Joseph Makes Himself Known
1Then Joseph could no longer control himself before all his attendants, and he cried out, “Have everyone leave my presence!” So there was no one with Joseph when he made himself known to his brothers. 2And he wept so loudly that the Egyptians heard him, and Pharaoh’s household heard about it.
3Joseph said to his brothers, “I am Joseph! Is my father still living?” But his brothers were not able to answer him, because they were terrified at his presence.
4Then Joseph said to his brothers, “Come close to me.” When they had done so, he said, “I am your brother Joseph, the one you sold into Egypt! 5And now, do not be distressed and do not be angry with yourselves for selling me here, because it was to save lives that God sent me ahead of you. 6For two years now there has been famine in the land, and for the next five years there will be no plowing and reaping. 7But God sent me ahead of you to preserve for you a remnant on earth and to save your lives by a great deliverance.45:7 Or save you as a great band of survivors
8“So then, it was not you who sent me here, but God. He made me father to Pharaoh, lord of his entire household and ruler of all Egypt. 9Now hurry back to my father and say to him, ‘This is what your son Joseph says: God has made me lord of all Egypt. Come down to me; don’t delay. 10You shall live in the region of Goshen and be near me—you, your children and grandchildren, your flocks and herds, and all you have. 11I will provide for you there, because five years of famine are still to come. Otherwise you and your household and all who belong to you will become destitute.’
12“You can see for yourselves, and so can my brother Benjamin, that it is really I who am speaking to you. 13Tell my father about all the honor accorded me in Egypt and about everything you have seen. And bring my father down here quickly.”
14Then he threw his arms around his brother Benjamin and wept, and Benjamin embraced him, weeping. 15And he kissed all his brothers and wept over them. Afterward his brothers talked with him.
16When the news reached Pharaoh’s palace that Joseph’s brothers had come, Pharaoh and all his officials were pleased. 17Pharaoh said to Joseph, “Tell your brothers, ‘Do this: Load your animals and return to the land of Canaan, 18and bring your father and your families back to me. I will give you the best of the land of Egypt and you can enjoy the fat of the land.’
19“You are also directed to tell them, ‘Do this: Take some carts from Egypt for your children and your wives, and get your father and come. 20Never mind about your belongings, because the best of all Egypt will be yours.’ ”
21So the sons of Israel did this. Joseph gave them carts, as Pharaoh had commanded, and he also gave them provisions for their journey. 22To each of them he gave new clothing, but to Benjamin he gave three hundred shekels45:22 That is, about 7 1/2 pounds or about 3.5 kilograms of silver and five sets of clothes. 23And this is what he sent to his father: ten donkeys loaded with the best things of Egypt, and ten female donkeys loaded with grain and bread and other provisions for his journey. 24Then he sent his brothers away, and as they were leaving he said to them, “Don’t quarrel on the way!”
25So they went up out of Egypt and came to their father Jacob in the land of Canaan. 26They told him, “Joseph is still alive! In fact, he is ruler of all Egypt.” Jacob was stunned; he did not believe them. 27But when they told him everything Joseph had said to them, and when he saw the carts Joseph had sent to carry him back, the spirit of their father Jacob revived. 28And Israel said, “I’m convinced! My son Joseph is still alive. I will go and see him before I die.”
Nagpakilala si Jose sa Iya mga Utod
1Indi na mapunggan ni Jose ang iya kaugalingon, gani ginpaguwa niya ang iya mga suluguon. Kag sang wala na sing iban nga tawo nga kaupod si Jose, nagpakilala siya sa iya mga utod. 2Naghibi sing tudo si Jose, gani nabatian ini sang mga Egiptohanon, kag nabalitaan ini sa palasyo sang hari.
3Nagsiling si Jose sa iya mga utod, “Ako si Jose! Matuod gid bala nga buhi pa si tatay?” Pero wala makasabat ang iya mga utod sa iya kay naurungan sila. 4Gani nagsiling si Jose, “Palapit kamo sa akon.” Sang nagpalapit na sila, nagsiling siya, “Ako si Jose nga inyo utod, ang inyo ginbaligya nga gindala diri sa Egipto. 5Karon indi kamo magkalisod kag indi ninyo pagkaugti ang inyo kaugalingon nga ginbaligya ninyo ako diri, tungod ang Dios amo ang nagpauna sa akon diri sa pagluwas sang inyo kabuhi. 6Ikaduha pa lang ini nga tuig sang tiggulutom, kag may masunod pa nga lima ka tuig nga wala sing patubas. 7Pero ginpauna ako diri sang Dios agod maluwas ko kamo kag mapreserbar ang madamo sa inyo diri sa kalibutan. 8Gani, indi kamo ang nagpadala diri sa akon kundi ang Dios. Ginhimo niya ako nga manuglaygay sa hari sang Egipto kag manugdumala sang iya palasyo, kag manugdumala sang bug-os nga Egipto. 9Karon, dali-dali kamo balik sa akon amay kag sugiran ninyo siya nga ang iya anak nga si Jose ginhimo sang Dios nga manugdumala sang bug-os nga Egipto. Kag silingon ninyo siya nga ginapakadto ko siya diri sa akon sa labing madali. 10Silingon man ninyo siya nga puwede siya makaestar sa duta sang Goshen upod ang iya mga kabataan kag mga kaapuhan, mga kasapatan, kag ang tanan niya nga pagkabutang, agod malapit siya sa akon. 11Atipanon ko siya didto sa Goshen tungod kay may lima pa ka tuig nga gutom nga magaabot. Indi ko gusto nga magutuman siya kag ang iya panimalay kag pati ang iya kasapatan.”
12Nagpadayon si Jose sa pagsiling, “Karon indi na lipod sa inyo, kag amo man sa akon utod nga si Benjamin, nga ako amo gid si Jose ang nagapakighambal sa inyo. 13Sugiri ninyo ang akon amay parte sa kadungganan nga naangkon ko diri sa Egipto kag sa tanan nga inyo nakita parte sa akon. Kag dal-a ninyo siya diri gilayon sa akon.” 14Dayon ginhakos ni Jose ang iya utod nga si Benjamin kag naghibi; amo man si Benjamin, nagahibi man siya samtang nagahakos kay Jose. 15Dayon ginpanghalukan ni Jose ang tanan niya nga mga utod kag nagahibi siya sa ila. Amo ato nga nakapakighambal ang iya mga utod sa iya.
16Sang nakaabot ang balita sa palasyo sang hari sang Egipto nga ang mga utod ni Jose nag-abot, nalipay ang hari kag ang iya mga opisyal. 17Nagsiling ang hari kay Jose, “Silingon mo ang imo mga utod nga kargahan nila sang pagkaon ang ila mga sapat kag magbalik sa Canaan. 18Dayon dal-on nila diri ang ila amay kag ang ila mga pamilya, kay ihatag ko sa ila ang maayo nga duta sa Egipto kag matilawan nila ang pinakamaayo nga mga produkto sini. 19Silingon mo man sila nga magdala sang mga karo halin diri sa Egipto para masakyan sang ila mga asawa kag mga kabataan sa pagsaylo diri. Kag dal-on gid nila diri ang ila amay. 20Indi sila magkanugon sa ila mga pagkabutang nga mabilin tungod kay ang maayo nga mga butang sa bug-os nga Egipto mangin ila.”
21Gintuman ini sang mga anak ni Jacob.45:21 Jacob: sa Hebreo, Israel. Kag suno sa sugo sang hari sang Egipto, ginhatagan ni Jose ang iya mga utod sang mga karo kag ginpabalunan sang pagkaon sa ila nga pagbiyahe. 22Ginhatagan man niya ang kada isa sa ila sang bayo, pero ang ginhatag niya kay Benjamin lima ka bayo kag 300 ka bilog nga pilak. 23Ginpadal-an man niya ang iya amay sang 10 ka asno nga may karga nga pinakamaayo nga mga produkto sang Egipto, kag 10 ka babayi nga asno nga may karga nga mga uyas, tinapay kag mga balalunon sang iya amay sa pagbiyahe. 24Sang ginpalakat na niya ang iya mga utod, ginsilingan niya sila nga indi sila mag-away sa dalan.
25Gani naghalin sila sa Egipto kag nagkadto sa ila amay sa Canaan. 26Pag-abot nila didto, ginsugiran nila ang ila amay nga buhi si Jose, kag siya pa gani ang manugdumala sang bug-os nga Egipto. Naurungan si Jacob; indi siya makapati. 27Pero sang ginsugiran nila siya sang tanan nga ginsiling ni Jose sa ila, kag sang makita niya ang mga karo nga ginpadala ni Jose sa pagdala sa iya sa Egipto, nagbaskog siya. 28Nagsiling si Jacob,45:28 Jacob: sa Hebreo, Israel. “Kombinsido na ako! Ang akon anak nga si Jose buhi pa gali. Kadtuan ko siya antes ako mapatay.”
