الأمثال 16 – NAV & GKY

Ketab El Hayat

الأمثال 16:1-33

1يَسْعَى الإِنْسَانُ بِالتَّفْكِيرِ وَالتَّدْبِيرِ، إِنَّمَا الرَّبُّ يُعْطِي الْجَوَابَ الْفَاصِلَ. 2جَمِيعُ تَصَرُّفَاتِ الإِنْسَانِ تَبْدُو نَقِيَّةً فِي عَيْنَيْ نَفْسِهِ، وَلَكِنَّ الرَّبَّ مُطَّلِعٌ عَلَى حَوَافِزِ الأَرْوَاحِ. 3اطْرَحْ عَلَى الرَّبِّ أَعْمَالَكَ فَتَثْبُتَ مَقَاصِدُكَ. 4لِكُلِّ شَيْءٍ صَنَعَهُ الرَّبُّ غَرَضٌ فِي ذَاتِهِ، حَتَّى الشِّرِّيرِ لِيَوْمِ الضِّيقِ. 5كُلُّ مُتَكَبِّرِ الْقَلْبِ رِجْسٌ عِنْدَ الرَّبِّ، وَلَنْ يُفْلِتَ حَتْماً مِنَ الْعِقَابِ. 6بِالرَّحْمَةِ وَالْحَقِّ يُسْتَرُ الإِثْمُ، وَبِتَقْوَى الرَّبِّ يَتَفَادَى الإِنْسَانُ الْوُقُوعَ فِي الشَّرِّ. 7إِذَا رَضِيَ الرَّبُّ عَنْ تَصَرُّفَاتِ الإِنْسَانِ، جَعَلَ أَعْدَاءَهُ أَيْضاً يُسَالِمُونَهُ. 8الْمَالُ الْقَلِيلُ مَعَ الْعَدْلِ خَيْرٌ مِنْ دَخْلٍ وَفِيرٍ حَرَامٍ. 9عَقْلُ الإِنْسَانِ يَسْعَى فِي تَخْطِيطِ طَرِيقِهِ، وَالرَّبُّ يُوَجِّهُ خَطْوَاتِهِ. 10تَنْطِقُ شَفَتَا الْمَلِكِ بِالْوَحْيِ، وَفَمُهُ لَا يَخُونُ فِي الْقَضَاءِ.

11لِلرَّبِّ مِيزَانُ الْعَدْلِ وَقِسْطَاسُهُ، وَجَمِيعُ مَعَايِيرِ كِيسِ التَّاجِرِ مِنْ صُنْعِهِ.

12مِنَ الرِّجْسِ أَنْ يَرْتَكِبَ الْمَلِكُ الشَّرَّ، لأَنَّ الْعَرْشَ يَقُومُ عَلَى الْبِرِّ. 13الشِّفَاهُ النَّاطِقَةُ بِالْعَدْلِ مَسَرَّةُ الْمُلُوكِ، وَهُمْ يُحِبُّونَ الْمُتَكَلِّمَ بِالْحَقِّ. 14غَضَبُ الْمَلِكِ رَسُولُ الْمَوْتِ، وَعَلَى الْحَكِيمِ اسْتِرْضَاؤُهُ. 15فِي بَشَاشَةِ وَجْهِ الْمَلِكِ حَيَاةٌ، وَرِضَاهُ كَسَحَابِ الْمَطَرِ الْمُتَأَخِّرِ. 16اقْتِنَاءُ الْحِكْمَةِ أَفْضَلُ مِنَ الذَّهَبِ، وَإِحْرَازُ الْفِطْنَةِ خَيْرٌ مِنَ الْفِضَّةِ. 17مَنْهَجُ الْمُسْتَقِيمِينَ تَفَادِيهِمْ سَبِيلَ الشَّرِّ، وَمَنْ يَصُونُ مَسْلَكَهُ يَصُونُ نَفْسَهُ.

18قَبْلَ الانْكِسَارِ الْكِبْرِيَاءُ، وَقَبْلَ السُّقُوطِ غَطْرَسَةُ الرُّوحِ. 19اتِّضَاعُ الرُّوحِ مَعَ الْوُدَعَاءِ خَيْرٌ مِنِ اقْتِسَامِ الْغَنِيمَةِ مَعَ الْمُتَكَبِّرِينَ. 20مَنْ يَتَعَقَّلُ بِكَلِمَةِ اللهِ يُحَالِفُهُ التَّوْفِيقُ، وَطُوبَى لِمَنْ يَتَّكِلُ عَلَى الرَّبِّ. 21الْحَكِيمُ الْقَلْبِ يُدْعَى فَهِيماً، وَعُذُوبَةُ الْمَنْطِقِ تَزِيدُ مِنْ قُوَّةِ الإِقْنَاعِ. 22الْفِطْنَةُ يَنْبُوعُ حَيَاةٍ لِصَاحِبِهَا، وَعِقَابُ الْجَاهِلِ فِي حَمَاقَتِهِ. 23عَقْلُ الْحَكِيمِ يُرْشِدُ فَمَهُ، وَيَزِيدُ مَنْطِقَهُ قُوَّةَ إِقْنَاعٍ. 24عُذُوبَةُ الْكَلامِ شَهْدُ عَسَلٍ، حُلْوةٌ لِلنَّفْسِ وَعَافِيَةٌ لِلْجَسَدِ.

25رُبَّ طَرِيقٍ تَبْدُو لِلإِنْسَانِ قَوِيمَةً وَلَكِنَّ عَاقِبَتَهَا تُفْضِي إِلَى دُرُوبِ الْمَوْتِ. 26شَهِيَّةُ الْعَامِلِ حَافِزُ عَمَلِهِ، لأَنَّ فَمَهُ الْجَائِعَ يَحُثُّهُ عَلَيْهِ. 27الرَّجُلُ اللَّئِيمُ يَنْبِشُ الشَّرَّ، وَعَلَى شَفَتَيْهِ تَتَوَهَّجُ نَارٌ مُتَّقِدَةٌ. 28الْمُنَافِقُ يُثِيرُ الْخُصُومَاتِ، وَالنَّمَّامُ يُفَرِّقُ الأَصْدِقَاءَ. 29الرَّجُلُ الظَّالِمُ يَسْتَغْوِي قَرِيبَهُ، وَيَجْعَلُهُ يَتَنَكَّبُ عَنْ سَوَاءِ السَّبِيلِ. 30مَنْ يَغْمِزُ بِعَيْنَيْهِ هُوَ مُتَآمِرٌ بِالْمَكَائِدِ، وَمَنْ يَعُضُّ عَلَى شَفَتَيْهِ فَقَدْ أَتَمَّ خُطَّةَ الشَّرِّ. 31الشَّيْبَةُ إِكْلِيلُ بَهَاءٍ، وَلاسِيَّمَا فِي طَرِيقِ الْبِرِّ. 32الْبَطِيءُ الْغَضَبِ خَيْرٌ مِنَ الْمُحَارِبِ الْعَاتِي، وَالضَّابِطُ أَهْوَاءَ رُوحِهِ خَيْرٌ مِنْ قَاهِرِ الْمُدُنِ. 33تُلْقَى الْقُرْعَةُ فِي الْحِضْنِ، وَلَكِنَّ الْقَرَارَ مَرْهُونٌ كُلُّهُ لأَمْرِ الرَّبِّ.

Holy Bible in Gĩkũyũ

Thimo 16:1-33

1Mĩbango ya ngoro nĩ ya mũndũ,

no icookio rĩa rũrĩmĩ riumaga harĩ Jehova.

216:2 1Sam 2:3; Luk 16:15Mũndũ onaga mĩthiĩre yake yothe ĩrĩ mĩega,

no Jehova nĩwe ũthimaga matanya.

316:3 2Maũ 20:20; Thab 37:5-6Rekagĩrĩria Jehova maũndũ mothe marĩa ũrĩĩkaga,

nayo mĩbango yaku nĩĩrĩgaacagĩra.

416:4 2Maũ 34:24; Arom 9:22Jehova ombire indo ciothe irĩ na gĩtũmi gĩacio,

ĩĩ-ni, o na arĩa aaganu aamoombire nĩ ũndũ wa mũthenya wa thĩĩna.

516:5 Thim 11:20-21Mũndũ wothe wa ngoro ya mwĩtĩĩo nĩ kĩndũ kĩrĩ magigi harĩ Jehova.

Menyai na ma atĩrĩ, ndakaaga kũherithio.

616:6 Kĩam 20:11; Thaam 20:20Mehia nĩmahorohagĩrio nĩ wendo na wĩhokeku,

na nĩ ũndũ wa gwĩtigĩra Jehova-rĩ, mũndũ nĩeheragĩra ũũru.

716:7 Kĩam 39:21; Jer 39:12Rĩrĩa mĩthiĩre ya mũndũ yakenia Jehova-rĩ,

atũmaga o na thũ ciake itũũranie nake na thayũ.

8Kaba indo nini cionekete na njĩra ya ũthingu,

gũkĩra uumithio mũnene ũtarĩ wa kĩhooto.

916:9 Ayub 33:29Mũndũ nĩabangaga na ngoro mũthiĩre wake,

no Jehova nĩwe ũroragia makinya make kũrĩa ekũgerera.

10Mĩromo ya mũthamaki yaragia ũhoro taarĩ ndũmĩrĩri,

na kanua gake gatiagĩrĩirwo kuogomia kĩhooto.

1116:11 Ezek 45:10Igeri na ratiri cia ma nĩ cia Jehova;

mahiga mothe ma gũthima marĩa marĩ mũhuko-rĩ, o namo no wĩra wake.

1216:12 Thim 25:5Kũrĩ athamaki-rĩ, gwĩka ũũru nĩ ũndũ ũrĩ magigi,

nĩgũkorwo gĩtĩ kĩa ũnene kĩĩhaandaga nĩ ũndũ wa ũthingu.

13Athamaki nĩmakenagĩra mĩromo ĩrĩa yaragia ma;

nĩ marĩ bata na mũndũ waragia ũhoro wa ma.

1416:14 Kĩam 40:2; Koh 10:4Mangʼũrĩ ma mũthamaki nĩ ta mũtũmwo wa gĩkuũ,

no mũndũ mũũgĩ nĩakamahooreria.

1516:15 Ayub 29:24Gũthererwo gĩthiithi nĩ mũthamaki nĩ muoyo;

ũtugi wake ũtariĩ ta itu rĩa mbura ĩrĩa ĩkũragia irio.16:15 Mbura ĩno ya gũkũria irio nĩĩrehaga kũgaacĩra na gĩkeno.

16Hĩ! Kaĩ kũgĩa ũũgĩ nĩ kwega gũkĩra thahabu-ĩ,

gũthuura ũtaũku gũgakĩra kũgĩa na betha!

17Njĩra njariĩ ya arĩa arũngĩrĩru yeheragĩra ũũru;

mũndũ ũrĩa ũmenyagĩrĩra mĩthiĩre yake nĩ muoyo wake mwene agitagĩra.

1816:18 Jer 48:29; Thim 11:2Mwĩtĩĩo ũrũmagĩrĩrwo nĩ mwanangĩko,

roho wa mwĩtũũgĩrio ũkarũmĩrĩrwo nĩ kũgũa.

19Nĩ kaba roho wa kwĩnyiihia na gũkorwo hamwe na arĩa ahinyĩrĩrie,

gũkĩra kũgayana indo cia ndaho na arĩa etĩĩi.

2016:20 Thab 32:10; Jer 17:17Mũndũ ũrĩa ũrũmbũyagia mataaro nĩagaacagĩra,

na kũrathimwo nĩ mũndũ ũrĩa wĩhokaga Jehova.

21Arĩa oogĩ ngoro-inĩ metagwo akũũrani maũndũ,

na ciugo njega itũũgagĩria ũtaaro.

22Ũtaũku nĩ gĩthima kĩa muoyo kũrĩ arĩa marĩ naguo,

no ũrimũ ũrehaga iherithia kũrĩ andũ arĩa akĩĩgu.

23Ngoro ya mũndũ mũũgĩ nĩyo ĩtongoragia kanua gake,

nayo mĩromo yake ĩtũũgagĩria ũtaaro.

2416:24 1Sam 14:27; Thim 24:13-14Ndeto njega nĩ igua rĩa ũũkĩ,

irĩ mũrĩo ngoro-inĩ, na harĩ mahĩndĩ nĩ ũgima.

2516:25 Thim 14:12Kũrĩ njĩra mũndũ onaga ta yagĩrĩire,

no marigĩrĩrio mayo yerekagĩra gĩkuũ-inĩ.

26Kũhũũta kwa mũruti wa wĩra nĩkuo kũmũteithagia,

ngʼaragu yake nĩyo ĩmũtindĩkaga.

2716:27 Thab 140:2; Jak 3:6Kĩmaramari gĩthugundaga ũũru,

na mĩario yakĩo nĩ ta mwaki wa gũcina.

28Mũndũ mwaganu arehaga ngarari,

na mũhuhu ũtigithanagia andũ marĩ ũrata mũnene.

29Mũndũ wa haaro aheenagĩrĩria mũndũ wa itũũra rĩake,

akamũtongoria njĩra-inĩ ĩtarĩ njega.

30Mũndũ ũrĩa uunagĩra andũ riitho akoragwo agĩthugunda waganu,

ũrĩa ũtembanagia mĩromo akoragwo agĩthugunda ũũru.

31Mbuĩ nĩ thũmbĩ ya riiri;

cionekaga nĩ ũndũ wa mũtũũrĩre wa ũthingu.

32Nĩ kaba mũndũ mũkirĩrĩria gũkĩra njamba ya ita,

na nĩ kaba mũndũ ũrĩa ũrigagĩrĩria marakara make gũkĩra ũrĩa wĩnyiitagĩra itũũra inene.

3316:33 Alaw 16:8; Ezek 21:21Mĩtĩ ĩcuukagĩrwo maru-inĩ,

no itua o rĩothe riumaga kũrĩ Jehova.