117:1 Mit 15:16, 17; 16:8Afadhali kula ukoko mkavu ukiwa na amani na utulivu
kuliko kukaa kwenye nyumba ya karamu kukiwa na magomvi.
217:2 Mit 10:5; 19:26Mtumishi mwenye hekima atatawala juu ya mwana aaibishaye,
naye atashirikiana katika urithi kama mmoja wa hao ndugu.
317:3 Mit 27:21; Yer 17:10; 1Pet 1:7; Za 26:2Kalibu ni kwa ajili ya fedha na tanuru ni kwa ajili ya dhahabu,
bali Bwana huujaribu moyo.
4Mtu mwovu husikiliza midomo mibaya;
mwongo husikiliza kwa makini ulimi wa madhara.
517:5 Mit 14:31; Ay 31:39; Eze 25:3; Oba 1:12Yeye anaye mdhihaki maskini huonyesha dharau kwa Muumba wake;
yeyote afurahiaye maafa hataepuka kuadhibiwa.
617:6 Za 125:5; Mit 13:22Wana wa wana ni taji la wazee,
nao wazazi ni fahari ya watoto wao.
717:7 Mit 16:10Midomo yenye uwezo wa ushawishi haimfai mpumbavu:
je, ni mibaya kiasi gani zaidi midomo ya uongo kwa mtawala!
817:8 Mwa 39:21; Dan 6:3Kipawa ni kama kito cha thamani machoni pake yeye aliye nacho;
kokote kigeukiapo, hufanikiwa.
917:9 Mit 10:12; 16:28Yeye anayesamehe kosa hudumisha upendo,
bali yeyote arudiaye jambo hutenganisha marafiki wa karibu.
10Karipio humwingia sana mtu mwenye kutambua
kuliko mapigo mia kwa mpumbavu.
11Mtu mbaya hupenda kuasi tu;
mjumbe asiye na huruma atatumwa dhidi yake.
1217:12 1Sam 25:25Ni afadhali ukutane na dubu aliyenyangʼanywa watoto wake,
kuliko mpumbavu katika upumbavu wake.
1317:13 Yer 18:20; 1Sam 19:4; Rum 12:17; Za 109:4-5Ikiwa mtu atalipa baya kwa jema,
kamwe ubaya hautaondoka katika nyumba yake.
1417:14 Mit 20:3; Mt 5:25-26; Mdo 6:1Kuanzisha ugomvi ni kama kutoboa bwawa la maji;
kwa hiyo acha jambo hilo kabla mabishano hayajaanza.
1517:15 Za 94:21; Kut 23:6-7; Mit 18:5; Mao 3:34-36; Isa 5:23Yeye asemaye kuwa asiye na haki ana haki,
naye asemaye kuwa mwenye haki hana haki:
Bwana huwachukia sana wote wawili.
1617:16 Mit 23:23Fedha ina faida gani mikononi mwa mpumbavu,
wakati yeye hana haja ya kupata hekima?
1717:17 2Sam 15:21; Mit 27:10Rafiki hupenda wakati wote
naye ndugu amezaliwa kwa ajili ya wakati wa shida.
1817:18 Mit 6:1-5; 11:5Mtu mjinga hupana mkono ili kuweka rehani,
naye huweka dhamana kwa jirani yake.
19Yeye apendaye ugomvi apenda dhambi;
naye ainuaye sana lango lake17:19 Kuinua lango maana yake ni kusema kwa majivuno. hutafuta uharibifu.
20Mtu mwenye moyo mpotovu hawezi kufanikiwa;
naye ambaye ulimi wake ni mdanganyifu huanguka kwenye taabu.
2117:21 Mit 10:1Kuwa na mwana mpumbavu huleta huzuni;
hakuna furaha kwa baba wa mpumbavu.
2217:22 Kut 12:46; Za 22:15Moyo wenye furaha ni dawa nzuri,
bali roho iliyopondeka hukausha mifupa.
2317:23 Kut 18:21; 1Sam 8:3Mtu mwovu hukubali rushwa kwa siri
ili kupotosha njia ya haki.
2417:24 Ay 31:1; Mhu 2:14Mtu wa ufahamu huitazama hekima,
lakini macho ya mpumbavu huhangaika
hadi kwenye miisho ya dunia.
2517:25 Mit 10:1Mwana mpumbavu huleta huzuni kwa baba yake
na uchungu kwa yeye aliyemzaa.
2617:26 Za 94:21; Mit 18:5Si vizuri kumwadhibu mtu asiye na hatia,
au kuwapiga sana maafisa kwa ajili ya uadilifu wao.
2717:27 Ay 6:24; Mit 14:29Mtu mwenye maarifa hutumia maneno kwa kujizuia,
naye mtu mwenye ufahamu ana moyo wa utulivu.
2817:28 Ay 2:13; Mit 10:19Hata mtu mpumbavu hudhaniwa kuwa na hekima kama akinyamaza,
na mwenye ufahamu kama akiuzuia ulimi wake.
1Aduane mmɔwe a asomdwoeɛ wɔ ho
yɛ sene efie a apontoɔ ahyɛ no ma a nso basabasayɛ wɔ mu.
2Ɔsomfoɔ nyansafoɔ bɛdi ɔba nimguasefoɔ so,
na ɔbɛnya ne kyɛfa wɔ agyapadeɛ no mu sɛ anuanom no mu baako.
3Kyɛmferɛ wɔ hɔ ma dwetɛ na fononoo wɔ hɔ ma sikakɔkɔɔ
nanso Awurade na ɔsɔ akoma hwɛ.
4Omumuyɛfoɔ tie nsusuiɛ bɔne;
ɔtorofoɔ yɛ aso ma adwen bɔne tɛkrɛma.
5Deɛ ɔdi ahiafoɔ ho fɛ no bu wɔn Yɛfoɔ animtiaa;
na deɛ ɔfoa amanehunu soɔ no bɛnya asotwe.
6Mmanananom yɛ mmasiriwa animuonyam,
na awofoɔ yɛ wɔn mma ahohoahoa.
7Anokrokro nyɛ mma ɔkwasea,
saa ara na ano a ɛdi torɔ mfata ɔhene.
8Kɛtɛasehyɛ daadaa deɛ ɔma;
ɔgye sɛ ɛbɛma no nkonim.
9Deɛ ɔbu nʼani gu mfomsoɔ so no ma ɔdɔ ɛkwan,
na deɛ ɔbɔ soɔ no tete nnamfonom ntam.
10Nkaanim sɔ onipa a ɔwɔ nhunumu ani
sene mmaa ɔha a wɔbɔ ɔkwasea.
11Onipa bɔnefoɔ ani wɔ atuateɛ nko ara so
na wɔbɛsoma odwumayɛfoɔ tirimuɔdenfoɔ akɔ ne so.
12Ɛyɛ sɛ wobɛhyia sisire a wɔawia ne mma
sene ɔkwasea a ɔregyimie.
13Sɛ obi de bɔne tua papa so ka a,
bɔne rempa ne fie da.
14Ntɔkwa ahyɛaseɛ te sɛ deɛ wɔretue suka;
enti gyae ma ɛnka na ankɔfa ɔham amma.
15Sɛ wɔbɛgyaa deɛ ɔdi fɔ ne sɛ wɔbɛbu deɛ ɔdi bem kumfɔ no,
Awurade kyiri ne mmienu.
16Sika a ɛwɔ ɔkwasea nsam ho nni mfasoɔ,
ɛfiri sɛ ɔnni botaeɛ biara sɛ ɔbɛhunu nyansa.
17Adamfo kyerɛ ɔdɔ ɛberɛ nyinaa mu,
wɔwo onua barima ma ahokyere berɛ.
18Obi a ɔnni adwene no na ɔde ne nsa hyɛ krataa ase di akagyinamu
nam so de si awowa ma ne yɔnko.
19Deɛ ɔpɛ ntɔkwa no dɔ bɔne;
deɛ ɔsi ɛpono tentene no frɛfrɛ ɔsɛeɛ.
20Onipa a ɔwɔ akoma kontonkyi no nnya nkɔsoɔ;
deɛ ne tɛkrɛma daadaa no tɔ amaneɛ mu.
21Deɛ ɔwo ɔba kwasea no di awerɛhoɔ;
ɔba kwasea agya nni anigyeɛ.
22Akoma mu anigyeɛ yɛ aduro ɛsa yadeɛ,
nanso honhom a apɛkyɛ no wewe nnompe.
23Omumuyɛfoɔ gye adanmudeɛ wɔ esum ase
de kyea atɛntenenee.
24Onipa a ɔwɔ nhunumu no ani kɔ nyansa so,
na ɔkwasea toto nʼani kɔsi asase ano.
25Ɔba kwasea hyɛ nʼagya awerɛhoɔ,
na ɔma deɛ ɔnyinsɛnee no no di yea.
26Ɛnyɛ sɛ wɔtwe deɛ ɔdi bem aso,
anaasɛ wɔtwa adwumayɛfoɔ mmaa wɔ wɔn nokorɛdie enti.
27Ɔnimdefoɔ dwene nʼanom kasa ho,
na deɛ ɔwɔ nhunumu no wɔ abodwoɔ.
28Mpo sɛ ɔkwasea yɛ dinn a wɔbu no sɛ ɔnyansafoɔ,
na sɛ ɔmua nʼano a wɔbu no sɛ ɔwɔ nhunumu.
