114:1 Nge 24:3Omukazi ow’amagezi yeezimbira ennyumba ye,
naye omusirusiru eyiye agyemenyera n’emikono gye.
2Omuntu atambulira mu bugolokofu atya Mukama,
naye ow’amakubo amakyamu anyooma Mukama.
314:3 Nge 12:6Ebigambo by’omusirusiru bye bimuviirako okukubwa,
naye eby’abatuukirivu binaabakuumanga.
4Awataba nte nnume ezirima ebyagi biba bikalu,
naye emmere ennyingi eva mu maanyi gaazo.
514:5 Nge 6:19; 12:17Omujulizi ow’amazima talimba,
naye ow’obulimba ayogera bya bulimba.
6Omukudaazi anoonya amagezi n’atagalaba,
naye okumanya kwanguyira omuntu ategeera.
7Teweeretereza muntu musirusiru,
kubanga tewali by’amagezi biva mu kamwa ke.
814:8 nny 24Omutegeevu mugezi kubanga afaayo okutegeera by’akola,
naye atalina magezi musirusiru kubanga yeerimba nti amanyi.
9Abasirusiru banyooma okugololwa nga bakoze ensobi,
naye abalongoofu baagala emirembe.
10Buli mutima gumanya okulumwa kwagwo,
tewali ayinza kugusanyukirako.
1114:11 Nge 3:33; 12:7Ennyumba y’abakozi b’ebibi erizikirizibwa,
naye eweema y’abatuukirivu erikulaakulana.
1214:12 a Nge 12:15 b Nge 16:25Waliwo ekkubo erirabika nga ttuufu eri omuntu,
naye ng’enkomerero yaalyo kufa.
1314:13 Mub 2:2Enseko zandibaawo naye ng’omutima gujjudde ennaku,
era n’enkomerero y’essanyu eyinza okufuuka obuyinike.
1414:14 a Nge 1:31 b Nge 12:14Omuntu atalina kukkiriza alisasulwa empeera emusaanira olw’ebikolwa bye,
n’omuntu omulungi naye alisasulwa eyiye.
15Ow’amagezi amatono amala gakkiriza buli kigambo ky’awulira,
naye omuntu omutegeevu yeegendereza amakubo ge.
1614:16 Nge 22:3Omuntu ow’amagezi atya Mukama n’aleka okukola ebibi,
naye omusirusiru yeepankapanka era teyeegendereza.
1714:17 nny 29Omuntu asunguwala amangu akola eby’obusirusiru,
n’omukalabakalaba akyayibwa.
18Abatalina magezi basikira butaliimu,
naye abategeevu batikkirwa engule ey’okumanya.
1914:19 Nge 11:29Abakozi b’ebibi balivuunamira abatuukirivu,
n’aboonoonyi ne bavuunama mu miryango gy’abatuukirivu.
Omugagga n’Omwavu
2014:20 Nge 19:4, 7Omwavu alagajjalirwa abantu nga ne muliraanwa we omutwaliddemu,
naye abagagga baba n’emikwano mingi.
2114:21 a Nge 11:12 b Zab 41:1; Nge 19:17Anyooma muliraanwa we akola kibi,
naye alina omukisa oyo asaasira abaavu.
22Abateekateeka okukola ebibi, tebawaba?
Naye okwagala n’amazima binaabeeranga n’abo abateesa okukola obulungi.
23Buli mulimu ogukolebwa n’amaanyi gubaako amagoba,
naye okwogera obwogezi kireeta bwavu bwokka.
24Abagezi bafuna engule ey’obugagga,
naye obusirusiru bw’abatalina magezi buzaala busirusiru.
2514:25 nny 5Omujulizi ow’amazima awonya obulamu bw’abantu,
naye omujulizi ow’obulimba aba mulimba.
2614:26 Nge 18:10; 19:23; Is 33:6Atya Mukama alina ekiddukiro eky’amaanyi,
era n’abaana be balibeera n’obuddukiro.
2714:27 Nge 13:14Okutya Mukama ye nsulo y’obulamu,
kuleetera omuntu okwewala emitego gy’okufa.
28Ekitiibwa kya kabaka kiri mu kuba n’abantu bangi,
naye omukulembeze ataba n’abantu abeera mu kabi.
2914:29 Mub 7:8-9; Yak 1:19Omuntu omugumiikiriza aba n’okutegeera kungi,
naye oyo asunguwala amangu ayolesa obusirusiru.
3014:30 Nge 12:4Omutima ogulina emirembe guwangaaza omuntu,
naye obuggya buvunza amagumba ge.
3114:31 Nge 17:5Omuntu atulugunya abaavu anyooma oyo eyabatonda,
naye buli abakwatirwa ekisa, agulumiza Katonda.
3214:32 a Nge 6:15 b Yob 13:15; 2Ti 4:18Akacwano bwe kajja, omukozi w’ebibi agwa,
naye omutuukirivu ne mu kufa aba n’obuddukiro.
3314:33 Nge 2:6-10Amagezi gabeera mu mutima gw’omuntu alina okutegeera,
era yeeyoleka ne mu basirusiru.
3414:34 Nge 11:11Obutuukirivu buzimba eggwanga,
naye ekibi kiswaza abantu ab’engeri zonna.
3514:35 Mat 24:45-51; 25:14-30Kabaka asanyukira omuddu akola eby’amagezi,
naye obusungu bwa kabaka bunaabuubuukiranga ku oyo akola ebiswaza.
1智慧的女子建立家園，
愚昧的女子親手拆毀。
2行為正直的人敬畏耶和華，
行事邪僻的人輕視耶和華。
3愚人的狂言招來鞭打，
智者的唇舌保護自己。
4沒有耕牛槽頭淨，
五穀豐登需壯牛。
5忠實的證人不會撒謊，
虛假的證人謊話連篇。
6嘲諷者徒然尋智慧，
明哲人輕易得知識。
7你要遠離愚昧人，
他口中毫無知識。
8明哲憑智慧辨道，
愚人被愚昧欺騙。
9愚妄人戲看罪惡，
正直人彼此恩待。
10心頭的愁苦，唯有自己明白；
心中的喜樂，外人無法分享。
11惡人的房屋必遭毀滅，
正直人的帳篷必興盛。
12有的路看似正確，
最終卻通向死亡。
13歡笑難消內心的痛苦，
歡樂過後，悲傷猶在。
14背棄正道，自食惡果；
善人行善，必得善報。
15愚昧人什麼都信，
明哲人步步謹慎。
16智者小心謹慎，遠離惡事；
愚人驕傲自負，行事魯莽。
17急躁易怒的人做事愚昧，
陰險奸詐之人遭人痛恨。
18愚昧人得愚昧作產業，
明哲人得知識為冠冕。
19壞人俯伏在善人面前，
惡人俯伏在義人門口。
20窮人遭鄰舍厭，
富人朋友眾多。
21藐視鄰舍是罪過，
憐憫窮人蒙福樂。
22圖謀惡事的步入歧途，
行善的受愛戴和擁護。
23殷勤工作，帶來益處；
滿嘴空談，導致貧窮。
24智者以財富為冠冕，
愚人以愚昧為裝飾。
25誠實的證人挽救性命，
口吐謊言者欺騙他人。
26敬畏耶和華的信心堅定，
他的子孫也有庇護所。
27敬畏耶和華是生命的泉源，
可以使人避開死亡的陷阱。
28人民眾多，是君王的榮耀；
沒有臣民，君主必然敗亡。
29不輕易發怒者深明事理，
魯莽急躁的人顯出愚昧。
30心平氣和，滋潤生命；
妒火中燒，啃蝕骨頭。
31欺壓窮人等於侮辱造物主，
憐憫貧弱就是尊敬造物主。
32惡人因惡行而滅亡，
義人到死仍有倚靠。
33智慧存在哲士心裡，
愚人心中充滿無知。
34公義能叫邦國興盛，
罪惡是人民的恥辱。
35明智的臣子蒙王喜悅，
可恥的僕人惹王發怒。
