Mithali Zaidi Za Solomoni
125:1 1Fal 4:32Hizi ni mithali zaidi za Solomoni, zilizonakiliwa na watu wa Hezekia mfalme wa Yuda:
225:2 Kum 29:29; Rum 11:33; Mit 10:10-15Ni Utukufu wa Mungu kuficha jambo,
bali ni utukufu wa wafalme kuchunguza jambo.
3Kama mbingu zilivyo juu na nchi ilivyo chini,
ndivyo ambavyo mioyo ya wafalme haichunguziki.
425:4 2Tim 2:21Ondoa takataka kwenye madini ya fedha,
nako ndani yake kutatokea chombo
cha mfua fedha.
525:5 2Sam 7:13; Mit 20:8; 29:14Ondoa waovu mbele ya mfalme,
nacho kiti chake cha enzi
kitaimarishwa kwa njia ya haki.
6Usijikweze mwenyewe mbele ya mfalme,
wala usidai nafasi miongoni mwa watu wakuu;
725:7 Lk 14:7-10ni afadhali yeye akuambie, “Njoo huku juu,”
kuliko yeye kukuaibisha mbele ya mkuu.
Kile ulichokiona kwa macho yako
825:8 Mit 17:14; Mt 5:25-26usiharakishe kukipeleka mahakamani,
maana utafanya nini mwishoni
kama jirani yako atakuaibisha?
925:9 Mt 5:25; 18:15Kama ukifanya shauri na jirani yako,
usisaliti siri ya mtu mwingine,
10ama yeye aisikiaye aweza kukuaibisha
na kamwe sifa yako mbaya haitaondoka.
1125:11 Mit 15:23; Isa 50:4Neno lisemwalo kwa wakati ufaao
ni kama matunda ya mtofaa ya dhahabu
yaliyowekwa kwenye vijalizo vya fedha.
1225:12 Za 141:5; Mit 15:31Kama vile kipuli cha dhahabu
au pambo la dhahabu safi,
ndivyo lilivyo karipio la mtu mwenye hekima
kwa sikio lisikilizalo.
1325:13 Mit 13:17; 10:26Kama vile ubaridi wa theluji wakati wa mavuno
ndivyo alivyo mjumbe mwaminifu kwa wale wamtumao,
huburudisha roho za bwana zake.
1425:14 Mit 20:6; Yud 12Kama vile mawingu na upepo pasipo mvua
ndivyo alivyo mtu ajisifuye kwa zawadi ambazo hatoi.
1525:15 Mhu 10:4; Mit 15:1; Mwa 32:4; 1Sam 25:24Kwa njia ya uvumilivu mtawala aweza kushawishiwa,
nao ulimi laini waweza kuvunja mfupa.
1625:16 Mit 25:27Ukipata asali, kula kiasi tu cha kukutosha,
ukila zaidi, utatapika.
17Ingiza mguu wako nyumbani kwa jirani yako mara chache,
ukizidisha, atakukinai na atakuchukia.
1825:18 Za 57:4; Mit 12:18Kama vile rungu au upanga au mshale mkali
ndivyo alivyo mtu atoaye ushuhuda wa uongo dhidi ya jirani yake.
1925:19 Ay 6:14-20; 2Tim 4:16Kama vile jino bovu au mguu uliolemaa,
ndivyo ilivyo kumtegemea mtu asiye mwaminifu wakati wa shida.
2025:20 Dan 6:18; Rum 12:15Kama vile avuaye mavazi siku ya baridi,
au kama siki iliyomwagwa juu ya magadi,
ndivyo alivyo yeye amuimbiaye nyimbo mtu mwenye moyo mzito.
2125:21 Kut 23:4; Mt 5:44; Rum 12:20Kama adui yako ana njaa, mpe chakula ale;
kama ana kiu, mpe maji anywe.
2225:22 2Sam 16:22; Mt 5:44; Za 18:8Kwa kufanya hivyo, unaweka makaa ya moto yanayowaka kichwani pake,
naye Bwana atakupa thawabu.
2325:23 Ay 37:22; Za 105:5Kama vile upepo wa kaskazini uletavyo mvua,
ndivyo ulimi usingiziao uletavyo uso wa hasira.
2425:24 Mit 19:13; 21:9, 19Ni afadhali kuishi pembeni mwa paa la nyumba,
kuliko kuishi nyumba moja na mke mgomvi.
25Kama vile maji baridi kwa nafsi iliyochoka
ndivyo zilivyo habari njema kutoka nchi ya mbali.
2625:26 Mik 7:8Kama vile chemchemi iliyotibuliwa matope au
kisima kilichotiwa taka
ndivyo alivyo mtu mwenye haki
akishiriki na waovu.
2725:27 Mit 27:2; Mt 23:12; Lk 14:11Si vyema kula asali nyingi sana,
wala si heshima
kujitafutia heshima yako mwenyewe.
2825:28 Mit 16:32Kama vile mji ambao kuta zake zimebomoka
ndivyo alivyo mtu
ambaye hawezi kujitawala mwenyewe.
Engero Endala Eza Sulemaani
125:1 a 1Bk 4:32 b Nge 1:1Zino nazo ngero za Sulemaani abasajja ba Keezeekiya kabaka wa Yuda ze baakoppolola.
225:2 Nge 16:10-15Okukisa ensonga kitiibwa kya Katonda,
naye okunoonyereza ensonga kitiibwa kya bakabaka.
3Ng’eggulu bwe lyewanise waggulu ennyo n’ensi bw’ekka ennyo wansi,
bwe gityo n’emitima gya bakabaka bwe gitategeerekeka.
4Effeeza giggyeemu ebisejja,
olyoke ofune omuweesi ky’anaakozesa.
525:5 a Nge 20:8 b 2Sa 7:13 c Nge 16:12; 29:14Ggyawo abakozi b’ebibi mu maaso ga kabaka,
entebe ye ey’obwakabaka eryoke enywezebwe mu butuukirivu.
6Teweekuzanga mu maaso ga kabaka,
wadde okwewa ekifo mu bantu ab’ekitiibwa.
725:7 Luk 14:7-10Kubanga okukugamba nti, “Jjangu wano mu maaso,”
kisingako okukuswaza mu maaso g’ow’ekitiibwa.
825:8 Mat 5:25-26Amaaso go bye galabye
tobyanguyirizanga kubireeta mu mbuga,
kubanga oluvannyuma onookola otya
munno bw’anaakuswaza?
9Bw’owozanga ne muliraanwa wo,
tobikkulanga kyama kya muntu mulala,
10akiwulira aleme okukuswaza;
n’onyoomebwa ebbanga lyonna.
1125:11 nny 12; Nge 15:23Ekigambo ekyogere nga bwe kisaanidde,
kiba kya muwendo nnyo nga zaabu gwe batonye mu bintu bye bakoze mu ffeeza.
1225:12 nny 11; Zab 141:5; Nge 13:18; 15:31Ng’empeta ey’omu kutu eya zaabu, oba akakomo aka zaabu ennungi,
bw’atyo omuntu ow’amagezi anenya, bw’abeera eri okutu okuwuliriza.
1325:13 Nge 10:26; 13:17Ng’obunnyogovu bw’omuzira bwe bubeera mu biseera eby’okukunguliramu,
bw’atyo bw’abeera omubaka omwesigwa eri abo abamutuma,
aweweeza emmeeme ya bakama be.
14Ng’ebire n’empewo omutali nkuba,
omuntu asuubiza ebirabo by’atagaba bw’abeera.
Muliraanwa n’Omulabe
1525:15 a Mub 10:4 b Nge 15:1Okugumiikiriza okungi kuyinza okukkirizisa omufuzi,
n’olulimi olw’eggonjebwa lumenya eggumba.
1625:16 nny 27Bw’ozuula omubisi gw’enjuki, lyako ogwo gwokka ogukumala,
si kulwa ng’ogukkuta nnyo n’ogusesema.
17Tokyalanga lunye ewa muliraanwa wo,
si kulwa ng’akwetamwa n’akukyawa.
1825:18 Zab 57:4; Nge 12:18Omuntu awa obujulizi obw’obulimba ku muliraanwa we,
ali ng’embuukuuli, oba ekitala, oba akasaale akoogi.
19Okwesiga omuntu ateesigika,
kiri ng’oli alina erinnyo eddwadde oba ekigere ekirema.
20Ng’omuntu eyeeyambula engoye mu kiseera eky’obutiti,
era ng’omwenge omukaatuufu bwe guteekebwako oluvu,
bw’atyo bw’abeera ayimbira oyo ali mu buyinike.
21Omulabe wo bw’aba alumwa enjala, muwe emmere alye,
bw’aba alumwa ennyonta muwe amazzi anywe.
2225:22 a Zab 18:8 b 2Sa 16:12; 2By 28:15; Mat 5:44; Bar 12:20*Kubanga oliba otuuma amanda g’omuliro ku mutwe gwe,
era Mukama alikuwa empeera.
23Ng’empewo ey’obukiikakkono bwereeta enkuba,
n’olulimi oluyomba bwe luleetera omuntu obusungu.
2425:24 Nge 21:9Okusulanga mu kasonda waggulu ku nnyumba,
kisinga okubeera n’omukazi omuyombi mu nnyumba.
2525:25 Nge 15:30Ng’amazzi amannyogovu bwe gaba eri emmeeme erumwa ennyonta,
bwe gatyo bwe gaba amawulire amalungi agava mu nsi ey’ewala.
26Ng’oluzzi olusiikuuse, oba ensulo eyonoonese,
bw’atyo bw’abeera omutuukirivu eyeewaayo eri omukozi w’ebibi.
2725:27 a nny 16 b Nge 27:2; Mat 23:12Si kirungi kulya mubisi gwa njuki mungi,
bwe kityo si kirungi omuntu okwenoonyeza ekitiibwa.
28Omuntu ateefuga
ali ng’ekibuga ekimenyeemenye ne kirekebwa nga tekirina bbugwe.
