ምሳሌ 25 – NASV & NVI

New Amharic Standard Version

ምሳሌ 25:1-28

የሰሎሞን ተጨማሪ ምሳሌዎች

1እነዚህ የይሁዳ ንጉሥ የሕዝቅያስ ሰዎች የቀዷቸው ሌሎች የሰሎሞን ምሳሌዎች ናቸው፦

2ነገርን መሰወር ለእግዚአብሔር ክብሩ ነው፤

ነገርን ፈልፍሎ ማውጣት ግን ለነገሥታት ክብራቸው ነው።

3ሰማያት ከፍ ያሉ እንደ ሆኑ፣ ምድርም ጥልቅ እንደ ሆነች ሁሉ፣

የነገሥታትም ልብ እንደዚሁ አይመረመርም።

4ከብር ዝገትን አስወግድ፤

አንጥረኛውም ንጹሕ ነገር25፥4 ወይም ጽዋ ያገኛል፤

5ክፉን ከንጉሥ ፊት አርቅ፤

ዙፋኑም በጽድቅ ትጸናለች።

6በንጉሥ ፊት ራስህን ከፍ ከፍ አታድርግ፤

በታላላቆች መካከል መገኘትም አይመርህ፤

7በትልቅ ሰው ፊት ከሚያዋርድህ፣

ራሱ፣ “ወደዚህ ከፍ በል” ቢልህ ይሻላልና።

በዐይንህ ያየኸውን ሁሉ፣

8ወደ ፍርድ አደባባይ በችኰላ አታውጣው፤25፥7-8 ወይም ዐይንህን የጣልህበትን የከበረ ሰው፣ 8 …አትውጣ

ባልንጀራህ ካሳፈረህ፣

ኋላ ምን ይውጥሃል?

9ስለ ራስህ ጕዳይ ከባልንጀራህ ጋር በምትከራከርበት ጊዜ፣

የሌላውን ሰው ምስጢር አታውጣ፤

10ያለዚያ ይህን የሚሰማ ያሳፍርሃል፤

አንዴ የጠፋውን ስምህንም ፈጽሞ መመለስ አትችልም።

11ባግባቡ የተነገረ ቃል፣

በብር መደብ ላይ እንደ ተቀረጸ የወርቅ እንኮይ ነው።

12የጠቢብ ሰው ዘለፋ ለሚሰማ ጆሮ፣

እንደ ወርቅ ጕትቻ ወይም እንደ ጥሩ የወርቅ ጌጥ ነው።

13በመከር ጊዜ የበረዶ ቅዝቃዜ ለሰስ እንደሚያደርግ ሁሉ፣

ታማኝ መልእክተኛም ለላኩት እንደዚሁ ነው፤

የጌቶቹን መንፈስ ያሳርፋልና።

14የማይለግሰውን ስጦታ እቸራለሁ ብሎ ጕራ የሚነዛ ሰው፣

ዝናብ እንደሌለው ደመናና ነፋስ ነው።

15በትዕግሥት ገዥን ማግባባት ይቻላል፤

ለስላሳ አንደበትም ዐጥንት ይሰብራል።

16ማር ስታገኝ በልክ ብላ፤

ከበዛ ያስመልስሃል።

17ወደ ባልንጀራህ ቤት እግር አታብዛ፤

ታሰለቸውና ይጠላሃል።

18በባልንጀራው ላይ በሐሰት የሚመሰክር፣

እንደ ቈመጥ፣ እንደ ሰይፍና እንደ ተሳለ ፍላጻ ነው።

19በመከራ ጊዜ በወስላታ ሰው መተማመን፣

በተበላሸ ጥርስና በሰለለ እግር እንደ መታመን ነው።

20ላዘነ ልብ የሚዘምር፣

በብርድ ቀን ልብሱን እንደሚያወልቅ፣

ወይም በሶዳ ላይ እንደ ተጨመረ ሆምጣጤ ነው።

21ጠላትህ ቢራብ አብላው፤

ቢጠማም ውሃ አጠጣው።

22ይህን በማድረግህም፣ በራሱ ላይ ፍም ትከምራለህ፤

እግዚአብሔርም ዋጋህን ይከፍልሃል።

23የሰሜን ነፋስ ዝናብ እንደሚያመጣ ሁሉ፣

ሐሜተኛ ምላስም ቍጡ ፊት ታስከትላለች።

24ከጨቅጫቃ ሚስት ጋር በአንድ ቤት ከመኖር፣

በጣራ ማእዘን ላይ መኖር ይሻላል።

25ከሩቅ የሚመጣ መልካም ዜና፣

የተጠማችን ነፍስ እንደሚያረካ ቀዝቃዛ ውሃ ነው።

26ለክፉ ሰው የሚንበረከክ ጻድቅ፣

እንደ ደፈረሰ ምንጭ ወይም እንደ ተበከለ የጕድጓድ ውሃ ነው።

27ከመጠን በላይ ማር መብላት ጥሩ አይደለም፤

የራስንም ክብር መሻት አያስከብርም።

28ራሱን የማይቈጣጠር ሰው፣

ቅጥሯ እንደ ፈረሰ ከተማ ነው።

Nueva Versión Internacional

Proverbios 25:1-28

Más proverbios de Salomón

1También estos son otros proverbios de Salomón, copiados por los escribas de Ezequías, rey de Judá.

2La gloria de Dios es ocultar un asunto

y la gloria de los reyes es investigarlo.

3Tan impenetrable es el corazón de los reyes

como alto es el cielo y profunda la tierra.

4Quita la escoria de la plata

y de allí saldrá material para25:4 saldrá material para. Alt. sacará una copa para. el orfebre;

5quita de la presencia del rey a oficiales malvados

y el rey afirmará su trono en la justicia.

6No te des importancia en presencia del rey

ni reclames un lugar entre la gente importante;

7vale más que el rey te diga: «Sube acá»

y no que te humille ante gente importante.

Lo que has visto con tus ojos

8no lo lleves25:7-8 gente importante. Lo que … no lo lleves. Alt. gente importante / sobre la que hayas posado tus ojos. 8 No vayas. de inmediato al tribunal,

pues ¿qué harás si a fin de cuentas

tu prójimo te pone en vergüenza?

9Defiende tu causa contra tu prójimo,

pero no traiciones la confianza de nadie,

10no sea que te avergüence el que te oiga

y ya no puedas quitarte la infamia.

11Como manzanas de oro con incrustaciones de plata

son las palabras dichas a tiempo.

12Como anillo o collar de oro fino

son los regaños del sabio en oídos atentos.

13Como frescura de nieve en día de la cosecha

es el enviado confiable para quien lo envía,

pues infunde nuevo ánimo en sus amos.

14Nubes y viento, y nada de lluvia,

es quien presume de dar y nunca da nada.

15Con paciencia se convence al gobernante.

¡La lengua amable quebranta hasta los huesos!

16Si encuentras miel, no te empalagues;

la mucha miel provoca náuseas.

17No frecuentes la casa de tu amigo;

no sea que lo fastidies y llegue a aborrecerte.

18Un mazo, una espada, una aguda saeta,

eso es el testigo falso que declara contra su amigo.

19Confiar en gente desleal en momentos de angustia

es como tener un diente roto o una pierna vacilante.

20Dedicarle canciones al corazón afligido

es como echarle vinagre a una herida

o como andar desabrigado en un día de frío.

21Si tu enemigo tiene hambre, dale de comer;

si tiene sed, dale de beber.

22Actuando así, harás que se avergüence de su conducta,25:22 harás … conducta. Lit. ascuas amontonarás sobre su cabeza.

y el Señor te lo recompensará.

23Con el viento del norte vienen las lluvias;

con la lengua viperina, las malas caras.

24Más vale habitar en un rincón de la azotea

que compartir el techo con mujer pendenciera.

25Como el agua fresca a la garganta reseca

son las buenas noticias desde lejanas tierras.

26Manantial turbio, contaminado pozo,

es el justo que flaquea ante el impío.

27No hace bien comer mucha miel

ni es honroso buscar la propia gloria.

28Como ciudad sin defensa y sin murallas

es quien no sabe dominarse.