Samson and Delilah
1One day Samson went to Gaza, where he saw a prostitute. He went in to spend the night with her. 2The people of Gaza were told, “Samson is here!” So they surrounded the place and lay in wait for him all night at the city gate. They made no move during the night, saying, “At dawn we’ll kill him.”
3But Samson lay there only until the middle of the night. Then he got up and took hold of the doors of the city gate, together with the two posts, and tore them loose, bar and all. He lifted them to his shoulders and carried them to the top of the hill that faces Hebron.
4Some time later, he fell in love with a woman in the Valley of Sorek whose name was Delilah. 5The rulers of the Philistines went to her and said, “See if you can lure him into showing you the secret of his great strength and how we can overpower him so we may tie him up and subdue him. Each one of us will give you eleven hundred shekels16:5 That is, about 28 pounds or about 13 kilograms of silver.”
6So Delilah said to Samson, “Tell me the secret of your great strength and how you can be tied up and subdued.”
7Samson answered her, “If anyone ties me with seven fresh bowstrings that have not been dried, I’ll become as weak as any other man.”
8Then the rulers of the Philistines brought her seven fresh bowstrings that had not been dried, and she tied him with them. 9With men hidden in the room, she called to him, “Samson, the Philistines are upon you!” But he snapped the bowstrings as easily as a piece of string snaps when it comes close to a flame. So the secret of his strength was not discovered.
10Then Delilah said to Samson, “You have made a fool of me; you lied to me. Come now, tell me how you can be tied.”
11He said, “If anyone ties me securely with new ropes that have never been used, I’ll become as weak as any other man.”
12So Delilah took new ropes and tied him with them. Then, with men hidden in the room, she called to him, “Samson, the Philistines are upon you!” But he snapped the ropes off his arms as if they were threads.
13Delilah then said to Samson, “All this time you have been making a fool of me and lying to me. Tell me how you can be tied.”
He replied, “If you weave the seven braids of my head into the fabric on the loom and tighten it with the pin, I’ll become as weak as any other man.” So while he was sleeping, Delilah took the seven braids of his head, wove them into the fabric 14and16:13,14 Some Septuagint manuscripts; Hebrew replied, “I can if you weave the seven braids of my head into the fabric on the loom.” 14 So she tightened it with the pin.
Again she called to him, “Samson, the Philistines are upon you!” He awoke from his sleep and pulled up the pin and the loom, with the fabric.
15Then she said to him, “How can you say, ‘I love you,’ when you won’t confide in me? This is the third time you have made a fool of me and haven’t told me the secret of your great strength.” 16With such nagging she prodded him day after day until he was sick to death of it.
17So he told her everything. “No razor has ever been used on my head,” he said, “because I have been a Nazirite dedicated to God from my mother’s womb. If my head were shaved, my strength would leave me, and I would become as weak as any other man.”
18When Delilah saw that he had told her everything, she sent word to the rulers of the Philistines, “Come back once more; he has told me everything.” So the rulers of the Philistines returned with the silver in their hands. 19After putting him to sleep on her lap, she called for someone to shave off the seven braids of his hair, and so began to subdue him.16:19 Hebrew; some Septuagint manuscripts and he began to weaken And his strength left him.
20Then she called, “Samson, the Philistines are upon you!”
He awoke from his sleep and thought, “I’ll go out as before and shake myself free.” But he did not know that the Lord had left him.
21Then the Philistines seized him, gouged out his eyes and took him down to Gaza. Binding him with bronze shackles, they set him to grinding grain in the prison. 22But the hair on his head began to grow again after it had been shaved.
The Death of Samson
23Now the rulers of the Philistines assembled to offer a great sacrifice to Dagon their god and to celebrate, saying, “Our god has delivered Samson, our enemy, into our hands.”
24When the people saw him, they praised their god, saying,
“Our god has delivered our enemy
into our hands,
the one who laid waste our land
and multiplied our slain.”
25While they were in high spirits, they shouted, “Bring out Samson to entertain us.” So they called Samson out of the prison, and he performed for them.
When they stood him among the pillars, 26Samson said to the servant who held his hand, “Put me where I can feel the pillars that support the temple, so that I may lean against them.” 27Now the temple was crowded with men and women; all the rulers of the Philistines were there, and on the roof were about three thousand men and women watching Samson perform. 28Then Samson prayed to the Lord, “Sovereign Lord, remember me. Please, God, strengthen me just once more, and let me with one blow get revenge on the Philistines for my two eyes.” 29Then Samson reached toward the two central pillars on which the temple stood. Bracing himself against them, his right hand on the one and his left hand on the other, 30Samson said, “Let me die with the Philistines!” Then he pushed with all his might, and down came the temple on the rulers and all the people in it. Thus he killed many more when he died than while he lived.
31Then his brothers and his father’s whole family went down to get him. They brought him back and buried him between Zorah and Eshtaol in the tomb of Manoah his father. He had led16:31 Traditionally judged Israel twenty years.
Si Samson sa Gaza
1Isa ka adlaw, nagkadto si Samson sa Gaza nga isa ka banwa sang Filistinhon. May nakita siya didto nga isa ka babayi nga nagabaligya sang iya lawas, kag naghulid siya sa sadto nga babayi. 2Nabalitaan sang mga taga-Gaza nga didto si Samson, gani ginpalibutan nila ang banwa kag ginbantayan ang puwertahan sang banwa sa bilog nga gab-i. Wala sila magsalakay sang sadto nga gab-i. Nagdesisyon sila nga patyon nila si Samson sa kaagahon. 3Pero naghulid si Samson sa babayi hasta sang tungang gab-i lang. Dayon nagbangon siya kag nagkadto sa may puwertahan sang banwa. Ginkaptan niya ang puwertahan kag ginhukas dala ang mga haligi kag mga trangka sini. Dayon ginpas-an niya ini kag gindala sa putokputokan sang bukid nga nagaatubang sa Hebron.
Si Samson kag si Delila
4Sang ulihi, naluyag si Samson sa isa ka babayi nga nagaestar sa Sorek nga ililigan sang tubig. Ang iya ngalan amo si Delila. 5Karon, ginkadtuan sang mga pangulo sang mga Filistinhon si Delila kag ginsilingan, “Kombinsiha siya nga isugid niya sa imo ang sekreto kon ngaa puwerte siya kakusog kag kon paano siya mapierdi, agod magapos kag mabihag namon siya. Kon mahimo mo ina, ang kada isa sa amon magahatag sa imo sang 1,100 ka bilog nga pilak.”
6Gani ginpamangkot ni Delila si Samson. Siling niya, “Sugiri ako sang sekreto kon ngaa puwerte sa imo kakusog. Kag halimbawa, kon may maggapos ukon magdakop sa imo paano niya ini himuon?” 7Nagsabat si Samson, “Kon gapuson ako sing pito ka bag-o nga banting sang pana,16:7 banting sang pana: sa English, bowstring. mangin pareho na lang ang akon kusog sa iban nga mga tawo.”
8Sang mahibaluan ini sang mga pangulo sang mga Filistinhon, ginhatagan nila si Delila sang pito ka bag-o nga banting sang pana kag gin-gapos niya si Samson. 9May pila ka mga Filistinhon nga nagapanago sadto sa pihak nga kuwarto. Dayon nagsinggit si Delila, “Samson, may mga Filistinhon nga nag-abot sa pagdakop sa imo.” Pero ginpangbugto lang ni Samson ang mga banting sang pana nga daw pareho lang sa lubid nga nakatandog sa kalayo. Gani wala pa gid nila mahibaluan ang sekreto sang iya kusog.
10Nagsiling si Delila kay Samson, “Gin-into mo lang ako; nagbutig ka sa akon. Sige na, sugiri ako kon paano ka magapos.” 11Nagsiling si Samson, “Kon gapuson ako sang bag-o nga lubid nga wala pa gid magamit, mangin pareho na lang ang akon kusog sa iban nga mga tawo.”
12Gani nagkuha si Delila sang bag-o nga lubid nga wala pa gid magamit kag gin-gapos niya si Samson. May pila ka mga Filistinhon nga nagapanago sadto sa pihak nga kuwarto. Dayon nagsinggit si Delila, “Samson, may mga Filistinhon nga nag-abot sa pagdakop sa imo!” Pero ginpangbugto lang ni Samson ang higot sa iya butkon nga daw pareho lang sa hilo.
13Gani nagsiling liwat si Delila kay Samson, “Hasta subong ginainto mo lang gihapon ako kag ginabutigan. Sige na, sugiri ako kon paano ka magapos.” Nagsiling si Samson, “Kon ihigot mo ang pito ka salapid sang akon buhok sa teral16:13 teral: ukon, hablanan (sa English, loom). Ginagamit ini sa paghimo sang tela. kag hugton sang palpal, mangin pareho na lang ang akon kusog sa iban nga mga tawo.”
14Gani sang nagakatulog si Samson, ginhigot ni Delila ang pito ka salapid sang buhok ni Samson sa teral, kag nagsinggit dayon, “Samson, may mga Filistinhon nga nag-abot sa pagdakop sa imo.” Nakabugtaw si Samson kag ginpalos niya ang iya buhok sa teral.
15Gani nagsiling si Delila sa iya, “Siling mo ginahigugma mo ako, pero indi gali matuod. Tatlo na ka beses nga gin-into mo ako. Wala ka gid nanugid kon diin nagahalin ang imo kusog.” 16Adlaw-adlaw niya nga ginapamangkot si Samson hasta sang ulihi natak-an si Samson. 17Gani ginsugiran na lang siya ni Samson sang matuod. Siling ni Samson, “Wala gid maguntingi ang akon buhok bisan kaisa lang. Kay halin sang akon pagkatawo, gindedikar na ako sa Dios bilang isa ka Nazareo. Gani kon maguntingan ang akon buhok, mangin pareho na lang ang akon kusog sa iban nga mga tawo.”
18Nabatyagan ni Delila nga nagasugid si Samson sing matuod. Gani nagpasugo siya nga hambalan ang mga pangulo sang mga Filistinhon nga magbalik tungod kay nagsugid na sa iya si Samson sing matuod. Gani nagbalik ang mga pangulo, dala ang kuwarta nga ibayad kay Delila. 19Ginpatulog ni Delila si Samson sa iya paa, kag sang matulugan na ini, nagtawag siya sang isa ka tawo agod guntingon ang pito ka salapid sang buhok ni Samson. Gani nagluya si Samson, kag ginpadakop siya ni Delila. 20Nagsinggit si Delila, “Samson, may mga Filistinhon nga nag-abot sa pagdakop sa imo.” Pagbangon ni Samson abi niya nga makabuhi pa siya pareho sang ginhimo niya sadto. Pero wala siya kahibalo nga wala na nagbulig ang Ginoo sa iya. 21Gindakop siya sang mga Filistinhon kag ginlukat ang iya mga mata. Dayon gindala nila siya sa Gaza kag ginkadenahan sang saway. Ginpaobra nila siya sa sulod sang prisohan bilang manuggaling sang uyas. 22Pero amat-amat nga nagtubo liwat ang iya buhok.
Ang Pagkapatay ni Samson
23Isa sina ka bes, nagtilipon ang mga pangulo sang mga Filistinhon agod magsaulog kag maghalad sang madamo nga mga halad sa ila dios nga si Dagon. Sa ila nga pagsaulog nagakanta sila: “Ginpadaog kita sang aton dios kontra kay Samson nga aton kaaway.” 24-25Puwerte ang ila kinalipay kag nagsinggit sila, “Dal-a diri si Samson sa paglingaw sa aton!” Gani ginpaguwa si Samson sa prisohan. Kag sang makita siya sang mga tawo, gindayaw nila ang ila dios. Siling nila, “Ginpadaog kita sang aton dios sa aton kaaway nga naglaglag sa aton duta kag nagpamatay sang madamo sa aton.” Dayon ginpatindog nila si Samson sa tunga sang duha ka haligi kag ginhimo nga kaladlawan. 26Nagsiling si Samson sa suluguon16:26 suluguon: ukon, pamatan-on. nga nagatuytoy sa iya, “Pauyata ako sa haligi sang sini nga templo agod makasandig ako.” 27Puno sang tawo ang templo. Ato didto ang tanan nga pangulo sang mga Filistinhon. Sa atop lang, may ara sang 3,000 ka tawo, lalaki kag babayi. Nagakinasadya sila nga nagatan-aw kay Samson.
28Karon, nagpangamuyo si Samson: “O Ginoong Dios, dumduma ako. Kon mahimo, ibalik ang akon kusog bisan kaisa na lang agod nga makabalos ako sa mga Filistinhon sa paglukat nila sang akon mga mata.” 29Nagkapot si Samson sa duha ka sentro nga haligi nga nagatukod sa atop sang templo. Ang tuo niya nga kamot ara sa isa ka haligi kag ang wala ara sa isa pa ka haligi. 30Dayon nagsinggit siya, “Mapatay ako kaupod sang sini nga mga Filistinhon!” Kag gintulod niya ang duha ka haligi sa bug-os niya nga kusog, kag narumpag ang templo sa mga pangulo kag sa tanan nga tawo didto. Mas madamo pa ang iya napatay sang sadto nga tion sang sa nagakabuhi pa siya.
31Ang bangkay ni Samson ginkuha sang iya mga utod kag mga paryente kag ginlubong sa ginlubngan sang iya amay nga si Manoa, didto sa tunga-tunga sang Zora kag Eshtaol. Ginpanguluhan ni Samson ang Israel sa sulod sang 20 ka tuig.
