الأمثال 14 – NAV & ASCB

Ketab El Hayat

الأمثال 14:1-35

1حِكْمَةُ الْمَرْأَةِ تَبْنِي بَيْتَهَا، وَحَمَاقَتُهَا تَهْدِمُهُ بِيَدَيْهَا. 2السَّالِكُ بِاسْتِقَامَتِهِ يَتَّقِي الرَّبَّ، وَذُو الطُّرُقِ الْمُعْوَجَّةِ يَسْتَخِفُّ بِهِ. 3فِي أَقْوَالِ فَمِ الْجَاهِلِ سَفَاهَةٌ تُخْزِي كِبْرِيَاءَهُ، أَمَّا شِفَاهُ الْحُكَمَاءِ فَتَصُونُهُمْ. 4الْحَظِيرَةُ الْخَاوِيَةُ مِنَ الْبَقَرِ مَعْلِفُهَا فَارِغٌ، وَوَفْرَةُ الْغِلالِ بِقُوَّةِ الثَّوْرِ. 5الشَّاهِدُ الأَمِينُ لَا يَكْذِبُ، وَالشَّاهِدُ الزُّورُ يَنْفُثُ كَذِباً. 6عَبَثاً يَلْتَمِسُ الأَحْمَقُ حِكْمَةً، أَمَّا الْعِلْمُ فَمُتَيَسِّرٌ لِلْفَطِنِ. 7انْصَرِفْ مِنْ حَضْرَةِ الْجَاهِلِ إِذْ لَا عِلْمَ فِي أَقْوَالِهِ. 8حِكْمَةُ الْعَاقِلِ فِي تَبَيُّنِ حُسْنِ مَسْلَكِهِ، وَغَبَاوَةُ الْجُهَّالِ فِي ارْتِكَابِ خِدَعِهِمْ. 9كُلُّ جَاهِلٍ يَسْتَهْزِئُ بِالإِثْمِ، أَمَّا بَيْنَ الْمُسْتَقِيمِينَ فَيَشِيعُ رِضَى اللهِ. 10الْقَلْبُ وَحْدَهُ يَعْرِفُ عُمْقَ مَرَارَةِ نَفْسِهِ، وَلا يُقَاسِمُهُ فَرَحَهُ غَرِيبٌ.

11بَيْتُ الأَشْرَارِ يَنْهَارُ، وَخِبَاءُ الْمُسْتَقِيمِينَ يَزْدَهِرُ. 12رُبَّ طَرِيقٍ تَبْدُو لِلإِنْسَانِ قَوِيمَةً، وَلَكِنَّ عَاقِبَتَهَا هُوَّةُ الْمَوْتِ. 13فِي الضَّحِكِ أَيْضاً تَطْغَى الْكَآبَةُ عَلَى الْقَلْبِ، وَعَاقِبَةُ الْفَرَحِ الْغَمُّ. 14ذُو الْقَلْبِ الْمُرْتَدِّ يُجَازَى بِمُقْتَضَى طُرُقِهِ، وَالصَّالِحُ يُثَابُ. 15الْغَبِيُّ يُصَدِّقُ كُلَّ كَلِمَةٍ تُقَالُ لَهُ، وَالْعَاقِلُ يَتَنَبَّهُ إِلَى مَوْقِعِ خَطْوَاتِهِ. 16الْحَكِيمُ يَخْشَى الشَّرَّ وَيَتَفَادَاهُ، وَالْجَاهِلُ يَتَصَلَّفُ وَيَدَّعِي الثِّقَةَ بِالنَّفْسِ. 17ذُو الطَّبْعِ الْحَادِّ يَتَصَرَّفُ بِحُمْقٍ، وَذُو الْمَكَائِدِ مَمْقُوتٌ. 18يَرِثُ الأَغْبِيَاءُ الْحَمَاقَةَ، وَيُتَوَّجُ الْعُقَلاءُ بِالْعِلْمِ. 19يَنْحَنِي الأَشْرَارُ فِي مَحْضَرِ الأَخْيَارِ، وَالأَثَمَةُ لَدَى الصِّدِّيقِ.

20الْفَقِيرُ مَكْرُوهٌ حَتَّى عِنْدَ جَارِهِ، أَمَّا مُحِبُّو الْغَنِيِّ فَكَثِيرُونَ. 21مَنْ يَحْتَقِرُ صَاحِبَهُ يَأْثَمُ، وَطُوبَى لِمَنْ يَرْحَمُ الْبَائِسِينَ.

22أَلا يَضِلُّ مُخْتَرِعُو الشَّرِّ؟ أَمَّا الْعَامِلُونَ خَيْراً فَيُلاقُونَ رَحْمَةً وَصِدْقاً. 23فِي كُلِّ جَهْدٍ مَبْذُولٍ رِبْحٌ، أَمَّا مُجَرَّدُ الْكَلامِ فَيُؤَدِّي إِلَى الْفَقْرِ. 24تَاجُ الْحُكَمَاءِ غِنَى حِكْمَتِهِمْ، وَالْحَمَاقَةُ إِكْلِيلُ الْجُهَّالِ. 25شَاهِدُ الْحَقِّ يُنَجِّي النُّفُوسَ، وَالنَّاطِقُ بِالزُّورِ يَنْفُثُ كَذِباً. 26فِي تَقْوَى الرَّبِّ ثِقَةٌ شَدِيدَةٌ؛ فِيهَا يَجِدُ أَبْنَاؤُهُ مَلاذاً. 27تَقْوَى الرَّبِّ يَنْبُوعُ حَيَاةٍ لِتَفَادِي أَشْرَاكِ الْمَوْتِ. 28فِي كَثْرَةِ الشَّعْبِ فَخْرٌ لِلْمَلِكِ، وَفِي فُقْدَانِ الرَّعِيَّةِ دَمَارٌ لِمَقَامِ الأَمِيرِ. 29الْبَطِيءُ الْغَضَبِ ذُو فَهْمٍ كَثِيرٍ، أَمَّا السَّرِيعُ إِلَى السَّخْطِ فَيُبْدِي حَمَاقَةً. 30الْقَلْبُ الْمُطْمَئِنُّ يَهَبُ أَعْضَاءَ الْجَسَدِ حَيَاةً، وَالْحَسَدُ يَنْخُرُ فِي الْعِظَامِ. 31مَنْ يَجُورُ عَلَى الْفَقِيرِ يُهِينُ صَانِعَهُ، وَمَنْ يَرْحَمُ الْبَائِسَ يُكْرِمُ خَالِقَهُ، 32يُعَاقَبُ الشِّرِّيرُ بِمُقْتَضَى سُوءِ تَصَرُّفَاتِهِ، أَمَّا الصِّدِّيقُ فَلَهُ مُعْتَصَمٌ عِنْدَ مَوْتِهِ. 33فِي قَلْبِ الْفَطِنِ تَسْتَقِرُّ الْحِكْمَةُ، وَيَخْلُو مِنْهَا قَلْبُ الْجُهَّالِ. 34الْبِرُّ يَسْمُو بِالأُمَّةِ، وَالْخَطِيئَةُ عَارٌ لِكُلِّ شَعْبٍ. 35الْعَبْدُ الْعَاقِلُ يَحْظَى بِرِضَى الْمَلِكِ، وَالْعَبْدُ الْمُخْزِي يَسْتَجْلِبُ سُخْطَهُ.

Asante Twi Contemporary Bible

Mmɛbusɛm 14:1-35

1Ɔbaa nyansafoɔ si ne dan,

nanso ɔbaa kwasea de nʼankasa ne nsa dwiri ne deɛ gu fam.

2Deɛ ne nanteɛ tene no suro Awurade,

na deɛ nʼakwan kyea no bu no animtiaa.

3Ɔkwasea kasa ma wɔbɔ nʼakyi abaa,

nanso anyansafoɔ ano bɔ wɔn ho ban.

4Baabi a anantwie nni no, adididaka no mu da mpan,

na ɔnantwie ahoɔden mu na nnɔbaeɛ pii firi ba.

5Ɔdanseni nokwafoɔ rennaadaa,

ɔdansekurumni hwie atorɔ gu hɔ.

6Ɔfɛdifoɔ hwehwɛ nyansa nanso ɔnnya,

nanso wɔn a wɔwɔ nhunumu nya nimdeɛ ntɛm.

7Twe wo ho firi ɔkwasea ho,

ɛfiri sɛ, worennya nimdeɛ mfiri nʼano.

8Anitefoɔ nyansa ne sɛ wɔbɛdwene wɔn akwan ho,

na nkwaseafoɔ agyimisɛm yɛ nnaadaa.

9Nkwaseafoɔ de bɔne ho adwensakyera di fɛ,

na wɔn a wɔtene mu na anisɔ wɔ.

10Akoma biara nim ɔyea ɛwɔ ne mu,

na obi foforɔ rentumi ne no nkyɛ nʼanigyeɛ.

11Wɔbɛsɛe mumuyɛfoɔ efie,

nanso teefoɔ ntomadan bɛyɛ frɔmm.

12Ɛkwan bi wɔ hɔ a ɛyɛ wɔ onipa ani so,

nanso ɛkɔwie owuo mu.

13Ɔsereɛ mu mpo, akoma tumi di yea,

na anigyeɛ tumi wie awerɛhoɔ.

14Akyirisanfoɔ bɛnya akatua sɛdeɛ wɔn akwan teɛ,

na onipa pa nso bɛnya ne deɛ.

15Atetekwaa gye biribiara di,

nanso ɔnitefoɔ dwene nʼanammɔntuo ho.

16Onyansafoɔ suro Awurade na ɔdwane bɔne,

nanso ɔkwasea yɛ asowuiɛ ne basabasa.

17Onipa a ne bo nkyɛre fuo no yɛ nkwaseadeɛ,

na deɛ ɔpam apammɔne no, wɔtane no.

18Ntetekwaafoɔ agyapadeɛ ne gyimie,

na wɔde nimdeɛ bɔ anitefoɔ abotire.

19Nnipa bɔnefoɔ bɛkoto nnipa pa anim,

na amumuyɛfoɔ akoto ateneneefoɔ apono ano.

20Ahiafoɔ deɛ, wɔn ayɔnkofoɔ mpo mpɛ wɔn anim ahwɛ,

nanso adefoɔ wɔ nnamfonom bebree.

21Deɛ ɔbu ne yɔnko animtiaa yɛ bɔne,

na nhyira nka deɛ ne yam yɛ ma onnibie.

22Wɔn a wɔbɔ pɔ bɔne nyera ɛkwan anaa?

Nanso wɔn a wɔhyehyɛ deɛ ɛyɛ no nya adɔeɛ ne nokorɛ.

23Adwumadenyɛ nyinaa de mfasoɔ ba,

na kasa hunu deɛ, ɛkɔ ohia mu.

24Anyansafoɔ ahonya ne wɔn abotire,

na nkwaseafoɔ agyimisɛm so gyimie aba.

25Ɔdanseni nokwafoɔ gye nkwa,

nanso ɔdansekurumni yɛ ɔdaadaafoɔ.

26Deɛ ɔsuro Awurade no wɔ banbɔ a emu yɛ den,

na ɛbɛyɛ dwanekɔbea ama ne mma.

27Awurade suro yɛ nkwa asutire,

ɛyi onipa firi owuo afidie mu.

28Ɔman mu nnipa dodoɔ yɛ ɔhene animuonyam,

nanso sɛ asomfoɔ nni hɔ a mmapɔmma no sɛe.

29Onipa a ɔwɔ abodwokyerɛ wɔ nteaseɛ a emu dɔ,

na deɛ ne bo fu ntɛm no da agyimisɛm adi.

30Akoma mu asomdwoeɛ ma onipadua nkwa,

na anibereɛ ma nnompe porɔ.

31Deɛ ɔhyɛ ahiafoɔ soɔ no bu wɔn Yɛfoɔ animtiaa,

nanso deɛ ɔhunu ohiani mmɔbɔ no hyɛ Onyankopɔn animuonyam.

32Sɛ amanehunu ba a amumuyɛfoɔ hwe ase,

nanso owuo mu mpo teneneefoɔ wɔ dwanekɔbea.

33Nyansa te nteaseɛ akoma mu,

na nkwaseafoɔ mu mpo, ɔyi ne ho adi.

34Tenenee pagya ɔman

na bɔne yɛ animguaseɛ ma nnipa biara.

35Ɔhene ani sɔ ɔsomfoɔ nyansani,

na ɔsomfoɔ nimguaseni hyɛ no abufuo.