1Remember your Creator
in the days of your youth,
before the days of trouble come
and the years approach when you will say,
“I find no pleasure in them”—
2before the sun and the light
and the moon and the stars grow dark,
and the clouds return after the rain;
3when the keepers of the house tremble,
and the strong men stoop,
when the grinders cease because they are few,
and those looking through the windows grow dim;
4when the doors to the street are closed
and the sound of grinding fades;
when people rise up at the sound of birds,
but all their songs grow faint;
5when people are afraid of heights
and of dangers in the streets;
when the almond tree blossoms
and the grasshopper drags itself along
and desire no longer is stirred.
Then people go to their eternal home
and mourners go about the streets.
6Remember him—before the silver cord is severed,
and the golden bowl is broken;
before the pitcher is shattered at the spring,
and the wheel broken at the well,
7and the dust returns to the ground it came from,
and the spirit returns to God who gave it.
8“Meaningless! Meaningless!” says the Teacher.12:8 Or the leader of the assembly; also in verses 9 and 10
“Everything is meaningless!”
The Conclusion of the Matter
9Not only was the Teacher wise, but he also imparted knowledge to the people. He pondered and searched out and set in order many proverbs. 10The Teacher searched to find just the right words, and what he wrote was upright and true.
11The words of the wise are like goads, their collected sayings like firmly embedded nails—given by one shepherd.12:11 Or Shepherd 12Be warned, my son, of anything in addition to them.
Of making many books there is no end, and much study wearies the body.
13Now all has been heard;
here is the conclusion of the matter:
Fear God and keep his commandments,
for this is the duty of all mankind.
14For God will bring every deed into judgment,
including every hidden thing,
whether it is good or evil.
1Dumduma ang imo Manunuga samtang bataon ka pa, sa wala pa mag-abot ang mga tion sang kalisod nga magasiling ka, “Wala ako nalipay sa akon kabuhi.” 2Dumduma siya sa wala pa magdulom sa imo ang kasanag sang adlaw, bulan kag mga bituon, kag sa wala pa magdulom sa imo ang imo palibot nga daw sa nadulman permi sang gal-om. 3Magaabot ang adlaw nga ang imo mga butkon12:3 mga butkon: sa literal, mga manugtipig sang balay. magakulurog kag ang imo mga tiil12:3 mga tiil: sa literal, mga makusog nga mga tawo. magaluya. Ang imo mga ngipon12:3 mga ngipon: sa literal, mga babayi nga nagagaling. indi na makausang tungod kay pila na lang ini ka bilog, kag ang imo mga mata12:3 mga mata: sa literal, mga babayi nga nagapamintana. indi na makakita sing maayo. 4Ang imo mga dulunggan12:4 mga dulunggan: sa literal, mga puwertahan malapit sa karsada. indi na kaayo makabati, bisan sang gahod sang galingan ukon huni sang mga pispis ukon sang sunata. 5Mahadlok ka na magsaka sa mataas nga lugar ukon maglakat-lakat sa karsada. Magaputi na ang imo mga buhok kag madula ang imo kapagros kag mga handom. Sa ulihi magakadto ka sa lugar nga imo puy-an sa wala sing katapusan, kag madamo ang magapangasubo para sa imo sa mga karsada.
6Gani dumduma ang Dios sa wala ka pa mapatay, sa wala pa mabugto ang kadena nga pilak kag mabuka ang suludlan nga bulawan, ukon sa wala pa mabugto ang higot sang tibod nga ginatimba sa bubon, kag mawasak ang tibod. 7Magabalik ka sa duta nga amo ang imo ginhalinan, kag ang imo espiritu12:7 espiritu: ukon, ginhawa. Tan-awa sa Salmo 104:29 kag Job 12:10. magabalik sa Dios nga amo ang naghatag sini.
8Ako nga manugwali12:8 manugwali: ukon, manunudlo; ukon, maalamon nga tawo. nagasiling, “Wala gid sing pulos! Wala gid sing pulos ang tanan!”
Tahura kag Tumana ang Dios
9Wala labot nga maalamon ang amo nga manugwali, ginatudluan man niya ang mga tawo parte sa iya nahibaluan. Gintun-an niya sing maayo ang madamo nga mga hulubaton nga iya ginplastar diri. 10Gintinguhaan niya nga magamit ang ensakto nga mga pulong, kag ang iya mga ginsulat diri husto kag matuod. 11Ang mga pulong sang maalamon nga tawo pareho sa taliwis nga baston nga ginagamit sa pagtuytoy sa mga sapat, kag pareho man ini sang lansang nga nagadulot sing maayo. Ginhatag ini sang isa ka Manugbantay.
12Anak, mag-andam ka sa sining isa pa ka butang: Ang pagsulat sang mga libro wala sing katapusan, kag ang sobra nga pagtuon makapakapoy sa imo.
13Karon nga nabasahan12:13 nabasahan: sa Hebreo, nabatian. Sadto anay nagatuon ang mga Israelinhon sang kasulatan paagi sa pagpamati sa manunudlo. mo ini tanan, amo ini ang akon masiling sa katapusan: Magtahod ka sa Dios kag tumana ang iya mga sugo, kay amo ini ang katungdanan sang tagsa ka tawo. 14Kay hukman sang Dios ang tanan ta nga ginahimo, maayo man ukon malain, pati ang mga ginahimo naton sa tago.
