Matthew 10 – NIRV & HLGN

New International Reader’s Version

Matthew 10:1-42

Jesus Sends Out the Twelve Disciples

1Jesus called for his 12 disciples to come to him. He gave them authority to drive out evil spirits and to heal every illness and sickness.

2Here are the names of the 12 apostles.

First there were Simon Peter and his brother Andrew.

Then came James, son of Zebedee, and his brother John.

3Next were Philip and Bartholomew,

and also Thomas and Matthew the tax collector.

Two more were James, son of Alphaeus, and Thaddaeus.

4The last were Simon the Zealot and Judas Iscariot. Judas was the one who was later going to hand Jesus over to his enemies.

5Jesus sent these 12 out with the following orders. “Do not go among the Gentiles,” he said. “Do not enter any town of the Samaritans. 6Instead, go to the people of Israel. They are like sheep that have become lost. 7As you go, preach this message, ‘The kingdom of heaven has come near.’ 8Heal those who are sick. Bring those who are dead back to life. Make those who have skin diseases ‘clean’ again. Drive out demons. You have received freely, so give freely.

9“Do not get any gold, silver or copper to take with you in your belts. 10Do not take a bag for the journey. Do not take extra clothes or sandals or walking sticks. A worker should be given what he needs. 11When you enter a town or village, look for someone who is willing to welcome you. Stay at their house until you leave. 12As you enter the home, greet those who live there. 13If that home welcomes you, give it your blessing of peace. If it does not, don’t bless it. 14Some people may not welcome you or listen to your words. If they don’t, leave that home or town, and shake the dust off your feet. 15What I’m about to tell you is true. On judgment day it will be easier for Sodom and Gomorrah than for that town.

16“I am sending you out like sheep among wolves. So be as wise as snakes and as harmless as doves. 17Watch out! You will be handed over to the local courts. You will be whipped in the synagogues. 18You will be brought to governors and kings because of me. You will be witnesses to them and to the Gentiles. 19But when they arrest you, don’t worry about what you will say or how you will say it. At that time you will be given the right words to say. 20It will not be you speaking. The Spirit of your Father will be speaking through you.

21“Brothers will hand over brothers to be killed. Fathers will hand over their children. Children will rise up against their parents and have them put to death. 22You will be hated by everyone because of me. But anyone who remains strong in the faith will be saved. 23When people attack you in one place, escape to another. What I’m about to tell you is true. You will not finish going through the towns of Israel before the Son of Man comes.

24“The student is not better than the teacher. A slave is not better than his master. 25It is enough for students to be like their teachers. And it is enough for slaves to be like their masters. If the head of the house has been called Beelzebul, what can the others who live there expect?

26“So don’t be afraid of your enemies. Everything that is secret will be brought out into the open. Everything that is hidden will be uncovered. 27What I tell you in the dark, speak in the daylight. What is whispered in your ear, shout from the rooftops. 28Do not be afraid of those who kill the body but can’t kill the soul. Instead, be afraid of the one who can destroy both soul and body in hell. 29Aren’t two sparrows sold for only a penny? But not one of them falls to the ground outside your Father’s care. 30He even counts every hair on your head! 31So don’t be afraid. You are worth more than many sparrows.

32“What if someone says in front of others that they know me? I will also say in front of my Father who is in heaven that I know them. 33But what if someone says in front of others that they don’t know me? I will say in front of my Father who is in heaven that I don’t know them.

34“Do not think that I came to bring peace to the earth. I didn’t come to bring peace. I came to bring a sword. 35I have come to turn

“ ‘sons against their fathers.

Daughters will refuse to obey their mothers.

Daughters-in-law will be against their mothers-in-law.

36A man’s enemies will be the members of his own family.’ (Micah 7:6)

37“Anyone who loves their father or mother more than me is not worthy of me. Anyone who loves their son or daughter more than me is not worthy of me. 38Whoever does not pick up their cross and follow me is not worthy of me. 39Whoever finds their life will lose it. Whoever loses their life because of me will find it.

40“Anyone who welcomes you welcomes me. And anyone who welcomes me welcomes the one who sent me. 41Suppose someone welcomes a prophet as a prophet. They will receive a prophet’s reward. And suppose someone welcomes a godly person as a godly person. They will receive a godly person’s reward. 42Suppose someone gives even a cup of cold water to a little one who follows me. What I’m about to tell you is true. That person will certainly be rewarded.”

Ang Pulong Sang Dios

Mateo 10:1-42

Ang Dose ka Apostoles

(Mar. 3:13-19; Luc. 6:12-16)

1Gintawag ni Jesus ang iya dose ka sumulunod kag ginhatagan niya sila sing gahom sa pagtabog sang malaot nga mga espiritu. Ginhatagan man niya sila sang gahom sa pag-ayo sang tanan nga klase sang balatian. 2Amo ini ang ngalan sang dose ka apostoles:10:2 apostoles: Tan-awa ang Lista sang mga Pulong sa likod. si Simon (nga ginatawag Pedro) nga amo ang nagapanguna sa ila, si Andres nga iya utod, ang duha ka anak ni Zebedee nga si Santiago kag si Juan, 3si Felipe, si Bartolome, si Tomas, si Mateo (nga manugsukot sang buhis), si Santiago nga anak ni Alfeus, si Tadeus, 4si Simon (nga sang una rebelde sa gobyerno sang Roma), kag si Judas Iscariote10:4 Judas Iscariote: Indi apelyido ni Judas ang “Iscariote.” Siguro ang buot silingon, Judas nga taga-Keriot. nga amo ang nagtraidor kay Jesus.

Ang Buluhaton sang Dose ka Apostoles

(Mar. 6:7-13; Luc. 9:1-6)

5Sa wala pa mapalakat ni Jesus ang dose ka apostoles ginsilingan niya sila, “Indi kamo magkadto sa mga lugar sang mga indi Judio ukon sa mga banwa sang mga Samariahanon,10:5 Samariahanon: Tan-awa ang Lista sang mga Pulong sa likod. 6kundi kadtui ninyo ang katawhan sang Israel nga pareho sa mga karnero nga nagtalang. 7Ibantala ninyo sa ila nga malapit na10:7 malapit na: ukon, nag-abot na. ang paghari sang Dios. 8Ayuha ninyo ang mga masakiton, banhawa ninyo ang mga patay, ayuha ninyo ang mga tawo nga may delikado nga balatian sa panit10:8 delikado nga balatian sa panit: Tan-awa ang “footnote” sa 8:2. agod makabig sila nga matinlo, kag tabuga ninyo ang malaot nga mga espiritu. Nakabaton kamo sa Dios nga wala sing bayad, gani maghatag man kamo nga wala sing bayad. 9Indi kamo magbalon sang kuwarta,10:9 kuwarta: sa literal, bulawan, pilak kag saway. Ang ila mga kuwarta hinimo halin sa sini nga mga materyales. 10ukon bag, ukon ilislan nga bayo, ukon sandalyas, ukon baston, kay ang nagapangabudlay dapat gid man nga hatagan sang iya mga kinahanglanon.

11“Kon magsulod kamo sa isa ka banwa ukon sa isa ka baryo, magpangita kamo sang tawo nga maalwan nga magbaton sa inyo sa iya balay. Kag didto kamo magdayon hasta maghalin kamo sa sina nga lugar. 12Sa inyo pagsulod sa sina nga balay, bendisyunan ninyo ang mga nagaestar didto. 13Kon matuod nga ginabaton nila kamo, bendisyuni ninyo sila, pero kon indi, indi ninyo pagbendisyuni. 14Kon may mga panimalay ukon banwa nga indi gid magbaton sa inyo ukon indi gid magpamati sa inyo, bayai na lang ninyo sila. Paghalin ninyo, taktaka ninyo ang yab-ok sa inyo tiil bilang paandam kontra sa ila. 15Sa pagkamatuod, sa adlaw sang paghukom, mas labaw pa nga silot ang mabaton nila sang sa mga taga-Sodom kag mga taga-Gomora.”

Ang Palaabuton nga mga Paghingabot

(Mar. 13:9-13; Luc. 12:12-17)

16“Tandai ninyo ini! Pareho kamo sa mga karnero nga akon ginapadala sa mabangis nga mga ido.10:16 mabangis nga mga ido: sa English, wolves. Gani magmaalamon kamo pareho sang mga man-og, kag magmabuot pareho sang mga pating. 17Mag-andam kamo sa mga tawo, kay pagadakpon nila kamo kag dal-on sa mga hukmanan kag pagahanuton nila kamo sa ila mga simbahan. 18Iakusar nila kamo sa mga gobernador kag mga hari tungod sang inyo pagsunod sa akon. Kag didto magasugid kamo sang Maayong Balita sa ila kag sa mga indi Judio. 19Kon imbistigaron na kamo, indi kamo magpalibog kon ano ang inyo ihambal, kag kon paano kamo magsabat. Kay kon kamo didto na, ang Espiritu Santo amo ang magatudlo sa inyo kon ano ang inyo isabat. 20Gani ang inyo ihambal indi inyo kundi iya sang Espiritu nga halin sa inyo Amay. Siya ang magahambal paagi sa inyo.

21Sa sina nga mga inadlaw may mga tawo nga magapapatay sang ila mga utod. May mga amay nga magapapatay sang ila mga anak. Kag may mga anak nga magakontra sa ila mga ginikanan, kag ipapatay nila sila. 22Dumtan kamo sang tanan tungod sang inyo pagsunod sa akon. Pero ang nagapadayon sa pagsunod hasta sa katapusan amo ang maluwas. 23Kon hingabuton kamo sa isa ka banwa, magpalagyo kamo pakadto sa isa ka banwa. Kay sa pagkamatuod, sa wala pa ninyo malibot ang tanan nga banwa sang Israel, ako nga Anak sang Tawo magabalik.

24“Wala sing estudyante nga labaw pa sa iya maestro, kag wala sing ulipon nga labaw pa sa iya agalon. 25Gani tuman na sa estudyante nga mangin pareho sa iya maestro, kag sa ulipon nga mangin pareho sa iya agalon. Kon ako nga nagapamuno sa inyo gintawag nga Satanas,10:25 Satanas: sa Griego, Beelzebul. ano pa gid ayhan kalain ang ila itawag sa inyo nga akon mga sumulunod.”

Ang Dapat Kahadlukan

(Luc. 12:2-7)

26“Gani indi kamo magkahadlok sa mga tawo. Kay wala sing tinago nga indi mahibaluan sa ulihi, kag wala sing sekreto nga indi mabuyagyag.10:26 Ang tinago ukon sekreto nga ginamitlang diri posible amo ang parte sa paghari sang Dios ukon sa Maayong Balita nga kinahanglan nga ipahayag. 27Ang mga butang nga sa inyo ko lang ginasugid, isugid ninyo sa tanan. Kag ang mga butang nga akon ginahutik sa inyo, ibantala ninyo sa mga tawo. 28Indi kamo magkahadlok sa mga tawo nga makapatay sa inyo lawas pero indi makapatay sa inyo kalag. Ang Dios amo ang dapat ninyo kahadlukan, tungod nga siya ang sarang makalaglag sa inyo lawas kag sa inyo kalag sa impyerno. 29Indi bala barato lang ang pispis nga maya? Pero wala sing isa sa ila nga mahulog sa duta nga indi suno sa pagbuot sang inyo Amay. 30Kag kon parte sa inyo, bisan pa ang inyo buhok sa ulo naisip niya tanan. 31Gani indi kamo magkahadlok, kay mas mahal pa kamo sang sa madamo nga mga maya.”

Ang Pagkilala kay Cristo

(Luc. 12:8-9)

32“Ang bisan sin-o nga nagakilala sa akon sa atubangan sang mga tawo nga ako iya Ginoo, kilalahon ko man siya sa atubangan sang akon Amay sa langit. 33Pero ang bisan sin-o nga wala nagakilala sa akon sa atubangan sang mga tawo, indi ko man pagkilalahon sa atubangan sang akon Amay sa langit.”

Ang mga Miyembro sang Panimalay Magakontrahanay Tungod kay Cristo

(Luc. 12:51-53; 14:26-27)

34“Indi kamo maghunahuna nga nagkadto ako diri sa kalibutan agod mangin maayo ang relasyon sang isa kag isa. Nagkadto ako diri agod magkontrahanay sila.10:34 agod magkontrahanay sila: sa literal, agod magdala sang espada. 35Kay tungod sa akon, magakontra ang anak nga lalaki sa iya amay, ang anak nga babayi sa iya iloy, kag ang umagad nga babayi sa iya ugangan nga babayi. 36Ang mangin kontra sang isa ka tawo amo mismo ang miyembro sang iya kaugalingon nga panimalay.10:36 Mik. 7:6.

37“Ang nagahigugma sang iya amay ukon sang iya iloy labaw sa akon indi takos sa akon. Kag ang nagahigugma sang iya mga anak labaw sa akon indi takos sa akon. 38Ang bisan sin-o nga indi magsunod sa akon tungod kay nahadlok siya nga mapatay para sa akon10:38 nahadlok siya nga mapatay para sa akon: sa literal, indi siya magpas-an sang iya krus. Ang krus diri nagasimbolo sang kamatayon, kay isa sa mga paagi sa pagsilot sa mga kriminal sadto nga panahon amo ang kamatayon sa krus. indi takos sa akon. 39Ang nagapaniguro nga indi madula ang iya kabuhi madula pa gani. Pero ang nagasikway sang iya kabuhi tungod sa iya pagsunod sa akon makabaton sang kabuhi nga wala sing katapusan.”

Ang mga Balos

(Mar. 9:41)

40“Ang tawo nga nagabaton sa inyo nagabaton man sa akon. Kag ang nagabaton sa akon nagabaton man sa nagpadala sa akon. 41Ang tawo nga nagabaton sang propeta tungod sa pagkapropeta sini magabaton sang balos halin sa Dios pareho sang pagabatunon sang propeta. Kag ang nagabaton sang matarong nga tawo tungod sa pagkamatarong sini magabaton sang balos halin sa Dios pareho sang pagabatunon sang matarong nga tawo. 42Kag ang bisan sin-o nga maghatag sang bisan isa lang ka baso nga tubig sa isa sang akon labing kubos nga sumulunod tungod kay ini siya akon sumulunod, ina nga tawo magabaton gid sang iya balos.”