Lazaromi huañushca
1Betania aillu llajtapica, Lázaro shuti runami ungushca carca. Chaipimi Mariapish, paipaj ñaña Martandij causarca. 2(Ungushca Lazaropaj pani Mariami, Apunchij Jesustaca mishquijllata ashnajhuan chaquipi tallishpa, ajchahuan chaquichirca). 3Paicunami: «Apunchij Jesús, Canhuan alli apanacuj, Can cʼuyashca Lazaroca ungushcamari» nishpa, huillachun cacharcacuna.
4Chaita huillajpica, Jesusca: «Cai ungüihuanca, mana huañungachu. Ashtahuanpish Taita Dios tucuita rurai tucuj cashcata ricuchinapajllami. Cai ungüimantami Diospaj Churi Ñucapish, tucuita rurai tucuj cashcata ricuchisha» nircami.
5Jesusca Martatapish, paipaj ñañatapish, Lazarotapish cʼuyarcami. 6Lázaro ungushca cajta yachashpapish, ishqui punllahuan chaipi saquirircarajmi. 7Chai qʼuipami Jesusca, yachacujcunataca:
—Cutin Judeaman jacuchij— nirca.
8Shina nijpi, Paipaj yachacujcunaca:
—Rabí, cainanijllamari judiocunaca Cantaca, rumihuan shitashun nircacuna. ¿Cutinchari chaimanca risha ninguiari?— nircacunami.
9Chashna nijpipish, Jesusca:
—¡Illu punllaca, chunga ishqui horastami charin! Punllapi purijca, achij punllapi cashcamanta mana ñitcarinchu. 10Ashtahuanpish tutapi purijca, quiquinllataj mana achijyachi tucushcamantaca, maipipish ñitcarinllami— nircami.
11Caitapishmi nirca:
—Ñucanchijhuan apanacuj Lazaroca dormicunmari, paita rijchachinamanmi rigrini— nirca.
12Chashna nijpi, Paipaj yachacujcunaca:
—Apunchij Jesús, Lazaroca dormicushpallaca alliyangallamari— nircacunami.
13Jesusca, Lazarotaca ña huañushca cajpimi, chashnaca nirca. Ashtahuanpish paicunaca ‘Dormishpa samaricujllapimi, chashna nicunga’ yuyarcacunami. 14Chaimantami Jesusca, cashna nishpa alli huillarca:
—Lazaroca huañushcami. 15Ñuca mana chaipi cashcamanta cushicunimi. Pai huañushcaca, cancuna crichun allimari, paita ricunaman jacuchij— nircami.
16Shina nijpica, ishqui huacharishca Tomasmi caishuj yachacujcunataca:
—Shinashpaca, ñucanchijpish Paihuan huañungapaj jacuchij— nircami.
Lazaropaj panitami Jesusca shunguta samachishca
17Jesusca, Lazarota pambashca chuscu punllapimi chayarca. 18Betaniaca, Jerusalenmantaca quimsa kilómetro shinallapimi carca. 19Chaimantami Martatapish, Mariatapish turi huañushcamanta llaquilla cajpi, achca judiocuna ricunaman shamushca carca. 20Martaca, ‘Jesús shamucun’ nijta uyashpaca, tupanamanmi llujshirca. Ashtahuanpish Mariaca, huasipi saquirircallami.
21Martami Jesustaca cashna nirca:
—Apunchij Jesús, Can caipi cashca cajpica, ñuca turica mana huañunmanchu carca. 22Cunanpish Taita Diosta Can imata mañajpica, Taita Dios cuna cashcata yachanimi— nircami.
23Shina nijpi Jesusca:
—Cambaj turica causaringamari— nircami.
24Chashna nijpi Martaca:
—Tucuri punllapi, huañushcacuna causarina punllapi causarina cashcataca yachanitajmari— nircami.
25Shina nijpi Jesusca, cashnami nirca:
—Ñucamari causachijpish, causaita cujpish cani. Maijanpish Ñucata crijca, huañushca cashpapish causangami. 26Causacujcunaca maijanpish Ñucata crijca, huiñaita manataj huañungachu. ¿Chaitaca cringuichu?— nircami.
27Jesús chashna nijpica:
—Ari Apunchij Jesús, Cantaca Diospaj Churi, Quishpichij Cristo cai pachaman shamushcatami crini— nircami.
28Chashna nishca qʼuipa Marta rishpaca, paipaj ñaña Mariataca:
—Yachachijmari caipi, canta cayacunmari— nishpa allijlla huillarca.
29Mariaca shina nijta uyashcahuanmi, jatarishpa Jesuspajman shamurca. 30Jesusca chai uchilla aillu llajtamanca manaraj chayashcachu carca. Marta Paihuan tupashcallapitajmi carca. 31Ricunaman shamuj judiocunaca, María jatarishcahuan huasimanta llujshishpa rijta ricushpami, ‘Turita pambashca ñaupajpimari huacagringa’ ninacushpa, catishpa rircacuna.
32María Jesuspajman chayashpaca, Paipaj ñaupajpi pambaman cumurishpami:
—Apunchij Jesús, Can caipi cashca cajpica, ñuca turica mana huañunmanchu carca— nirca.
33Chashna nishpa María huacacujpica, paita catishpa shamuj judiocunapish huacarcacunami. Chaita ricushpami Jesusca, Paipaj espiritupi nanarishpa anchata llaquirirca.
34Chashna llaquirishpaca:
—¿Maipitaj paitaca churarcanguichij?— nishpa tapujpimi:
—Apunchij Jesús, shamui ricungui— nircacuna.
35Ricugrishpaca, Jesusca huacarcami. 36Chaimantami judiocunaca:
—Riquichij, Lazarotaca yallitajmari cʼuyashca— nircacuna.
37Paicunapuramanta maijancunaca:
—Paica mana ricujtapish ñahuita pascarcamari, Lázaro ama huañuchunca, ¿manachu imallatapish rurai tucunman carca, imashi?— nircacunami.
Jesusca Lazarota causachishcami
38Jesusca cutintaj anchata llaquirishpami, Lazarota churashca jutcuman cʼuchuyarca. Chai jutcuca, quinriman allashca, jatun rumihuan huichcashcami carca. 39Chaimantami Jesusca:
—Rumita anchuchichij— nirca.
Shina nijpimi, huañushcapaj pani Martaca:
—Apunchij Jesús, pambashcaca ñamari chuscu punlla tucun, ashnacungamari— nirca.
40Chashna nijpi Jesusca:
—¿“Can crishpaca, Taita Dios rurai tucushcata ricunguimi” nircanitaj shiná?— nircami.
41Chashna nijpica, huañushcata churashca jutcuta huichcashca rumita anchuchircacunami. Chaipimi Jesusca, jahuata ricushpa cashna nirca:
—Yayalla, Can Ñucata uyashcamanta pagui ninimi. 42Ñucata Can uyaracuj cashcataca yachanimi. Ashtahuanpish Ñuca muyundijpi caj tucui gentecuna, Can Ñucata cachashcata crichunllami chashnaca nini— nircami.
43Chashna nishca qʼuipaca, sinchita caparishpami:
—¡Lázaro, chaimanta llujshimui!— nirca.
44Chashna nijpica chai huañushcaca maquicunatapish, chaquicunatapish maitushca, umatapish ñahuindij linsohuan chʼungullishcami llujshimurca. Chashna cajpimi Jesusca:
—Purichun, maitushcata pascaichij— nirca.
Jesusta huañuchingapajmi yuyarinacushca
(Mat 26:1-5; Mar 14:1-2; Luc 22:1-2)
45Chashna rurajta ricushpaca, Mariata ricunaman shamuj judiocunapuramanta achcacunami Jesusta crircacuna. 46Ashtahuanpish maijancunaca, fariseocunapajman rishpami Jesús imallata rurashcata huillarcacuna. 47Chaimantami pushaj curacunapish, fariseocunapish, tucui mandajcunapurata tandachishpa, cashna nircacuna:
—¿Imatataj rurashun? Chai runaca, señalcunatamari ruran. 48Chashna saquijllapica, tucuicunamari Paita cringacuna. Chashna tucujpica romanocuna shamushpaca, ñucanchij Diospaj huasitapish, tucui ñucanchij israelcunatapishmi chingachingacuna— nircacunami.
49Chashna nijpi paicunapuramanta chai huatapi mandacuj Caifás curami, cashna nirca:
—Cancunaca imatapish mana yachanguichijchu. 50Ñucanchij tucui israelcuna huañunapaj randica, shuj runalla ñucanchijpaj randi huañunamari ashtahuan alli. Chaitaca manamari entendinguichijchu— nircami.
51Chaitaca, mana paipaj quiquin yuyaillamantachu nirca. Ashtahuanpish chai huatapi curacunata mandaj cura cashpa Diosllataj yuyachijpimi, tucui israelcunapaj randi Jesús huañunata, ñaupashpa huillarca. 52Mana tucui israelcunallamantachu huañuna carca. Ashtahuanpish mai llajtapi causacujcuna cashpapish, Diospaj huahua cajcunaca shujlla tucuchunmi huañuna carca. 53Chashna ninacushca punllamantami, Jesustaca huañuchingapaj shuj yuyailla tucurcacuna.
54Chaimantami Jesusca, judiocunapurapica pacalla purirca. Shitashca pamba cʼuchullapi caj Efraín puebloman rishpami, Paipaj yachacujcunandij chaipi purirca.
55Judiocunapaj Pascua punllacunapish ñami chayamucurca. Chuyayangapaj maillarinamanmi, achcacuna Pascua ñaupaman chai llajtamanta Jerusalenman huichiyarcacuna. 56Judiocunaca Jesusta mashcacushpami, Diospaj huasipica: «¿Imatataj yuyanguichij? ¿Cai fiestamanca shamungachu imashi?» nishpa, caishuj chaishuj tapunacurcacuna. 57Pushaj curacunapish, fariseocunapish Jesús maipi cashcata maijan yachashpaca, japigringapaj huillaj shamuchunmi ña mandashca carca.
مرگ ايلعازر
1-3روزی، شخصی به نام ايلعازر، كه برادر مريم و مارتا بود، بيمار شد. ايشان در بيتعنيا زندگی میكردند. مريم همان كسی است كه عطر گرانبهايش را بر پايهای عيسی ريخت و با موهای خود آنها را خشک كرد. آن دو خواهر برای عيسی پيغام فرستاده، گفتند: «آقا، دوست عزيزتان سخت بيمار است.»
4وقتی عيسی اين خبر را شنيد فرمود: «اين بيماری موجب مرگ ايلعازر نخواهد شد، بلكه باعث بزرگی و جلال خدا خواهد گشت، و من، فرزند خدا نيز از اين رويداد جلال خواهم يافت.»
5عيسی با اينكه نسبت به مارتا و مريم و ايلعازر لطف خاصی داشت، 6با اين حال وقتی خبر بيماری ايلعازر را شنيد، در محلی كه بود، دو روز ديگر نيز ماند. 7پس از آن، به شاگردان خود فرمود: «بياييد به يهوديه بازگرديم.»
8شاگردان اعتراض كرده، گفتند: «همين چند روز پيش بود كه سران يهود میخواستند شما را در يهوديه بكشند. حال میخواهيد باز به آنجا برويد؟»
9عيسی جواب داد: «در روز، دوازده ساعت هوا روشن است. تا زمانی كه همه جا روشن است مردم میتوانند راه بروند و نيفتند. آنها راه را میبينند زيرا از نور اين جهان برخوردارند. 10فقط در شب است كه خطر افتادن وجود دارد، چون هوا تاريک است.» 11آنگاه فرمود: «دوست ما ايلعازر خوابيده است و من میروم تا او را بيدار كنم.»
12-13شاگردان تصور كردند كه منظور عيسی اينست كه ايلعازر ديشب راحت خوابيده است. از اين رو گفتند: «پس حالش خوب خواهد شد.» ولی منظور عيسی اين بود كه ايلعازر مرده است.
14آنگاه عيسی به طور واضح فرمود: «ايلعازر مرده است. 15و من خوشحالم كه در كنار او نبودم، چون مرگ او يک بار ديگر به شما فرصت خواهد داد كه به من ايمان آوريد. حال بياييد نزد او برويم.»
16يكی از شاگردان او به نام «توما» كه معنی اسمش «دوقلو» بود، به شاگردان ديگر گفت: «بياييد ما نيز برويم و با او بميريم.»
17وقتی به بيتعنيا رسيدند، شنيدند كه ايلعازر را چهار روز پيش به خاک سپردهاند. 18بيتعنيا فقط چند كيلومتر تا شهر اورشليم فاصله داشت. 19از این رو، عدهای از سران قوم يهود برای تسليت گفتن به مارتا و مريم، از اورشليم به آنجا آمده بودند.
20وقتی به مارتا خبر دادند كه عيسی آمده است، برخاست و بیدرنگ به پيشواز او رفت، ولی مريم در خانه ماند. 21مارتا به عيسی گفت: «سَرورم، اگر اينجا بوديد، برادرم از دست نمیرفت. 22حال نيز دير نشده است؛ اگر از خدا بخواهيد، برادرم دوباره زنده خواهد شد.»
23عيسی فرمود: «مارتا، برادرت حتماً زنده خواهد شد.»
24مارتا گفت: «بلی، البته میدانم كه برادرم در روز قيامت مانند ديگران زنده خواهد شد.»
25عيسی فرمود: «آن كسی كه مردگان را زنده میكند و به ايشان زندگی میبخشد، من هستم. هر كه به من ايمان داشته باشد، اگر حتی مانند ديگران بميرد، بار ديگر زنده خواهد شد. 26و چون به من ايمان دارد، زندگی جاويد يافته، هرگز هلاک نخواهد شد. مارتا! آيا به اين گفتهء من ايمان داری؟»
27مارتا گفت: «بلی استاد، من ايمان دارم كه شما مسيح، فرزند خدا هستيد، همان كه منتظرش بوديم.»
28آنگاه مارتا به خانه بازگشت و مريم را از مجلس عزاداری بيرون برد و به او گفت: «عيسی اينجاست و میخواهد تو را ببيند.»
29مريم فوراً نزد عيسی رفت. 30عيسی بيرون دِه در همانجا منتظر ايستاده بود. 31سران قوم كه در خانه سعی میكردند مريم را دلداری دهند، وقتی ديدند كه او با عجله از خانه بيرون رفت، فكر كردند به سر قبر میرود تا باز گريه كند. پس ايشان نيز به دنبال او رفتند.
32وقتی مريم نزد عيسی رسيد، به پاهای او افتاد و گفت: «سَروَرم، اگر اينجا بوديد، برادرم نمیمرد.»
33وقتی عيسی ديد كه مريم گريه میكند و سران قوم نيز با او ماتم گرفتهاند عميقاً متأثر و پريشان گرديد.
34او پرسيد: «كجا او را دفن كردهايد؟» گفتند: «بفرماييد، ببينيد.» 35عيسی گريست.
36سران يهود به يكديگر گفتند: «ببينيد چقدر او را دوست میداشت.»
37ولی بعضی میگفتند: «اين مرد كه چشمان كور را باز كرد، چرا نتوانست كاری كند كه ايلعازر زنده بماند؟»
عيسی ايلعازر را از مرگ زنده میسازد
38باز عيسی به شدت متأثر شد. سرانجام به سر قبر رسيدند. قبر او غاری بود كه سنگ بزرگی جلو دهانهاش غلطانيده بودند.
39عيسی فرمود: «سنگ را كنار بزنيد!» ولی مارتا، خواهر ايلعازر گفت: «حالا ديگر متعفن شده، چون چهار روز است كه او را دفن كردهايم.»
40عيسی فرمود: «مگر نگفتم اگر ايمان بياوری، كارهای عجيب از خدا میبينی؟»
41پس سنگ را كنار زدند. آنگاه عيسی به آسمان نگاه كرد و فرمود: «پدر، شكر میكنم كه دعای مرا شنيدهای. 42البته هميشه دعايم را میشنوی ولی اين را به خاطر مردمی كه اينجا هستند گفتم، تا ايمان آورند كه تو مرا فرستادهای.» 43سپس با صدای بلند فرمود: «ايلعازر، بيرون بيا!»
44ايلعازر از قبر بيرون آمد، در حالی كه تمام بدنش در كفن پيچيده شده و پارچهای سر و صورتش را پوشانده بود.
عيسی فرمود: «او را باز كنيد تا بتواند راه برود.»
توطئه قتل عيسی
45بعضی از سران قوم كه با مريم بودند و اين معجزه را ديدند، به عيسی ايمان آوردند. 46ولی بعضی نيز نزد فريسيان رفته، واقعه را گزارش دادند. 47كاهنان اعظم و فريسيان بیدرنگ جلسهای تشكيل دادند تا به اين موضوع رسيدگی كنند. ايشان به يكديگر میگفتند: «چه كنيم؟ اين شخص معجزات بسيار میكند. 48اگر او را به حال خود بگذاريم، تمام اين قوم به دنبال او خواهند رفت. آنگاه رومیها به اينجا لشكركشی كرده، اين عبادتگاه و قوم ما را از بين خواهند برد.»
49يكی از ايشان به نام «قيافا»، كه در آن سال كاهن اعظم بود، برخاست و گفت: «شما اصلاً متوجهٔ موضوع نيستيد. 50آيا درک نمیكنيد كه بهتر است يک نفر فدا شود تا همه هلاک نگردند؟ آيا بهتر نيست اين شخص فدای مردم شود؟»
51قيافا با اين سخن، در واقع پيشگويی كرد كه عيسی بايد در راه مردم فدا شود. اما اين را از خود نگفت، بلكه به خاطر مقام روحانی كه داشت، به او الهام شد. 52اين پيشگويی نشان میدهد كه مرگ عيسی نه فقط برای قوم اسرائيل بود، بلكه به اين منظور نيز كه همهٔ فرزندان خدا را كه در سراسر دنيا پراكندهاند، در يكی جمع كند. 53از آن روز به بعد، سران قوم يهود توطئه چيدند تا عيسی را به قتل رسانند.
54عيسی از آن پس، ديگر در ميان مردم آشكار نمیشد، بلكه با شاگردانش از اورشليم به دهكدهٔ «افرايم» در نزديكی بيابان رفت و در آنجا ماند.
55كمكم عيد «پِسَح» كه از روزهای مقدس يهود بود نزديک میشد. مردم از سراسر مملكت در اورشليم جمع میشدند تا خود را برای شركت در مراسم عيد آماده كنند. 56در اين ميان، همه میخواستند عيسی را ببينند، و در خانهٔ خدا با كنجكاوی از يكديگر میپرسيدند: «چه فكر میكنيد؟ آيا عيسی برای شركت در مراسم عيد به اورشليم خواهد آمد؟» 57ولی از طرف ديگر كاهنان اعظم و فريسيان اعلام كرده بودند كه هر كه عيسی را ببيند، فوراً گزارش دهد تا او را بگيرند.
