Isaac and Rebekah
1Abraham was now very old, and the Lord had blessed him in every way. 2He said to the senior servant in his household, the one in charge of all that he had, “Put your hand under my thigh. 3I want you to swear by the Lord, the God of heaven and the God of earth, that you will not get a wife for my son from the daughters of the Canaanites, among whom I am living, 4but will go to my country and my own relatives and get a wife for my son Isaac.”
5The servant asked him, “What if the woman is unwilling to come back with me to this land? Shall I then take your son back to the country you came from?”
6“Make sure that you do not take my son back there,” Abraham said. 7“The Lord, the God of heaven, who brought me out of my father’s household and my native land and who spoke to me and promised me on oath, saying, ‘To your offspring24:7 Or seed I will give this land’—he will send his angel before you so that you can get a wife for my son from there. 8If the woman is unwilling to come back with you, then you will be released from this oath of mine. Only do not take my son back there.” 9So the servant put his hand under the thigh of his master Abraham and swore an oath to him concerning this matter.
10Then the servant left, taking with him ten of his master’s camels loaded with all kinds of good things from his master. He set out for Aram Naharaim24:10 That is, Northwest Mesopotamia and made his way to the town of Nahor. 11He had the camels kneel down near the well outside the town; it was toward evening, the time the women go out to draw water.
12Then he prayed, “Lord, God of my master Abraham, make me successful today, and show kindness to my master Abraham. 13See, I am standing beside this spring, and the daughters of the townspeople are coming out to draw water. 14May it be that when I say to a young woman, ‘Please let down your jar that I may have a drink,’ and she says, ‘Drink, and I’ll water your camels too’—let her be the one you have chosen for your servant Isaac. By this I will know that you have shown kindness to my master.”
15Before he had finished praying, Rebekah came out with her jar on her shoulder. She was the daughter of Bethuel son of Milkah, who was the wife of Abraham’s brother Nahor. 16The woman was very beautiful, a virgin; no man had ever slept with her. She went down to the spring, filled her jar and came up again.
17The servant hurried to meet her and said, “Please give me a little water from your jar.”
18“Drink, my lord,” she said, and quickly lowered the jar to her hands and gave him a drink.
19After she had given him a drink, she said, “I’ll draw water for your camels too, until they have had enough to drink.” 20So she quickly emptied her jar into the trough, ran back to the well to draw more water, and drew enough for all his camels. 21Without saying a word, the man watched her closely to learn whether or not the Lord had made his journey successful.
22When the camels had finished drinking, the man took out a gold nose ring weighing a beka24:22 That is, about 1/5 ounce or about 5.7 grams and two gold bracelets weighing ten shekels.24:22 That is, about 4 ounces or about 115 grams 23Then he asked, “Whose daughter are you? Please tell me, is there room in your father’s house for us to spend the night?”
24She answered him, “I am the daughter of Bethuel, the son that Milkah bore to Nahor.” 25And she added, “We have plenty of straw and fodder, as well as room for you to spend the night.”
26Then the man bowed down and worshiped the Lord, 27saying, “Praise be to the Lord, the God of my master Abraham, who has not abandoned his kindness and faithfulness to my master. As for me, the Lord has led me on the journey to the house of my master’s relatives.”
28The young woman ran and told her mother’s household about these things. 29Now Rebekah had a brother named Laban, and he hurried out to the man at the spring. 30As soon as he had seen the nose ring, and the bracelets on his sister’s arms, and had heard Rebekah tell what the man said to her, he went out to the man and found him standing by the camels near the spring. 31“Come, you who are blessed by the Lord,” he said. “Why are you standing out here? I have prepared the house and a place for the camels.”
32So the man went to the house, and the camels were unloaded. Straw and fodder were brought for the camels, and water for him and his men to wash their feet. 33Then food was set before him, but he said, “I will not eat until I have told you what I have to say.”
“Then tell us,” Laban said.
34So he said, “I am Abraham’s servant. 35The Lord has blessed my master abundantly, and he has become wealthy. He has given him sheep and cattle, silver and gold, male and female servants, and camels and donkeys. 36My master’s wife Sarah has borne him a son in her old age, and he has given him everything he owns. 37And my master made me swear an oath, and said, ‘You must not get a wife for my son from the daughters of the Canaanites, in whose land I live, 38but go to my father’s family and to my own clan, and get a wife for my son.’
39“Then I asked my master, ‘What if the woman will not come back with me?’
40“He replied, ‘The Lord, before whom I have walked faithfully, will send his angel with you and make your journey a success, so that you can get a wife for my son from my own clan and from my father’s family. 41You will be released from my oath if, when you go to my clan, they refuse to give her to you—then you will be released from my oath.’
42“When I came to the spring today, I said, ‘Lord, God of my master Abraham, if you will, please grant success to the journey on which I have come. 43See, I am standing beside this spring. If a young woman comes out to draw water and I say to her, “Please let me drink a little water from your jar,” 44and if she says to me, “Drink, and I’ll draw water for your camels too,” let her be the one the Lord has chosen for my master’s son.’
45“Before I finished praying in my heart, Rebekah came out, with her jar on her shoulder. She went down to the spring and drew water, and I said to her, ‘Please give me a drink.’
46“She quickly lowered her jar from her shoulder and said, ‘Drink, and I’ll water your camels too.’ So I drank, and she watered the camels also.
47“I asked her, ‘Whose daughter are you?’
“She said, ‘The daughter of Bethuel son of Nahor, whom Milkah bore to him.’
“Then I put the ring in her nose and the bracelets on her arms, 48and I bowed down and worshiped the Lord. I praised the Lord, the God of my master Abraham, who had led me on the right road to get the granddaughter of my master’s brother for his son. 49Now if you will show kindness and faithfulness to my master, tell me; and if not, tell me, so I may know which way to turn.”
50Laban and Bethuel answered, “This is from the Lord; we can say nothing to you one way or the other. 51Here is Rebekah; take her and go, and let her become the wife of your master’s son, as the Lord has directed.”
52When Abraham’s servant heard what they said, he bowed down to the ground before the Lord. 53Then the servant brought out gold and silver jewelry and articles of clothing and gave them to Rebekah; he also gave costly gifts to her brother and to her mother. 54Then he and the men who were with him ate and drank and spent the night there.
When they got up the next morning, he said, “Send me on my way to my master.”
55But her brother and her mother replied, “Let the young woman remain with us ten days or so; then you24:55 Or she may go.”
56But he said to them, “Do not detain me, now that the Lord has granted success to my journey. Send me on my way so I may go to my master.”
57Then they said, “Let’s call the young woman and ask her about it.” 58So they called Rebekah and asked her, “Will you go with this man?”
“I will go,” she said.
59So they sent their sister Rebekah on her way, along with her nurse and Abraham’s servant and his men. 60And they blessed Rebekah and said to her,
“Our sister, may you increase
to thousands upon thousands;
may your offspring possess
the cities of their enemies.”
61Then Rebekah and her attendants got ready and mounted the camels and went back with the man. So the servant took Rebekah and left.
62Now Isaac had come from Beer Lahai Roi, for he was living in the Negev. 63He went out to the field one evening to meditate,24:63 The meaning of the Hebrew for this word is uncertain. and as he looked up, he saw camels approaching. 64Rebekah also looked up and saw Isaac. She got down from her camel 65and asked the servant, “Who is that man in the field coming to meet us?”
“He is my master,” the servant answered. So she took her veil and covered herself.
66Then the servant told Isaac all he had done. 67Isaac brought her into the tent of his mother Sarah, and he married Rebekah. So she became his wife, and he loved her; and Isaac was comforted after his mother’s death.
Asawa alang kang Isaac
1Tigulang na kaayo si Abraham ug gipanalanginan siya sa Ginoo sa tanang butang. 2Usa niana ka adlaw, giingnan niya ang iyang tigdumala24:2 tigdumala: o, pinakatigulang. nga sulugoon nga nagaatiman sa tanan niyang mga kabtangan, “Itapion ang imong kamot taliwala sa duha ko ka paa,24:2 Itapion… sa duha ko ka paa: Ang buot ipasabot, itapion sa kinatawo isip timailhan sa pagpanumpa. 3ug panumpa kanako sa ngalan sa Ginoo, ang Dios sa langit ug sa yuta, nga dili ka magpili ug pangasaw-onon alang sa akong anak nga si Isaac gikan sa mga taga-Canaan nga kauban nato nga nagpuyo dinhi. 4Adto sa dapit nga akong gigikanan, ug didto sa akong kaparyentehan pagpili ug babaye nga ipaasawa sa akong anak nga si Isaac.” 5Apan nangutana ang sulugoon, “Kon pananglit dili mouban ang babaye dinhi, dad-on ko ba si Isaac didto?” 6Mitubag si Abraham, “Ayaw gayod dad-a si Isaac didto! 7Ang Ginoo, ang Dios sa langit, ang nagdala kanako dinhi gikan sa panimalay sa akong amahan, ug sa dapit diin ako natawo. Ug nanumpa siya nga ihatag niya kining yuta sa Canaan sa akong mga kaliwat. Busa lakaw kay ipadala sa Ginoo ang iyang anghel nga mag-uban kanimo aron makakita ka didto ug pangasaw-onon alang sa akong anak. 8Kon dili mouban ang babaye kanimo, wala kay tulubagon niining panumpa mo kanako. Apan ayaw lang dad-a didto ang akong anak.” 9Busa gitapion sa sulugoon ang iyang kamot taliwala sa duha ka paa ni Abraham nga iyang agalon, ug nanumpa siya nga tumanon niya ang gisugo kaniya. 10Pagkahuman, mikuha ang sulugoon ug napulo ka kamelyo ug mga mahalong butang nga iyang dad-on ingon nga gasa gikan sa iyang agalon nga si Abraham. Unya miadto siya sa Aram Naharaim,24:10 Aram Naharaim: usa ka dapit sa Mesopotamia. ang lungsod nga gipuy-an ni Nahor.
11Pag-abot sa sulugoon didto, gipalubog niya ang mga kamelyo duol sa atabay sa gawas sa lungsod. Kilomkilom na ug mao usab kini ang tingsag-ob sa mga babaye. 12Nagaampo ang sulugoon, “Ginoo, Dios sa akong agalon nga si Abraham, hinaut nga hatagan mo ug kalamposan ang akong tuyo dinhi, ug ipakita mo ang imong kaayo sa akong agalon. 13Ania, nagatindog ako dinhi sa daplin sa atabay ug manganhi ang mga babaye niini nga lungsod sa pagsag-ob. 14Kon mohangyo ako sa usa ka dalaga nga paimnon ako gikan sa iyang tibod, ug mosugot siya ug moingon nga paimnon usab niya ang akong mga kamelyo, hinaut nga siya na ang babaye nga imong gipili nga mahimong asawa sa imong sulugoon nga si Isaac. Niining paagiha mahibaloan ko nga gipakita mo ang imong kaayo sa akong agalon nga si Abraham.”
15Wala pa siya makahuman ug ampo, miabot si Rebeka nga may gipas-an nga tibod. Si Rebeka anak ni Betuel, ug si Betuel anak ni Nahor ug ni Milca. Si Nahor igsoon ni Abraham. 16Hilabihan gayod katahom ni Rebeka ug putli pa. Nanaog siya ngadto sa atabay ug gisudlan niya ug tubig ang iyang tibod. Unya misaka siya aron mopauli. 17Midagan ang sulugoon aron pagsugat kaniya ug miingon, “Palihog paimna ako ug tubig gikan sa imong tibod bisan gamay lang.” 18Mitubag si Rebeka “Sige sir, inom lang.” Unya gipaubos niya ang tibod ug gikuptan samtang miinom ang sulugoon. 19Pagkahuman niya ug painom sa sulugoon, miingon siya, “Magsag-ob usab ako alang sa imong mga kamelyo hangtod nga makainom silang tanan.” 20Dali-dali niyang gibubo ang tubig sa imnanan sa mga mananap ug mibalik siya sa atabay sa pagsag-ob ug usab. Nagsige siya ug sag-ob hangtod nga nakainom ang tanang mga kamelyo. 21Naniid lang ang sulugoon ug naghunahuna kon gipalampos na ba sa Ginoo ang iyang tuyo sa pag-adto niadto nga dapit.
22Pagkahuman ug inom sa mga kamelyo, gipagawas sa sulugoon ang dala niyang singsing nga bulawan nga may gibug-aton nga mga unom ka gramo, ug ang duha ka pulseras nga bulawan nga may gibug-aton nga mga 115 ka gramo. Gihatag niya kini kang Rebeka, 23ug nangutana siya, “Kang kinsa kang anak? May makatulgan ba kami sa inyo karong gabii?” 24Mitubag si Rebeka, “Anak ako ni Betuel nga anak nga lalaki ni Nahor ug ni Milca. 25May makatulgan kamo didto sa amo, ug may daghan usab nga mga dagami ug kumpay alang sa inyong mga kamelyo.” 26Unya miyukbo ang sulugoon ug misimba sa Ginoo. 27Miingon siya, “Dalaygon ang Ginoo, ang Dios sa akong agalon nga si Abraham. Iya gayod nga gipakita ang iyang padayon nga kaayo sa akong agalon. Gigiyahan niya ako ngadto sa panimalay sa mga paryente sa akong agalon.”
28Midagan si Rebeka pauli sa balay sa iyang inahan ug gisugilon niya kanila ang tanan nga nahitabo. 29-30May igsoon si Rebeka nga ginganlag Laban. Nakadungog kini sa iyang gisugilon mahitungod sa gipanulti sa tawo kaniya, ug nakita usab niini ang singsing ug pulseras nga iyang gisul-ob. Busa midagan si Laban paingon sa atabay ug miadto sa tawo nga giingon ni Rebeka. Nakita niya kini nga nagtindog duol sa atabay, uban sa mga kamelyo. 31Miingon si Laban kaniya, “Ikaw diay ang tawo nga gipanalanginan sa Ginoo. Nganong nagatindog ka ra man dinhi? Tana sa balay, giandam ko na ang kuwarto alang kaninyo ug ang dapit alang sa mga kamelyo.”
32Miuban ang sulugoon kang Laban. Pag-abot nila sa balay, gihaw-asan ni Laban ug mga karga ang mga kamelyo ug unya gihatagan niyag dagami ug kumpay. Gidad-an usab niyag tubig ang sulugoon ug ang iyang mga kauban, aron makapanghimasa sila. 33Sa dihang gisukaran na sila ug pagkaon, miingon ang sulugoon, “Dili ako mokaon hangtod nga dili ko masulti ang akong tuyo sa pag-anhi dinhi.” Mitubag si Laban, “Sige, suginli kami.”
34Miingon siya, “Sulugoon ako ni Abraham. 35Gipanalanginan sa Ginoo ang akong agalon ug adunahan na kaayo siya karon. Gihatagan siya sa Ginoo ug daghang mga karnero, kanding, baka, kamelyo, asno, pilak, bulawan, ug mga sulugoon nga lalaki ug babaye. 36Bisan ug tigulang na kaayo si Sara nga iyang asawa, nakaanak pa siya. Ug kining anak nila nga lalaki mao ang manunod sa tanan niyang mga kabtangan. 37Gipapanumpa ako sa akong agalon nga tumanon ang iyang sugo. Miingon siya, ‘Ayaw pagpili ug pangasaw-onon alang sa akong anak gikan sa mga babaye dinhi sa Canaan kansang yuta akong gipuy-an karon. 38Lakaw sa panimalay sa akong amahan, ug didto sa akong mga kaparyentehan pagpili ug babaye nga ipaasawa sa akong anak.’ 39Apan nangutana ako, ‘Unsa may akong buhaton kon dili mouban ang babaye kanako?’ 40Mitubag siya, ‘Ang Ginoo nga akong gituman kanunay mopadala sa iyang anghel sa pag-uban kanimo aron molampos ka sa imong tuyo didto. Makakita ka ug pangasaw-onon sa akong anak gikan sa akong mga paryente, sa panimalay sa akong amahan. 41Kon moadto ka sa akong kaparyentehan, ug dili nila pakuyogon ang babaye kanimo, gawasnon ka na sa imong panumpa.’
42“Busa pag-abot ko ganina sa atabay, nagaampo ako. Matod ko, ‘Ginoo, Dios sa akong agalon nga si Abraham, hinaut nga hatagan mo ug kalamposan ang akong tuyo sa pag-anhi dinhi. 43Ania, nagatindog ako dinhi sa daplin sa atabay. Kon may moabot nga dalaga aron pagsag-ob, mohangyo ako nga paimnon bisan ug gamay lang nga tubig gikan sa iyang tibod. 44Kon paimnon niya ako ug moingon siya nga sag-oban usab niya ang akong mga kamelyo, hinaut nga siya na ang babaye nga gipili mo nga mahimong asawa sa anak sa akong agalon.’
45“Wala pa gani ako makahuman sa akong hilom nga pag-ampo, miabot na si Rebeka nga may gipas-an nga tibod. Mikanaog siya ngadto sa atabay ug nagsag-ob. Miingon ako kaniya, ‘Palihog paimna ako.’ 46Unya gipaubos niya ang iyang gipas-an nga tibod, ug miingon, ‘Sige, inom lang, ug paimnon ko usab ang imong mga kamelyo.’ Busa miinom ako, ug unya gipainom usab niya ang mga kamelyo. 47Pagkahuman niadto, gipangutana ko siya kon kang kinsa siyang anak. Mitubag siya, ‘Kang Betuel nga anak nga lalaki ni Nahor ug ni Milca.’ Unya gitaoran ko ug singsing ang iyang ilong ug gisul-oban ug mga pulseras ang iyang bukton. 48Unya miyukbo ako ug misimba sa Ginoo. Gidayeg ko ang Ginoo, ang Dios sa akong agalon nga si Abraham. Siya ang nagtultol kanako sa husto nga dapit, aron makita ko ang anak sa paryente sa akong agalon nga mahimong asawa sa iyang anak.
49“Karon, gusto kong mahibaloan kon ipaasawa ba ninyo si Rebeka kang Isaac ingon nga pagpakita sa inyong tinuod nga kaayo sa akong agalon. Sultihi ninyo ako aron mahibaloan ko usab kon unsa ang akong buhaton.” 50Mitubag si Laban ug si Betuel, “Tungod kay kabubut-on kini sa Ginoo, wala na kamiy ikasulti. 51Ania si Rebeka, dad-a siya sa imong pagpauli aron mahimo siyang asawa sa anak sa imong agalon, sumala sa giingon sa Ginoo.” 52Pagkadungog niadto sa sulugoon, miyukbo siya ug misimba sa Dios. 53Unya gipagawas niya ang dala niyang mga alahas nga hinimo gikan sa pilak ug bulawan, ug ang mga bisti, ug gihatag kang Rebeka. Gihatagan usab niya ug mahalon nga mga gasa ang igsoong lalaki ug ang inahan ni Rebeka. 54Unya nangaon ang sulugoon ug ang iyang mga kauban, ug didto sila nangatulog niadtong gabhiona.
Pagmata nila pagkabuntag, miingon ang sulugoon, “Mopauli na ako sa akong agalon.” 55Apan miingon ang igsoong lalaki ug ang inahan ni Rebeka, “Tugoti lang una si Rebeka nga magpabilin dinhi uban kanamo bisan ug napulo lang ka adlaw, pagkahuman niana, makalakaw na kamo.” 56Apan miingon ang sulugoon, “Ayaw na ninyo akog langana. Gipalampos sa Ginoo ang akong tuyo sa pag-anhi dinhi, busa tugoti na ninyo ako sa pagbalik ngadto sa akong agalon.” 57Mitubag sila, “Tawgon una nato si Rebeka ug pangutan-on kon unsay iyang ikasulti.” 58Busa gitawag nila si Rebeka ug gipangutana, “Mouban ka ba niining tawhana?” Mitubag si Rebeka, “Oo, mouban ako.” 59Busa, gipagikan nila si Rebeka, ang iyang tig-atiman, ug ang sulugoon ni Abraham ug ang iyang mga kauban. 60Gipanalanginan nila si Rebeka sa iyang paglakaw. Miingon sila,
“Igsoon namo, hinaut pa nga magagikan kanimo ang daghan kaayo nga mga kaliwat.
Hinaut pa nga pildihon sa imong mga kaliwat ang ilang mga kaaway.”
61Sa dihang naandam na ang tanan, misakay si Rebeka ug ang iyang mga sulugoong babaye sa mga kamelyo, ug misunod sa sulugoon ni Abraham.
62Unya, si Isaac nga tua nagpuyo sa Negev bag-o lang miabot gikan sa Beer Lahai Roi. 63Sa dihang kilomkilom na, migawas si Isaac aron sa paglakaw-lakaw didto sa kaumahan. Nakita niya nga may mga kamelyo nga nagapadulong. 64Sa dihang nakita ni Rebeka si Isaac, nanaog siya sa iyang kamelyo 65ug nangutana sa sulugoon ni Abraham, “Kinsa kanang tawong nagalakaw sa uma sa pagtagbo kanato?” Mitubag ang sulugoon, “Siya ang akong agalon nga si Isaac.” Busa gitabonan ni Rebeka ug belo ang iyang nawong.
66Gisugilon sa sulugoon kang Isaac ang tanan niyang gibuhat. 67Pagkahuman, gidala ni Isaac si Rebeka didto sa tolda nga gipuy-an kaniadto sa iyang inahan nga si Sara. Nahimo niyang asawa si Rebeka. Gimahal gayod niya kini, ug nawala ang iyang kasubo sa pagkamatay sa iyang inahan.
