Jesusca sabadopipish ima allitaca rurachun mandai tucunmi
(Mat 12:1-8; Mar 2:23-28)
1Shuj sabadopimi Jesusca, chagracuna chaupita ricurca. Chaita ricujpimi Paipaj yachacujcunaca, trigo umata cʼutsashpa, cʼacushpa micurcacuna. 2Chaimantami maijan fariseocunaca:
—¿Ima nishpataj sabadopi ama rurachun nishcata ruracunguichij?— nircacuna.
3Chashna nijpi Jesusca, cashnami nirca:
—David paipaj runacunandij yaricaihuan cashpa, imata rurashcataca, ¿manachu reźarcanguichij? 4Illu paicunaca yaricaihuan cashpami, Diospaj huasiman yaicushpa, chaipi Diosman cushca tiyacuj tandacunata japishpa micurcacuna. Chai tandataca pipish mana micunallachu carca, curacunalla micunami carca— nircami.
5Shinallataj:
—Runa Aichayuj Ñucaca, sabadopipish ima allita rurachunca mandai tucunimi— nircapishmi.
Chaquishca maquiyuj runatami Jesús alliyachishca
(Mat 12:9-14; Mar 3:1-6)
6Shujtaj sabadopica cashnami tucurca: Tandanacuna huasiman yaicushpami, Jesusca yachachicurca. Chai ucupica, alli lado maqui chaquishca runami tiyacurca. 7Chai runata sabadopi Jesús alliyachijpica juchachingapajmi, Mandashcata yachachijcunapish, fariseocunapish chapacurcacuna. 8Ashtahuanpish Jesusca, paicuna yuyacushcata yachashpami, chaquishca maquiyuj runataca:
—Jatari, cai chaupipi shayari— nirca.
Shina nijpica, chai runaca shayarircallami. 9Chai runataca Jesusca, cashnami nirca:
—Cancunataca shujta tapusha: Sabadocunapica, ¿allita ruranachu, mana cashpaca mana allita ruranachu, huañuimanta quishpichinachu, mana cashpaca huañuchinachu, imata ruranataj alli?— nircami.
10Chashna nishpaca, chaipi cajcunata muyundijta ricushpami, chai runataca:
—Cambaj maquita chutai— nirca.
Ña chutajpica, chai runapaj maquica alli tucurcallami. 11Chashna rurajpica, juchachishun nicujcunaca yallitaj pʼiñarishpami, Jesusta ima shina llaquichinata paicunapura parlanacurcacuna.
Huillagrichun mingangapajmi chunga ishquita agllashca
(Mat 10:1-4; Mar 3:13-19)
12Chai punllacunapimi Jesusca, Taita Diosta mañangapaj urcuman rirca. Chaipica tucui tutami mañarca. 13Ña achijyajpica Paipaj yachacujcunata cayashpami, chunga ishquita agllarca. Paicunatami, huillagrijcuna cachun mingarca. 14Paillataj Pedrota shutichishca Simonta, paipaj huauqui Andresta, Jacobota, Juanta, Felipeta, Bartolometa, 15Mateota, Tomasta, Alfeopaj churi Jacobota, Cananista nishcapuramanta Simonta, 16Jacobopaj huauqui Judasta, Judas Iscariotetapishmi agllarca. Paimi qʼuipataca, Jesusta japichirca.
Ima shina cajcunapaj cushicui tiyanatapish ima shina cajcunapaj llaquicuna shamunatapishmi huillashca
(Mat 5:1-12; 4:23-25)
17Jesusca yachacujcunandij urcumanta uriyamushpaca, shuj pambapimi saquirircacuna. Chaipica Jesuspaj achca yachacujcunandij, tucui Judeamanta, Jerusalenmanta, shinallataj yacu uripi caj Tiro shuti, Sidón shuti llajtacunamanta shamushcacunandijmi chaipi carca. 18Tucui chaicunaca yachachishcata uyangapajpish, ungüicunamanta alliyachichunpishmi tandanacurcacuna. Mapa espiritucuna japishpa achcata llaquichicushcacunatapishmi alliyachirca. 19Alliyachi tucunata charijta ricushpami, tucuicuna Jesuspi tuparingapaj cʼuchuyarcacuna.
20Jesusca, Paipaj yachacujcunapaj ñahuita ricushpami, cashna nirca:
«Cushicuichij, huajchacuna
Taita Dios mandacunca cancunapajmi.
21Cushicuichij, cunan yaricaihuan cajcuna.
Diosca cancunamanmi mana nijta caranga.
Cushicuichij, cunan huacacujcuna,
cancunapajca asina shamungami.
22Runa Aichayuj Ñucata caticushcamanta pʼiñajpi,
cancunahuan mana tandanacushun nijpi,
cʼamijpi, ima millananata shina cancunapaj shutillatapish mana rimasha nijpica, cushicuichijlla.
23Chashna llaquichi punllapica, cushicuichijlla. Jahua pachapica, jatun allitami chasquinguichij. Paicunapaj ñaupa yayacunapish, Dios ima nishcata huillajcunataca chashnallatajmari llaquichijcuna carca.
24¡Ai! Cunan achcata charijcunalla, cancunaca caillapimi
cushicushpa causanguichij.
25¡Ai! Cunan sajsajta micujcunalla,
qʼuipataca yaricai shamungami.
¡Ai! Cunan asicujcunalla,
qʼuipataca caparirishpami huacanguichij.
26¡Ai! Cunan tucuicuna alli nishca causajcunalla,
cancunapaj ñaupa yayacunapish
llulla huillajcunatami, chashnallataj alli nijcuna carca.
Pʼiñajcunatapish cʼuyanami
(Mat 5:38-48; 7:12)
27Shina cajpipish, Ñucata uyacuj tucui cancunatami caitaca mandani: Cancunata pʼiñajcunata cʼuyaichij, mana ricunachijcunapajpish allita ruraichij. 28Cancunata llaqui tucushca cachun nijcunatapish bendicianguichij, yanga juchachijcunamantapish Diosta mañaichij. 29Maijan canta quijadospi huajtajpica, caishuj ladopipish huajtachun ricuchinguilla. Cambaj jahua churashcata maijan quichujpica, ucu churashcatapish cushpa cachanguilla. 30Maijan imata mañajpica, mañashcata cuilla. Imatapish cambajta maijan quichujpica, ama tigrachichun mañaichu. 31Ima shinami shujtajcuna cancunapaj allita rurachun ninguichij, chashnallataj cancunapish shujtajcunapajca ruraichij.
32Ashtahuanpish cancunata cʼuyajcunallata cʼuyashpaca, ima allita mana ruranguichijchu. Juchayujcunapish paicunata cʼuyajcunataca cʼuyantajmari. 33Allita rurajcunallata cʼuyashpapish, ima allita mana ruranguichijchu. Juchayujcunapish chashnaca ruranllatajmi. 34Imata tigra japina yuyaillahuan imatapish mañachishpaca, ima allita mana ruranguichijchu. Juchayujcunapish cushca shinallataj cutin japina yuyaillahuanca, paicunapura mañachinacunllami. 35Ashtahuanpish cancunaca, pʼiñajcunata cʼuyashpa allita ruraichij. Ama imatapish chaimanta tigra japina yuyaillahuan ruraichijchu. Chashna rurashpami, cancunaca jatun chasquinata charinguichij. Shinallataj jahua pacha Diospaj huahuacunataj cashcatami ricuringuichij. Paillamari mana pagui nijcunahuanpish, millaicunahuanpish alli. 36Cancunapaj Yayaca llaquijmari, cancunapish Pai shinallataj shujtajcunata llaquij caichij.
Shujtajcunata ama juchachinguichij
(Mat 7:1-5)
37Cancunata ama juchachichunca, cancunapish ama pita juchachichijchu. Ama pita, “Jatun llaquiman rishca canman” ninguichij. Diospish cancunataca, mana jatun llaquiman cachana tucungachu. Shujtajcunata perdonaichij, Diospish cancunata perdonangami. 38Imatapish shujtajcunaman cuichij, Diospish cancunaman cungami. Paica jatun jatunllapi, tushuchishpa, talliricujta marcachingallami. Cancuna imapimi shujtajcunaman cunguichij, chaillapitajmi cancunamanpish cunga» nircami.
39Jesusca cai parlohuanpishmi, chʼimbapurashpa yuyachirca: «¿Mana ricuj runaca, shujtaj mana ricuj runataca pushaipajchu imatagari? ¿Manachu ishquindijtaj mai jutcupi huashicunman? 40Yachacujca, mana paita yachachijta yallichu. Shina cashpapish, tucuipi paita yachachij shinallataj tucushpaca, pai shinallataj canaman chayanmanmi.
41¿Ima nishpataj cambaj huauquipaj ñahuipi tiyacuj ujshataraj ricungui? ¡Cambaj ñahuipi tiyacuj jatun caspitarajmari mana ricungui! 42Cambaj ñahuipi jatun caspi tiyacujta manaraj llujshichishpaca, ¿ima shinataj cambaj huauquitaca: “Huauqui, shuyai, cambaj ñahuipi tiyacuj ujshata llujshichisha” ninguiari? Mishqui shimi jayaj shungu, cambaj ñahuipi tiyacuj caspitaraj llujshichi. Chashna rurashpami, cambaj huauquipaj ñahuipi tiyacuj uchilla ujshataca alli ricushpa llujshichi tucungui.
Ima yura cashcataca pʼucushcapi rijsinallami
(Mat 7:17-20; 12:34-35)
43Alli yurapica, ima mana alli granoca mana pʼucunchu. Shinallataj mana alli yurapish, ima alli granota mana pʼucunchu. 44Ima yura cashcataca, pʼucushcapi ricunallami. Higotaca, mana casha yuramanta pallancunachu. Uvastapish, mana zarza yuramanta tandanchu. 45Shinallataj alli runaca, paipaj shungupi alli yuyai tiyashcamantami allillata riman. Ashtahuanpish millai runaca, paipaj shungupi millai yuyaicuna tiyashcamanta, millaillatami riman. Shimica, shungupi ima tiyacujtami riman.
Ishqui huasichijcunahuanmi chʼimbapurashca
(Mat 7:24-27)
46¿Ñuca mandashcata manapish rurashpaca, ima nishpataj Ñucataca: “Ñuca Apu, Ñuca Apu” ninguichigari? 47Pipish Ñucapajman shamushpa, mandashcata uyashpa chaitataj rurajtaca, piman rijchaj cashcata huillasha. 48Paica ucujta allashpa, sinchi rumi jahuapi pircashpa, huasita ruraj runaman rijchajmi. Chai huasichishcataca, tamyajpi yacu jundashpa sinchita huajtarishpapish, callarimanta rumi jahuapi alli rurashca cashcamantaca mana cuyuchi tucurcachu. 49Ashtahuanpish, pipish Ñuca huillashcata uyashca jahua mana caźujca, allpa jahuallapi pircashpa huasita shayachij runaman rijchajmi. Yacu jundashpa sinchita huajtapica, chai huasi tucui urmajpi jatun llaquimi tucurca» nircami.
安息日的主
1有一个安息日，耶稣和门徒走过一片麦田，门徒随手摘下一些麦穗搓了吃。 2有些法利赛人说：“你们为什么做在安息日不准做的事？”
3耶稣答道：“你们没有读过大卫的事吗？有一天，大卫和他的部下饿了， 4他进入上帝的殿，拿了献给上帝的供饼。这饼只有祭司才可以吃，大卫不但自己吃了，还分给他的部下吃。” 5耶稣又对他们说：“人子是安息日的主。”
6又有一个安息日，耶稣进入会堂教导人，座中有一个右手萎缩的人。 7律法教师和法利赛人密切地监视耶稣，看祂会不会在安息日医治病人，好找个借口控告祂。 8耶稣知道他们的心思，就对那个右手萎缩的人说：“起来，站在大家面前！”那人就起来站在那里。
9耶稣问众人：“我问你们，在安息日应该行善呢，还是作恶呢？救人呢，还是害人呢？” 10祂环视众人，然后对那人说：“把手伸出来！”那人的手一伸就复原了。
11但法利赛人和律法教师却怒火中烧，开始商议对付耶稣的办法。
拣选十二使徒
12一天，耶稣到山上整夜向上帝祷告。 13天明时分，祂召集门徒，从中选出十二人立为使徒。 14他们是：西门——耶稣给他取名叫彼得、西门的兄弟安得烈、雅各、约翰、腓力、巴多罗买、 15马太、多马、亚勒腓的儿子雅各、激进党人6:15 当时激进的民族主义者，常以行动反抗统治他们的罗马政府。西门、 16雅各的儿子犹大和出卖耶稣的加略人犹大。
17耶稣和他们下了山，站在一处平地上，身边有一大群门徒，还有大批从犹太、耶路撒冷以及泰尔和西顿沿海地区来的人，要听祂讲道，盼望祂医治他们的疾病。 18那些被污鬼缠身的人也得到了祂的医治。 19大家都想去摸祂，因为有能力从祂身上发出来，可以治好人们的疾病。
论四福
20耶稣抬头望着门徒，对他们说：
“贫穷的人有福了，
因为上帝的国属于你们！
21现在饥饿的人有福了，
因为你们将得饱足！
现在哀哭的人有福了，
因为你们将要欢笑！
22你们为人子的缘故而遭人憎恨、弃绝、侮辱、毁谤，就有福了！ 23那时你们要欢喜雀跃，因为你们在天上有大赏赐！他们的祖先也曾这样恶待以前的先知。
论四祸
24“富有的人有祸了，
因为你们已经享尽了人世间的安逸！
25现在饱足的人有祸了，
因为你们将要挨饿！
现在欢笑的人有祸了，
因为你们将要哀哭！
26人人都夸赞你们的时候，
你们就有祸了，
因为他们的祖先也是这样夸赞假先知！
论爱仇敌
27“但是，我告诉你们这些听道的人，要爱你们的仇敌，要善待恨你们的人， 28要为咒诅你们的人祝福，要替恶待你们的人祷告。 29如果有人打你一边的脸，连另一边也转过来让他打。如果有人夺你的外衣，连内衣也由他拿去。 30有人向你求什么，就给他；有人拿了你的东西，不要追讨。 31你们想要别人怎样对待你们，你们就要怎样对待别人。 32如果你们只爱那些爱你们的人，有什么功劳呢？就是罪人也会这样做。 33如果你们只善待那些善待你们的人，有什么功劳呢？就是罪人也会这样做。 34如果你们借钱给人，指望收回，有什么功劳呢？即使罪人也会借贷给罪人，日后再如数收回。
35“然而，要爱你们的仇敌，善待他们；无论借出什么，都不要指望归还。这样，你们将有大赏赐，并且将成为至高者的儿子，因为祂以恩慈待那些忘恩负义和作恶的人。 36你们要怜悯人，像你们的天父怜悯人一样。
责人先责己
37“不要论断人，免得你们被人论断；不要定人的罪，免得自己也被定罪。要饶恕人，这样你们也必蒙饶恕。 38你们要给他人，这样上帝必给你们，并且会用大号升斗摇匀压实，满满地倒给你们，因为你们用什么样的量器量给别人，上帝也会用什么样的量器量给你们。”
39耶稣又给他们讲了个比喻，说：“瞎子岂能给瞎子带路？二人岂不是要双双掉进坑里吗？ 40学生不会高过老师，学成之后不过像老师一样。 41为什么你只看见你弟兄眼中的小刺，却看不见自己眼中的大梁呢？ 42你既看不见自己眼中的大梁，又怎能对弟兄说‘让我除去你眼中的小刺’呢？你这伪君子啊！要先除掉自己眼中的大梁，才能看得清楚，以便清除弟兄眼中的小刺。
树和果子
43“好树不结坏果子，坏树也结不出好果子。 44树的好坏从果子就可以分辨出来。人不会从荆棘中采集无花果，也不会在蒺藜上摘取葡萄。 45善人心存良善，就从他里面发出良善；恶人心存邪恶，就从他里面发出邪恶。因为心里充满的，口里自然会说出来。
两种盖房子的人
46“你们为什么‘主啊，主啊’地称呼我，却不遵行我的话呢？ 47我要告诉你们那到我这里来，听了我的话又去遵行的人是什么样。 48他好比一个人盖房子，把地挖深，根基立在磐石上。当河流泛滥，洪水冲击房子时，房子却屹立不摇，因为它的根基稳固。 49但听了我的话却不遵行的人，好比一个人没有打根基，便将房子盖在地面上，洪水一冲，房子立刻倒塌，完全毁坏了。”
