1ጠቢብ ሴት ቤቷን ትሠራለች፤
ተላላ ሴት ግን በገዛ እጇ ታፈርሰዋለች።
2አካሄዱ ቅን የሆነ ሰው እግዚአብሔርን ይፈራል፤
መንገዱ ጠማማ የሆነ ግን ይንቀዋል።
3የተላላ ሰው ንግግር ለጀርባው በትር ታስከትልበታለች፤
የጥበበኛ ከንፈር ግን ትጠብቃቸዋለች።
4በሬዎች በሌሉበት ገንዳው ባዶ ይሆናል፤
በበሬ ጕልበት ግን ብዙ ምርት ይገኛል።
5ታማኝ ምስክር አይዋሽም፤
ሐሰተኛ ምስክር ግን ውሸትን ይዘከዝካል።
6ፌዘኛ ጥበብን ይሻል፤ ሆኖም አያገኛትም፤
ዕውቀት ግን ለአስተዋዮች በቀላሉ ትገኛለች።
7ከተላላ ሰው ራቅ፣
ከከንፈሮቹ ዕውቀት አታገኝምና።
8የአስተዋዮች ጥበብ መንገዳቸውን ልብ ማለት ነው፤
የተላሎች ሞኝነት ግን መታለል ነው።
9ተላሎች በሚያቀርቡት የበደል ካሳ ያፌዛሉ፤
በቅኖች መካከል ግን በጎ ፈቃድ ትገኛለች።
10እያንዳንዱ ልብ የራሱን መራራ ሐዘን ያውቃል፤
ደስታውንም ማንም ሊጋራው አይችልም።
11የክፉዎች ቤት ይፈርሳል፤
የቅኖች ድንኳን ግን ይስፋፋል።
12ለሰው ቀና መስሎ የሚታይ መንገድ አለ፤
በመጨረሻ ግን ወደ ሞት ያደርሳል።
13በሣቅ ጊዜ እንኳ ልብ ይተክዛል፤
ደስታም በሐዘን ሊፈጸም ይችላል።
14ልባቸውን ከጽድቅ የሚመልሱ የእጃቸውን ሙሉ ዋጋ ይቀበላሉ፤
ደግ ሰውም ወሮታውን ያገኛል።
15ተላላ ሰው ሁሉን ያምናል፤
አስተዋይ ግን ርምጃውን ያስተውላል።
16ጠቢብ ሰው ጥንቁቅ ነው፤ ከክፉም ይርቃል፤
ተላላ ግን ችኵልና ደንታ ቢስ ነው።
17ግልፍተኛ ሰው የቂል ተግባር ይፈጽማል፤
መሠሪም ሰው አይወደድም።
18ብስለት የሌላቸው ተላላነትን ይወርሳሉ፤
አስተዋዮች ግን ዕውቀትን እንደ ዘውድ ይጭናሉ።
19ክፉዎች በደጎች ፊት፣
ኀጥኣንም በጻድቃን ደጅ ያጐነብሳሉ።
20ድኾችን ወዳጆቻቸው እንኳ ይጠሏቸዋል፤
ባለጠጎች ግን ብዙ ወዳጆች አሏቸው።
21ጎረቤቱን የሚንቅ ኀጢአት ይሠራል፤
ለተቸገሩት የሚራራ ግን ቡሩክ ነው።
22ክፉ ነገር የሚያቅዱ ከትክክለኛው መንገድ ይወጡ የለምን?
በጎ ነገር የሚያቅዱ ግን ፍቅርንና ታማኝነትን ያተርፋሉ።14፥22 ወይም ታማኝነትን ያሳያሉ
23ለፍተው የሠሩት ሁሉ ትርፍ ያስገኛል፤
ከንቱ ወሬ ግን ወደ ድኽነት ያመራል።
24ጠቢባን ብልጽግና ዘውዳቸው ነው፤
የተላሎች ተላላነት ግን ፍሬው ከንቱነት ነው።
25እውነተኛ ምስክር ሕይወት ያድናል፤
ሐሰተኛ ምስክር ግን አባይ ነው።
26እግዚአብሔርን የሚፈራ ጽኑ ዐምባ አለው፤
ልጆቹም መጠጊያ ይኖራቸዋል።
27እግዚአብሔርን መፍራት የሕይወት ምንጭ ነው፤
ሰውን ከሞት ወጥመድ ያድነዋል።
28የሕዝብ ብዛት የንጉሥ ክብር ሲሆን፣
የዜጎች ማነስ ግን ለገዥ መጥፊያው ነው።
29ታጋሽ ሰው ትልቅ ማስተዋል አለው፤
ግልፍተኛ ሰው ግን ቂልነትን ይገልጣል።
30ሰላም ያለው ልብ ለሰውነት ሕይወት ይሰጣል፤
ቅናት ግን ዐጥንትን ያነቅዛል።
31ድኾችን የሚያስጨንቅ ፈጣሪያቸውን ይንቃል፤
ለተቸገሩ የሚራራ ሁሉ ግን አምላክን ያከብራል።
32ክፉዎች በክፋታቸው ይወድቃሉ፤
ጻድቃን ግን በሞት ጊዜ እንኳ መጠጊያ አላቸው።
33ጥበብ በአስተዋዮች ልብ ታድራለች፤
በተላሎች መካከል ራሷን ትገልጣለች።14፥33 ዕብራይስጡ፣ የሰብዓ ሊቃናትና የሱርሰት ትርጕሞች በተላሎች ልብ ግን አትታወቅም ይላሉ።
34ጽድቅ ሕዝብን ከፍ ከፍ ታደርጋለች፤
ኀጢአት ግን ለየትኛውም ሕዝብ ውርደት ነው።
35ጠቢብ አገልጋይ ንጉሥን ደስ ያሰኛል፤
አሳፋሪ አገልጋይ ግን ቍጣውን በራሱ ላይ ያመጣል።
1Ang marunong na babae ay pinatatatag ang kanyang sambahayan, ngunit ang hangal na babae ay sinisira ang kanyang sariling tahanan.
2Ang taong namumuhay sa katuwiran ay may takot sa Panginoon, ngunit ang namumuhay sa kasamaan ay humahamak sa kanya.
3Ang salita ng hangal ang magpapasama sa kanya, ngunit ang salita ng marunong ang mag-iingat sa kanya.
4Kapag wala kang hayop na pang-araro wala kang aanihin, ngunit kung may hayop ka, at malakas pa, marami ang iyong aanihin.
5Ang tapat na saksi ay hindi nagsisinungaling, ngunit pawang kasinungalingan ang sinasabi ng saksing sinungaling.
6Ang taong nangungutya ay hindi magkakaroon ng karunungan kahit ano pa ang kanyang gawin, ngunit ang taong may pang-unawa ay madaling matututo.
7Iwasan mo ang mga hangal dahil wala kang mabuting matututunan sa kanila.
8Ang karunungan ng taong marunong umunawa kung ano ang tama at mali ang nagbibigay sa kanya ng kaalaman kung ano ang kanyang gagawin, ngunit ang kahangalan ng taong hangal ang magliligaw sa kanya.
9Balewala sa mga hangal ang makagawa ng kasalanan, ngunit ang taong matuwid ay gustong maging kalugod-lugod sa Dios.
10Ikaw lamang ang nakakaalam ng iyong kabiguan at kagalakan.
11Mawawasak ang tahanan ng taong masama, ngunit uunlad ang tahanan ng taong matuwid.
12Maaaring sa tingin mo ang daang tinatahak mo ay matuwid, ngunit kamatayan pala ang dulo nito.
13Maaaring maitago ang kalungkutan sa pamamagitan ng pagtawa, ngunit pagkatapos ng kasiyahan nariyan pa rin ang kalungkutan.
14Ang tao ay tatanggap ng nararapat sa kanya kung ano ang ginawa niya, mabuti man o masama.
15Pinaniniwalaan ng mangmang ang lahat ng kanyang napapakinggan, ngunit ang taong marunong umunawa ay pinag-iisipan ang kanyang napakinggan.
16Ang taong marunong ay iniingatan ang kanyang sarili at umiiwas sa gulo, ngunit ang taong hangal ay walang pag-iingat at padalos-dalos.
17Ang taong madaling magalit ay nakagagawa ng kamangmangan. Ang taong mapanlinlang ay kinapopootan.
18Makikita ang kamangmangan sa taong walang alam, ngunit makikita ang karunungan sa taong nakakaunawa kung ano ang mabuti at masama.
19Ang taong masama ay yuyuko sa taong matuwid at magsusumamo na siya ay kahabagan.
20Ang mga mahirap kadalasan ay hindi kinakaibigan kahit ng kanyang kapitbahay, ngunit ang mga mayaman ay maraming kaibigan.
21Ang humahamak sa kapwa ay nagkakasala, ngunit ang tumutulong sa dukha ay pinagpapala.
22Ang nagbabalak ng masama sa kapwa ay nagkakasala, ngunit ang nagpaplano nang mabuti ay dadamayan at mamahalin ng kapwa.
23Ang masikap sa trabaho ay may pakinabang, ngunit magiging mahirap ang puro salita lang.
24Ang karangalan ng taong marunong ay ang kanyang kayamanan, ngunit ang hangal ay lalo pang madadagdagan ang kahangalan.
25Ang tapat na saksi ay nagliligtas ng buhay, ngunit taksil ang saksing sinungaling.
26Ang taong may takot sa Panginoon ay may kasiguraduhan at siya ang kanlungan ng kanyang sambahayan.
27Ang pagkatakot sa Panginoon ay magpapabuti at magpapahaba ng iyong buhay14:27 magpapabuti … buhay: sa literal, bukal na nagbibigay-buhay. at maglalayo sa iyo sa kamatayan.
28Ang kapangyarihan ng isang hari ay nasa dami ng kanyang nasasakupan, ngunit kung walang tauhan tiyak ang kanyang kapahamakan.
29Ang mapagpasensya ay mas higit ang karunungan, ngunit ang madaling magalit ay nagpapakita ng kahangalan.
30Ang payapang isipan ay nagpapalusog ng katawan, ngunit ang pagkainggit ay tulad ng kanser sa buto.
31Ang nang-aapi ng mahihirap ay hinahamak ang Dios na lumikha sa kanila, ngunit ang nahahabag sa mahihirap ay pinararangalan ang Dios.
32Mapapahamak ang masama dahil sa kanyang masamang gawain, ngunit ang mga matuwid ay iingatan dahil sa kanilang pagkamakadios.14:32 dahil sa kanilang pagkamakadios: Ito ang nasa Septuagint at sa Syriac. Sa Hebreo, sa kanilang kamatayan.
33Ang karunungan ay nasa isip ng taong may pang-unawa, ngunit ang mangmang ay walang14:33 wala: Wala ito sa Hebreo, pero makikita sa Septuagint at sa Syriac. nalalamang kahit ano tungkol sa karunungan.
34Ang matuwid na pamumuhay ng mamamayan ay nagpapaunlad ng kanilang bansa, ngunit kung sila ay magkasala, mapapahiya ang kanilang bansa.
35Sa matalinong lingkod ang hari ay nalulugod, ngunit sa hangal na lingkod siya ay napopoot.
