Good Advice About How to Live
1A good name is better than fine perfume.
People can learn more from mourning when someone dies
than from being happy when someone is born.
2So it’s better to go where people are mourning
than to go where people are having a good time.
Everyone will die someday.
Those who are still living
should really think about that.
3Not being able to figure things out is better than laughter.
That’s because sorrow is good for the heart.
4Those who are wise are found where there is sorrow.
But foolish people are found where there is pleasure.
5Pay attention to a wise person’s warning.
That’s better than listening to the songs of those who are foolish.
6A foolish person’s laughter
is like the crackling of thorns burning under a pot.
That doesn’t have any meaning either.
7When a wise person takes wealth by force, they become foolish.
It is sinful to take money from people who want special favors.
8The end of a matter is better than its beginning.
So it’s better to be patient than proud.
9Don’t become angry quickly.
Anger lives in the hearts of foolish people.
10Don’t say, “Why were things better in the good old days?”
It isn’t wise to ask that kind of question.
11Wisdom is a good thing.
It’s like getting a share of the family wealth.
It benefits those who live on this earth.
12Wisdom provides safety,
just as money provides safety.
But here’s the advantage of wisdom.
It guards those who have it.
13Think about what God has done.
Who can make straight
what he has made crooked?
14When times are good, be happy.
But when times are bad, here’s something to think about.
God has made bad times.
He has also made good times.
So no one can find out anything
about what’s ahead for them.
15In my meaningless life here’s what I’ve seen.
I’ve seen godly people dying
even though they are godly.
And I’ve seen sinful people living a long time
even though they are sinful.
16Don’t claim to be better than you are.
And don’t claim to be wiser than you are.
Why destroy yourself?
17Don’t be too sinful.
And don’t be foolish.
Why die before your time comes?
18It’s good to hold on to both of those things.
Don’t let go of either one.
Whoever has respect for God will avoid
going too far in either direction.
19Wisdom makes one wise person more powerful
than ten rulers in a city.
20It is true that there isn’t anyone on earth
who does only what is right and never sins.
21Don’t pay attention to everything people say.
If you do, you might hear your servant cursing you.
22Many times you yourself have cursed others.
Deep down inside, you know that’s true.
23I used wisdom to test all these things. I said,
“I’ve made up my mind to be wise.”
But it was more than I could accomplish.
24Whatever exists is far away and very deep.
Who can find it?
25So I tried to understand wisdom more completely.
I wanted to study it and figure it out.
I tried to find out everything I could about it.
I tried to understand why it’s foolish to be evil.
I wanted to see why choosing foolishness is so unwise.
26A woman who hunts a man down
is more painful than death.
Her heart is like a trap.
Her hands are like chains.
A man who pleases God will try to get away from her.
But she will trap a sinner.
27“Look,” says the Teacher. “Here’s what I’ve discovered.
“I added one thing to another to find out
everything I could about wisdom.
28I searched and searched
but found very little.
I did find one honest man among a thousand.
But I didn’t find one honest woman among a thousand.
29Here’s the only other thing I found.
God created human beings as honest.
But they’ve made many evil plans.”
Sống Khôn Ngoan
1Danh tiếng tốt hơn dầu quý giá.
Ngày qua đời hơn hẳn ngày sinh.
2Thà dành thời gian tại tang chế hơn tại yến tiệc. Ai rồi cũng phải chết—vậy người sống hãy để tâm suy nghĩ điều này.
3Buồn bã hơn cười vui,
vì buồn bã luyện lọc lòng chúng ta.
4Người khôn ngoan nghiền ngẫm về sự chết,
trong khi người dại chỉ nghĩ đến vui chơi.
5Thà bị người khôn ngoan chỉ trích
còn hơn được người ngu dại ngợi khen.
6Tiếng cười của người dại chóng qua,
như tiếng nổ lách tách trong lửa.
Đây cũng thật là điều vô nghĩa.
7Của hối lộ khiến người khôn hóa dại,
và nó làm hư hỏng lòng người.
8Kết thúc việc hơn khởi đầu một việc.
Lòng kiên nhẫn hơn tính kiêu căng.
9Đừng vội để lòng mình nóng giận,
vì cơn giận sẵn trong lòng người dại.
10Đừng ước ao “những ngày quá khứ tốt đẹp.”
Vì như thế chẳng phải khôn ngoan chút nào.
11Sự khôn ngoan như kế thừa gia sản.
Cả hai đều ích lợi cho đời sống của người.
12Khôn ngoan và tiền bạc có thể giúp mình có mọi thứ,
nhưng chỉ có khôn ngoan mới cứu được mạng sống mình.
13Hãy suy ngẫm công việc của Đức Chúa Trời,
vì ai có thể làm cho thẳng vật Ngài đã bẻ cong?
14Lúc thịnh vượng hãy nên vui hưởng,
nhưng khi tai biến ập đến, nên biết rằng Đức Chúa Trời cho cả hai điều đó xảy ra.
Nên nhớ rằng ở đời không có gì là chắc chắn.
Khôn Ngoan của Con Người Có Giới Hạn
15Tôi đã thấy mọi điều trong cuộc đời vô nghĩa này, kể cả người tốt chết sớm và người ác sống lâu. 16Vậy, đừng tỏ ra quá tốt hoặc quá khôn! Sao phải tự hại mình? 17Mặt khác, đừng theo đường gian ác. Cũng đừng sống dại khờ! Tại sao phải chết trước hạn kỳ? 18Hãy chú ý những điều chỉ dẫn này, vì bất cứ ai kính sợ Đức Chúa Trời sẽ tránh được cả hai.
19Một người khôn ngoan mạnh hơn mười người lãnh đạo thành.
20Chẳng có một người nào suốt đời làm điều phải mà không phạm tội.
21Đừng chú tâm đến lời nhỏ to—kẻo con sẽ nghe lời của đầy tớ nguyền rủa mình. 22Vì lòng con biết rằng chính con cũng hay nguyền rủa người khác.
23Tôi cố gắng hết sức để trí khôn hướng dẫn mọi suy nghĩ và hành động mình. Tôi tự nói: “Tôi kiên quyết trở nên khôn ngoan.” Nhưng sự khôn ngoan vẫn ở quá xa.
24Sự khôn ngoan ở nơi xa thẳm và khó tìm được? 25Tôi tìm kiếm khắp nơi, quyết tâm tìm kiếm sự khôn ngoan và tìm hiểu nguyên lý muôn vật. Tôi đã quyết tâm để chứng tỏ rằng gian ác là ngu dốt và dại dột là điên rồ.
26Tôi nhận thấy một người đàn bà quyến rũ là một cái bẫy cay đắng hơn sự chết. Tình nàng là bẫy lưới, và đôi tay mềm của nàng là dây xích. Những ai đẹp lòng Đức Chúa Trời sẽ thoát khỏi tay nàng, còn người tội lỗi sẽ rơi vào bẫy của nàng.
27Người Truyền Đạo nói: “Đây là kết luận của tôi. Tôi nhận thấy điều này sau khi xem xét kỹ lưỡng từ nhiều khía cạnh. 28Dù tôi đã tìm kiếm nhiều lần, tôi vẫn không tìm được điều mình đang tìm kiếm. Trong một nghìn người đàn ông, chỉ có một người là ngay thẳng, còn trong tất cả người đàn bà, chẳng có một người nào! 29Nhưng tôi tìm được điều này: Đức Chúa Trời tạo dựng con người ngay thẳng, nhưng loài người lại đi theo con đường xấu của riêng mình.”
