Mfalme Yehoahazi Wa Yuda
(2 Wafalme 23:30-35)
136:1 2Fal 23:30; 2Nya 33:25Watu wa nchi wakamchukua Yehoahazi mwana wa Yosia na kumfanya mfalme mahali pa baba yake huko Yerusalemu.
2Yehoahazi alikuwa na umri wa miaka ishirini na mitatu alipoanza kutawala, akatawala huko Yerusalemu kwa miezi mitatu. 3Mfalme wa Misri akamwondoa madarakani huko Yerusalemu na akatoza Yuda kodi ya talanta 10036:3 Talanta 100 za fedha ni sawa na tani 3.75. za fedha na talanta moja36:3 Talanta moja ya dhahabu ni sawa na kilo 34. ya dhahabu. 436:4 Yer 22:10-12; Eze 19:3Mfalme wa Misri akamweka Eliakimu, nduguye Yehoahazi, kuwa mfalme juu ya Yuda na Yerusalemu na kubadili jina la Eliakimu kuwa Yehoyakimu. Lakini Neko akamchukua Yehoahazi, Nduguye Eliakimu akampeleka Misri.
Yehoyakimu Mfalme Wa Yuda
(2 Wafalme 23:35–24:7)
536:5 Yer 25:1; 36:1, 27-32; 2Fal 23:36-37Yehoyakimu alikuwa na umri wa miaka ishirini na mitano alipoanza kutawala, naye akatawala huko Yerusalemu miaka kumi na mmoja. Akafanya maovu machoni pa Bwana Mungu wake. 636:6 Yer 25:9; Eze 29:18; 19:9; 2Fal 24:1-6; Hab 1:6-10Nebukadneza mfalme wa Babeli akamshambulia na kumfunga kwa pingu za shaba akampeleka Babeli. 736:7 2Fal 24:13; Yer 27:16Nebukadneza akachukua pia vyombo kutoka Hekalu la Bwana na kuviweka katika hekalu lake36:7 Au: katika jumba lake la kifalme. huko Babeli.
836:8 1Nya 3:16Matukio mengine ya utawala wa Yehoyakimu, machukizo aliyoyafanya na yote yaliyoonekana dhidi yake, yameandikwa katika kitabu cha wafalme wa Israeli na Yuda. Naye Yehoyakini mwanawe akawa mfalme baada yake.
Yehoyakini Mfalme Wa Yuda
(2 Wafalme 24:8-17)
936:9 2Fal 24:8; Yer 24:1; 27:16Yehoyakini alikuwa na miaka kumi na minane alipoanza kutawala, naye akatawala huko Yerusalemu miezi mitatu na siku kumi. Akafanya yaliyo maovu machoni pa Bwana. 1036:10 Isa 52:11; Dan 5:2Mnamo majira ya vuli, Mfalme Nebukadneza akatuma watu, nao wakamleta Babeli, pamoja na vyombo vya thamani kutoka Hekalu la Bwana. Naye akamfanya Sedekia, ndugu yake Yehoyakimu kuwa mfalme wa Yuda na Yerusalemu.
Mfalme Sedekia Wa Yuda
(2 Wafalme 24:18-20; Yeremia 52:1-3)
1136:11 2Fal 24:17; Yer 39:1Sedekia alikuwa na umri wa miaka ishirini na mmoja alipoanza kutawala, naye akatawala huko Yerusalemu kwa miaka kumi na mmoja. 1236:12 Yer 39:18; Kum 8:3; Yer 21:3-7Alifanya maovu machoni pa Bwana Mungu wake, wala hakujinyenyekeza mbele ya nabii Yeremia, ambaye alinena neno la Bwana. 1336:13 Eze 17:13; Kut 32:9; 2Fal 17:14; Neh 8:16-17; Yer 52:3; Kut 17:15Pia alimwasi Mfalme Nebukadneza, ambaye alikuwa amemwapisha kwa jina la Mungu. Akashupaza shingo na akafanya moyo wake kuwa mgumu wala hakutaka kumgeukia Bwana, Mungu wa Israeli. 1436:14 1Nya 5:25Zaidi ya hayo viongozi wote wa makuhani pamoja na watu wakazidi kukosa uaminifu zaidi na zaidi, wakafanya machukizo yote kama walivyofanya mataifa wakinajisi Hekalu la Bwana alilokuwa amelitakasa huko Yerusalemu.
Kuanguka Kwa Yerusalemu
(2 Wafalme 25:1-21; Yeremia 52:3-11)
1536:15 Hag 1:13; Yer 11:7; 44:4-6; Hos 11:8; Yer 25:3Bwana, Mungu wa baba zao, akawapelekea neno kupitia wajumbe wake tena na tena, kwa sababu alikuwa anawahurumia watu wake pamoja na mahali pa maskani yake. 1636:16 Mit 1:25-31; Mik 2:11; Yer 7:26; Dan 9:6; Lk 16:14Lakini waliwadhihaki wajumbe wa Bwana wakayadharau maneno yake na kuwacheka manabii wake mpaka ghadhabu ya Bwana ikawa kubwa dhidi ya watu wake na hakukuwa na namna ya kuituliza. 1736:17 Yer 9:21; 18:21; Mao 2:21; Eze 9:6Mungu akamwinua dhidi yao mfalme wa Wakaldayo, aliyewaua vijana wao wa kiume kwa upanga ndani ya mahali patakatifu, ambaye hakumbakiza kijana mwanaume wala kijana mwanamke, wazee wala vikongwe. Mungu akawatia wote mikononi mwa Nebukadneza. 1836:18 Yer 17:20; 2Fal 25:13Akavichukua kwenda Babeli vyombo vyote kutoka Hekalu la Mungu, vikubwa na vidogo, hazina za Hekalu la Bwana pamoja na hazina za mfalme na za maafisa wake. 1936:19 Amo 2:5; 1Fal 9:8-9; 14:13; Mao 2:6; Za 79:1-3Wakalichoma Hekalu la Mungu na kuzibomoa kuta za Yerusalemu, wakachoma moto majumba yote ya kifalme na kuharibu kila kitu chake cha thamani.
2036:20 Ezr 2:1; Neh 7:6; Yer 27:7Wale watu walionusurika kuuawa kwa upanga wakachukuliwa kwenda uhamishoni Babeli. Nao wakawa watumishi wake na wa wanawe mpaka wakati wa utawala wa ufalme wa Uajemi ulifika. 2136:21 Law 25:4; 26:34Nchi ikaendelea kufurahia pumziko lake la Sabato, wakati wote wa kufanywa kwake ukiwa ilipumzika mpaka ile miaka sabini ilipotimia katika kutimiza neno la Bwana lililonenwa na Yeremia.
Koreshi Atangaza Uhuru Kwa Waliokuwa Uhamishoni
(Ezra 1:1-4)
2236:22 Yer 29:10; Isa 44:28Katika mwaka wa kwanza wa utawala wa Koreshi mfalme wa Uajemi, ili kulitimiza neno la Bwana lililosemwa na nabii Yeremia, Bwana aliusukuma moyo wa Koreshi mfalme wa Uajemi kutangaza katika himaya yake yote kwa maandishi:
23“Hili ndilo asemalo Koreshi mfalme wa Uajemi:
“ ‘Bwana, Mungu wa mbinguni, amenipa falme zote duniani, na ameniagiza kumjengea Hekalu huko Yerusalemu katika Yuda. Yeyote wa watu wake miongoni mwenu, Mungu wake na awe pamoja naye, wacha huyo mtu na apande.’ ”
Ang Paghari ni Jehoahaz sa Juda
(2 Har. 23:30-35)
1Ang anak ni Josia nga si Jehoahaz amo ang ginbulos sang mga tawo nga hari sa Jerusalem. 2Nagaedad si Jehoahaz sang 23 ka tuig sang nangin hari siya. Sa Jerusalem siya nag-estar, kag naghari siya sa sulod sang tatlo ka bulan. 3Sang ulihi ginpahalin siya sa trono sang hari sang Egipto nga si Neco, kag ginpabayad ni Neco ang Juda sang buhis nga mga 3,500 ka kilo nga pilak kag 35 ka kilo nga bulawan. 4Ginbihag ni Neco si Jehoahaz sa Egipto, kag ginhimo niya si Eliakim nga utod ni Jehoahaz nga hari sang Juda kag Jerusalem. Gin-ilisan ni Neco ang ngalan ni Eliakim nga Jehoyakim.
Ang Paghari ni Jehoyakim sa Juda
(2 Har. 23:36–24:7)
5Nagaedad si Jehoyakim sang 25 ka tuig sang nangin hari siya. Sa Jerusalem siya nag-estar, kag naghari siya sa sulod sang 11 ka tuig. Malain ang iya ginhimo sa panulok sang Ginoo nga iya Dios. 6Ginsalakay siya ni Haring Nebucadnezar sang Babilonia kag ginkadenahan, kag gindala sa Babilonia. 7Gindala man ni Nebucadnezar sa Babilonia ang iban nga mga kagamitan sang templo sang Ginoo kag ginbutang sa iya palasyo.36:7 palasyo: ukon, templo.
8Ang iban pa nga mga estorya parte sa paghari ni Jehoyakim kag ang mga makangilil-ad kag malaot nga mga butang nga iya ginhimo nasulat sa Libro sang Kasaysayan sang mga Hari sang Israel kag Juda. Kag si Jehoyakin nga iya anak amo ang nagbulos sa iya bilang hari.
Ang Paghari ni Jehoyakin sa Juda
(2 Har. 24:8-17)
9Nagaedad si Jehoyakin sang 18 ka tuig sang nangin hari siya. Sa Jerusalem siya nag-estar, kag naghari siya sa sulod sang tatlo ka bulan kag napulo ka adlaw. Malain ang iya ginhimo sa panulok sang Ginoo. 10Pagsugod sang bag-o nga tuig, ginbihag ni Haring Nebucadnezar si Jehoyakin sa Babilonia. Ginpanguha niya ang malahalon nga mga pagkabutang sa templo sang Ginoo, kag ginhimo niya ang tiyo ni Jehoyakin nga si Zedekia nga hari sang Juda kag Jerusalem.
Ang Paghari ni Zedekia sa Juda
(2 Har. 24:18-20; Jer. 52:1-3)
11Nagaedad si Zedekia sang 21 ka tuig sang nangin hari siya. Sa Jerusalem siya nag-estar, kag naghari siya sa sulod sang 11 ka tuig. 12Malain ang iya ginhimo sa panulok sang Ginoo nga iya Dios kag wala siya nagpaubos sang iya kaugalingon kay Propeta Jeremias nga manughambal sang Ginoo. 13Nagrebelde man siya kay Haring Nebucadnezar, bisan ginpasumpa niya siya sa ngalan sang Dios nga indi siya magtraidor sa iya. Matig-a gid ang tagipusuon ni Zedekia. Indi gid siya magbalik sa Ginoo, ang Dios sang Israel. 14Wala labot sa iya, ang tanan nga pangulo sang mga pari kag sang katawhan nangin maluibon pa gid sa Dios. Ginsunod nila ang makangilil-ad nga mga ginahimo sang iban nga mga nasyon kag gindagtaan nila ang templo sang Ginoo, nga ginpakabalaan niya sa Jerusalem.
Ang Pagkalaglag sang Jerusalem
(2 Har. 24:20b–25:21; Jer. 52:3b-11)
15Permi nagapakighambal sa ila ang Ginoo, ang Dios sang ila mga katigulangan, paagi sa iya mga propeta, tungod kay naluoy siya sa ila kag sa iya templo. 16Pero ginyaguta nila ang mga propeta sang Dios, ginkadlawan, kag ginbaliwala ang ila mga mensahi. Gani naakig ang Ginoo sa ila, kag wala sing may makapugong sa iya. 17Ginpasalakay niya ang mga taga-Babilonia36:17 taga-Babilonia: sa literal, Kaldeanhon. Amo ini kon kaisa ang tawag sa mga taga-Babilonia. sa ila. Ginpamatay sang mga taga-Babilonia ang ila bataon nga mga lalaki bisan sa templo. Wala gid sila sing kaluoy sa kay bisan sin-o, lalaki man ukon babayi, bata man ukon tigulang, masakiton man ukon indi. Gintugyan sang Dios ang tanan niya nga katawhan kay Nebucadnezar. 18Gindala ni Nebucadnezar sa Babilonia ang tanan nga kagamitan sa templo sang Dios, gagmay kag dalagko, kag ang tanan nga manggad sang templo, sang hari, kag sang iya mga opisyal. 19Ginsunog nila ang templo sang Dios kag ginrumpag ang pader sang Jerusalem. Ginsunog man nila ang tanan nga mabakod nga parte sang siyudad, kag gin-guba ang tanan nga malahalon nga mga butang. 20Ginbihag ni Nebucadnezar sa Babilonia ang mga Israelinhon nga wala mapatay, kag nangin mga ulipon niya sila kag sang iya mga anak hasta nga naggahom ang ginharian sang Persia. 21Gani natuman ang ginsiling sang Ginoo paagi kay Propeta Jeremias nga mangin mamingaw ang duta kag makapahuway ini sa sulod sang 70 ka tuig.
Ginpabalik ni Cyrus ang mga Israelinhon sa Ila Duta
(Ezr. 1:1-4)
22Sang nahauna nga tuig sang paghari ni Cyrus sa Persia, gintandog sang Ginoo ang tagipusuon ni Cyrus nga magsulat sang isa ka pahibalo nga ibantala sa bug-os niya nga ginharian. Natabo ini agod matuman ang ginsiling sang Ginoo paagi kay Jeremias.36:22 agod matuman ang ginsiling sang Ginoo paagi kay Jeremias nga mahilway ang mga Israelinhon sa pagkabihag sa Babilonia pagkaligad sang 70 ka tuig. (Tan-awa ang Jeremias 25:11; 29:10.) 23Amo ini ang pahibalo ni Haring Cyrus sang Persia:
“Ginhatag sa akon sang Ginoo, ang Dios sang langit,36:23 Dios sang langit: ukon, Dios nga ara sa langit; ukon, Dios nga naghimo sang langit; ukon, Dios nga labaw sa tanan. ang tanan nga ginharian diri sa kalibutan, kag gintugyanan niya ako sa pagpatindog sang templo para sa iya didto sa Jerusalem nga sakop sang Juda. Kamo tanan nga katawhan sang Dios, magbalik na kamo sa inyo duta. Kag kabay pa nga updan niya kamo.”
