Prohibición del favoritismo
1Hermanos míos, la fe que tienen en nuestro glorioso Señor Jesucristo no debe dar lugar a favoritismos. 2Supongamos que en el lugar donde se reúnen entra un hombre con anillo de oro y ropa elegante y entra también un pobre desharrapado. 3Si atienden bien al que lleva ropa elegante y le dicen: «Siéntese usted aquí, en este lugar cómodo», pero al pobre le dicen: «Quédate ahí de pie» o «Siéntate en el suelo, a mis pies», 4¿acaso no hacen discriminación entre ustedes, juzgando con malas intenciones?
5Escuchen, mis queridos hermanos: ¿No ha escogido Dios a los que son pobres, según el mundo, para que sean ricos en la fe y hereden el reino que prometió a quienes lo aman? 6¡Pero ustedes han menospreciado al pobre! ¿No son los ricos quienes los explotan a ustedes y los arrastran ante los tribunales? 7¿No son ellos los que blasfeman el buen nombre de aquel a quien ustedes pertenecen?2:7 el buen … pertenecen. Lit. el buen nombre que es invocado entre ustedes.
8Hacen muy bien si de veras cumplen la ley suprema de la Escritura: «Ama a tu prójimo como a ti mismo»;2:8 Lv 19:18. 9pero si muestran algún favoritismo, pecan y son culpables, pues la misma ley los acusa de ser transgresores. 10Porque el que cumple con toda la Ley, pero falla en un solo punto, ya es culpable de haberla quebrantado toda. 11Pues el que dijo: «No cometas adulterio»,2:11 Éx 20:14; Dt 5:18. también dijo: «No mates».2:11 Éx 20:13; Dt 5:17. Si no cometes adulterio, pero matas, ya has violado la Ley.
12Hablen y pórtense como quienes han de ser juzgados por la ley que nos da libertad, 13porque habrá un juicio sin compasión para el que actúe sin compasión. ¡La compasión triunfa en el juicio!
La fe y las obras
14Hermanos míos, ¿de qué le sirve a uno alegar que tiene fe si no tiene obras? ¿Acaso podrá salvarlo esa fe? 15Supongamos que un hermano o una hermana no tiene con qué vestirse y carece del alimento diario, 16y uno de ustedes le dice: «Vaya en paz; abríguese y coma hasta saciarse», pero no le da lo necesario para el cuerpo. ¿De qué servirá eso? 17Así también la fe por sí sola, si no tiene obras, está muerta.
18Sin embargo, alguien dirá: «Tú tienes fe y yo tengo obras».
Pues bien, muéstrame tu fe sin las obras, y yo te mostraré la fe por mis obras. 19¿Tú crees que hay un solo Dios? ¡Magnífico! También los demonios lo creen, y tiemblan.
20¡Qué tonto eres! ¿Quieres convencerte de que la fe sin obras es estéril?2:20 es estéril. Var. está muerta. 21¿No fue declarado justo nuestro padre Abraham por lo que hizo cuando ofreció sobre el altar a su hijo Isaac? 22Ya lo ves: su fe y sus obras actuaban conjuntamente y su fe llegó a la perfección por las obras que hizo. 23Así se cumplió la Escritura que dice: «Creyó Abraham a Dios y esto se le tomó en cuenta como justicia»,2:23 Gn 15:6. y fue llamado amigo de Dios. 24Como pueden ver, una persona es declarada justa por las obras y no solo por la fe.
25De igual manera, ¿no fue declarada justa por las obras aun la prostituta Rajab, cuando hospedó a los espías y les ayudó a huir por otro camino? 26Pues, como el cuerpo sin el espíritu está muerto, así también la fe sin obras está muerta.
Paandam sa mga May Pinilian
1Mga utod ko, bilang mga tumuluo sang aton makagagahom nga Ginoong Jesu-Cristo, dapat wala kita pinilian sa aton pagtratar sa aton isigkatawo. 2Halimbawa, may duha ka tawo nga magkadto sa inyo pagtilipon: ang isa manggaranon nga may bulawan nga mga singsing kag may malahalon nga bayo, kag ang isa imol nga gisi ang iya bayo. 3Kon palabihon ninyo ang tawo nga nagabayo sang malahalon kag hatagan ninyo sing maayo nga pulungkuan, pero ang imol patindugon lang ninyo, ukon papungkuon lang sa salog, 4ti may pinilian kamo kag ginahukman ninyo ang mga imol suno sa inyo malain nga hunahuna.
5Pamati kamo mga hinigugma ko nga mga utod! Ginpili sang Dios ang mga imol diri sa kalibutan agod magmanggaranon sila sa pagtuo kag masakop sila sa iya nga paghari nga ginpromisa niya sa mga nagahigugma sa iya. 6Pero ang inyo ginahimo, ginapakanubo ninyo ang mga imol. Indi bala nga ang mga manggaranon amo ang nagapigos2:6 nagapigos: sa iban nga Bisaya, nagadaogdaog. kag nagaakusar sa inyo? 7Indi bala nga sila amo man ang nagapakamalaot sang talahuron nga ngalan ni Jesu-Cristo nga sa sina nga ngalan kilala kamo?
8Pero kon ginasunod ninyo ang kasuguan sang Hari, nga nasulat sa Kasulatan nga nagasiling, “Higugmaon mo ang imo isigkatawo pareho sang paghigugma mo sa imo kaugalingon,”2:8 Lev. 19:18. maayo ang inyo ginahimo. 9Pero kon may pinilian kamo, nakasala kamo kag suno sa Kasuguan dapat kamo silutan, kay ginalapas ninyo ato nga sugo. 10Ang bisan sin-o nga nagatuman sa bug-os nga Kasuguan pero nakalapas sa isa ka sugo, nakalapas sa tanan nga Kasuguan. 11Kay ang nagasiling, “Indi ka magpanginbabayi ukon magpanginlalaki,” amo man ang nagasiling, “Indi ka magpatay.”2:11 Exo. 20:13-14; Deu. 5:17, 18. Bisan wala ka nagpanginbabayi ukon nagpanginlalaki, pero kon nakapatay ka, ginlapas mo ang Kasuguan. 12Gani mag-andam kamo sa inyo paghambal kag pagginawi, tungod nga ang Kasuguan nga nagahilway sa inyo amo man ang magahukom sa inyo. 13Kay sa oras nga ang Dios maghukom, indi siya magkaluoy sa tawo nga wala sing kaluoy. Pero ang maluluy-on wala dapat kahadlukan sa oras sang paghukom.
Ang Pagtuo kag ang Maayo nga mga Binuhatan
14Mga utod ko, ano bala ang makuha sang tawo kon magsiling siya, “May pagtuo ako,” pero ini nga pagtuo wala ginaupdi sang maayo nga mga binuhatan? Maluwas bala siya sa sina nga klase sang pagtuo? 15Abi may utod kita nga nagakinahanglan sang bayo kag pagkaon, 16kag ang isa sa inyo magsiling sa iya, “Kabay pa nga pakamaayuhon ka sang Dios, indi ka magpatugnaw kag magpagutom,” pero wala man niya siya paghatagi sang iya mga kinahanglanon, ti, ano ang maayo nga nahimo sina? 17Amo man ang pagtuo; kon wala ginaupdi sang maayo nga mga binuhatan, ina nga pagtuo wala sing pulos.2:17 wala sing pulos: sa literal, patay.
18Pero basi kon may ara sa inyo nga magsiling, “May pagtuo ako kag ikaw iya may maayo nga mga binuhatan.” Ang sabat ko amo ini, paano ko makita ang imo pagtuo kon wala ka sang maayo nga mga binuhatan? Pero ipakita ko sa imo nga may pagtuo ako paagi sa akon maayo nga mga binuhatan. 19Nagapati ka nga may isa lamang ka Dios. Maayo gid! Pero ang mga demonyo nagapati man kag nagakurog pa gani sa kahadlok sa Dios. 20Buang-buang ka! Gusto mo bala nga pamatud-an ko sa imo nga ang pagtuo nga wala ginaupdi sang maayo nga mga binuhatan wala gid sing pulos? 21Paano ginpakamatarong sang Dios ang aton katigulangan nga si Abraham? Indi bala nga paagi sa iya maayo nga mga binuhatan? Sa iya pagtuman sa Dios, ginhalad niya ang iya anak nga si Isaac sa halaran. 22Ti, nakita mo? Ang iya pagtuo kag ang iya maayo nga mga binuhatan nag-updanay. Ang iya pagtuo napamatud-an nga matuod gid2:22 napamatud-an nga matuod gid: ukon, nakompleto. paagi sa iya maayo nga mga binuhatan. 23Napamatud-an ang ginasiling sang Kasulatan, “Nagtuo si Abraham sa Dios, kag tungod sang iya pagtuo ginpakamatarong siya sang Dios.”2:23 Gen. 15:6. Gintawag pa gani siya nga abyan sang Dios. 24Gani nakita ta nga ang tawo ginapakamatarong sang Dios paagi sa iya maayo nga mga binuhatan kag indi lamang paagi sa iya pagtuo. 25Amo man ini ang natabo kay Rahab nga nagbaligya sang iya lawas. Ginbaton niya ang mga espiya nga Israelinhon sa iya balay kag gintago sila. Gintudlo pa niya sa ila ang alagyan agod makapalagyo sila. Gani tungod sa iya ginhimo ginpakamatarong siya sang Dios.
26Ang lawas nga wala sing espiritu patay; amo man ang pagtuo nga wala ginaupdi sang maayo nga mga binuhatan, wala man sing pulos.2:26 wala man sing pulos: sa literal, patay.
