When you reap the harvest of your land, do not reap to the very edges of your field or gather the gleanings of your harvest. 10Do not go over your vineyard a second time or pick up the grapes that have fallen. Leave them for the poor and the foreigner. I am the Lord your God.
11“ ‘Do not steal.
“ ‘Do not lie.
“ ‘Do not deceive one another.
12“ ‘Do not swear falsely by my name and so profane the name of your God. I am the Lord.
13“ ‘Do not defraud or rob your neighbor.
“ ‘Do not hold back the wages of a hired worker overnight.
14“ ‘Do not curse the deaf or put a stumbling block in front of the blind, but fear your God. I am the Lord.
15“ ‘Do not pervert justice; do not show partiality to the poor or favoritism to the great, but judge your neighbor fairly.
16“ ‘Do not go about spreading slander among your people.
“ ‘Do not do anything that endangers your neighbor’s life. I am the Lord.
17“ ‘Do not hate a fellow Israelite in your heart. Rebuke your neighbor frankly so you will not share in their guilt.
18“ ‘Do not seek revenge or bear a grudge against anyone among your people, but love your neighbor as yourself. I am the Lord.
19“ ‘Keep my decrees.
“ ‘Do not mate different kinds of animals.
“ ‘Do not plant your field with two kinds of seed.
“ ‘Do not wear clothing woven of two kinds of material.
20“ ‘If a man sleeps with a female slave who is promised to another man but who has not been ransomed or given her freedom, there must be due punishment.19:20 Or be an inquiry Yet they are not to be put to death, because she had not been freed. 21The man, however, must bring a ram to the entrance to the tent of meeting for a guilt offering to the Lord. 22With the ram of the guilt offering the priest is to make atonement for him before the Lord for the sin he has committed, and his sin will be forgiven.
23“ ‘When you enter the land and plant any kind of fruit tree, regard its fruit as forbidden.19:23 Hebrew uncircumcised For three years you are to consider it forbidden19:23 Hebrew uncircumcised; it must not be eaten. 24In the fourth year all its fruit will be holy, an offering of praise to the Lord. 25But in the fifth year you may eat its fruit. In this way your harvest will be increased. I am the Lord your God.
26“ ‘Do not eat any meat with the blood still in it.
“ ‘Do not practice divination or seek omens.
27“ ‘Do not cut the hair at the sides of your head or clip off the edges of your beard.
28“ ‘Do not cut your bodies for the dead or put tattoo marks on yourselves. I am the Lord.
29“ ‘Do not degrade your daughter by making her a prostitute, or the land will turn to prostitution and be filled with wickedness.
30“ ‘Observe my Sabbaths and have reverence for my sanctuary. I am the Lord.
31“ ‘Do not turn to mediums or seek out spiritists, for you will be defiled by them. I am the Lord your God.
32“ ‘Stand up in the presence of the aged, show respect for the elderly and revere your God. I am the Lord.
33“ ‘When a foreigner resides among you in your land, do not mistreat them. 34The foreigner residing among you must be treated as your native-born. Love them as yourself, for you were foreigners in Egypt. I am the Lord your God.
35“ ‘Do not use dishonest standards when measuring length, weight or quantity. 36Use honest scales and honest weights, an honest ephah19:36 An ephah was a dry measure having the capacity of about 3/5 of a bushel or about 22 liters. and an honest hin.19:36 A hin was a liquid measure having the capacity of about 1 gallon or about 3.8 liters. I am the Lord your God, who brought you out of Egypt.
37“ ‘Keep all my decrees and all my laws and follow them. I am the Lord.’ ”
یاسا جۆراوجۆرەکان
1هەروەها یەزدان بە موسای فەرموو: 2«لەگەڵ هەموو کۆمەڵی نەوەی ئیسرائیل بدوێ و پێیان بڵێ: ”دەبێت پیرۆز بن، چونکە من پیرۆزم، یەزدانی پەروەردگارتانم.
3«”هەر یەکێک لە ئێوە، دەبێت ڕێزی دایک و باوکی خۆی بگرێت و شەممەکانم بپارێزن، من یەزدانی پەروەردگارتانم.
4«”ئاوڕ لە بت مەدەنەوە و خوداوەندی لەقاڵبدراو بۆ خۆتان دروستمەکەن، من یەزدانی پەروەردگارتانم.
5«”کاتێک قوربانییەکی هاوبەشی بۆ یەزدان سەردەبڕن، با بە شێوەیەک بێت لەبەردەم یەزدان قبوڵ بێت، 6ئەو ڕۆژەی سەری دەبڕن دەیخۆن لەگەڵ ڕۆژی پاشتر. ئەوەی لێی دەمێنێتەوە بۆ ڕۆژی سێیەم، دەبێت بە ئاگر بسووتێنرێت. 7ئەگەر لە ڕۆژی سێیەمدا بخورێت، ئەوە گڵاوە و قبوڵ نییە. 8ئەوەی لێی بخوات ئەوا تاوانی خۆی لە ئەستۆ دەگرێت، چونکە شتێکی پیرۆزی یەزدانی گڵاو کردووە، جا ئەو کەسە لە گەلەکەی دادەبڕدرێت.
9«”کاتێک دروێنەی زەوییەکانتان دەکەن، لێوارەکانی کێڵگەکەت مەدورەوە، ئەوەی لە دروێنەکە دەکەوێت، هەڵیمەگرەوە، 10پاشماوەی هێشووە ترێیەکان لە مێوەکەت مەکەرەوە و ئەوەی دەکەوێت هەڵیمەگرەوە، بۆ هەژار و نامۆی بەجێبهێڵە. من یەزدانی پەروەردگارتانم.
11«”مەدزن.
«”درۆ مەکەن.
«”فێڵ لە یەکتری مەکەن.
12«”بە درۆ سوێند بە ناوی من مەخۆن، چونکە ناوی خوداکەت دەزڕێنیت، من یەزدانم.
13«”نزیکەکەت فریومەدە و تاڵانی مەکە.
«”کرێی کرێگرتەش لەلای خۆت بۆ بەیانی مەهێڵەوە.
14«”نەفرەت لە کەڕ مەکە و کۆسپ مەخەرە بەردەم نابینا، بەڵکو لە خودات بترسە، من یەزدانم.
15«”لە دادوەریدا ستەم مەکەن، نە لایەنگری هەژار بکەن و نە پشتی کەسی مەزن بگرن، بەڵکو بە دادپەروەری حوکمی بەرامبەرەکەت بدە.
16«”لەنێوان خەڵکی قسە مەهێنە و مەبە.
«”مەبە هۆی گیان لەدەستدانی نزیکەکەت، من یەزدانم.
17«”لە دڵەوە ڕقت لە براکەت نەبێتەوە، ڕاشکاوانە دراوسێکەت سەرزەنشت بکە، بۆ ئەوەی بەشداری لە گوناهی نەکەیت.
18«”تۆڵە مەستێنەوە و قین لە دڵ مەبە بەرامبەر کوڕی گەلەکەت، بەڵکو نزیکەکەت وەک خۆت خۆشبوێت. من یەزدانم.
19«”فەرزەکانم بەجێبهێنن.
«”دوو جۆری جیا لە ئاژەڵەکانت پێکەوە جووت مەکە.
«”دوو جۆر تۆو لە کێڵگەکەت مەڕوێنە.
«”با جلێکت لەبەر نەبێت کە دوو جۆر بێت.
20«”ئەگەر پیاوێک لەگەڵ ئافرەتێک جووت بوو، ئەویش کەنیزەیەکی مارەبڕ بوو بۆ پیاوێکی دیکە، بەڵام نەکڕابووەوە و ئازاد نەکرابوو، پێویستە سزایەکی گونجاو بدرێت. کەسیان ناکوژرێت، چونکە ئافرەتەکە ئازاد نەکراوە. 21دەبێت پیاوەکە قوربانییەک بۆ تاوانەکەی بۆ لای یەزدان بهێنێتە دەروازەی چادری چاوپێکەوتن، بەرانێک وەک قوربانی تاوان. 22جا کاهینەکە بە بەرانی قوربانی تاوانەکە لەبەردەم یەزدان کەفارەتی بۆ دەکات لە گوناهەکەی کە کردوویەتی، جا لەو گوناهەی کردوویەتی لێخۆشبوونی بۆ دەبێت.
23«”کاتێک چوونە ناو خاکەکە19:23 مەبەست لە خاکی بەڵێندراوە. و هەر دارێکتان بۆ خواردن ڕواند، ئەوا بەرەکەی بە قەدەغەکراو بزانن. سێ ساڵ بۆتان قەدەغەکراوە و لێی ناخورێت، 24لە ساڵی چوارەمیش هەموو بەروبوومەکەی تەرخانکراو دەبێت بۆ شکۆدارکردنی یەزدان، 25بەڵام لە ساڵی پێنجەمدا بەرەکەی بخۆن، هەتا داهاتی بۆتان زیاد بکات، من یەزدانی پەروەردگارتانم.
26«”هەر گۆشتێک بە خوێنەوە بوو مەیخۆن.
«”فاڵ مەگرنەوە و جادووگەری مەکەن.
27«”لاتەنیشتەکانی سەرتان مەتاشن و دەستکاری دوو لای ڕیشتان مەکەن.
28«”بۆ مردوو خۆتان بریندار مەکەن، نەخش لە لەشی خۆتان مەکوتن، من یەزدانم.
29«”کچەکەت سووک مەکە، بەوەی بیکەیت بە لەشفرۆش، نەوەک خاکەکە پڕ بێت لە لەشفرۆشی و بەدڕەوشتی.
30«”شەممەکانم بپارێزن و ڕێز لە پیرۆزگاکەم بگرن، من یەزدانم.
31«”مەگەڕێنەوە بۆ لای نێوانگر19:31 لێرە بەو واتایە دێت، کەسێکە کە گوایە هۆی پەیوەندی ڕێکخەرە لەنێوان خەڵکی مردوو و زیندوو. بڕوانە یەکەم ساموئێل 28:3،7،9. و بەدوای ڕۆح ئامادەکاردا19:31 بەو کەسە دەگوترێت کە ڕۆح ئامادە دەکات. بڕوانە یەکەم ساموئێل 28:3 و 8–9. مەگەڕێن، پێیان گڵاو دەبن، من یەزدانی پەروەردگارتانم.
32«”لەبەر ڕیش سپی هەستە و ڕێزی پیر بگرە و لە خودات بترسە، من یەزدانم.
33«”ئەگەر نامۆیەک هاتە خاکەکەتان، ستەمی لێ مەکەن، 34وەک هاوڵاتییەک ڕەفتاری لەگەڵ بکەن، وەک خۆتت خۆشبوێت، چونکە ئێوەش لە خاکی میسر نامۆ بوون، من یەزدانی پەروەردگارتانم.
35«”ساختەکاری مەکەن، نە لە ئەندازەی پێوانە و نە لە کێش و نە لە بڕ، 36دەبێت تەرازووی ڕاست و کێشانەی ڕاست و ئێفەی19:36 ئێفە پێوانەی وشک بوو. ڕاست و هەینی19:36 هەین پێوانەی شلەمەنی بوو. ڕاستتان هەبێت، من یەزدانی پەروەردگارتانم کە لە خاکی میسر دەریهێنان.
37«”هەموو فەرزەکانم بەجێبهێنن و یاساکانم پەیڕەو بکەن و جێبەجێیان بکەن، من یەزدانم.“»
