Jesus Teaches the Disciples and Crowds
1Jesus saw the crowds. So he went up on a mountainside and sat down. His disciples came to him. 2Then he began to teach them.
Jesus Gives Blessings
He said,
3“Blessed are those who are spiritually needy.
The kingdom of heaven belongs to them.
4Blessed are those who are sad.
They will be comforted.
5Blessed are those who are humble.
They will be given the earth.
6Blessed are those who are hungry and thirsty for what is right.
They will be filled.
7Blessed are those who show mercy.
They will be shown mercy.
8Blessed are those whose hearts are pure.
They will see God.
9Blessed are those who make peace.
They will be called children of God.
10Blessed are those who suffer for doing what is right.
The kingdom of heaven belongs to them.
11“Blessed are you when people make fun of you and hurt you because of me. You are also blessed when they tell all kinds of evil lies about you because of me. 12Be joyful and glad. Your reward in heaven is great. In the same way, people hurt the prophets who lived long ago.
Salt and Light
13“You are the salt of the earth. But suppose the salt loses its saltiness. How can it be made salty again? It is no longer good for anything. It will be thrown out. People will walk all over it.
14“You are the light of the world. A town built on a hill can’t be hidden. 15Also, people do not light a lamp and put it under a bowl. Instead, they put it on its stand. Then it gives light to everyone in the house. 16In the same way, let your light shine so others can see it. Then they will see the good things you do. And they will bring glory to your Father who is in heaven.
Jesus Fulfills the Law
17“Do not think I have come to get rid of what is written in the Law or in the Prophets. I have not come to do this. Instead, I have come to fulfill what is written. 18What I’m about to tell you is true. Heaven and earth will disappear before the smallest letter disappears from the Law. Not even the smallest mark of a pen will disappear from the Law until everything is completed. 19Do not ignore even one of the least important commands. And do not teach others to ignore them. If you do, you will be called the least important person in the kingdom of heaven. Instead, practice and teach these commands. Then you will be called important in the kingdom of heaven. 20Here is what I tell you. You must be more godly than the Pharisees and the teachers of the law. If you are not, you will certainly not enter the kingdom of heaven.
Murder
21“You have heard what was said to people who lived long ago. They were told, ‘Do not commit murder. (Exodus 20:13) Anyone who murders will be judged for it.’ 22But here is what I tell you. Do not be angry with a brother or sister. Anyone who is angry with them will be judged. Again, anyone who says to a brother or sister, ‘Raca,’ must stand trial in court. And anyone who says, ‘You fool!’ will be in danger of the fire in hell.
23“Suppose you are offering your gift at the altar. And you remember that your brother or sister has something against you. 24Leave your gift in front of the altar. First go and make peace with them. Then come back and offer your gift.
25“Suppose someone has a claim against you and is taking you to court. Settle the matter quickly. Do this while you are still together on the way. If you don’t, you may be handed over to the judge. The judge may hand you over to the officer to be thrown into prison. 26What I’m about to tell you is true. You will not get out until you have paid the very last penny!
Adultery
27“You have heard that it was said, ‘Do not commit adultery.’ (Exodus 20:14) 28But here is what I tell you. Do not even look at a woman in the wrong way. Anyone who does has already committed adultery with her in his heart. 29If your right eye causes you to sin, poke it out and throw it away. Your eye is only one part of your body. It is better to lose an eye than for your whole body to be thrown into hell. 30If your right hand causes you to sin, cut it off and throw it away. Your hand is only one part of your body. It is better to lose a hand than for your whole body to go into hell.
Divorce
31“It has been said, ‘Suppose a man divorces his wife. If he does, he must give her a letter of divorce.’ (Deuteronomy 24:1) 32But here is what I tell you. Anyone who divorces his wife makes her a victim of adultery. And anyone who gets married to the divorced woman commits adultery. A man may divorce his wife only if she has not been faithful to him.
Promises
33“Again, you have heard what was said to your people long ago. They were told, ‘Do not break the promises you make to the Lord. Keep your promises to the Lord that you have made.’ 34But here is what I tell you. Do not make any promises like that at all. Do not make them in the name of heaven. That is God’s throne. 35Do not make them in the name of the earth. That is the stool for God’s feet. Do not make them in the name of Jerusalem. That is the city of the Great King. 36And do not make a promise in your own name. You can’t make even one hair of your head white or black. 37All you need to say is simply ‘Yes’ or ‘No.’ Anything more than this comes from the evil one.
Be Kind to Others
38“You have heard that it was said, ‘An eye must be put out for an eye. A tooth must be knocked out for a tooth.’ (Exodus 21:24; Leviticus 24:20; Deuteronomy 19:21) 39But here is what I tell you. Do not fight against an evil person. Suppose someone slaps you on your right cheek. Turn your other cheek to them also. 40Suppose someone takes you to court to get your shirt. Let them have your coat also. 41Suppose someone forces you to go one mile. Go two miles with them. 42Give to the one who asks you for something. Don’t turn away from the one who wants to borrow something from you.
Love Your Enemies
43“You have heard that it was said, ‘Love your neighbor. (Leviticus 19:18) Hate your enemy.’ 44But here is what I tell you. Love your enemies. Pray for those who hurt you. 45Then you will be children of your Father who is in heaven. He causes his sun to shine on evil people and good people. He sends rain on those who do right and those who don’t. 46If you love those who love you, what reward will you get? Even the tax collectors do that. 47If you greet only your own people, what more are you doing than others? Even people who are ungodly do that. 48So be perfect, just as your Father in heaven is perfect.
Szczęśliwi
1Pewnego dnia Jezus, widząc gromadzące się wokół Niego tłumy, wszedł na wzgórze i usiadł. 2Uczniowie otoczyli Go, a On zaczął nauczać:
3—Szczęśliwi ubodzy w duchu,
bo do nich należy królestwo niebieskie.
4Szczęśliwi smutni,
bo zostaną pocieszeni.
5Szczęśliwi cisi,
bo odziedziczą całą ziemię.
6Szczęśliwi ci, którzy pragną sprawiedliwości,
bo zostaną nasyceni.
7Szczęśliwi ci, którzy okazują innym miłość,
bo sami zostaną obdarzeni miłością.
8Szczęśliwi ci, którzy mają czyste serce,
bo zobaczą samego Boga.
9Szczęśliwi ci, którzy wprowadzają pokój,
bo zostaną nazwani dziećmi Boga.
10Szczęśliwi prześladowani za prawość,
bo do nich należy królestwo niebieskie.
11Macie ogromne szczęście,
gdy ludzie was znieważają, prześladują
i oczerniają z mojego powodu.
12Cieszcie się i skaczcie z radości,
bo w niebie czeka was wielka nagroda.
Właśnie tak prześladowano kiedyś proroków Boga!
Sól i światło
13Jesteście solą tej ziemi! Lecz jeśli sól utraci swój smak, staje się bezwartościowa. Dlatego wyrzuca się ją na ścieżkę, gdzie zostaje podeptana przez ludzi. 14Jesteście światłem dla świata! Nie można ukryć miasta położonego na wzgórzu. 15Nie zapala się też lampy, aby ją zaraz zasłonić, ale stawia się ją na podwyższeniu, aby świeciła wszystkim, którzy są w domu. 16Wasze światło niech również świeci wszystkim ludziom, aby widzieli wasze dobre postępowanie i oddawali chwałę waszemu Ojcu w niebie.
Wypełnienie Prawa
17Nie myślcie, że przyszedłem znieść Prawo Mojżesza albo pisma proroków. Nie znieść, ale wypełnić! 18Zapewniam was, że prędzej niebo i ziemia przestaną istnieć, niż zmieni się najmniejsza literka w Prawie—zanim wszystko zostanie do końca wypełnione. 19Jeśli więc ktoś usunąłby nawet najmniej ważne przykazanie Prawa i tak nauczał innych, będzie najmniej ważny w królestwie niebieskim. A kto sam wypełnia wszystko i uczy tego innych, będzie wielki w królestwie niebieskim. 20Ostrzegam was więc: jeśli wasza prawość nie będzie większa od prawości faryzeuszy i przywódców religijnych, nie wejdziecie do królestwa niebieskiego.
Zabójstwo
21Słyszeliście, że powiedziano przodkom: „Nie zabijaj”, a kto zabije, pójdzie pod sąd. 22A ja wam mówię: Każdy, kto się na kogoś gniewa, pójdzie pod sąd! A kto nazywa go głupcem, stanie przed Wysoką Radą. A kto nazwałby go idiotą, zasługuje na ogień piekielny. 23Jeśli więc, przynosząc dar na ołtarz w świątyni, przypomniałbyś sobie, że ktoś ci coś zarzuca, 24zostaw swój dar przy ołtarzu i idź się pogodzić z tym człowiekiem. Potem wróć i złóż dar Bogu. 25Póki jest na to czas, staraj się polubownie załatwić sprawę ze swoim oskarżycielem. W przeciwnym bowiem razie sędzia cię skaże i zostaniesz wtrącony do więzienia. 26Zapewniam cię, że nie wyjdziesz stamtąd, aż spłacisz cały dług—co do grosza.
Niewierność małżeńska
27Słyszeliście, że w Prawie Mojżesza powiedziano: „Bądź wierny w małżeństwie”. 28A Ja wam mówię: Kto spogląda na kobietę i pożąda jej, w sercu już się dopuścił niewierności. 29Jeśli więc twoje prawe oko skłania cię do grzechu, wyłup je i odrzuć. Lepiej bowiem, gdy zginie jakaś część twojego ciała, niż byś z całym ciałem miał być wrzucony do piekła. 30I jeśli twoja prawa ręka skłania cię do grzechu, odetnij ją i odrzuć. Lepiej bowiem, gdy zginie jakaś część twojego ciała, niż byś z całym ciałem miał znaleźć się w piekle.
Rozwód
31W Prawie Mojżesza powiedziano też: „Kto chce się rozwieść z żoną, niech jej wręczy dokument rozwodowy”. 32A Ja wam mówię: Kto rozwodzi się z żoną (z wyjątkiem przypadku rozwiązłości seksualnej), naraża ją na grzech niewierności. Kto zaś żeni się z rozwódką, również dopuszcza się grzechu niewierności małżeńskiej.
Przysięga
33Słyszeliście również, że powiedziano przodkom: „Nie przysięgaj fałszywie, lecz dotrzymaj przysięgi danej Panu”. 34A Ja wam mówię: W ogóle nie przysięgajcie: ani na niebo—bo jest tronem Boga; 35ani na ziemię—bo jest Jego podnóżkiem; ani na Jerozolimę—bo jest miastem wielkiego Króla! 36Nawet na własną głowę nie przysięgaj—bo nie możesz jednego włosa uczynić białym lub czarnym. 37Mów prawdę: niech twoje „tak” znaczy „tak”, a „nie” znaczy „nie”. Każde oszustwo pochodzi od szatana.
Oko za oko
38Słyszeliście, że w Prawie Mojżesza powiedziano: „Oko za oko, ząb za ząb”. 39A Ja wam mówię: Nie rewanżujcie się za doznane zło! Jeśli ktoś cię obrazi, uderzając w policzek, nadstaw mu drugi. 40Jeśli ktoś chce się z tobą sądzić o koszulę, daj mu od razu i płaszcz. 41Jeśli ktoś cię zmusza, byś niósł mu bagaż kilometr, nieś mu i dwa. 42Daj temu, kto cię prosi, i nie odwracaj się od tego, kto chce od ciebie coś pożyczyć.
Miłość do wrogów
43Słyszeliście, że powiedziano: „Kochaj przyjaciół, nienawidź wrogów”. 44A Ja wam mówię: Kochajcie waszych wrogów i módlcie się za tych, którzy was prześladują— 45tak postępują dzieci waszego Ojca w niebie. On bowiem sprawia, że słońce wschodzi dla dobrych i dla złych. A deszcz pada dla prawych i dla nieprawych. 46Czy sądzicie, że zasługujecie na nagrodę, bo kochacie tych, którzy was kochają? Czy nawet źli ludzie tak nie postępują? 47Jeśli jesteście mili tylko dla przyjaciół, w czym jesteście lepsi? Czy poganie tak nie postępują? 48Bądźcie więc doskonali, tak jak wasz Ojciec w niebie.
