Yuda Alya mu Yesu Olukwe
122:1 Yk 11:55Embaga ey’Emigaati Egitazimbulukuswa eyitibwa Okuyitako yali esembedde. 222:2 Mat 12:14Bakabona abakulu n’abannyonnyozi b’amateeka baali bakola kaweefube okusala amagezi okutta Yesu, naye nga batya abantu okusasamala. 322:3 a Mat 4:10; Yk 13:2 b Mat 10:4Awo Setaani n’ayingira mu Yuda Isukalyoti eyali omu ku bayigirizwa ekkumi n’ababiri, 422:4 nny 52; Bik 4:1; 5:24n’agenda eri bakabona abakulu n’abakuumi ba Yeekaalu abakulu, n’ateesa nabo nga bw’anaamuwaayo gye bali. 522:5 Zek 11:12Ne basanyuka nnyo, era ne bakkiriza okumusasula. 6Yuda n’akkiriza okuwaayo Yesu, n’anoonya akakisa konna mw’anaamuweerayo gye bali nga tewali kibiina.
Ekyekiro eky’Enkomerero
722:7 Kuv 12:18-20; Ma 16:5-8; Mak 14:12Awo olunaku olw’Emigaati Egitazimbulukuswa, okuttirwa omwana gw’endiga ogw’embaga y’Okuyitako, ne lutuuka. 822:8 Bik 3:1, 11; 4:13, 19; 8:14Yesu n’atuma Peetero ne Yokaana n’abagamba nti, “Mugende mututegekere ekyekiro kyaffe eky’okuyitako, tujje tukirye.”
9Ne bamubuuza nti, “Oyagala tukitegekere wa?”
10Yesu n’abaddamu nti, “Munaaba mwakayingira mu kibuga, mujja kulaba omusajja eyeetisse ensuwa y’amazzi ng’atambula. Mumugoberere okutuuka mu nnyumba mw’anaayingira, 11mugambe nnyinimu nti, ‘Omuyigiriza atutumye gy’oli ng’agamba nti: Ekisenge ky’abagenyi kiruwa mwe nnaaliira Okuyitako n’abayigirizwa bange?’ 12Ajja kubalaga ekisenge ekinene ekya waggulu nga kitegekeddwa bulungi. Omwo mwe muba mutegekera.”
1322:13 Luk 19:32Ne balaga mu kibuga, ne basanga buli kimu nga Yesu bwe yabagamba. Ne bateekateeka Okuyitako.
1422:14 a Mak 6:30 b Mat 26:20; Mak 14:17, 18Awo ekiseera ky’okulya bwe kyatuuka, Yesu n’atuula n’abayigirizwa be okulya. 1522:15 Mat 16:21Yesu n’agamba abayigirizwa be nti, “Ebbanga eryo lyonna mbadde ndowooza nnyo ku Kyekiro kino eky’Okuyitako, nga njagala nkirye nammwe nga sinnaba kubonyaabonyezebwa. 1622:16 Luk 14:15; Kub 19:9Kubanga mbagamba nti sigenda kuddayo kulya nammwe Okuyitako okutuusa lwe kulituukirizibwa mu bwakabaka bwa Katonda.”
17Awo Yesu n’addira ekikompe ky’envinnyo, bwe yamala okwebaza Katonda, n’agamba nti, “Mukwate, munyweko mwenna. 18Kubanga mbagamba nti, Sigenda kuddayo kunywa ku kibala kya muzabbibu okutuusa ng’obwakabaka bwa Katonda buzze.”
1922:19 Mat 14:19Ate n’atoola omugaati, bwe yamala okwebaza Katonda, n’agumenyaamenyamu, n’abagabira ng’agamba nti, “Guno gwe mubiri gwange oguweebwayo ku lwammwe. Mukolenga bwe muti nga munzijukira.”
2022:20 Kuv 24:8; Is 42:6; Yer 31:31-34; Zek 9:11; 2Ko 3:6; Beb 8:6; 9:15Bwe baamala okulya ekyekiro, n’addira nate ekikompe era mu ngeri y’emu n’akibakwasa ng’agamba nti, “Ekikompe kino ke kabonero ak’endagaano ya Katonda empya ekakasibwa mu musaayi gwange oguyiyibwa ku lwammwe. 2122:21 Zab 41:9Naye muwulire kino. Omuntu agenda okundyamu olukwe atudde wano nange ku mmere. 2222:22 a Mat 8:20 b Bik 2:23; 4:28Kigwanira Omwana w’Omuntu, okufa nga Katonda bwe yateekateeka. Naye zimusanze omuntu oyo amulyamu olukwe.” 23Awo abayigirizwa ne batandika okwebuuzaganya bokka na bokka nti ani ku bo ayinza okukola ekintu ng’ekyo!
Empaka ku Bukulu
2422:24 Mak 9:34; Luk 9:46Era ne batandika okuwakana bokka ne bokka, ani asinga ekitiibwa mu bo? 25Naye Yesu n’abagamba nti, “Bakabaka b’abamawanga bafuga abantu baabwe, n’ab’obuyinza ne babazunza mu kino na kiri, naye abafugibwa tebalina kya kukola wabula okubayita abayambi baabwe. 2622:26 a 1Pe 5:5 b Mak 9:35; Luk 9:48Naye mu mmwe tekisaanira kuba bwe kityo. Oyo asinga ekitiibwa mu mmwe asaana yeeyisenga ng’asembayo, n’omukulembeze mu mmwe asaana abeere ng’omuweereza wammwe. 2722:27 Mat 20:28; Luk 12:37Mu nsi muno omukungu y’atula ku mmeeza abaddu be ne bamuweereza. Naye wano mu ffe nze muweereza wammwe. 28Naye mmwe mubadde wamu nange mu biseera bino eby’okugezesebwa kwange, 2922:29 Mat 25:34; 2Ti 2:12era kubanga Kitange ampadde obwakabaka, noolwekyo mbaatulira kati nti mbawadde ekifo 3022:30 a Luk 14:15 b Mat 19:28okutuula n’okulya era n’okunywera ku mmeeza yange mu bwakabaka bwange obwo, era mulituula ku ntebe ne mulamula ebika bya Isirayiri ekkumi n’ebibiri.
3122:31 a Yob 1:6-12 b Am 9:9“Simooni, Simooni, Setaani asabye okukuwewa ng’eŋŋaano, 3222:32 a Yk 17:9, 15; Bar 8:34 b Yk 21:15-17naye ggwe nkusabidde okukkiriza kwo kuleme kukuggwaamu. Era bw’olimala okwenenya, yamba mu kuzimba n’okunyweza okukkiriza kwa baganda bo.”
3322:33 Yk 11:16Awo Peetero n’addamu nti, “Mukama wange, neeteeseteese okusibirwa awamu naawe mu kkomera, era n’okufiira awamu naawe.”
34Yesu n’amuddamu nti, “Peetero, nkutegeeza nti leero ononneegaana emirundi esatu enkoko nga tennakookolima.”
3522:35 Mat 10:9, 10; Luk 9:3; 10:4Awo Yesu n’ababuuza nti, “Bwe nabatuma okubuulira Enjiri, ne mutatwala nsimbi wadde ensawo, oba omugogo omulala ogw’engatto, mwalina okwetaaga ekintu kyonna?” Ne baddamu nti, “Nedda.”
36Yesu n’abagamba nti, “Naye kaakano alina ensawo eterekebwamu ensimbi agitwale, n’ensawo ng’ey’omusabiriza bwe mutyo. Atalina kitala, atunde ku ngoye ze akyegulire! 3722:37 Is 53:12Kubanga mbagamba nti kyetaagisa okutuukirizibwa mu nze ekyawandiikibwa nti, ‘Yabalirwa wamu n’abamenyi b’amateeka,’ ebinkwatako biteekwa okutuukirira.”
38Abayigirizwa ne bamugamba nti, “Mukama waffe, wano tulinawo ebitala bibiri!” N’abaddamu nti, “Bimala!”
Yesu asaba ku lusozi olwa Zeyituuni
3922:39 a Luk 21:37 b Mat 21:1Awo Yesu n’afuluma mu kibuga awamu n’abayigirizwa be n’akwata ekkubo erigenda ku lusozi olwa Zeyituuni nga bwe yali empisa ye. 4022:40 Mat 6:13Bwe yatuuka eyo n’agamba abayigirizwa be nti, “Musabe Katonda, muleme kuwangulwa kukemebwa.” 4122:41 Luk 18:11Ye n’abavaako akabanga ng’awakasukwa ejjinja, n’afukamira n’asaba nti, 4222:42 a Mat 20:22 b Mat 26:39“Kitange, obanga kwe kusiima kwo ekikompe kino kinzigyeko. Naye si nga Nze bwe njagala, wabula ky’oyagala kye kiba kikolebwa.” 4322:43 Mat 4:11; Mak 1:13Awo malayika eyava mu ggulu n’ajja n’amugumya. 44Yali mu kunyolwa kunene nnyo okw’omwoyo, ne yeeyongera okusaba ennyo n’atuuyana n’entuuyo ezamuvaamu ne ziba ng’amatondo g’omusaayi, era ne gatonnya wansi.
45Bwe yayimuka ng’amaze okusaba n’addayo eri abayigirizwa be, naye n’abasanga nga beebase, olw’ennaku eyali ebakutte. 4622:46 nny 40N’abagamba nti, “Lwaki mwebase? Muzuukuke, musabe, muleme kuwangulwa kukemebwa.”
Yesu Akwatibwa
47Awo Yesu bwe yali ng’akyayogera, ekibiina ky’abantu ne batuuka nga Yuda, omu ku bayigirizwa be ekkumi n’ababiri, y’abakulembedde. Yuda n’ajja butereevu awali Yesu, n’amunywegera. 48Naye Yesu n’amugamba nti, “Yuda, Omwana w’Omuntu omulyamu olukwe ng’omugwa mu kifuba?”
4922:49 nny 38Abayigirizwa abalala bwe baalaba ekyali kigenda okubaawo ne babuuza Yesu nti, “Mukama waffe, tubateme n’ebitala byaffe?” 50Era omu ku bo n’atemako n’ekitala okutu kw’omuweereza wa Kabona Asinga Obukulu. 51Naye Yesu n’abagamba nti, “Temwongera kubalwanyisa.” N’akwata ku kutu kw’omusajja, n’amuwonya!
5222:52 nny 4Yesu kwe kukyukira bakabona abakulu, n’abakulu b’abakuumi ba Yeekaalu, n’abakulembeze b’Abayudaaya abaali bakulembedde ekibiina ky’abantu, n’abagamba nti, “Ndi munyazi, n’okujja ne mujja gye ndi nga mwambalidde ebitala n’emiggo? 5322:53 a Mat 26:55 b Yk 12:27 c Mat 8:12; Yk 1:5; 3:20Lwaki temwankwatira mu Yeekaalu? Nabeeranga omwo buli lunaku. Naye nammwe eno ye ssaawa yammwe, n’ekizikiza we kiragira obuyinza bwakyo.”
Peetero Yeegaana Yesu
5422:54 a Mat 26:57; Mak 14:53 b Mat 26:58; Mak 14:54; Yk 18:15Awo ne bakwata Yesu ne bamutwala mu nnyumba ya Kabona Asinga Obukulu. Peetero n’agoberera nga yeesuddeko akabanga. 55Bwe baamala okukuma omuliro wakati mu luggya ne batuula okwota; Peetero naye n’atuula wakati mu bo, n’ayota omuliro. 56Omuwala omuweereza n’amulengera ng’omuliro gumumulisizza, n’amutunuulira enkaliriza, okutuusa lwe yagamba nti, “Omusajja ono yali ne Yesu!”
57Peetero ne yeegaana nti, “Omukazi, oyo gw’oyogerako nze simumanyi.”
58Bwe waayitawo akabanga omuntu omulala n’alaba Peetero n’amugamba nti, “Naawe oli omu ku bo.” Peetero ne yeegaana nti, “Nedda, ssebo, si bwe kiri.” 5922:59 Luk 23:6Bwe waali wayiseewo ng’essaawa nnamba, omuntu omu n’ayogera ng’akakasa nti, “Ddala n’ono yali wamu ne Yesu kubanga naye Mugaliraaya.” 60Peetero n’addamu nti, “Omusajja, by’oyogerako sibimanyi!” Peetero bwe yali akyayogera enkoko n’ekookolima. 6122:61 a Luk 7:13 b nny 34Mu kaseera ako Mukama waffe n’akyuka n’atunuulira Peetero. Peetero n’ajjukira Yesu kye yagamba nti, “Enkoko eneeba tennakookolima ononneegaana emirundi esatu.” 62Awo Peetero n’afuluma okuva mu luggya n’akaaba nnyo amaziga!
Abaserikale Baduulira Yesu
63Awo abasajja abaali bakuuma Yesu ne batandika okumuduulira n’okumukuba. 64Ne bamusiba ekitambaala ku maaso ne bamukuba ebikonde, oluvannyuma ne bamubuuza nti, “Nnabbi! yogera ani akukubye?” 6522:65 Mat 16:21Ne bamuvuma n’ebigambo ebirala bingi.
Yesu mu Maaso g’Olukiiko Olukulu
6622:66 a Mat 5:22 b Mat 27:1; Mak 15:1Enkeera mu makya Olukiiko Olukulu olw’Abayudaaya, nga lulimu bakabona abakulu, n’abannyonnyozi b’amateeka, n’abakulembeze b’Abayudaaya, ne lutuula. Yesu n’aleetebwa mu maaso g’Olukiiko olwo.
67Ne bamubuuza nti, “Obanga ggwe Kristo, tubuulire.”
Yesu n’abaddamu nti, “Bwe nnaababuulira temujja kunzikiriza, 6822:68 Luk 20:3-8ne bwe nnaababuuza ebibuuzo temujja kunnyanukula. 6922:69 Mak 16:19Naye ekiseera kituuse, Nze, Omwana w’Omuntu, okutuula ku mukono ogwa ddyo ogwa Katonda Ayinzabyonna.”
7022:70 a Mat 4:3 b Mat 27:11; Luk 23:3Bonna ne baleekaana nti, “Kwe kugamba nti ggwe Mwana wa Katonda?”
Yesu n’abaddamu nti, “Nga bwe mugambye bwe ntyo bwe ndi.”
71Ne bagamba nti, “Ate twetaagira ki obujulizi obulala? Kubanga ffe ffennyini twewuliridde ng’ebigambo bino biva mu kamwa ke.”
Религиозные вожди замышляют убить Ису Масиха
(Мат. 26:2-5; Мк. 14:1-2; Ин. 11:45-53)
1Приближался праздник Пресных хлебов, называемый праздником Освобождения22:1 Праздник Пресных хлебов – в этот праздник, длившийся семь дней, предписывалось есть только пресный хлеб (см. Исх. 12:15-20; 13:3-10; Лев. 23:6-8; Чис. 28:17-25). Праздник Освобождения – этот праздник, предшествующий празднику Пресных хлебов, отмечался в память об избавлении иудейского народа, под руководством пророка Мусы, из Египетского рабства (см. Исх. 12:1-14; Чис. 1:14; Втор. 16:1-8). Со временем оба эти праздника практически слились в один, и поэтому их названия стали взаимозаменяемы.. 2Главные священнослужители и учители Таурата искали способа разделаться с Исой так, чтобы не вызвать возмущения народа.
Иуда Искариот решает предать Ису Масиха
(Мат. 26:14-16; Мк. 14:10-11)
3Тогда сатана вошёл в Иуду, которого называли Искариотом, одного из двенадцати учеников. 4Иуда пошёл и сговорился с главными священнослужителями и с начальниками храмовой стражи, как предать им Ису. 5Те обрадовались и обещали заплатить ему. 6Иуда согласился и стал искать удобного случая, когда с Исой не будет народа, чтобы предать Его.
Приготовление учеников к празднику Освобождения
(Мат. 26:17-19; Мк. 14:12-16)
7Наступил первый день праздника Пресных хлебов, когда иудеям следовало заколоть ягнёнка в память об их освобождении, 8и Иса послал Петира и Иохана с поручением:
– Идите и приготовьте для нас праздничный ужин.
9– Где Ты хочешь, чтобы мы его приготовили? – спросили они.
10Он ответил:
– Когда вы войдёте в город, то встретите человека, несущего кувшин с водой. Идите за ним в дом, куда он войдёт, 11и скажите хозяину дома: «Учитель спрашивает тебя: Где комната для гостей, в которой Я буду есть праздничный ужин с Моими учениками?» 12Он вам покажет большую комнату наверху, в которой уже всё подготовлено. Там и приготовьте ужин.
13Они пошли, и всё произошло так, как им сказал Иса, и они приготовили праздничный ужин.
Последний ужин с учениками
(Мат. 26:20-29; Мк. 14:17-25; 1 Кор. 11:23-25)
14Когда подошло время, Иса со Своими посланниками возлёг у стола. 15Иса сказал им:
– Я очень хотел отметить этот праздник вместе с вами перед Моими страданиями. 16Говорю вам, что Я уже не буду его отмечать до тех пор, пока в Царстве Всевышнего его смысл не будет открыт в полной мере.
17Взяв чашу и поблагодарив за неё Всевышнего, Он сказал:
– Возьмите её и разделите между собой. 18Говорю вам, что Я уже не буду пить от плода виноградного до тех пор, пока не придёт Царство Всевышнего.
19Затем, взяв хлеб и поблагодарив за него Всевышнего, Он разломил его и дал ученикам со словами:
– Это Моё тело, отдаваемое за вас. Делайте это в воспоминание обо Мне.
20Также взял и чашу после ужина и сказал:
– Эта чаша – новое священное соглашение, скреплённое Моей кровью, которая за вас проливается22:20 Ср. Исх. 24:8; Евр. 9:18-20.. 21Но рука того, кто предаёт Меня, на одном столе с Моей. 22Да, Ниспосланный как Человек уходит так, как было предназначено, но горе тому человеку, который предаёт Его.
23Тогда ученики начали спрашивать друг друга, кто из них мог бы совершить такое.
Величайшие – те, кто служит
(Мат. 20:25-28; 19:28; Мк. 10:42-45)
24Потом они начали спорить, кто из них должен считаться самым великим. 25Иса тогда сказал им:
– Цари этого мира господствуют над своими людьми, правители народа именуют себя благодетелями, 26но вы не будьте как они. Напротив, пусть самый великий среди вас будет как самый меньший, и начальник – как слуга. 27Ведь кто важнее: тот, кто возлежит за столом, или тот, кто прислуживает? Разве не тот, кто возлежит? Я же среди вас как слуга. 28Вы были со Мной во всех Моих испытаниях, 29и как Мой Отец дал Мне царскую власть, так Я теперь даю её вам, 30чтобы и вы могли есть и пить за Моим столом в Моём Царстве, и вы сядете на престолах править22:30 Или: «судить». Зачастую в древнем мире правителям приходилось также разбирать судебные тяжбы своих подданных. двенадцатью родами Исраила.
Предсказание об отречении Петира
(Мат. 26:33-35; Мк. 14:29-31; Ин. 13:37-38)
31– Шимон, Шимон, сатана просил и получил разрешение на то, чтобы все вы были испытаны, подобно тому, как просеивают пшеницу, 32но Я молился о тебе, чтобы ты не потерял веру. И ты сам, когда вновь обратишься ко Мне, укрепи своих братьев.
33Петир ответил:
– Повелитель, я готов идти с Тобой и в темницу, и на смерть!
34Но Иса сказал:
– Говорю тебе, Петир, не успеет сегодня и петух пропеть, как ты трижды отречёшься от того, что знаешь Меня.
35Потом Иса спросил их:
– Когда Я посылал вас без кошелька, без сумки, без сандалий, нуждались ли вы в чём-либо?
– Ни в чём, – ответили ученики.
36– Сейчас же, если у вас есть кошелёк, возьмите его, возьмите и сумку, и если у вас нет меча, то продайте плащ, но купите меч22:36 Скорее всего, смысл сказанных здесь слов заключается в том, что Его последователи должны приготовить себя к предстоящей духовной борьбе, к лишениям и гонениям за веру. Буквальное же понимание вступало бы в противоречие со словами Исы (см. Мат. 26:51-53; Лк. 22:49-51; Ин. 18:36; 2 Кор. 10:3-4).. 37Говорю вам, что со Мной должно исполниться сказанное в Писании: «Он был причислен к преступникам»22:37 Ис. 53:12.. Всё, что обо Мне было написано, скоро исполнится.
38Ученики сказали:
– Смотри, Повелитель, у нас есть два меча.
– Достаточно об этом, – ответил Иса.
Молитва на Оливковой горе
(Мат. 26:36-46; Мк. 14:32-42)
39Иса, как обычно, пошёл на Оливковую гору, и Его ученики пошли с Ним. 40Придя на место, Иса сказал:
– Молитесь, чтобы вам не поддаться искушению.
41Он отошёл от них примерно на расстояние брошенного камня, опустился на колени и начал молиться:
42– Отец, если Ты хочешь, пронеси эту чашу страданий мимо Меня, но пусть всё будет не по Моей воле, а по Твоей.
43Тогда с небес Ему явился ангел и укреплял Его. 44В муках Иса стал молиться ещё горячее, и сделался пот Его как капли крови, стекавшие на землю. 45Когда Он поднялся с молитвы и вернулся к ученикам, то нашёл их спящими, потому что они были измучены печалью.
46– Почему вы спите? – спросил Иса. – Вставайте и молитесь, чтобы вам не поддаться искушению.
Иса Масих предан и арестован
(Мат. 26:47-56; Мк. 14:43-50; Ин. 18:3-11)
47Он ещё говорил, когда приблизилась толпа, во главе которой шёл тот, кого звали Иудой, один из двенадцати учеников. Он подошёл к Исе, чтобы поцеловать Его. 48Иса сказал:
– Иуда, ты поцелуем предаёшь Ниспосланного как Человек?
49Когда же те, кто был с Исой, увидели, что происходит, они спросили:
– Повелитель, а что если нам ударить мечом?
50И один из них ударил раба главного священнослужителя и отсёк ему правое ухо. 51Но Иса сказал:
– Прекратите, довольно!
Он прикоснулся к уху раба и исцелил его. 52Затем Иса сказал главным священнослужителям, начальникам храмовой стражи и старейшинам, которые пришли за Ним:
– Что Я, разбойник, что вы пришли с мечами и кольями? 53Я каждый день был с вами в храме, и вы не схватили Меня. Но сейчас ваше время, сейчас власть тьмы.
Отречение Петира
(Мат. 26:67-75; Мк. 14:66-72; Ин. 18:15-18, 25-27)
54Они схватили Его и повели в дом верховного священнослужителя. Петир шёл за ними на некотором расстоянии. 55Посреди двора разожгли костёр, и Петир вместе с другими людьми сел к нему греться. 56Одна из служанок, увидев Петира в свете огня, пристально всмотрелась в него и сказала:
– Этот человек тоже был с Ним.
57Но Петир отрицал это.
– Я не знаю Его, женщина, – сказал он.
58Немного позже кто-то другой увидел его и сказал:
– Ты тоже один из них.
– Нет, друг, – ответил Петир.
59Примерно час спустя ещё кто-то стал утверждать:
– Точно, этот человек тоже был с Ним, ведь он галилеянин.
60Но Петир сказал:
– Я не знаю, о чём ты говоришь!
И тотчас, когда он ещё говорил, пропел петух. 61Повелитель повернулся и посмотрел на Петира. И тогда Петир вспомнил слова Повелителя, как Он сказал ему:
– Прежде чем пропоёт петух сегодня, ты трижды отречёшься от Меня.
62И выйдя наружу, он горько заплакал.
63Люди, охранявшие Ису, стали насмехаться над Ним и бить Его. 64Они завязывали Ему глаза и требовали:
– Эй Ты, пророк! Скажи нам, кто Тебя ударил?
65И говорили Ему много других оскорблений.
Иса Масих на допросе перед Советом религиозных вождей
(Мат. 26:63-65; Мк. 14:61-64; Ин. 18:19-21)
66Рано утром старейшины народа, главные священнослужители и учители Таурата собрались вместе на Совет22:66 Совет (букв.: «синедрион») – высший политический, религиозный и судебный орган иудеев. В состав Совета входил семьдесят один человек.. К ним ввели Ису.
67– Если Ты обещанный Масих, то скажи нам прямо, – требовали они.
Иса ответил:
– Если Я скажу вам, вы не поверите, 68и если Я вас спрошу, вы Мне не ответите. 69Однако с этого времени Ниспосланный как Человек будет сидеть по правую руку от Всемогущего Бога22:69 См. Заб. 109:1..
70Они все стали спрашивать:
– Так Ты что, Сын Всевышнего (Царственный Спаситель)?
Он ответил:
– Вы сами говорите, что это Я.
71Тогда они сказали:
– Какие нам ещё нужны свидетельства?! Мы слышали это из Его собственных уст!