Romans 1 – NIRV & HLGN

New International Reader’s Version

Romans 1:1-32

1I, Paul, am writing this letter. I serve Christ Jesus. I have been appointed to be an apostle. God set me apart to tell others his good news. 2He promised the good news long ago. He announced it through his prophets in the Holy Scriptures. 3The good news is about God’s Son. He was born into the family line of King David. 4By the Holy Spirit, he was appointed to be the mighty Son of God. God did this by raising him from the dead. He is Jesus Christ our Lord. 5We received grace because of what Jesus did. He made us apostles to the Gentiles. We must invite all of them to obey God by trusting in Jesus. We do this to bring glory to him. 6You also are among those Gentiles who are appointed to belong to Jesus Christ.

7I am sending this letter to all of you in Rome. You are loved by God and appointed to be his holy people.

May God our Father and the Lord Jesus Christ give you grace and peace.

Paul Longs to Visit Rome

8First, I thank my God through Jesus Christ for all of you. People all over the world are talking about your faith. 9I serve God with my whole heart. I preach the good news about his Son. God knows that I always remember you 10in my prayers. I pray that now at last it may be God’s plan to open the way for me to visit you.

11I long to see you. I want to make you strong by giving you a gift from the Holy Spirit. 12I want us to encourage one another in the faith we share. 13Brothers and sisters, I want you to know that I planned many times to visit you. But until now I have been kept from coming. My work has produced results among the other Gentiles. In the same way, I want to see results among you.

14I have a duty both to Greeks and to non-Greeks. I have a duty both to wise people and to foolish people. 15So I really want to preach the good news also to you who live in Rome.

16I want to preach it because I’m not ashamed of the good news. It is God’s power to save everyone who believes. It is meant first for the Jews. It is meant also for the Gentiles. 17The good news shows God’s power to make people right with himself. God’s power to be made right with him is given to the person who has faith. It happens by faith from beginning to end. It is written, “The one who is right with God will live by faith.” (Habakkuk 2:4)

God’s Anger Against Sinners

18God shows his anger from heaven. It is against all the godless and evil things people do. They are so evil that they say no to the truth. 19The truth about God is plain to them. God has made it plain. 20Ever since the world was created it has been possible to see the qualities of God that are not seen. I’m talking about his eternal power and about the fact that he is God. Those things can be seen in what he has made. So people have no excuse for what they do.

21They knew God. But they didn’t honor him as God. They didn’t thank him. Their thinking became worthless. Their foolish hearts became dark. 22They claimed to be wise. But they made fools of themselves. 23They would rather have statues of gods than the glorious God who lives forever. Their statues of gods are made to look like people, birds, animals and reptiles.

24So God let them go. He allowed them to do what their sinful hearts wanted to. He let them commit sexual sins. They made one another’s bodies impure by what they did. 25They chose a lie instead of the truth about God. They worshiped and served created things. They didn’t worship the Creator. But he is praised forever. Amen.

26So God let them continue to have their shameful desires. Their women committed sexual acts that were not natural. 27In the same way, the men turned away from their natural love for women. They burned with sexual desire for each other. Men did shameful things with other men. They suffered in their bodies for all the wrong things they did.

28They didn’t think it was important to know God. So God let them continue to have evil thoughts. They did things they shouldn’t do. 29They are full of every kind of sin, evil and ungodliness. They want more than they need. They commit murder. They want what belongs to other people. They fight and cheat. They hate others. They say mean things about other people. 30They tell lies about them. They hate God. They are rude and proud. They brag. They think of new ways to do evil. They don’t obey their parents. 31They do not understand. They can’t be trusted. They are not loving and kind. 32They know that God’s commands are right. They know that those who do evil things should die. But they continue to do those very things. They also approve of others who do them.

Ang Pulong Sang Dios

Roma 1:1-32

1Ako si Pablo nga alagad1:1 alagad: sa literal, ulipon. ni Cristo Jesus. Ginpili ako sang Dios nga mangin apostol sa pagwali sang iya Maayong Balita.

2Ining Maayong Balita ginpromisa sang Dios sang una paagi sa iya mga propeta, kag nasulat sa Balaan nga Kasulatan. 3-4Amo ini ang balita parte sa iya Anak nga si Jesu-Cristo nga aton Ginoo: sa iya pagkatawo, kaliwat siya ni David; kag sa iya espiritu nga balaan,1:3-4 kag sa iya espiritu nga balaan; ukon, kag paagi sa balaan nga Espiritu. napamatud-an nga siya Anak sang Dios sa makagagahom nga paagi sang nabanhaw siya halin sa kamatayon. 5Paagi kay Cristo nabaton namon ang bugay nga mangin apostol agod matuytuyan ang tanan nga tawo sa husto nga pagtuo kag pagsunod sa iya. Ginahimo namon ini para sa iya. 6Kag kamo nga mga tumuluo dira sa Roma kaupod man sa mga tawo nga iya gintawag agod mangin mga sumulunod ni Jesu-Cristo.

7Ang akon sulat nga ini para sa inyo dira sa Roma nga ginahigugma sang Dios kag gintawag nga mangin iya mga katawhan.

Kabay pa nga mabaton ninyo ang bugay1:7 bugay: ukon, pagpakamaayo. kag paghidaet1:7 paghidaet: ukon, maayo nga kahimtangan. halin sa Dios nga aton Amay kag kay Ginoong Jesu-Cristo.

Ang Handom ni Pablo sa Pagkadto sa Roma

8Una sa tanan nagapasalamat ako sa akon Dios paagi kay Jesu-Cristo para sa inyo tanan, kay ang inyo pagtuo ginasugid sa bug-os nga kalibutan. 9Permi ako nagapangamuyo para sa inyo, kag nahibaluan ini sang Dios nga akon ginaalagaran sa bug-os ko nga tagipusuon sa akon pagwali sang Maayong Balita parte sa iya Anak. 10Permi ako nagapangamuyo sa Dios nga kon mahimo itugot niya nga makakadto ako dira sa inyo. 11Dako gid ang akon handom nga makita ko kamo agod mapaambit ko sa inyo ang mga bugay nga espirituhanon nga makapalig-on sa inyo. 12Ang buot ko silingon, nga magbinuligay kita sa pagpalig-on paagi sa akon pagtuo kag sa inyo pagtuo.

13Mga utod, gusto ko nga mahibaluan ninyo nga makapila na ako nagplano nga magkadto dira sa inyo, pero permi lang may kasablagan. Gusto ko nga makakadto dira agod nga may mga tawo man ako nga mabuligan nga magtuo kay Cristo, pareho sang nahimo ko sa iban nga mga indi Judio sa mga lugar nga akon ginkadtuan. 14Kay may katungdanan ako sa pagwali sa tanan nga tawo: sa mga may tinun-an kag sa wala, kag sa mga may alam kag sa wala. 15Gani dako gid ang akon handom nga makawali man sang Maayong Balita dira sa inyo sa Roma.

Ang Gahom sang Maayong Balita

16Wala ko ginakahuya ang pagwali sang Maayong Balita. Kay amo ini ang gahom sang Dios sa pagluwas sa tanan nga nagatuo, una sa mga Judio, kag dason sa mga indi Judio. 17Kay ginapahayag sa Maayong Balita nga ginapakamatarong sang Dios ang mga tawo paagi gid lang sa pagtuo. Nagasiling ang Kasulatan, “Ang tawo nga ginpakamatarong sang Dios tungod sa iya pagtuo magakabuhi.”1:17 Hab. 2:4.

Ang Sala sang Tawo

18Ginapakita sang aton Dios nga sa langit ang iya kaakig sa mga malain nga ginahimo sang mga tawo nga kontra sa iya kabubut-on. Ang mga malain nga ila ginahimo amo ang nagapugong sa ila sa pagkilala sang kamatuoran. 19Kay sarang nila kuntani mahibaluan ang parte sa Dios tungod nga ginpakita ini sang Dios sa ila. 20Matuod nga indi ta makita ang Dios, pero halin pa sang pagtuga sang kalibutan, ang iya wala katapusan nga gahom kag pagka-Dios napahayag na paagi sa mga butang nga iya gintuga. Gani wala sila sang may ibalibad nga wala sila nakahibalo nga may Dios. 21Bisan nahibaluan nila nga may Dios, wala sila nagapadungog kag nagapasalamat sa iya. Sa baylo, nangin wala sing pulos ang ila mga panghunahuna. Nadulman ang ila mga hunahuna nga indi makaintiendi sang kamatuoran. 22Nagasiling sila nga sila mga maalam, pero nagaguwa nga sila mga buang-buang. 23Kay wala sila nagasimba sa Dios nga wala sing kamatayon, kundi ang ila ginasimba amo ang ginhimo nga mga dios-dios nga pareho sang mga tawo nga may kamatayon kag mga sapat nga nagalupad, nagalakat, kag nagakamang.

24Tungod sang ila kabuangan ginpabay-an sila sang Dios sa paghimo sang malaw-ay nga mga butang nga ila nagustuhan, kag ang resulta, makahuluya ang ginahimo nila sa ila kapareho nga lalaki ukon babayi. 25Ginabayluhan nila sang kabutigan ang kamatuoran parte sa Dios. Ginasimba nila kag ginaalagad ang mga tinuga sang Dios, kag indi ang Manunuga nga dalayawon sa wala sing katapusan. Amen.

26Tungod nga ang mga tawo indi magkilala sa Dios, ginpabay-an niya sila sa paghimo sang makahuluya nga mga butang nga ila naluyagan. Nagapakigrelasyon ang mga babayi sa kapareho nila nga babayi imbes sa lalaki ang amo ang natural. 27Amo man ang mga lalaki, sa baylo nga maggamit sila sang babayi, nga amo ang natural, ang ila kailigbon ara sa ila kapareho nga lalaki. Makahuluya ang ila ginahimo sa lawas sang ila kapareho nga mga lalaki. Kag tungod sa sining ginahimo nila nga indi husto, silutan sila sang Dios sang silot nga bagay gid sa ila.

28Tungod nga indi sila magkilala sa Dios, ginpabay-an niya sila sa ila hunahuna nga indi makapili sang husto. Gani ginahimo nila ang mga butang nga indi dapat himuon. 29Nangin ulipon sila sang tanan nga klase sang kalainan, kalautan, kadalok, kag kahisa. Ara man sa ila ang pagpamatay, pag-ilinaway, pagkadayaon, kag ang paghunahuna sang mga malain nga himuon nila sa ila isigkatawo. Nagakutsokutso sila 30kag nagapanglibak sa ila isigkatawo. Akig sila sa Dios, wala nagatahod sa ila isigkatawo, bugalon, hambog, kag nagapangita sila sang paagi sa paghimo sang malain. Wala sila nagatuman sa ila mga ginikanan, 31wala pulos ang ila hunahuna, indi masaligan, kag wala sing kaluoy bisan pa sa ila pamilya. 32Nahibaluan nila nga ang Dios nagsiling nga ang mga tawo nga nagahimo sini nga mga sala takos sang kamatayon, pero padayon gihapon ang ila paghimo. Kag indi lang ina, kundi nalipay pa gid sila kon may makita sila nga nagahimo pareho sang ila ginahimo.