1ጠቢብ ሴት ቤቷን ትሠራለች፤
ተላላ ሴት ግን በገዛ እጇ ታፈርሰዋለች።
2አካሄዱ ቅን የሆነ ሰው እግዚአብሔርን ይፈራል፤
መንገዱ ጠማማ የሆነ ግን ይንቀዋል።
3የተላላ ሰው ንግግር ለጀርባው በትር ታስከትልበታለች፤
የጥበበኛ ከንፈር ግን ትጠብቃቸዋለች።
4በሬዎች በሌሉበት ገንዳው ባዶ ይሆናል፤
በበሬ ጕልበት ግን ብዙ ምርት ይገኛል።
5ታማኝ ምስክር አይዋሽም፤
ሐሰተኛ ምስክር ግን ውሸትን ይዘከዝካል።
6ፌዘኛ ጥበብን ይሻል፤ ሆኖም አያገኛትም፤
ዕውቀት ግን ለአስተዋዮች በቀላሉ ትገኛለች።
7ከተላላ ሰው ራቅ፣
ከከንፈሮቹ ዕውቀት አታገኝምና።
8የአስተዋዮች ጥበብ መንገዳቸውን ልብ ማለት ነው፤
የተላሎች ሞኝነት ግን መታለል ነው።
9ተላሎች በሚያቀርቡት የበደል ካሳ ያፌዛሉ፤
በቅኖች መካከል ግን በጎ ፈቃድ ትገኛለች።
10እያንዳንዱ ልብ የራሱን መራራ ሐዘን ያውቃል፤
ደስታውንም ማንም ሊጋራው አይችልም።
11የክፉዎች ቤት ይፈርሳል፤
የቅኖች ድንኳን ግን ይስፋፋል።
12ለሰው ቀና መስሎ የሚታይ መንገድ አለ፤
በመጨረሻ ግን ወደ ሞት ያደርሳል።
13በሣቅ ጊዜ እንኳ ልብ ይተክዛል፤
ደስታም በሐዘን ሊፈጸም ይችላል።
14ልባቸውን ከጽድቅ የሚመልሱ የእጃቸውን ሙሉ ዋጋ ይቀበላሉ፤
ደግ ሰውም ወሮታውን ያገኛል።
15ተላላ ሰው ሁሉን ያምናል፤
አስተዋይ ግን ርምጃውን ያስተውላል።
16ጠቢብ ሰው ጥንቁቅ ነው፤ ከክፉም ይርቃል፤
ተላላ ግን ችኵልና ደንታ ቢስ ነው።
17ግልፍተኛ ሰው የቂል ተግባር ይፈጽማል፤
መሠሪም ሰው አይወደድም።
18ብስለት የሌላቸው ተላላነትን ይወርሳሉ፤
አስተዋዮች ግን ዕውቀትን እንደ ዘውድ ይጭናሉ።
19ክፉዎች በደጎች ፊት፣
ኀጥኣንም በጻድቃን ደጅ ያጐነብሳሉ።
20ድኾችን ወዳጆቻቸው እንኳ ይጠሏቸዋል፤
ባለጠጎች ግን ብዙ ወዳጆች አሏቸው።
21ጎረቤቱን የሚንቅ ኀጢአት ይሠራል፤
ለተቸገሩት የሚራራ ግን ቡሩክ ነው።
22ክፉ ነገር የሚያቅዱ ከትክክለኛው መንገድ ይወጡ የለምን?
በጎ ነገር የሚያቅዱ ግን ፍቅርንና ታማኝነትን ያተርፋሉ።14፥22 ወይም ታማኝነትን ያሳያሉ
23ለፍተው የሠሩት ሁሉ ትርፍ ያስገኛል፤
ከንቱ ወሬ ግን ወደ ድኽነት ያመራል።
24ጠቢባን ብልጽግና ዘውዳቸው ነው፤
የተላሎች ተላላነት ግን ፍሬው ከንቱነት ነው።
25እውነተኛ ምስክር ሕይወት ያድናል፤
ሐሰተኛ ምስክር ግን አባይ ነው።
26እግዚአብሔርን የሚፈራ ጽኑ ዐምባ አለው፤
ልጆቹም መጠጊያ ይኖራቸዋል።
27እግዚአብሔርን መፍራት የሕይወት ምንጭ ነው፤
ሰውን ከሞት ወጥመድ ያድነዋል።
28የሕዝብ ብዛት የንጉሥ ክብር ሲሆን፣
የዜጎች ማነስ ግን ለገዥ መጥፊያው ነው።
29ታጋሽ ሰው ትልቅ ማስተዋል አለው፤
ግልፍተኛ ሰው ግን ቂልነትን ይገልጣል።
30ሰላም ያለው ልብ ለሰውነት ሕይወት ይሰጣል፤
ቅናት ግን ዐጥንትን ያነቅዛል።
31ድኾችን የሚያስጨንቅ ፈጣሪያቸውን ይንቃል፤
ለተቸገሩ የሚራራ ሁሉ ግን አምላክን ያከብራል።
32ክፉዎች በክፋታቸው ይወድቃሉ፤
ጻድቃን ግን በሞት ጊዜ እንኳ መጠጊያ አላቸው።
33ጥበብ በአስተዋዮች ልብ ታድራለች፤
በተላሎች መካከል ራሷን ትገልጣለች።14፥33 ዕብራይስጡ፣ የሰብዓ ሊቃናትና የሱርሰት ትርጕሞች በተላሎች ልብ ግን አትታወቅም ይላሉ።
34ጽድቅ ሕዝብን ከፍ ከፍ ታደርጋለች፤
ኀጢአት ግን ለየትኛውም ሕዝብ ውርደት ነው።
35ጠቢብ አገልጋይ ንጉሥን ደስ ያሰኛል፤
አሳፋሪ አገልጋይ ግን ቍጣውን በራሱ ላይ ያመጣል።
114:1 Rut 3:11; Mit 24:3Mwanamke mwenye hekima huijenga nyumba yake,
bali mpumbavu huibomoa nyumba yake
kwa mikono yake mwenyewe.
214:2 Ay 12:4Yeye ambaye njia zake ni nyofu humcha Bwana,
bali yeye ambaye njia zake zimepotoka humdharau Mungu.
314:3 Mit 12:6; 10:13Mazungumzo ya mpumbavu huleta fimbo mgongoni mwake,
bali mwenye hekima hulindwa na maneno ya midomo yake.
414:4 Za 12:2; Mit 12:17Pale ambapo hakuna mafahali, hori ni tupu,
bali kutokana na nguvu za fahali huja mavuno mengi.
514:5 Kut 20:16; Za 12:2; Mit 6:19Shahidi mwaminifu hadanganyi,
bali shahidi wa uongo humimina uongo.
614:6 Mit 9:9; 17:24Mwenye mzaha huitafuta hekima na haipati,
bali maarifa huja kwa urahisi kwa anayepambanua.
7Kaa mbali na mtu mpumbavu,
kwa maana hutapata maarifa katika midomo yake.
814:8 Lk 12:20; 1Kor 3:19; Mit 15:28; 21:29Hekima ya mwenye busara ni kufikiria njia zake,
bali upumbavu wa wapumbavu ni udanganyifu.
914:9 Mit 1:22; 10:23Wapumbavu hudhihaki kujirekebisha kutoka dhambi,
bali wema hupatikana miongoni mwa wanyofu.
10Kila moyo hujua uchungu wake wenyewe,
wala hakuna yeyote awezaye kushiriki furaha yake.
1114:11 Za 72:7; Ay 8:15; Mit 3:33Nyumba ya mwovu itaangamizwa,
bali hema la mnyofu litastawi.
1214:12 Rum 6:21; Mit 12:15; 16:25Iko njia ionekanayo kuwa sawa kwa mtu,
bali mwisho wake huelekeza mautini.
1314:13 Mhu 2:2; 7:3-6Hata katika kicheko moyo waweza kuuma,
nayo furaha yaweza kuishia katika majonzi.
1414:14 2Nya 15:7; Mit 12:14Wasio na imani watapatilizwa kikamilifu kwa ajili ya njia zao,
naye mtu mwema atapewa thawabu kwa ajili ya njia yake.
1514:15 Mit 14:8Mtu mjinga huamini kila kitu,
bali mwenye busara hufikiria hatua zake.
1614:16 Kut 20:20; Mit 22:3Mtu mwenye hekima humcha Bwana na kuepuka mabaya,
bali mpumbavu hukasirika kwa hamaki na uzembe.
1714:17 Mit 28:25; 29:22Mtu anayekasirika kwa haraka hufanya mambo ya upumbavu,
naye mtu wa hila huchukiwa.
18Mjinga hurithi upumbavu,
bali wenye busara huvikwa maarifa kichwani kama taji.
1914:19 Mit 11:29Watu wabaya watasujudu mbele ya watu wema,
nao waovu kwenye malango ya wenye haki.
2014:20 Mit 19:4, 7Maskini huepukwa hata na majirani zao,
bali matajiri wana marafiki wengi.
2114:21 Mit 11:12; 19:17; Za 41:1Yeye anayemdharau jirani yake hutenda dhambi,
bali amebarikiwa yeye aliye na huruma kwa mhitaji.
2214:22 Mit 4:16-17Je, wale wanaopanga ubaya hawapotoki?
Bali wale wanaopanga kilicho chema
hupata upendo na uaminifu.
23Kazi zote zinazofanywa kwa bidii huleta faida,
bali mazungumzo matupu huelekea umaskini tu.
2414:24 Mit 14:8Utajiri wa wenye hekima ni taji yao,
bali upumbavu wa wapumbavu huzaa upumbavu.
2514:25 Mit 12:17Shahidi wa kweli huokoa maisha,
bali shahidi wa uongo ni mdanganyifu.
2614:26 Mit 19:23; Isa 33:6Yeye amchaye Bwana ana ngome salama,
na kwa watoto wake itakuwa kimbilio.
2714:27 Za 18:5; Mit 13:14Kumcha Bwana ni chemchemi ya uzima,
ili kumwepusha mtu na mitego ya mauti.
2814:28 2Sam 19:7Wingi wa watu ni utukufu wa mfalme,
bali pasipo watu mkuu huangamia.
2914:29 Mhu 7:8-9; Mit 15:18; Yak 1:19Mtu mwenye subira ana ufahamu mwingi,
bali anayekasirika haraka huonyesha upumbavu.
3014:30 Ay 5:2; Mdo 7:9; Mit 12:4Moyo wenye amani huupa mwili uzima,
bali wivu huozesha mifupa.
3114:31 Ay 31:15-16; Mit 17:5Yeye amwoneaye maskini huonyesha dharau kwa Muumba wao,
bali yeyote anayemhurumia mhitaji humheshimu Mungu.
3214:32 Za 34:21; Mit 6:15; Ay 13:15; 2Tim 4:18Waovu huangamizwa kwa matendo yao maovu,
bali hata katika kifo wenye haki hupata kimbilio.
3314:33 Mit 2:6-10Hekima hukaa katika moyo wa mwenye ufahamu
bali haijulikani miongoni mwa wapumbavu.
3414:34 Mit 11:11Haki huinua taifa,
bali dhambi ni aibu kwa watu wote.
3514:35 Es 8:2; Mt 25:14-30Mfalme hupendezwa na mtumishi mwenye hekima,
bali ghadhabu yake humwangukia
mtumishi mwenye kuaibisha.
