ኢዮሣፍጥ ሞዓብንና አሞንን ድል ማድረጉ
1ከዚህ በኋላ ሞዓባውያንና አሞናውያን ከጥቂት ምዑናውያን20፥1 አንዳንድ የሰብዓ ሊቃናት ትርጕሞች ከዚህ ጋር ይስማማሉ፤ ነገር ግን ዕብራይስጡ ምድያማውያን ይላል። ጋር ሆነው ኢዮሣፍጥን ለመውጋት መጡ።
2ሰዎችም መጥተው ኢዮሣፍጥን፣ “ግዙፍ ሰራዊት ሊወጋህ ከሙት20፥2 አንድ የዕብራይስጥ ቅጅ ከዚህ ጋር ይስማማል፤ ዕብራይስጡ ግን አራም ይላል። ባሕር ወዲያ ካለው ከኤዶም20፥2 ምንም እንኳ የሙት ባሕር መሆኑን ግልጽ ቢሆንም አንዳንድ ቅጆች ሙት የሚለውን ቃል አይጨምሩም። መጥቶብሃል፤ እነሆም፣ ሐሴሶን ታማር በተባለው በዓይንጋዲ ናቸው” አሉት። 3ኢዮሣፍጥም እጅግ ስለ ፈራ እግዚአብሔርን ለመፈለግ ፊቱን አቀና፤ በይሁዳም ሁሉ ጾም ዐወጀ። 4የይሁዳ ሕዝብም የእግዚአብሔርን ርዳታ ይሻ ዘንድ በአንድነት ተሰበሰበ፤ ከይሁዳ ከተሞች ሁሉም እግዚአብሔርን ለመፈለግ መጡ። 5ኢዮሣፍጥም በእግዚአብሔር ቤተ መቅደስ፣ ከአዲሱ አደባባይ ፊት ለፊት በይሁዳና በኢየሩሳሌም ጉባኤ መካከል ቆመ፤ 6እንዲህም አለ፤
“የአባቶቻችን አምላክ እግዚአብሔር ሆይ፤ አንተ በሰማይ የምትኖር አምላክ አይደለህምን? የምድር ሕዝቦችን መንግሥታት ሁሉ የምትገዛ አንተ ነህ፤ ኀይልና ሥልጣን በእጅህ ነው፤ ሊቋቋምህም የሚችል ማንም የለም። 7አምላካችን ሆይ፤ የዚህችን ምድር ነዋሪዎች ከሕዝብህ ከእስራኤል ፊት አሳድደህ ያስወጣህና ለወዳጅህ ለአብርሃም ዘሮች ለዘላለም የሰጠሃቸው አንተ አይደለህምን? 8እነርሱም ተቀመጡባት፤ ለስምህ መቅደስ ሠሩባት፤ እንዲህም አሉ፤ 9‘የፍርድ ሰይፍም ሆነ የቸነፈር ወይም የራብ መከራ ቢደርስብን፣ ስምህ በተጠራበት በዚህ ቤተ መቅደስ ፊት ለፊት፣ በፊትህ ቆመን በጭንቀታችን ወደ አንተ እንጮሃለን፤ አንተም ትሰማናለህ፤ ታድነናለህም።’
10“እስራኤል ከግብፅ በወጡ ጊዜ፣ ግዛታቸውን እንዳይወርሩባቸው በማድረግህ ከእነርሱ ተመልሰው ሳያጠፏቸው የቀሩት የአሞን፣ የሞዓብና የሴይር ተራራ ሰዎች እነሆ እዚህ አሉ። 11እነሆ፣ አንተ ርስት አድርገህ ከሰጠኸን ምድር እኛን በማፈናቀል ወሮታ ሊመልሱልን መጥተዋል። 12አምላካችን ሆይ፤ አንተ አትፈርድባቸውምን? የመጣብንን ይህን ታላቅ ሰራዊት እንቋቋም ዘንድ ዐቅም የለንምና የምናደርገውን አናውቅም፤ ነገር ግን ዐይኖቻችን ወዳንተ ናቸው።”
13የይሁዳ ሰዎች ሁሉ ከሚስቶቻቸው፣ ከልጆቻቸውና ከሕፃኖቻቸው ጋር በእግዚአብሔር ፊት ቆመው ነበር።
14በዚህ ጊዜ የአሳፍ ዘር በሆነው በሌዋዊው በዘካርያስ ልጅ፣ በየሕዚኤል ላይ የእግዚአብሔር መንፈስ መጣ። ዘካርያስም የበናያስ ልጅ ሲሆን፣ በናያስም የማታን ልጅ የሆነው የይዒኤል ልጅ ነው።
15እርሱም እንዲህ አለ፤ “ንጉሥ ኢዮሣፍጥ፣ እናንተም በይሁዳና በኢየሩሳሌም የምትኖሩ ሁሉ አድምጡ! እግዚአብሔር እንዲህ ይላችኋል፤ ‘ውጊያው የእግዚአብሔር እንጂ የእናንተ አይደለምና፣ ከዚህ ታላቅ ሰራዊት የተነሣ አትፍሩ፣ አትደንግጡ፣ 16ነገ በእነርሱ ላይ ውረዱ፤ እነርሱ በጺጽ መተላለፊያ ሽቅብ ይወጣሉ፣ እናንተም በይሩኤል ምድረ በዳ ውስጥ በሸለቆው መጨረሻ ላይ ታገኟቸዋላችሁ። 17ይህን ጦርነት የምትዋጉት እናንተ አይደላችሁም፤ ይሁዳና ኢየሩሳሌም ሆይ፤ ቦታ ቦታችሁን ያዙ፤ ጸንታችሁ ቁሙ፤ እግዚአብሔር የሚሰጣችሁንም ማዳን እዩ። አትፍሩ፤ አትደንግጡም፤ ነገውኑ ውጡና ግጠሟቸው፤ እግዚአብሔርም ከእናንተ ጋር ይሆናል።’ ”
18ኢዮሣፍጥ በግንባሩ ወደ መሬት ተደፋ፤ የይሁዳና የኢየሩሳሌምም ሕዝብ ሁሉ በእግዚአብሔር ፊት ወደቁ፤ ሰገዱም። 19ከቀዓትና ከቆሬ ወገኖች ጥቂት ሌዋውያንም ቆመው፣ እጅግ ከፍ ባለ ድምፅ የእስራኤልን አምላክ እግዚአብሔርን አመሰገኑ።
20በማግስቱም ጧት በማለዳ ተነሥተው ወደ ቴቁሔ ምድረ በዳ ሄዱ። መንገድ እንደ ጀመሩም ኢዮሣፍጥ ቆሞ፣ “ይሁዳና የኢየሩሳሌም ሕዝብ ሆይ፣ አድምጡኝ! በአምላካችሁ በእግዚአብሔር እመኑ፤ ትጸኑማላችሁ። በነቢያቱም እመኑ፤ ይሳካላችሁማል” አላቸው። 21ከሕዝቡም ጋር ከተመካከረ በኋላ ከሰራዊቱ ፊት ቀድመው በመሄድ፣
“እግዚአብሔርን አመስግኑ፣
ፍቅሩ ለዘላለም ጸንቶ ይኖራልና”
እያሉ ለእግዚአብሔር የሚዘምሩና ስለ ቅድስናውም ክብር የሚያወድሱ ሰዎችን መደበ።
22መዘመርና ማወደስ እንደ ጀመሩም፣ እግዚአብሔር ይሁዳን በወረሩት በአሞን፣ በሞዓብና በሴይር ተራራ ሰዎች ላይ ድብቅ ጦር አመጣባቸው፤ ተሸነፉም። 23የአሞንና የሞዓብ ሰዎችም የሴይርን ተራራ ሰዎች ለማጥፋትና ለመደምሰስ ተነሡባቸው። ከሴይር የመጡትን ሰዎች ካጠፉ በኋላም፣ እርስ በርስ ተጠፋፉ።
24የይሁዳ ሰዎች ምድረ በዳውን ቍልቍል ወደሚያሳየው ቦታ መጥተው ግዙፉን ሰራዊት ሲመለከቱ፣ መሬቱ ሬሳ በሬሳ ሆኖ አዩ፤ አንድም ሰው አላመለጠም። 25ኢዮሣፍጥና ሰዎቹም ምርኳቸውን ለማጋዝ ሄዱ፤ በዚያም መካከል እጅግ ብዙ መሣሪያና ልብስ፣20፥25 አንዳንድ የዕብራይስጥና የቩልጌት ቅጆች ከዚህ ጋር ይስማማሉ፤ ነገር ግን አብዛኞቹ የዕብራይስጥ ቅጆች ሬሳ ይላል። ሊሸከሙ ከሚችሉትም በላይ ውድ ዕቃዎችን አገኙ። ምርኮውም ከመብዛቱ የተነሣ ለመሰብሰብ ሦስት ቀን ፈጀ። 26በአራተኛውም ቀን እግዚአብሔርን ባመሰገኑበት በበረከት20፥26 በዕብራይስጡ፣ በራካ ማለት በረከት ማለት ነው። ሸለቆ ተሰበሰቡ፤ ያም ስፍራ እስከ ዛሬ ድረስ የበረከት ሸለቆ ተብሎ የተጠራው ከዚህ የተነሣ ነው።
27እግዚአብሔር በጠላቶቻቸው ላይ እንዲደሰቱ ስላደረጋቸው፣ የይሁዳና የኢየሩሳሌም ሰዎች ሁሉ በኢዮሣፍጥ እየተመሩ፣ በታላቅ ደስታ ወደ ኢየሩሳሌም ተመለሱ። 28ወደ ኢየሩሳሌም ከተማ እንደ ገቡም በበገና፣ በመሰንቆና በመለከት ድምፅ ታጅበው ወደ እግዚአብሔር ቤተ መቅደስ አመሩ።
29እግዚአብሔር የእስራኤልን ጠላቶች እንዴት እንደ ተዋጋቸው በሰሙ መንግሥታት ሁሉ ላይ ከእግዚአብሔር ዘንድ ፍርሀት ወደቀባቸው።
30አምላኩ በየአቅጣጫው ዕረፍት ስለ ሰጠው፣ የኢዮሣፍጥ መንግሥት ሰላም አግኝቶ ነበር።
የኢዮሣፍጥ ዘመነ መንግሥት ፍጻሜ
20፥31–21፥1 ተጓ ምብ – 1ነገ 22፥41-50
31ኢዮሣፍጥ በይሁዳ ላይ ነገሠ። መንገሥ በጀመረ ጊዜም ዕድሜው ሠላሳ አምስት ዓመት ሲሆን፣ በኢየሩሳሌም ተቀሞጦ ሃያ አምስት ዓመት ገዛ። እናቱም የሺልሒ ልጅ ዓዙባ ነበረች። 32እርሱም በአባቱ በአሳ መንገድ ሄደ፤ ከዚያም ፈቀቅ አላለም፤ በእግዚአብሔርም ፊት መልካም የሆነውን ነገር አደረገ። 33ያም ሆኖ ግን ማምለኪያ ኰረብታዎች ሙሉ በሙሉ አልተወገዱም፤ ሕዝቡም ገና ልቡን በአባቶቹ አምላክ ላይ አልጣለም ነበር።
34በኢዮሣፍጥ ዘመነ መንግሥት ከመጀመሪያ እስከ መጨረሻ የተከናወኑት ሌሎች ተግባራት የአናኒ ልጅ ኢዩ በዘገበው የእስራኤል ነገሥታት የታሪክ መጽሐፍ ተመዝግቧል።
35ከዚህ በኋላ የይሁዳ ንጉሥ ኢዮሣፍጥ ሥራው እጅግ ክፉ ከሆነው ከእስራኤል ንጉሥ ከአካዝያስ ጋር የስምምነት ውል አደረገ፤ 36የንግድ መርከብ20፥36 ዕብራይስጡ፣ ወደ ተርሴስ ሊሄዱ የሚችሉ መርከቦች ይላል። ለመሥራትም ተስማሙ፤ መርከቦቹንም በዔጽዮንጋብር አሠሩ። 37የመሪሳ ሰው የሆነው የዶዳያ ልጅ አልዓዛር በኢዮሣፍጥ ላይ፣ “ከአካዝያስ ጋር የስምምነት ውል ስለ አደረግህ፣ እግዚአብሔር ሥራህን ያፈርሰዋል” ሲል ትንቢት ተናገረበት፤ መርከቦቹም ተሰበሩ፤ ለንግዱም ሥራ መንቀሳቀስ አልቻሉም።20፥37 ዕብራይስጡ፣ ወደ ተርሴስ መሄድ አልቻሉም ይላል።
Gipildi ni Jehoshafat ang Moab ug Ammon
1Human niini, nakiggira kang Jehoshafat ang mga Moabihanon, ang mga Amonihanon, ug ang uban sa mga Meunhon.20:1 Meunhon: Mao kini sa ubang mga kopya sa Septuagint. Sa Hebreo, Amonihanon. 2May mga tawo nga miadto kang Jehoshafat ug miingon, “May daghan kaayong mga sundalo nga nagapadulong sa pagsulong kanimo. Gikan kini sila sa Edom20:2 Edom: Mao kini sa usa ka kopya sa Hebreo. Sa kadaghanan nga kopya sa Hebreo ug sa Septuagint, Aram. sa pikas nga bahin sa Patay nga Dagat. Anaa na sila sa Hazazon Tamar” (nga mao ang En Gedi). 3Nahadlok si Jehoshafat, ug midangop siya sa Ginoo. Unya nagmando siya nga magpuasa ang tanang taga-Juda. 4Busa nagtigom ang mga tawo gikan sa tanang mga lungsod sa Juda sa pagpangayo ug tabang sa Ginoo. 5Mitindog si Jehoshafat atubangan sa katawhan sa Juda ug sa Jerusalem didto sa atubangan sa bag-ong hawanan sa templo sa Ginoo 6ug miingon, “Ginoo, Dios sa among mga katigulangan, ikaw ang Dios nga anaa sa langit. Ikaw ang nagagahom sa tanan nga gingharian sa kalibotan. Gamhanan ka gayod ug walay makasukol kanimo. 7O among Dios, dili ba nga gipang-abog mo man ang mga lumulupyo niini nga yuta sa dihang miabot ang imong katawhan? Ug dili ba nga gihatag mo kini sa mga kaliwat ni Abraham nga imong higala aron ilang panag-iyahon, hangtod sa kahangtoran? 8Gipuy-an kini nila ug gitukoran ug templo sa pagpasidungog kanimo. Miingon sila, 9‘Kon adunay kalamidad nga moabot kanamo sama sa gira, baha,20:9 baha: Mao kini sa usa ka kopya sa Griego. Sa Hebreo, paghukom. katalagman, o kagutom, motindog kami sa imong presensya atubangan niini nga templo diin ginapasidunggan ikaw. Magpakitabang kami kanimo ug patalinghogan mo kami ug luwason.’
10“Karon ginasulong kami sa mga tawo nga gikan sa Ammon, Moab, ug sa Bukid sa Seir. Kaniadto wala ka motugot nga sakopon ang ilang mga teritoryo sa mga Israelinhon nga migawas gikan sa Ehipto. Busa milikay ang mga Israelinhon kanila ug wala sila laglaga. 11Apan karon, tan-awa kon unsa ang ilang gibalos kanamo. Gisulong nila kami aron abugon sa yuta nga imong gihatag kanamo ingon nga panulondon. 12O among Dios, dili mo ba sila silotan? Wala kamiy ikasukol niining daghang mga sundalo nga nagasulong kanamo. Dili kami kahibalo kon unsay among buhaton, apan nagasalig kami kanimo.”
13Samtang nagtindog didto ang tanang kalalakin-an sa Juda uban sa ilang mga asawa ug mga anak, apil ang ilang gagmayng kabataan, 14gigamhan sa Espiritu sa Ginoo si Jahaziel nga nagatindog didto uban kanila. Si Jahaziel anak ni Zacarias. Si Zacarias anak ni Benaya. Si Benaya anak ni Jeil. Ug si Jeil anak ni Matania nga Levita ug kaliwat ni Asaf.
15Miingon si Jahaziel, “Pamati Haring Jehoshafat, ug kamong tanan nga nagapuyo sa Jerusalem ug sa ubang bahin sa Juda! Mao kini ang gisulti sa Ginoo kaninyo, ‘Ayaw kamo kahadlok o kawad-ig kadasig tungod niining daghang mga sundalo, kay ang away dili inyo kondili iya sa Dios. 16Ugma, lugsong kamo ngadto kanila. Makita ninyo sila nga nagatungas sa tungasanan sa Ziz, sa tumoy sa lugut nga nagapaingon sa kamingawan sa Jeruel. 17Dili na kinahanglan nga makig-away pa kamo. Ipahimutang ang inyong kaugalingon, ug tan-awa ninyo ang buhaton sa Ginoo sa pagluwas kaninyo. Ayaw kamo kahadlok o kawad-ig kadasig, mga taga-Juda ug taga-Jerusalem. Atubanga ninyo sila ugma ug ang Ginoo magauban kaninyo.’ ” 18Mihapa si Jehoshafat ug ang tanang taga-Juda ug taga-Jerusalem sa pagsimba sa Ginoo. 19Unya nanindog ang mga Levita nga gikan sa mga pamilya ni Kohat ug ni Kora ug midayeg sa Ginoo, ang Dios sa Israel, sa makusog kaayo nga tingog.
20Sayo pa kaayo pagkasunod adlaw, nangadto sila si Jehoshafat sa kamingawan sa Tekoa. Samtang naglakaw sila, mihunong si Jehoshafat ug miingon, “Pamatia ninyo ako, mga taga-Juda ug taga-Jerusalem! Tuo kamo sa Ginoo nga inyong Dios, ug malig-on kamo. Tuo kamo sa iyang mga propeta, ug magmadaogon kamo.” 21Pagkahuman niyag pangayo ug tambag sa mga tawo, nagpili siyag mga mag-aawit nga mag-una kanila ug mag-awit ug mga pagdayeg sa Ginoo tungod sa iyang balaan ug halangdon nga presensya. Mao kini ang ilang giawit, “Pasalamati ang Ginoo kay ang iyang gugma walay kataposan.” 22Ug sa pagsugod nilag awit sa mga pagdayeg, gipaunay ug away sa Ginoo ang mga Amonihanon, mga Moabihanon, ug mga taga-Bukid sa Seir nga nagasulong sa Juda. Nangalaglag sila 23kay gisulong sa mga Amonihanon ug Moabihanon ang mga sundalo sa mga taga-Bukid sa Seir ug gilaglag sila sa hingpit.20:23 gilaglag sila sa hingpit: Ang Hebreo nga pulong nga gigamit dinhi nagkahulogan sa mga butang nga gihalad sa Ginoo pinaagi sa paghalad o paglaglag niini. Pagkahuman, sila na usab ang nagpinatyanay. 24Pag-abot sa mga sundalo sa Juda sa ibabaw nga bahin sa kamingawan, nakita nila ang mga patayng lawas sa ilang mga kaaway nga nanagbuy-od sa yuta. Walay bisan usa nga nakaikyas. 25Busa miadto si Jehoshafat ug ang iyang mga tawo sa pagpanguha sa mga kabtangan sa ilang mga kaaway. Daghan ang ilang nakuha nga mga kagamitan, mga bisti,20:25 mga bisti: Mao kini sa uban nga mga kopya sa Hebreo. Apan sa kadaghanan nga kopya, mga patayng lawas. ug uban pang mahalong mga butang. Tulo gayod ka adlaw silang naghakot tungod sa hilabihan nga kadaghan sa mga kabtangan. 26Sa ikaupat ka adlaw, nagtigom sila sa Kapatagan sa Beraca ug didto nagdayeg sila sa Ginoo. Mao kana ang hinungdan nga gitawag kini nga Kapatagan sa Beraca20:26 Beraca: Ang buot ipasabot, pagdayeg. hangtod karon.
27Unya namalik silang tanan sa Jerusalem pinangulohan ni Jehoshafat. Malipayon kaayo sila tungod kay gipadaog sila sa Ginoo sa ilang mga kaaway. 28Pag-abot nila sa Jerusalem, midiretso sila sa templo sa Ginoo, ug nagtukar sila ug mga harpa, lira, ug mga trumpeta.
29Sa dihang nadungog sa tanang mga gingharian sa palibot nga ang Ginoo mismo ang nakiggira sa mga kaaway sa Israel, nangahadlok sila sa Dios.20:29 nangahadlok sila sa Dios: o, nangahadlok sila pag-ayo. 30Busa nakasinati ug kalinaw ang gingharian ni Jehoshafat kay gihatagan siya sa iyang Dios ug kalinaw sa iyang palibot.
Ang Kataposan sa Paghari ni Jehoshafat
(1 Hari 22:41-50)
31Mao kadto ang kasaysayan sa paghari ni Jehoshafat sa Juda. Nagaedad siya ug 35 ka tuig sa dihang nahimo siyang hari. Sa Jerusalem siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa 25 ka tuig. Ang iyang inahan mao si Azuba nga anak ni Shilhi. 32Gisunod ni Jehoshafat ang pagkinabuhi sa iyang amahan nga si Asa. Gihimo niya ang matarong atubangan sa Ginoo. 33Apan wala niya panguhaa ang mga simbahanan diha sa habog nga mga dapit, ug ang mga tawo wala magmatinud-anon sa pagsunod sa Dios sa ilang mga katigulangan.
34Ang uban pang sugilanon mahitungod sa paghari ni Jehoshafat, gikan sa sinugdan hangtod sa kataposan, nahisulat sa mga sugilanon ni Jehu nga Anak ni Hanani, nga nalakip sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Juda.
35Apan sa kaulahiang panahon sa paghari ni Jehoshafat sa Juda, nakig-abin siya kang Ahazia nga hari sa Israel, nga usa ka daotang tawo. 36Nagkasabot sila nga magpahimog mga barko nga pangnegosyo20:36 mga barko nga pangnegosyo: sa Hebreo, mga barko paingon sa Tarshish. didto sa Ezion Geber. 37Unya miingon si Eliezer nga anak ni Dodavahu nga taga-Maresha kang Jehoshafat, “Tungod kay nakig-abin ka kang Ahazia, gub-on sa Ginoo ang inyong gipahimo nga mga barko.” Busa naguba ang mga barko ug wala na kini makabiyahe.
