Abram Saves Lot
1Amraphel was the king of Babylon. Arioch was the king of Ellasar. Kedorlaomer was the king of Elam. And Tidal was the king of Goyim. 2They went to war against five other kings. They were Bera king of Sodom, Birsha king of Gomorrah, Shinab king of Admah, Shemeber king of Zeboyim, and the king of Bela. Bela was also called Zoar. 3These five kings all gathered their armies together in the Valley of Siddim. It was also called the valley of the Dead Sea. 4For 12 years Kedorlaomer had ruled over them. But in the 13th year they opposed him.
5So in the 14th year, Kedorlaomer and the kings who helped him went to war. They won the battle against the Rephaites in Ashteroth Karnaim. They also won the battle against the Zuzites in Ham and the Emites in Shaveh Kiriathaim. 6They did the same thing to the Horites in the hill country of Seir. They marched all the way to El Paran near the desert. 7Then they turned back and went to En Mishpat. En Mishpat was also called Kadesh. They took over the whole territory of the Amalekites. They also won the battle against the Amorites who were living in Hazezon Tamar.
8Then the kings of Sodom, Gomorrah, Admah, Zeboyim and Bela marched out. Bela was also called Zoar. They lined up their armies for battle in the Valley of Siddim. 9They got ready to fight against Kedorlaomer king of Elam, Tidal king of Goyim, Amraphel king of Babylonia, and Arioch king of Ellasar. There were four kings against five. 10The Valley of Siddim was full of tar pits. The kings of Sodom and Gomorrah ran away from the battle. Some of their men fell into the pits, but the rest escaped to the hills. 11The four kings took all the things that belonged to Sodom and Gomorrah. They also took all their food and then left. 12They carried away Abram’s nephew Lot and the things he owned. Lot was living in Sodom at that time.
13A man escaped and came to report everything to Abram. Abram was a Hebrew. He was living near the large trees of Mamre the Amorite. Mamre was a brother of Eshkol and Aner. All of them helped Abram. 14Abram heard that Lot had been captured. So he called out his 318 trained men. All of them were sons of his servants. Abram and his men chased their enemies as far as Dan. 15During the night Abram separated his men into groups. They attacked their enemies and drove them away. They chased them north of Damascus as far as Hobah. 16Abram took back everything the kings had taken. He brought back his nephew Lot and the things Lot owned. He also brought back the women and the other people.
17After Abram won the battle over Kedorlaomer and the kings who helped him, he returned home. The king of Sodom came out to meet him in the Valley of Shaveh. It was also called the King’s Valley.
18Melchizedek was the king of Jerusalem. He brought out bread and wine. He was the priest of the Most High God. 19He gave a blessing to Abram. He said,
“May the Most High God bless Abram.
May the Creator of heaven and earth bless him.
20Give praise to the Most High God.
He gave your enemies into your hand.”
Then Abram gave Melchizedek a tenth of everything.
21The king of Sodom said to Abram, “Give me the people. Keep everything else for yourself.”
22But Abram said to the king of Sodom, “I have raised my hand to make a promise to the Lord. He is the Most High God. He is the Creator of heaven and earth. 23I’ve said I will not accept anything that belongs to you. I will not take even a thread or the strap of a sandal. You will never be able to say, ‘I made Abram rich.’ 24I’ll accept only what my men have eaten and what belongs to Aner, Eshkol and Mamre. These three men went with me. Let them have their share.”
Ginluwas ni Abram si Lot
1Sang sadto nga tiyempo, si Haring Amrafel sang Shinar, si Haring Arioc sang Elasar, si Haring Kedorlaomer sang Elam, kag si Haring Tidal sang Goyim 2nagpakig-away kontra kay Haring Bera sang Sodom, Haring Birsha sang Gomora, Haring Shinab sang Adma, Haring Shemeber sang Zeboyim, kag sa hari sang Bela nga ginatawag man nga Zoar. 3Nagtipon ining lima ka hari upod ang ila mga soldado didto sa Kapatagan sang Sidim nga ginatawag subong nga Patay nga Dagat.14:3 Patay nga Dagat: sa Hebreo, maasin gid nga dagat. 4Ini nga mga hari ginsakop anay ni Kedorlaomer sa sulod sang 12 ka tuig, pero sang ika-13 nga tuig nagrebelde sila kontra sa iya. 5Kag sang ika-14 nga tuig, gindaog ni Kedorlaomer kag sang iya mga kadampig nga mga hari ang mga Refaimnon sa Ashterot Karnaim, ang mga Zuzhanon sa Ham, ang mga Emhanon sa kapatagan sang Kiriataim, 6kag ang mga Horhanon sa kabukiran sang Seir hasta sa El Paran nga malapit sa kamingawan. 7Halin didto, nagbalik sila kag nakaabot sa En Mishpat nga ginatawag subong nga Kadesh. Kag gin-agaw nila ang tanan nga kadutaan sang mga Amaleknon kag sang mga Amornon nga nagaestar sa Hazazon Tamar.
8Karon, gintipon sang mga hari sang Sodom, Gomora, Adma, Zeboyim, kag Bela ang ila mga soldado didto sa Kapatagan sang Sidim 9kag nagpakig-away sila kontra kay Haring Kedorlaomer sang Elam, Haring Tidal sang Goyim, Haring Amrafel sang Shinar, kag kay Haring Arioc sang Elasar—lima ka hari kontra sa apat ka hari. 10Karon, ang Kapatagan sang Sidim may madamo nga mga buho nga ginakuhaan sang aspalto. Kag sang magpalagyo ang hari sang Sodom kag sang Gomora upod ang ila mga tinawo, nahulog ang iban sa ila sa mga buho, kag ang iban nakapalagyo sa mga bukid. 11-12Ang tanan nga pagkabutang sang Sodom kag Gomora pati ang ila mga pagkaon ginkuha sang ila mga kaaway. Ginbihag man nila si Lot nga hinablos ni Abram kag ginkuha ang iya mga pagkabutang, kay natabuan nga didto siya nagaestar sa Sodom. Pagkatapos panguha sang mga kaaway, naglakat sila.
13Karon, may isa nga nakapalagyo kag nagpanugid kay Abram nga Hebreo parte sa natabo. Si Abram sadto didto nagaestar malapit sa dalagko nga mga kahoy ni Mamre nga Amornon. Si Mamre nga ini kag ang iya mga utod nga si Eshcol kag si Aner mga kadampig ni Abram. 14Pagkabati ni Abram nga ginbihag ang iya hinablos, gintipon niya dayon ang iya 318 ka tinawo nga masaligan, nga natawo sa iya kampo. Ginlagas nila ang apat ka hari hasta sa Dan. 15Pagkagab-i, gintunga ni Abram ang iya mga tinawo kag ginsalakay nila ang ila mga kaaway, kag napierdi nila ini. Ang iban nga nakapalagyo ginlagas nila hasta sa Hoba, sa aminhan14:15 aminhan: sa English, north. sang Damascus. 16Nabawi nila ang tanan nga pagkabutang nga gin-agaw sang mga kaaway. Nabawi man nila si Lot kag ang iya mga pagkabutang pati ang mga babayi kag ang iban pa nga mga katawhan.
Ginbendisyunan ni Melkizedek si Abram
17Sang pagpauli na ni Abram, matapos nila nga napierdi si Kedorlaomer kag ang iya kaupod nga mga hari, ginsugata siya sang hari sang Sodom sa Kapatagan sang Shave (nga ginatawag man nga Kapatagan sang Hari). 18Ginsugata man siya ni Melkizedek nga hari sang Salem kag pari sang Labing Mataas nga Dios. May dala si Melkizedek nga tinapay kag ilimnon. 19Ginbendisyunan niya si Abram nga nagasiling:
“Kabay pa nga bendisyunan ka Abram sang Labing Mataas nga Dios
nga naghimo sang langit kag sang duta.
20Dalayawon ang Labing Mataas nga Dios
nga nagpadaog sa imo kontra sa imo mga kaaway!”
Dayon ginhatag ni Abram kay Melkizedek ang ikanapulo sang tanan nga butang nga iya nakuha sa inaway.
21Karon, nagsiling ang hari sang Sodom kay Abram, “Imo na lang ang tanan ko nga mga pagkabutang nga nabawi mo, pero iuli lang sa akon ang tanan ko nga mga tinawo.” 22Pero nagsabat si Abram, “Ginasumpa ko sa atubangan sang Ginoo, ang Labing Mataas nga Dios nga amo ang naghimo sang langit kag sang duta, 23nga indi gid ako magkuha sang bisan ano sa imo pagkabutang, bisan hilo ukon higot sang sandalyas, agod nga indi ka makasiling nga ikaw ang nagpamanggaranon sa akon. 24Indi ako magbaton sang bisan ano para sa akon kaugalingon. Ang kabigon ko lang nga nabaton ko amo ang ginkaon sang akon mga tinawo, pero tuguti ang akon mga kaupod nga sila ni Aner, Eshcol, kag Mamre sa pagkuha sang ila parte sa mga butang nga nakuha sa inaway.”