ከተላላነት መራቅ
1ልጄ ሆይ፤ ለጎረቤትህ ዋስ ብትሆን፣
ስለ ሌላውም ሰው እጅ መትተህ ቃል ብትገባ፣
2በተናገርኸው ነገር ብትጠመድ፣
ከአፍህ በወጣውም ቃል ብትያዝ፣
3ልጄ ሆይ፤ ራስህን ለማዳን ይህን አድርግ፤
በጎረቤትህ እጅ ስለ ወደቅህ፣
ሄደህ ራስህን አዋርድ፤
ጎረቤትህን አጥብቀህ ነዝንዘው።
4ዐይኖችህ እንቅልፍ አይያዛቸው፣
ሽፋሽፍቶችህም አያንጐላጁ።
5ከዐዳኝ እጅ እንዳመለጠች ሚዳቋ፣
ከአጥማጅ ወጥመድ እንዳፈተለከች ወፍ ራስህን አድን።
6አንተ ታካች፤ ወደ ጕንዳን ሂድ፤
ዘዴውን አስተውለህ ጠቢብ ሁን፤
7አዛዥ የለውም፤
አለቃም ሆነ ገዥ የለውም፤
8ሆኖም ግን በበጋ ምግቡን ያከማቻል፤
በመከርም ወቅት ቀለቡን ይሰበስባል።
9አንተ ታካች፤ እስከ መቼ ትተኛለህ?
ከእንቅልፍህስ መቼ ትነሣለህ?
10ጥቂት ማንቀላፋት፤ ጥቂት ማንጐላጀት፤
እጅን አጣጥፎ “እስቲ ጥቂት ልረፍ” ማለት፤
11ድኽነት እንደ ወንበዴ፣
ዕጦትም መሣሪያ እንደ ታጠቀ ሰው6፥11 ወይም እንደ ቦዘኔ ወይም ዕጦት እንደ ለማኝ ከተፍ ይልብሃል።
12ወሮበላና ጨካኝ፣
ነውረኛ አንደበቱን ይዞ የሚዞር፣
13በዐይኑ የሚጠቅስ፣
በእግሩ ምልክት የሚሰጥ፣
በጣቶቹ የሚጠቍም፣
14በልቡ ተንኰል ክፋትን የሚያውጠነጥን፣
ምንጊዜም ጠብ ይጭራል።
15ስለዚህ በቅጽበት መዓት ይወርድበታል፤
በድንገት ይጠፋል፤ መዳኛም የለውም።
16እግዚአብሔር የሚጠላቸው ስድስት ነገሮች አሉ፤
የሚጸየፋቸውም ሰባት ናቸው፤ እነርሱም፦
17ትዕቢተኛ ዐይን፣
ሐሰተኛ ምላስ፣
ንጹሕ ደም የሚያፈስሱ እጆች፣
18ክፋትን የሚያውጠነጥን ልብ፣
ወደ ክፋት የሚቻኰሉ እግሮች፣
19በውሸት ላይ ውሸት የሚጨምር ሐሰተኛ ምስክር፣
በወንድማማቾች መካከል ጠብን የሚጭር ሰው።
ከዝሙት መራቅ
20ልጄ ሆይ፤ የአባትህን ትእዛዝ አክብር፤
የእናትህንም ትምህርት አትተው።
21ምንጊዜም በልብህ አኑራቸው፤
በዐንገትህም ዙሪያ እሰራቸው።
22በምትሄድበት ሁሉ ይመሩሃል፤
በምትተኛበት ጊዜ ይጠብቁሃል፤
በምትነቃበት ጊዜም ያነጋግሩሃል።
23እነዚህ ትእዛዞች መብራት ናቸውና፤
ይህችም ትምህርት ብርሃን፣
የተግሣጽ ዕርምትም የሕይወት መንገድ ናት፤
24እርሷም ከምግባረ ብልሹ ሴት፣
ልዝብ አንደበት ካላት ዘልዛላ ሴት ትጠብቅሃለች።
25ውበቷን በልብህ አትመኝ፤
በዐይኗም አትጠመድ፤
26ጋለሞታ ሴት ቍራሽ እንጀራ ታሳጣሃለችና፤
አመንዝራዪቱም በሕይወትህ በራሱ ላይ ትሸምቃለች።
27ለመሆኑ ልብሱ ሳይቃጠል፣
በጕያው እሳት መያዝ የሚችል ሰው አለን?
28አንድ ሰው እግሮቹ ሳይቃጠሉ፣
በፍም ላይ መሄድ ይችላልን?
29ከሰው ሚስት ጋር የሚተኛም እንደዚሁ ነው፤
የሚደርስባትም ከቅጣት አያመልጥም።
30ሌባ በተራበ ጊዜ ራቡን ለማስታገሥ ቢሰርቅ፣
ሰዎች አይንቁትም።
31በቤቱ ያለውን ሀብት ሁሉ የሚጠይቀው ቢሆንም፣
ከተያዘ ሰባት ዕጥፍ መክፈል አለበት።
32የሚያመነዝር ሰው ግን ማመዛዘን ይጐድለዋል፤
እንዲህ የሚያደርግ ሁሉ ራሱን ያጠፋል።
33መደብደብና ውርደት ዕጣው ነው፤
ኀፍረቱም ከቶ አይወገድም፤
34ቅናት የባልን ቍጣ ይቀሰቅሳልና፤
በሚበቀልበትም ጊዜ ምሕረት አያደርግም።
35ምንም ዐይነት ካሳ አይቀበልም፤
የቱንም ያህል ብዙ ቢሆን መማለጃን እሺ አይልም።
Những Bài Học cho Cuộc Sống Hằng Ngày
1Con ơi, nếu con bảo lãnh bạn sơ giao,
hay đưa tay cam kết với người lạ mặt.
2Nếu con vướng mắc lời thề,
bị miệng lưỡi con ràng buộc—
3hãy nghe lời ta khuyên và tự cứu mình,
vì con đã rơi vào tay của bạn con.
Hãy hạ mình xuống;
đi xin họ hủy lời cam kết.
4Đừng trì hoãn; con phải đi ngay!
Không được nghỉ ngơi cho đến khi xong việc.
5Phải lo giải thoát lấy thân, như nai thoát tay thợ săn,
như chim thoát bẫy.
6Này người lười biếng, hãy quan sát sinh hoạt loài kiến.
Hãy rút tỉa bài học để khôn ngoan!
7Tuy không có thủ lãnh,
quan chức, hay người cai trị,
8nhưng mùa hè, chúng biết dự trữ lương thực,
mùa gặt chúng biết gom góp thóc lúa.
9Nhưng người lười biếng kia, còn ngủ mãi sao?
Đến bao giờ mới thức giấc?
10Ngủ một chút, mơ màng thêm một chút,
khoanh tay nghỉ một chút nữa thôi—
11cảnh nghèo đến như kẻ trộm;
bạo tàn, đột ngột như phường cướp tấn công.
12Bọn vô lại độc ác thích điều gì?
Họ không ngớt nói lời dối trá,
13nháy mắt, khều chân
hay tay ngầm ra dấu.
14Lòng đầy gian tà, mưu toan điều ác,
xui cạnh tranh, bất hòa.
15Nhưng họ sẽ bị tai họa bất ngờ,
bị diệt không phương cứu thoát.
16Sáu điều Chúa Hằng Hữu ghét—
hay bảy điều làm Ngài gớm ghê:
17Mắt kiêu căng,
lưỡi gian dối,
bàn tay đẫm máu vô tội,
18lòng mưu toan những việc hung tàn,
chân phóng nhanh đến nơi tội ác,
19làm chứng gian khai mang hại người,
xúi giục anh chị em tranh chấp.
20Con ơi, phải nghe lời cha khuyên dạy,
và đừng bỏ khuôn phép mẹ con.
21Phải luôn luôn ghi lòng tạc dạ.
Đeo những lời ấy vào cổ con.
22Nó sẽ dẫn dắt con khi đi.
Gìn giữ con lúc ngủ.
Trò chuyện khi con thức dậy.
23Vì sự khuyên dạy là ngọn đèn,
khuôn phép là ánh sáng;
Quở trách khuyên dạy
là vạch đường sống cho con.
24Gìn giữ con khỏi đàn bà tội lỗi,
khỏi lưỡi dụ dỗ của dâm phụ.
25Lòng con đừng thèm muốn nhan sắc nó.
Chớ để khóe mắt nó chinh phục con.
26Mê kỹ nữ thì sẽ lâm cảnh vong gia bại sản,6:26 Nt chỉ còn một mẩu bánh
lấy vợ người thì mất cả hồn linh.
27Có ai mang lửa trong lòng,
mà áo quần không bốc cháy?
28Có ai bước trên than hồng,
mà khỏi bị phỏng chân chăng?
29Ai ngoại tình với vợ người cũng vậy.
Người đụng đến nàng hẳn không tránh khỏi hình phạt.
30Người ta có thể khoan hồng cho kẻ trộm,
vì hắn phạm tội ăn cắp do đói.
31Nhưng nếu bị bắt nó phải bồi thường gấp bảy lần,
phải lấy hết tài vật trong nhà để trang trải.
32Nhưng người phạm tội ngoại tình thật ngu dại,
vì tự hủy diệt chính mình.
33Danh liệt, thân bại.
Hổ thẹn nhục nhã suốt đời.
34Người chồng sẽ ghen tuông giận dữ,
báo thù chẳng chút nương tay.
35Anh ta không nhận tiền chuộc lỗi,
dù con nộp bao nhiêu cũng không bằng lòng.
