What to Do When You Don’t Know Who Killed Someone
1Suppose you find someone who has been killed. The body is lying in a field in the land the Lord your God is giving you as your own. But no one knows who the killer was. 2Then your elders and judges will go out to the field. They will measure the distance from the body to the nearby towns. 3The elders from the town that is nearest to the body will get a young cow. It must never have been used for work. It must never have pulled a load. 4The elders must lead it down into a valley. The valley must not have been farmed. There must be a stream flowing through it. There in the valley the elders must break the cow’s neck. 5The priests, who are sons of Levi, will step forward. The Lord your God has chosen them to serve him. He wants them to bless the people in his name. He wants them to decide all cases that have to do with people arguing and attacking others. 6Then all the elders from the town that is nearest to the body will wash their hands. They will wash them over the young cow whose neck they broke in the valley. 7They’ll say to the Lord, “We didn’t kill that person. We didn’t see it happen. 8Accept this payment for the sin of your people Israel. Lord, you have set your people free. Don’t hold them guilty for spilling the blood of someone who hasn’t done anything wrong.” That will pay for the death of that person. 9So you will get rid of the guilt of killing someone who didn’t do anything wrong. That’s because you have done what is right in the Lord’s eyes.
Marrying a Woman Who Is Your Prisoner
10Suppose you go to war against your enemies. And the Lord your God hands them over to you and you take them as prisoners. 11Then you notice a beautiful woman among them. If you like her, you may marry her. 12Bring her home. Have her shave her head and cut her nails. 13Have her throw away the clothes she was wearing when she was captured. Let her live in your house and mourn the loss of her parents for a full month. Then you can go to her and be her husband. And she will be your wife. 14But suppose you aren’t pleased with her. Then let her go where she wants to. You must not sell her. You must not treat her as a slave. You have already brought shame on her.
The Rights of the Oldest Son
15Suppose a man has two wives. He loves one but not the other. And both of them have sons by him. But the oldest son is the son of the wife the man doesn’t love. 16Someday he’ll leave his property to his sons. When he does, he must not give the rights of the oldest son to the son of the wife he loves. He must give those rights to his oldest son. He must do it even though his oldest son is the son of the wife he doesn’t love. 17He must recognize the full rights of the oldest son. He must do it, even though that son is the son of the wife he doesn’t love. He must give that son a double share of everything he has. That son is the first sign of his father’s strength. So the rights of the oldest son belong to him.
A Stubborn Son
18Suppose someone has a very stubborn son. He doesn’t obey his father and mother. And he won’t listen to them when they try to correct him. 19Then his parents will take hold of him and bring him to the elders at the gate of his town. 20They will say to the elders, “This son of ours is very stubborn. He won’t obey us. He eats too much. He’s always getting drunk.” 21Then all the people in his town will put him to death by throwing stones at him. Get rid of that evil person. All the Israelites will hear about it. And they will be afraid to disobey their parents.
Several Other Laws
22Suppose someone is put to death for a crime worthy of death. And a pole is stuck through their body and set up where people can see it. 23Then you must not leave the body on the pole all night. Make sure you bury it that same day. Everyone who is hung on a pole is under God’s curse. You must not make the land “unclean.” The Lord your God is giving it to you as your own.
Ang Parte sa Pagpatay nga Wala Mahibalui
1“Halimbawa may bangkay sang tawo nga nakita sa duta nga ginahatag sa inyo sang Ginoo nga inyo Dios nga inyo panag-iyahan, kag wala mahibalui kon sin-o ang nagpatay sini. 2Kinahanglan nga takson sang inyo mga manugdumala kag mga manughukom ang distansya sang bangkay sa mga banwa sa palibot. 3Dayon ang mga manugdumala sang banwa nga pinakamalapit sa nahamtangan sang bangkay magkuha sang bakiya nga wala pa gid makaagi obra ukon arado. 4Dal-on nila ini sa ililigan sang tubig nga ang duta sa tupad sini wala pa gid maarado ukon matamnan. Kag didto balion nila ang liog sang bakiya. 5Dapat magkadto man didto ang mga pari nga mga kaliwat ni Levi, kay ginpili sila sang Ginoo nga inyo Dios nga mag-alagad kag maghatag sang bendisyon sa ngalan sang Ginoo, kag maghusay sang tanan nga kaso. 6Dayon ang tanan nga manugdumala sang banwa nga pinakamalapit sa lugar nga sa diin nakita ang bangkay magpanghugas sang ila mga kamot sa ibabaw sang bakiya nga ginbali ang liog. 7Dayon magasiling sila, ‘Indi kami ang nagpatay kag wala man kami nakakita kon sin-o ang nagpatay. 8O Ginoo, patawara ang imo katawhan nga mga Israelinhon nga imo ginluwas sa Egipto. Indi kami pagsukta sa kamatayon sining inosente nga tawo.’ Dayon wala na sila sang salabton sa kamatayon sang sadto nga tawo. 9Paagi sa pagtuman sini, indi kamo pagsukton sang Ginoo sa pagpatay, kay nakita niya nga matarong kamo.
Ang Pagpangasawa sa Bihag nga Babayi
10“Halimbawa nagpakig-away kamo sa inyo mga kaaway kag gintugyan sila sa inyo sang Ginoo nga inyo Dios, kag ginbihag ninyo sila. 11Kag halimbawa ang isa sa inyo nakakita sang isa ka matahom nga babayi sa mga bihag kag naluyag siya sa iya kag gusto niya siya nga pangasaw-on. 12Kon matabo ini, dal-on niya ang babayi sa iya balay kag kalbuhon, utdan ang mga kuko, 13kag ilisan ang bayo nga ginasuksok sang ginbihag ini. Kinahanglan magpabilin sa iya balay ang babayi sa sulod sang isa ka bulan samtang nagapangasubo ang babayi para sa iya mga ginikanan. Pagkatapos sina, puwede na siya nga pangasaw-on. 14Pero kon sa ulihi wala na siya sing gana sa babayi, dapat palakton niya ini sa bisan diin nga gusto niya. Indi niya siya pag-ibaligya ukon pag-ulipunon tungod kay ginpakahuy-an na niya siya.
Ang Kinamatarong sang mga Kamagulangan
15“Halimbawa may isa ka tawo nga duha ang iya asawa, kag ginahigugma niya ang isa pero ang isa wala, kag may mga kabataan siya sa ila nga duha. Kag halimbawa ang iya kamagulangan nga lalaki bata sang iya asawa nga wala niya ginahigugma. 16Kon partihon na gani niya ang iya pagkabutang sa iya mga anak, kinahanglan nga ang parte nga para sa iya kamagulangan nga anak indi pag-ihatag sa anak sang iya asawa nga ginahigugma niya. Dapat ihatag gid niya ini sa kamagulangan bisan ang iloy sini wala niya ginahigugma. 17Dapat kilalahon niya nga iya kamagulangan nga anak ang anak sang iya asawa nga wala niya ginahigugma. Kag ihatag niya sa iya ang doble nga parte sang iya pagkabutang kay siya ang nahauna niya nga anak kag may kinamatarong siya sa pagbaton sang iya bahin bilang kamagulangan nga anak.
Ang Indi Matinumanon nga Anak
18“Halimbawa ang isa ka tawo may anak nga lalaki nga matig-a sing ulo kag rebelde, kag wala nagasunod sa iya mga ginikanan bisan ginadisiplina nila siya. 19Kon matabo ini, dal-on sang mga ginikanan ining ila anak sa mga manugdumala didto sa puwertahan sang banwa. 20Masiling dayon sila sa mga manugdumala, ‘Ining anak namon matig-a sing ulo kag rebelde; wala siya nagatuman sa amon. Gastador siya kag palahubog.’ 21Kinahanglan nga batuhon siya sang tanan nga pumuluyo sang banwa hasta nga mapatay. Dapat dulaon ninyo ini nga kalautan sa inyo.21:21 kalautan: ukon/kag malaot nga tawo. Kon mabatian ini sang tanan nga Israelinhon mahadlok sila.
Iban pa nga mga Kasuguan
22“Kon ang isa ka tawo ginsilutan sang kamatayon tungod sang krimen nga iya nahimo, kag ang iya bangkay ginbitay sa kahoy, 23kinahanglan nga indi maagahan ang iya bangkay didto sa kahoy. Dapat ilubong ninyo ini sa amo man nga adlaw, kay ang bisan sin-o nga ginbitay sa kahoy ginpakamalaot sang Dios. Indi ninyo pagdagtaan ang duta nga ginahatag sa inyo sang Ginoo nga inyo Dios bilang palanublion ninyo.
