111:1 Law 19:36; Ay 6:2; Mit 16:11; Eze 45:10Bwana huchukia sana mizani za udanganyifu,
bali vipimo sahihi ni furaha yake.
211:2 Dan 4:30; Mit 16:18; 18:12Kiburi kinapokuja, ndipo huja aibu,
bali unyenyekevu huja na hekima.
311:3 Mit 13:6Uadilifu wa wenye haki huwaongoza,
bali wasio waaminifu huharibiwa na hila yao.
411:4 Ay 20:20; Eze 7:19; Sef 1:18Utajiri haufaidi kitu katika siku ya ghadhabu,
bali haki huokoa kutoka mautini.
511:5 1Fal 8:36; Mit 5:21-23; 13:6; 21:7Haki ya wasio na lawama, huwatengenezea njia iliyonyooka,
bali waovu huangushwa kwa uovu wao wenyewe.
611:6 Es 7:9; 1Tim 4:8; Mhu 10:8Haki ya wanyofu huwaokoa,
bali wasio waaminifu hunaswa na tamaa mbaya.
711:7 Ay 8:13; Mit 10:28Wakati mtu mwovu anapokufa, matumaini yake hutoweka;
yote aliyoyatazamia kutokana na nguvu zake huwa si kitu.
811:8 Mit 21:8Mtu mwenye haki huokolewa kutoka taabu,
naye mtu mwovu huingia humo badala yake.
911:9 Mit 12:6; Yer 45:5; Ay 8:13Kwa kinywa chake mtu asiyemwamini Mungu
humwangamiza jirani yake,
bali kwa maarifa mwenye haki huokolewa.
1011:10 2Fal 11:20; Mit 28:12; Es 8:15Wakati mwenye haki anapofanikiwa, mji hufurahi;
mwovu atowekapo, kuna kelele za furaha.
1111:11 Mit 14:34; 29:8Kutokana na baraka ya mtu mnyofu mji hukwezwa,
bali kwa kinywa cha mwovu mji huharibiwa.
1211:12 Mit 14:21; Ay 6:24Mtu asiye na akili humdharau jirani yake,
bali mtu mwenye ufahamu huuzuia ulimi wake.
1311:13 Law 19:16; 1Tim 5:13; Mit 20:19; 10:14Masengenyo husaliti tumaini,
bali mtu mwaminifu hutunza siri.
1411:14 Mit 20:18; 24:6; 2Sam 15:34; 1Fal 12:1; Mit 20:18; 2Sam 15:34; Mit 15:22; 24:6; 1Fal 12:1Pasipo ushauri wa hekima taifa huanguka,
bali washauri wengi hufanya ushindi uwe wa hakika.
1511:15 Mit 6:1; 17:18; 22:26-27Yeye amdhaminiye mgeni hakika atateseka,
bali yeyote akataaye kuunga mkono dhamana ni salama.
1611:16 Mit 31:31Mwanamke mwenye moyo wa huruma hupata heshima,
bali wanaume wakorofi hupata mali tu.
1711:17 Mt 25:34Mwenye huruma hujinufaisha mwenyewe,
bali mkatili hujiletea taabu mwenyewe.
1811:18 Hos 10:12; Kut 1:20; Ay 4:8Mtu mwovu hupata ujira wa udanganyifu,
bali yeye apandaye haki huvuna tuzo ya uhakika.
1911:19 Kum 30:15; Mit 10:2; 1Sam 2:6; Za 89:48; Mit 1:18-19; Mhu 7:2; Yer 43:1Mtu mwenye haki kweli kweli hupata uzima,
bali yeye afuatiliaye ubaya huendea kifo chake.
2011:20 1Nya 29:17; Za 52:7Bwana huwachukia sana watu wenye moyo wa upotovu,
bali hupendezwa na wale ambao njia zao hazina lawama.
2111:21 Mit 16:5; Za 112:2Uwe na hakika na hili: Waovu hawataepuka kuadhibiwa,
bali wenye haki watakuwa huru.
22Kama pete ya dhahabu katika pua ya nguruwe
ndivyo alivyo mwanamke mzuri ambaye hana busara.
2311:23 Rum 2:8, 9Shauku ya mwenye haki huishia tu kwenye mema,
bali tumaini la mwovu huishia tu kwenye ghadhabu.
2411:24 Za 112:9Kuna mtu atoaye kwa ukarimu, hata hivyo hupata zaidi,
mwingine huzuia, lakini huwa maskini.
2511:25 Mit 22:9; 2Kor 9:6-9; Mt 5:7Mtu mkarimu atastawi;
yeye awaburudishaye wengine
ataburudishwa mwenyewe.
2611:26 Amo 8:5; Ay 29:13Watu humlaani mtu awanyimae watu nafaka,
bali baraka itamkalia kichwani kama taji
yeye aliye radhi kuiuza.
2711:27 Es 7:10; Za 7:15-16Yeye atafutaye mema hupata ukarimu,
bali ubaya huja kwake yeye autafutaye.
2811:28 Yer 9:23; 17:8; Mk 10:25; Za 52:8Yeyote ategemeaye utajiri wake ataanguka,
bali mwenye haki atastawi kama jani bichi.
2911:29 Mhu 5:16; Mit 14:19Yeye aletaye taabu kwa jamaa yake atarithi tu upepo,
naye mpumbavu atakuwa mtumishi wa wenye hekima.
3011:30 Mwa 2:9; Yak 5:20Tunda la mwenye haki ni mti wa uzima,
naye mwenye hekima huvuta roho za watu.
3111:31 Yer 25:29; 49:12; 1Pet 4:18Kama wenye haki watapokea ujira wao duniani,
si zaidi sana yule asiyemcha Mungu na mwenye dhambi?
1Ginakangil-aran sang Ginoo ang mga nagapangdaya sa pagkilo, pero ginakalipay niya ang mga wala nagapangdaya.
2Ang nagapabugal mahuy-an, pero ang nagapaubos mangin maalamon.
3Ang tawo nga matarong makahibalo kon ano ang iya himuon tungod nga husto ang iya nga pagkabuhi, pero ang maluibon nga tawo malaglag tungod nga indi husto ang iya nga pagkabuhi.
4Ang manggad indi makabulig kon silutan na sang Dios ang tawo sing kamatayon, pero ang matarong nga pagkabuhi makaluwas sa iya sa kamatayon.
5Ang matarong nga pagkabuhi sang tawo nga wala sing kasawayan makapahapos sang iya pagpangabuhi, pero ang malaot nga pagkabuhi sang malaot nga tawo amo ang makapalaglag sa iya.
6Ang matarong nga pagkabuhi sang tawo nga nagakabuhi sing husto makaluwas sa iya, pero ang malaot nga mga handom sang maluibon nga tawo makahalit sa iya mismo.
7Kon mapatay ang mga malaot, madula ang ila paglaom; ang ila mga ginahandom mangin wala sing pulos.
8Ginaluwas sang Dios sa kalisod ang mga matarong pero ang mga malaot iya wala.
9Ginahalitan sang mga indi diosnon ang ila isigkatawo paagi sa ila ginahambal.
Nagakaluwas ang mga matarong paagi sa ila kaalam.
10Nagahinugyaw sa kalipay ang mga pumuluyo sang isa ka siyudad kon nagauswag ang mga matarong kag amo man kon nagakalamatay ang mga malaot.
11Nagauswag ang siyudad paagi sa pagbendisyon sang mga matarong, pero nagakalaglag ini paagi sa pagpakalain sang mga malaot.
12Ang tawo nga wala sing pag-intiendi nagayaguta sa iya isigkatawo, pero ang tawo nga may pag-intiendi wala nagayaguta.
13Ang palakutsokutso nagapanugid sang sekreto, pero ang masaligan nga tawo makatago sang sekreto.
14Malaglag ang isa ka nasyon kon wala ini sing mga manuglaygay, pero kon may madamo ini nga mga manuglaygay, may kalig-on ini.
15Delikado kon magpromisa ka nga magbayad sang utang sang iban. Gani kon indi mo gusto magkaproblema indi ina paghimua.
16Ang mabuot nga babayi nagaani sang pagpadungog, pero ang mapintas nga tawo hasta lang sa pag-angkon sang manggad.
17Kon maayo ka sa iban, makapaayo ini sa imo, pero kon mapintas ka, makahalit ini sa imo.
18Ang malaot nga tawo indi makabaton sang matuod nga balos, pero ang nagahimo sang matarong makabaton sang matuod nga balos.
19Ang tawo nga nagahimo sang matarong padayon nga magakabuhi, pero ang nagahimo sang malaot mapatay.
20Ginakangil-aran sang Ginoo ang mga tawo nga tiko ang ila panghunahuna, pero ginakalipay niya ang mga tawo nga ang ila pagkabuhi wala sing kasawayan.
21Sigurado gid nga pagasilutan ang mga malaot, pero ang mga matarong iya indi.
22Ang katahom sang babayi nga indi maalamon pareho lang sang bulawan nga singsing sa sungad sang baboy.
23Ang mga ginahandom sang mga matarong makapaayo, pero ang mga ginahandom sang mga malaot makapaakig.
24May mga tawo nga mahinatagon pero nagadugang pa gid ang ila manggad; may ara man nga mga dalok pero nagaimol pa gani.
25Ang mahinatagon nga tawo magauswag. Ang tawo nga nagabulig sa iban pagabuligan man.
26Ginapakamalaot sang mga tawo ang nagatago sang iya baligya agod ibaligya ini kon magtaas na ang presyo, pero ginadayaw sang mga tawo ang wala nagatago.
27Ang tawo nga nagahandom sang maayo pakitaan sang kaayo, pero ang tawo nga nagapangita sing gamo makita niya ini.
28Mapaslawan ang tawo nga nagasalig sa manggad, pero ang matarong magauswag pareho sa nagalambo nga tanom.
29Ang mga buang-buang nga nagadala sang gamo sa ila panimalay wala gid sing may mapanubli sa ulihi. Mangin ulipon lang sila sang mga maalamon.
30Ang mga binuhatan sang matarong nga tawo makabulig sa iban nga mag-ayo kag maglawig ang ila kabuhi.11:30 makabulig… kabuhi: sa literal, kahoy nga nagahatag sang kabuhi. Kag madala niya ang mga tawo sa iya kaalam.11:30 Kag… kaalam: Indi klaro ang buot silingon sang Hebreo sini.
31Kon ang mga matarong sa kalibutan nagabaton sang balos sa ila mga ginahimo, labi na gid nga balusan ang mga malaot kag mga makasasala.
