The Plague of Locusts
1Then the Lord said to Moses, “Go to Pharaoh. I have made him stubborn. I have also made his officials stubborn so I can perform my signs among them. 2Then you will be able to tell your children and grandchildren how hard I was on the Egyptians. You can tell them I performed my signs among the people of Egypt. And all of you will know that I am the Lord.”
3So Moses and Aaron went to Pharaoh. They said to him, “The Lord, the God of the Hebrews, says, ‘How long will you refuse to obey me? Let my people go. Then they will be able to worship me. 4If you refuse to let them go, I will bring locusts into your country tomorrow. 5They will cover the ground so that it can’t be seen. They will eat what little you have left after the hail. That includes every tree growing in your fields. 6They will fill your houses. They will be in the homes of all your officials and your people. Your parents and your people before them have never seen anything like it as long as they have lived here.’ ” Then Moses turned around and left Pharaoh.
7Pharaoh’s officials said to him, “How long will this man be a trap for us? Let the people go. Then they’ll be able to worship the Lord their God. After everything that’s happened, don’t you realize that Egypt is destroyed?”
8Moses and Aaron were brought back to Pharaoh. “Go. Worship the Lord your God,” he said. “But tell me who will be going.”
9Moses answered, “We’ll go with our young people and old people. We’ll go with our sons and daughters. We’ll take our flocks and herds. We are supposed to hold a feast to honor the Lord.”
10Pharaoh said, “Suppose I ever let you go, along with your women and children. Then the Lord really will be with all of you! Clearly you are planning to do something bad. 11No! I’ll only allow the men to go and worship the Lord. After all, that’s what you have been asking for.” Then Pharaoh drove Moses and Aaron out of his sight.
12The Lord said to Moses, “Reach out your hand over Egypt so that locusts cover the land. They will eat up everything growing in the fields. They will eat up everything left by the hail.”
13So Moses reached out his walking stick over Egypt. Then the Lord made an east wind blow across the land. It blew all that day and all that night. By morning the wind had brought the locusts. 14Large numbers of them came down in every part of Egypt. There had never been a plague of locusts like it before. And there will never be one like it again. 15The locusts covered the ground until it was black. They ate up everything left after the hail. They ate up everything growing in the fields. They ate up the fruit on the trees. There was nothing green left on any tree or plant in the whole land of Egypt.
16Pharaoh quickly sent for Moses and Aaron. He said, “I have sinned against the Lord your God. I’ve also sinned against you. 17Now forgive my sin one more time. Pray to the Lord your God to take this deadly plague away from me.”
18After Moses left Pharaoh, he prayed to the Lord. 19The Lord changed the wind to a very strong west wind. It picked up the locusts. It blew them into the Red Sea. Not even one locust was left anywhere in Egypt. 20But the Lord made Pharaoh stubborn. So Pharaoh wouldn’t let the people of Israel go.
The Plague of Darkness
21The Lord spoke to Moses. He said, “Reach out your hand toward the sky so that darkness spreads over Egypt. It will be so dark that people can feel it.” 22So Moses reached out his hand toward the sky. Then complete darkness covered Egypt for three days. 23No one could see anyone else or go anywhere for three days. But all the people of Israel had light where they lived.
24Then Pharaoh sent for Moses. He said to him, “Go. Worship the Lord. Even your women and children can go with you. Just leave your flocks and herds behind.”
25But Moses said, “You must allow us to take our animals. We need to offer them as sacrifices and burnt offerings to the Lord our God. 26Our livestock must also go with us. We have to use some of them to worship the Lord our God. We can’t leave even one animal behind. Until we get there, we won’t know what we are supposed to use to worship the Lord.”
27But the Lord made Pharaoh stubborn. So he wouldn’t let the people go. 28Pharaoh said to Moses, “Get out of my sight! Make sure you don’t come to see me again! If you do, you will die.”
29“I’ll do just as you say,” Moses replied. “I will never come to see you again.”
Ang mga Apan
1Dayon nagsiling ang Ginoo kay Moises, “Kadtui ang hari sang Egipto,10:1 hari sang Egipto: sa Hebreo, Faraon. Amo man sa masunod nga mga bersikulo. kay ginpatig-a ko ang iya tagipusuon kag ang tagipusuon sang iya mga opisyal, agod padayon ko nga mapakita sa ila ining akon mga milagro, 2kag agod masugid ninyo sa inyo mga anak kag mga apo kon paano ko ginsilutan ang mga Egiptohanon kag kon paano ako naghimo sang mga milagro sa ila. Sa sini nga paagi mahibaluan ninyo nga ako amo ang Ginoo.”
3Gani nagkadto si Moises kag si Aaron sa hari kag nagsiling sa iya, “Amo ini ang ginasiling sang Ginoo, ang Dios sang mga Hebreo, ‘Hasta san-o ka pa bala nga indi magpaubos sa akon? Palakta ang akon katawhan agod makasimba sila sa akon. 4Kon indi mo gani sila pagpalakton, padal-an ko buwas sang mga apan ang imo nasyon. 5Tungod sa ila kadamo, indi na makita ang duta. Pagakaunon nila ang nabilin nga mga tanom nga wala mapierdi sang ulan nga yelo, pati ang tanan ninyo nga mga kahoy. 6Mapuno sang mga apan ang imo palasyo kag ang mga balay sang imo mga opisyal kag mga katawhan. Wala gid sing may nakita nga pareho sini sa duta sang Egipto halin sang pag-abot diri sang inyo mga katigulangan hasta subong.’ ” Dayon nagtalikod sila ni Moises kag naglakat.
7Nagsiling ang mga opisyal sang hari sa iya, “Hasta san-o mo pa bala pabay-an ini nga kalamidad10:7 ini nga kalamidad: ukon, ini nga tawo, nga ang buot silingon si Moises. nga maghalit sa aton? Palakta na ang mga Israelinhon, agod makasimba sila sa Ginoo nga ila Dios. Wala mo bala nareyalisar nga guba na ang Egipto?”
8Gani ginpabalik liwat si Moises kag si Aaron sa hari. Nagsiling ang hari sa ila, “Sige, makalakat na kamo sa pagsimba sa Ginoo nga inyo Dios. Pero sugiri ninyo ako kon sin-o ang inyo updon sa paglakat.” 9Nagsabat si Moises, “Malakat kami tanan, bata kag tigulang. Dal-on namon ang amon mga kabataan kag mga kasapatan, kay tanan kami magasaulog sang piesta para sa Ginoo.”
10Nagsiling ang hari nga may pag-insulto, “Kabay pa nga updan kamo sang Ginoo kon palakton ko kamo kag ang inyo pamilya! Maathag nga malain ang inyo tuyo kay malagyo kamo. 11Indi ako magsugot! Ang mga lalaki lang ang maglakat agod magsimba sa Ginoo, kon amo gid man ina ang inyo gusto.” Ginpahalin dayon si Moises kag si Aaron sa atubangan sang hari.
12Nagsiling dayon ang Ginoo kay Moises, “Itudlo ang imo baston10:12 baston: sa Hebreo, kamot. Pero tan-awa sa bersikulo 13. sa duta sang Egipto agod mag-abot ang mga apan, kag kaunon nila ang nabilin nga mga tanom nga wala mapierdi sang ulan nga yelo.” 13Gani gintudlo ni Moises ang iya baston sa duta sang Egipto, kag nagpadala ang Ginoo sang hangin nga halin sa sidlangan sa bilog nga adlaw kag gab-i. Pagkaaga nagdala ang hangin sang mga apan 14nga puwerte kadamo, kag naghugpa ini sa bug-os nga Egipto. Wala pa gid sing pareho sadto nga pagsalakay sang apan halin sang una kag bisan sang ulihi. 15Nagtabon sila sa bug-os nga duta sang Egipto hasta nga daw nag-itom ang duta. Ginpangaon nila ang nabilin nga mga tanom nga wala mapierdi sang ulan nga yelo, pati ang tanan nga bunga sang kahoy. Wala gid sing may nabilin nga tanom sa bug-os nga Egipto. 16Dali-dali nga ginpatawag sang hari si Moises kag si Aaron, kag ginsilingan, “Nakasala ako sa Ginoo nga inyo Dios kag sa inyo. 17Gani patawara ninyo ako liwat, kag magpangamuyo kamo sa Ginoo nga inyo Dios nga kuhaon niya ining makamamatay nga kalalat-an sa akon.”
18Ginbayaan dayon ni Moises ang hari kag nagpangamuyo sa Ginoo. 19Nagsabat ang Ginoo paagi sa pagpadala sang mabaskog nga hangin nga halin sa nakatundan, kag ginpalid sini ang mga apan sa Mapula nga Dagat. Wala na gid sing apan nga nabilin sa bug-os nga Egipto. 20Pero ginpatig-a gihapon sang Ginoo ang tagipusuon sang hari, kag wala niya pagpalakta ang mga Israelinhon.
Ang Kadulom
21Dayon nagsiling ang Ginoo kay Moises, “Ibayaw ang imo kamot sa langit agod tabunan sang puwerte nga kadulom ang duta sang Egipto.” 22Gani ginbayaw ni Moises ang iya kamot sa langit, kag nagdulom gid sa bug-os nga duta sang Egipto sa sulod sang tatlo ka adlaw. 23Wala sing may nagguwa nga mga Egiptohanon sa ila balay sa sulod sang tatlo ka adlaw kay indi sila makakita. Pero ang mga Israelinhon iya may kasanag sa ila lugar nga ginaestaran.
24Ginpatawag dayon sang hari si Moises kag ginsilingan, “Sige, magsimba na kamo sa Ginoo. Dal-a pati ang inyo mga pamilya, pero ibilin lang ang inyo mga kasapatan.” 25Pero nagsabat si Moises, “Kinahanglan nga dal-on namon ang amon mga kasapatan agod makahalad kami sang mga halad, pati na sang mga halad nga ginasunog para sa Ginoo nga amon Dios. 26Dal-on gid namon ang tanan namon nga kasapatan; wala gid sing may mabilin bisan isa sa ila, kay wala kami kahibalo kon ano nga sapat ang ipahalad sang Ginoo sa amon. Mahibaluan lang namon ini kon didto na kami.”
27Pero ginpatig-a gihapon sang Ginoo ang tagipusuon sang hari, kag wala niya sila pagpalakta. 28Nagsiling ang hari kay Moises, “Halin ka sa akon atubangan! Indi ka na magpakita sa akon liwat, kay kon makit-an ko pa gani ikaw, ipapatay ko ikaw.” 29Nagsabat si Moises, “Kon amo ina ang gusto mo, indi na ako magpakita sa imo liwat.”
