إرميا 31 – NAV & ASCB

Ketab El Hayat

إرميا 31:1-40

1وَيَقُولُ الرَّبُّ: «فِي ذَلِكَ الْوَقْتِ أَكُونُ إِلَهاً لِجَمِيعِ عَشَائِرِ إِسْرَائِيلَ، وَهُمْ يَكُونُونَ لِي شَعْباً. 2قَدْ نَالَ النَّاجُونَ مِنَ السَّيْفِ نِعْمَةً فِي الصَّحْرَاءِ (أَيْ فِي أَثْنَاءِ السَّبْيِ) عِنْدَمَا ذَهَبْتُ لأُرْيِحَ إِسْرَائِيلَ». 3ظَهَرَ لِيَ الرَّبُّ قَائِلاً: «أَحْبَبْتُكُمْ حُبّاً أَبَدِيًّا، لِذَلِكَ اجْتَذَبْتُكُمْ إِلَيَّ بِرَحْمَةٍ. 4لِهَذَا أَبْنِيكِ يَا عَذْرَاءَ إِسْرَائِيلَ (أَيْ أُورُشَلِيمُ) فَتُبْنَيْنَ، وَتَتَزَيَّنِينَ ثَانِيَةً بِدُفُوفِكِ، وَتَبْرُزِينَ فِي مَرَاقِصِ الطَّرِبِينَ. 5تَغْرِسِيِنَ كُرُوماً ثَانِيَةً فَوْقَ جِبَالِ السَّامِرَةِ. يَغْرِسُ الْفَلّاحُونَ وَيَجْنُونَ الثِّمَارَ. 6لأَنَّهُ سَيَأْتِي يَوْمٌ يُنَادِي فِيهِ الْمُرَاقِبُونَ فِي جَبَلِ أَفْرَايِمَ قَائِلِينَ: هَلُمُّوا فَنَصْعَدُ إِلَى صِهْيَوْنَ إِلَى الرَّبِّ إِلَهِنَا». 7فَإِنَّ هَذَا مَا يُعْلِنُهُ الرَّبُّ: «رَنِّمُوا بِهُتَافٍ لِيَعْقُوبَ، اهْتِفُوا لِرَأْسِ الأُمَمِ، أَعْلِنُوا وَسَبِّحُوا وَقُولُوا: ’أَنْقِذْ يَا رَبُّ شَعْبَكَ، بَقِيَّةَ إِسْرَائِيلَ‘. 8هَا أَنَا آتِي بِهِمْ مِنْ بِلادِ الشِّمَالِ، وَأَجْمَعُهُمْ مِنْ أَقْصَى أَطْرَافِ الأَرْضِ، وَفِيهِمِ الأَعْمَى وَالأَعْرَجُ، الْحُبْلَى وَالْمَاخِضُ، فَيَرْجِعُ حَشْدٌ عَظِيمٌ إِلَى هُنَا. 9سَيَرْجِعُونَ بِنَوْحٍ، وَبِتَضَرُّعَاتٍ أَهْدِيهِمْ. إِلَى جُوارِ جَدَاوِلِ الْمِيَاهِ أُسَيِّرُهُمْ فَيْمْشُونَ فِي طَرِيقٍ مُسْتَقِيمَةٍ لَا يَعْثُرُونُ فِيهَا، لأَنِّي أَبٌ لإِسْرَائِيلَ، وَأَفْرَايِمُ بِكْرِي».

10«فَاسْمَعُوا كَلامَ الرَّبِّ أَيُّهَا الأُمَمُ، وَأَذِيعُوا فِي الْجَزَائِرِ الْبَعِيدَةِ، وَقُولُوا: ’الَّذِي بَدَّدَ شَعْبَ إِسْرَائِيلَ هُوَ الَّذِي يَجْمَعُهُ وَيُحَافِظُ عَلَيْهِ كَمَا يُحَافِظُ الرَّاعِي عَلَى قَطِيعِهِ.‘ 11لأَنَّ الرَّبَّ افْتَدَى إِسْرَائِيلَ وَفَكَّهُ مِنْ يَدِ مَنْ هُوَ أَقْوَى مِنْهُ. 12فَيُقْبِلُونَ مُرَنِّمِينَ بِهُتَافٍ عَلَى مُرْتَفَعَاتِ صِهْيَوْنَ، وَيَبْتَهِجُونَ بِخَيْرَاتِ الرَّبِّ مِنْ حِنْطَةٍ وَخَمْرٍ جَدِيدٍ وَزَيْتٍ وَحُمْلانٍ وَعُجُولٍ، وَتَكُونُ نُفُوسُهُمْ كَجَنَّةٍ مَرْوِيَّةٍ، وَلا يَعْتَرِيهِمْ حُزْنٌ بَعْدُ. 13حِينَئِذٍ تَبْتَهِجُ الْعَذَارَى بِالرَّقْصِ، وَيَطْرَبُ الشُّيُوخُ وَالشُّبَّانُ عَلَى حَدٍّ سَوَاءٍ. أُحَوِّلُ نَوْحَهُمْ إِلَى سُرُورٍ وَأَسْتَبْدِلُ حُزْنَهُمْ بِالْفَرَحِ وَالطُّمَأْنِينَةِ. 14وَأُشْبِعُ نُفُوسَ الْكَهَنَةِ مِنَ الْخَيْرَاتِ، وَيَمْتَلِئُ شَعْبِي مِنْ نِعْمَتِي».

15وَهَذَا مَا يُعْلِنُهُ الرَّبُّ: «قَدْ تَرَدَّدَ فِي الرَّامَةِ صَوْتُ نَدْبٍ وَبُكَاءٍ مُرٍّ. رَاحِيلُ تَنُوحُ عَلَى أَبْنَائِهَا وَتَأْبَى أَنْ تَتَعَزَّى عَنْهُمْ لأَنَّهُمْ غَيْرُ مَوَجُودِينَ». 16وَهَذَا مَا يُعْلِنُهُ الرَّبُّ: «كُفِّي صَوْتَكِ عَنِ الْبُكَاءِ وَعَيْنَيْكِ عَنِ الدُّمُوعِ لأَنَّ لِعَمَلِكِ ثَوَاباً»، يَقُولُ الرَّبُّ، «إِذْ لابُدَّ أَنْ يَرْجِعَ أَوْلادُكِ مِنْ أَرْضِ الْعَدُوِّ. 17فَلِغَدِكِ رَجَاءٌ»، يَقُولُ الرَّبُّ، «إِذْ سَيَرْجِعُ أَوْلادُكِ إِلَى مَوْطِنِهِمْ.

18قَدْ سَمِعْتُ أَفْرَايِمَ يَنْتَحِبُ قَائِلاً: أَدَّبْتَنِي فَتَأَدَّبْتُ كَعِجْلٍ غَيْرِ مُرَوَّضٍ. أَرْجِعْنِي فَأَرْجِعَ لأَنَّكَ أَنْتَ الرَّبُّ إِلَهِي. 19فَقَدْ تُبْتُ بَعْدَ أَنْ غَوِيتُ، وَبَعْدَ أَنْ تَعَلَّمْتُ صَفَقْتُ عَلَى فَخْذِي نَدَماً. خَجِلْتُ وَخَزِيتُ لأَنِّي حَمَلْتُ عَارَ حَدَاثَتِي. 20هَلْ أَفْرَايِمُ ابْنٌ أَثِيرٌ لَدَيَّ؟ أَلَيْسَ هُوَ ابْناً مُسِرّاً؟ لأَنِّي مَعَ كَثْرَةِ تَنْدِيدِي بِهِ فَإِنِّي مَازِلْتُ أَذْكُرُهُ، لِذَلِكَ يَشْتَاقُ قَلْبِي إِلَيْهِ، وَأَكِنُّ لَهُ الرَّحْمَةَ»، يَقُولُ الرَّبُّ.

21«انْصِبِي لِنَفْسِكِ مَعَالِمَ. أَقِيمِي لِنَفْسِكِ أَنْصَاباً. تَأَمَّلِي فِي الطَّرِيقِ الرَّئِيسِيَّةِ، فِي السَّبِيلِ الَّذِي سَلَكْتِهِ. ارْجِعِي يَا عَذْرَاءَ صِهْيَوْنَ. ارْجِعِي إِلَى مُدُنِكِ هَذِهِ. 22إِلَى مَتَى تَظَلِّينَ هَائِمَةً عَلَى وَجْهِكِ أَيَّتُهَا الابْنَةُ الْغَادِرَةُ؟ قَدْ خَلَقَ الرَّبُّ شَيْئاً جَدِيداً فِي الأَرْضِ: أُنْثَى تَحْمِي رَجُلاً».

23وَهَذَا مَا يُعْلِنُهُ الرَّبُّ الْقَدِيرُ إِلَهُ إِسْرَائِيلَ: «سَيُرَدِّدُونَ هَذِهِ الْعِبَارَةَ مَرَّةً أُخْرَى فِي أَرْضِ يَهُوذَا وَفِي أَرْجَاءِ مُدُنِهَا، عِنْدَمَا أَرُدُّهُمْ مِنْ سَبْيِهِمْ: لِيُبَارِكْكَ الرَّبُّ يَا مَسْكَنَ الْبِرِّ، يَا أَيُّهَا الْجَبَلُ الْمُقَدَّسُ. 24فَيُقِيمَ هُنَاكَ يَهُوذَا وَكُلُّ أَهْلِ مُدُنِهِ وَالْفَلّاحُونَ وَالسَّارِحُونَ بِقُطْعَانِهِمْ. 25لأَنِّي سَأُنْعِشُ النَّفْسَ الْمُعْيِيَةَ، وَأُشْبِعُ النُّفُوسَ الْوَاهِنَةَ». 26وَآنَئِذٍ اسْتَيْقَظْتُ وَتَأَمَّلْتُ، وَطَابَ لِي نَوْمِي.

27«هَا أَيَّامٌ مُقْبِلَةٌ»، يَقُولُ الرَّبُّ، «أُكَثِّرُ فِيهَا ذُرِّيَّةَ إِسْرَائِيلَ وَيَهُوذَا، وَأُضَاعِفُ نِتَاجَ بَهَائِمِهِمْ أَضْعَافاً. 28وَكَمَا تَرَبَّصْتُ بِهِمْ لأَسْتَأْصِلَ وَأَهْدِمَ وَأَنْقُضَ وَأُهْلِكَ وَأُسِيءَ، كَذَلِكَ أَسْهَرُ عَلَيْكُمْ لأَبْنِيَكُمْ وَأَغْرِسَكُمْ»، يَقُولُ الرَّبُّ. 29«وَفِي تِلْكَ الأَيَّامِ لَنْ يَقُولَ أَحَدٌ: قَدْ أَكَلَ الْآبَاءُ الْحِصْرِمَ فَضَرَسَتْ أَسْنَانُ الأَبْنَاءِ». 30بَلْ كُلُّ وَاحِدٍ يَمُوتُ بِإِثْمِهِ، وَمَنْ يَأْكُلُ حِصْرِماً تَضْرَسُ أَسْنَانُهُ.

31«هَا أَيَّامٌ مُقْبِلَةٌ»، يَقُولُ الرَّبُّ «أَقْطَعُ فِيهَا عَهْداً جَدِيداً مَعَ ذُرِّيَّةِ إِسْرَائِيلَ وَيَهُوذَا، 32لَا كَالْعَهْدِ الَّذِي أَبْرَمْتُهُ مَعَ آبَائِهِمْ، يَوْمَ أَخَذْتُهُمْ بِيَدِهِمْ لأُخْرِجَهُمْ مِنْ دِيَارِ مِصْرَ، فَنَقَضُوا عَهْدِي، لِذَلِكَ أَهْمَلْتُهُمْ. 33وَلَكِنْ هَذَا هُوَ الْعَهْدُ الَّذِي أُبْرِمُهُ مَعَ ذُرِّيَّةِ إِسْرَائِيلَ بَعْدَ تِلْكَ الأَيَّامِ»، يَقُولُ الرَّبُّ: «سَأَجْعَلُ شَرِيعَتِي فِي دَوَاخِلِهِمْ، وَأُدَوِّنُهَا عَلَى قُلُوبِهِمْ وَأَكُونُ لَهُمْ إِلَهاً وَهُمْ يَكُونُونَ لِي شَعْباً. 34وَلا يَحُضُّ فِي مَا بَعْدُ كُلُّ وَاحِدٍ قَرِيبَهُ قَائِلاً: اعْرِفِ الرَّبَّ إِلَهَكَ لأَنَّهُمْ جَمِيعاً سَيَعْرِفُونَنِي، مِنْ صَغِيرِهِمْ إِلَى كَبِيرِهِمْ، لأَنِّي سَأَصْفَحُ عَنْ إِثْمِهِمْ وَلَنْ أَذْكُرَ خَطَايَاهُمْ مِنْ بَعْدُ».

35وَهَذَا مَا يُعْلِنُهُ الرَّبُّ الَّذِي جَعَلَ الشَّمْسَ لِلإِضَاءَةِ فِي النَّهَارِ، وَحَكَمَ عَلَى الْقَمَرِ وَالْكَوَاكِبِ لِلإِنَارَةِ لَيْلاً، الَّذِي يُثِيرُ الْبَحْرَ فَتَصْخَبُ أَمْوَاجُهُ، وَاسْمُهُ الرَّبُّ الْقَدِيرُ. 36«إِنْ كَانَتْ هَذِهِ الأَحْكَامُ تَزُولُ مِنْ أَمَامِي فَإِنَّ ذُرِّيَّةَ إِسْرَائِيلَ تَكُفُّ عَنْ أَنْ تَكُونَ لِي أُمَّةً». 37وَهَذَا مَا يُعْلِنُهُ الرَّبُّ: «إِنْ أَمْكَنَ قِيَاسُ السَّمَاوَاتِ مِنْ فَوْقُ، وَالتَّنْقِيبُ عَنْ أُسُسِ الأَرْضِ مِنْ تَحْتُ، عِنْدَئِذٍ أَنْبِذُ ذُرِّيَّةَ إِسْرَائِيلَ بِسَبَبِ كُلِّ مَا ارْتَكَبُوهُ».

38«هَا أَيَّامٌ مُقْبِلَةٌ يُعَادُ فِيهَا بِنَاءُ هَذِهِ الْمَدِينَةُ لِلرَّبِّ مِنْ بُرْجِ حَنَنْئِيلَ إِلَى بَابِ الزَّاوِيَةِ. 39وَيَمْتَدُّ خَطُّ الْقِيَاسِ مِنْ هُنَاكَ إِلَى أَكَمَةِ جَارِبَ وَيَلْتَفُّ إِلَى جَوْعَةَ. 40وَيُصْبِحُ كُلُّ وَادِي الْجُثَثِ وَالرَّمَادِ، وَسَائِرُ الْحُقُولِ إِلَى وَادِي قَدْرُونَ حَتَّى زَاوِيَةِ بَابِ الْخَيْلِ شَرْقاً قُدْساً لِلرَّبِّ، وَلَنْ تُسْتَأْصَلَ أَوْ تُهْدَمَ إِلَى الأَبَدِ».

Asante Twi Contemporary Bible

Yeremia 31:1-40

1“Saa ɛberɛ no,” Awurade na ɔseɛ, “Mɛyɛ Israel mmusuakuo no nyinaa Onyankopɔn, na wɔbɛyɛ me nkurɔfoɔ.”

2Deɛ Awurade seɛ nie:

“Nnipa a wɔntotɔ wɔ akofena ano no

bɛnya adom wɔ anweatam so;

mede ahomegyeɛ bɛbrɛ Israel.”

3Awurade daa ne ho adi kyerɛɛ yɛn kane no na ɔkaa sɛ,

“Mede ɔdɔ a ɛnsa da adɔ mo

mede adɔeɛ atwe mo.

4Mede wo bɛsi hɔ bio

na wɔbɛsane de wo asi hɔ, Ao Israel babunu.

Wobɛfa wʼakasaeɛ bio

na wafiri adi ne anigyefoɔ akɔsa.

5Bio, mobɛyɛ bobe nturo

wɔ Samaria nkokoɔ so;

akuafoɔ no bɛdua

na wɔadi so aba.

6Ɛda bi bɛba a, awɛmfoɔ bɛteam

wɔ Efraim nkokoɔ so sɛ,

‘Mommra momma yɛnforo nkɔ Sion

nkɔ Awurade yɛn Onyankopɔn nkyɛn.’ ”

7Deɛ Awurade seɛ nie:

“Momfa ahosɛpɛ nto nnwom mma Yakob;

Monteam mma amanaman mu dikanfoɔ.

Momma wɔnte mo ayɛyie na monka sɛ,

‘Ao Awurade gye wo nkurɔfoɔ,

Israel nkaeɛfoɔ no.’

8Hwɛ, mede wɔn bɛfiri atifi fam asase so aba

na maboa wɔn ano afiri nsase ano.

Wɔn mu bi bɛyɛ anifirafoɔ, mpakye,

apemfoɔ ne mmaa a wɔwɔ awokoɔ mu.

Ɛdɔm kɛseɛ bɛsane aba.

9Wɔde esu na ɛbɛba;

wɔbɛbɔ mpaeɛ ɛberɛ a mede wɔn resane aba.

Mede wɔn bɛfa nsuwa ho,

ɛkwan tamaa a wɔrensunti wɔ so,

ɛfiri sɛ mɛyɛ Israel agya,

na Efraim yɛ me babarima piesie.

10“Montie Awurade asɛm, Ao amanaman;

mommɔ no dawuro wɔ mpoano nsase a ɛwɔ akyirikyiri so sɛ,

‘Deɛ ɔbɔɔ Israel peteeɛ no bɛboaboa wɔn ano

na wahwɛ ne nnwankuo so sɛ odwanhwɛfoɔ.’

11Na Awurade bɛgyina mu ama Yakob

na wagye wɔn afiri wɔn a

wɔwɔ ahoɔden sene wɔn no nsam.

12Wɔbɛba na wɔde ahurisie ateam wɔ Sion sorɔnsorɔmmea;

wɔbɛsɛpɛ wɔn ho wɔ akyɛdeɛ bebrebe a

ɛfiri Awurade hɔ mu,

atokoɔ, nsã foforɔ ne ngo,

nnwammaa ne anantwie.

Wɔbɛyɛ sɛ turo a wɔagugu so nsuo yie,

na wɔrenni awerɛhoɔ bio.

13Afei, mmabaawa bɛsa na wɔn ani agye,

mmeranteɛ ne nkɔkoraa nso.

Mɛma wɔn awerɛhoɔ adane anigyeɛ;

mɛma wɔn ahotɔ ne ahosɛpɛ asi awerɛhoɔ anan mu.

14Mɛma asɔfoɔ no deɛ ɛhia wɔn ama abu so,

na mama mʼakyɛdeɛ bebrebe amee me nkurɔfoɔ,”

Awurade, na ɔseɛ.

15Yei ne deɛ Awurade seɛ:

“Wɔte nne bi wɔ Rama,

awerɛhoɔ ne agyaadwotwa bebree,

Rahel resu ne mma

na ɔmpɛ sɛ wɔkyekyere ne werɛ,

ɛfiri sɛ, ne mma nni hɔ bio.”

16Yei ne deɛ Awurade seɛ:

“Hyɛ wo ho so na woansu

mia wʼani na woante nisuo,

ɛfiri sɛ wɔbɛtua wʼadwumayɛ so ka,”

Awurade na ɔseɛ.

“Wɔbɛsane afiri atamfoɔ no asase so aba.

17Enti anidasoɔ wɔ hɔ ma wo daakye.”

Awurade na ɔseɛ.

Wo mma bɛsane aba wɔn ankasa asase so.

18“Ampa ara mate sɛ Efraim resu sɛ,

‘Wotenetenee me so sɛ nantwie ba a nʼani yɛ den,

na woatwe me mʼaso.

Gye me bio, na mɛsane aba,

ɛfiri sɛ wo ne Awurade, me Onyankopɔn.

19Memaneeɛ akyi no,

menyaa adwensakyera;

na akyire a menyaa nteaseɛ no,

mede awerɛhoɔ boroo me koko so.

Mʼanim guu ase na mefɛreeɛ

ɛfiri sɛ me mmabunu mu animguaseɛ da so so me.’

20Efraim nyɛ me babarima dɔfoɔ anaa?

Efraim nyɛ ɔba a ɔsɔ mʼani anaa?

Ɛwom sɛ metaa kasa tia no deɛ,

nanso meda so kae no.

Enti mʼakoma pere hwehwɛ no;

mewɔ ayamhyehyeɛ ma no,”

sei na Awurade seɛ.

21“Momfa ahyɛnsodeɛ nsisi ɛkwan ho;

monsisi akwankyerɛ afadum.

Monhyɛ ɛkwantempɔn no nso

ɛkwan a monam so ba.

Sane wakyi, Ao ɔbabunu Israel,

sane bra wo nkuro so.

22Wobɛkyinkyini akɔsi da bɛn,

Ao, ɔbabaa ɔsesafoɔ?

Awurade bɛyɛ ade foforɔ wɔ asase so,

ɔbaa bɛbɔ ɔbarima ho ban.”

23Yei ne deɛ Asafo Awurade, Israel Onyankopɔn no seɛ: “Sɛ mesane de wɔn firi nnommumfa mu ba a, nnipa a wɔwɔ Yuda asase ne nkuro so bɛsane aka saa nsɛm yi bio sɛ, ‘Awurade nhyira wo, Ao, tenenee atenaeɛ, Ao, bepɔ kronkron.’ 24Nnipa bɛbom atena ase wɔ Yuda ne ne nkuro nyinaa so, akuafoɔ ne wɔn a wɔde wɔn nnwankuo nenam. 25Mɛma deɛ wabrɛ no anya ahoɔden foforɔ, na deɛ watɔ baha no nso mɛma no amee.”

26Ɛha na menyaneeɛ, na mehwɛɛ me ho hyiaeɛ. Me nna no kɔɔ me yie.

27“Nna bi reba,” Awurade na ɔseɛ, “a mede nnipa mma ne mmoa mma bɛdua Israel ne Yuda efie. 28Sɛdeɛ mehwɛ ma wɔtutuiɛ, wɔdwiriiɛ, wɔbubuiɛ, wɔsɛeɛ na wɔde amanehunu baeɛ no, saa ara na mɛhwɛ ama wɔasi na wɔadua,” sɛdeɛ Awurade seɛ nie. 29Saa nna no mu, nnipa renka bio sɛ,

“ ‘Agyanom adi bobe a ɛkeka,

na mma se afem.’

30Ɛno enti, obiara bɛwu wɔ ɔno ara bɔne ho; deɛ ɔbɛdi bobe a ɛkeka no, ɔno na ne se bɛfem.

31“Ɛberɛ no reba,” Awurade na ɔseɛ,

“a me ne Israel efie

ne Yuda efie bɛyɛ apam foforɔ.

32Ɛrenyɛ sɛ apam a

me ne wɔn agyanom yɛeɛ no

ɛberɛ a mesɔɔ wɔn nsa,

dii wɔn anim firii Misraim no.

Saa ɛberɛ no deɛ, wɔbuu mʼapam so,

wɔ ɛberɛ a na meyɛ okunu ma wɔn,”

Awurade na ɔseɛ.

33“Nanso yei ne apam a me ne Israel efie bɛyɛ saa ɛberɛ no akyi,”

Awurade na ɔseɛ.

“Mede me mmara bɛhyɛ wɔn adwene mu,

na matwerɛ wɔ wɔn akoma so.

Mɛyɛ wɔn Onyankopɔn,

na wɔbɛyɛ me nkurɔfoɔ.

34Na obiara renkyerɛkyerɛ ne yɔnko bio,

anaa ne nua sɛ, ‘Hunu Awurade,’

Ɛfiri sɛ, wɔn nyinaa bɛhunu me,

ɛfiri wɔn mu akumaa so, kɔsi ɔkɛseɛ so,”

Sɛdeɛ Awurade seɛ nie.

“Na mede wɔn amumuyɛ bɛkyɛ wɔn,

na merenkae wɔn bɔne bio.”

35Yei ne deɛ Awurade seɛ,

deɛ ɔma owia hyerɛn adekyeeɛ,

na ɔhyɛ ɔsrane ne nsoromma

sɛ wɔnhyerɛn anadwo;

deɛ ɔkanyane ɛpo

ma ɛbɔ asorɔkye,

Asafo Awurade ne ne din.

36“Saa ahyɛdeɛ yi twam mpo a,”

Awurade na ɔseɛ,

“merennyaa Israel da.”

37Yei ne deɛ Awurade seɛ:

“Sɛ wɔbɛtumi asusu ewiem ntrɛmu

na wɔatumi ahwehwɛ asase ase fapem mpo a,

ɛwom sɛ Israel ayɛ bɔne deɛ,

nanso merempa Israel asefoɔ nyinaa da,”

Awurade na ɔseɛ.

38“Nna no reba,” Awurade na ɔseɛ, “a wɔbɛkyekyere kuropɔn yi bio ama me, firi Hananel abantenten kɔsi Twɛtwɛwaso Ɛpono. 39Wɔbɛtwe susuhoma no mu, afiri hɔ de akɔsi Gareb kokoɔ so, na akontono akɔ Goa. 40Bɔnhwa a wɔto afunu ne nsõ gu mu no nyinaa ne asase a ɛkɔ Kidron bɔnhwa wɔ apueeɛ fam, kɔsi apɔnkɔ ɛpono no twɛtwɛwaso bɛyɛ kronkron ama Awurade. Wɔrentutu na wɔrensɛe kuropɔn no da.”