Mukama Alabikira Sulemaani
19:1 1Bk 7:1; 2By 8:6Awo Sulemaani bwe yamala okuzimba yeekaalu ya Mukama n’olubiri lwe, n’okuzimba ebyo byonna bye yasiima, 29:2 1Bk 3:5Mukama n’amulabikira omulundi ogwokubiri, nga bwe yamulabikira e Gibyoni. 39:3 a 2Bk 20:5; Zab 10:17 b Ma 11:12; 1Bk 8:29Mukama n’amugamba nti,
“Mpulidde okusaba n’okwegayirira kw’owaddeyo gye ndi; ntukuzizza yeekaalu eno gy’ozimbye, n’erinnya lyange, emirembe gyonna. Amaaso gange n’omutima gwange binaabeeranga omwo.
49:4 a Lub 17:1 b 1Bk 15:5“Naawe bw’onootambuliranga mu maaso gange n’omutima ogw’amazima n’obugolokofu, nga Dawudi kitaawo bwe yakola, era n’okolanga bye nkulagira byonna, n’okwatanga amateeka gange, 59:5 a 1By 22:10 b 2Sa 7:15; 1Bk 2:4nnaanyweza entebe yo ey’obwakabaka mu Isirayiri emirembe gyonna, nga bwe nasuubiza Dawudi kitaawo bwe n’ayogera nti, ‘Tolirema kuba na musajja ow’omu lulyo lwo anaatuulanga ku ntebe ey’obwakabaka bwa Isirayiri.’
69:6 2Sa 7:14“Naye ggwe oba batabani bo bwe munanjeemeranga ne mutakwatanga biragiro byange n’amateeka ge mbawadde, ne mutanula okuweereza bakatonda abalala, 79:7 a 2Bk 17:23; 25:21 b Yer 7:14 c Zab 44:14 d Ma 28:37kale ndiggya ku Isirayiri ensi gye mbawadde era ne yeekaalu gye ntukuzizza n’erinnya lyange ndigireka. Olwo Isirayiri erifuuka eky’okunyoomoolwa n’ekyokusekererwa mu mawanga gonna. 89:8 Ma 29:24; Yer 22:8-9Newaakubadde nga yeekaalu eno eyatiikirira kaakano, buli anaayitangawo aneewunyanga n’aŋŋoola ng’agamba nti, ‘Kiki ekireetedde Mukama okukola ekintu bwe kiti ku nsi eno ne ku yeekaalu eno?’ 9Abantu baliddamu nti, ‘Kubanga baava ku Mukama Katonda waabwe, eyaggya bajjajjaabwe mu Misiri, ne basembeza bakatonda abalala, n’okubasinza ne babasinza era n’okubaweereza ne babaweereza. Mukama kyavudde ababonereza mu ngeri eyo.’ ”
Ebintu Ebirala Sulemaani bye Yakola
10Ku nkomerero y’emyaka amakumi abiri, mu kiseera Sulemaani mwe yazimbira ebizimbe byombi, eyeekaalu ya Mukama, n’olubiri lwe olw’obwakabaka, 119:11 2By 8:2Kabaka Sulemaani yagabira Kiramu kabaka w’e Ttuulo ebibuga amakumi abiri, olw’emivule, n’emiberosi ne zaabu bye yaweereza Sulemaani. 12Naye Kiramu bwe yava e Ttuulo n’agenda okulambula ebibuga Sulemaani bye yamugabira, ne bitamusanyusa. 139:13 Yos 19:27N’amubuuza nti, “Bino bibuga bya ngeri ki by’ompadde muganda wange?” N’abituuma erinnya Kabuli, era bwe biyitibwa n’okutuusa olunaku lwa leero. 14Kiramu yali aweerezza kabaka ttani nnya eza zaabu.
159:15 a Yos 16:10; 1Bk 5:13 b nny 24; 2Sa 5:9 c Yos 19:36 d Yos 17:11Kabaka Sulemaani mu buyinza bwe n’amaanyi ge, yakuŋŋaanya abasajja ab’amaanyi bangi okuzimba yeekaalu ya Mukama, n’olubiri lwe, n’obusenge obuwagika bbugwe wa Yerusaalemi, n’ebibuga ebya Kazoli, ne Megiddo ne Gezeri. 16Falaawo, ye kabaka w’e Misiri yali atabadde, n’okuwamba n’awamba Gezeri, n’akireka ng’akikumyeko omuliro, ng’asse Abakanani abaakibeerangamu. Ekifo ekyo n’akigabira muwala we, muka Sulemaani ng’ekirabo ku mbaga yaabwe. 179:17 Yos 16:3; 2By 8:5Awo Sulemaani n’akizimba buggya; n’azimba ne Besukolooni ekya wansi, 189:18 Yos 19:44Baalasi ne Tamali mu ddungu, 199:19 a nny 1 b 1Bk 4:26n’ebibuga eby’amawanika, n’omwakuumirwanga amagaali, n’abeebagala embalaasi ze, ne byonna bye yayagala okuzimba mu Yerusaalemi, ne mu Lebanooni ne mu bitundu byonna bye yafuganga.
20Abantu bonna abaasigalawo ku Bamoli, n’Abakiiti, n’Abaperezi, n’Abakiivi n’Abayebusi, abataali Bayisirayiri, 219:21 a Lub 9:25-26 b Yos 15:63; 17:12; Bal 1:21, 27, 29 c Ezr 2:55, 58Abayisirayiri be bataayinza kuzikiririza ddala, Sulemaani n’abafuula baddu, n’okutuusa leero. 229:22 Lv 25:39Naye teyafuula Muyisirayiri n’omu muddu, wabula bo baali nga balwanyi be, na bakungu be, na baami be, na baduumizi b’amagaali na beebagazi ba mbalaasi ze. 239:23 1Bk 5:16Era be baali nga abakungu abaavunaanyizibwanga emirimu gye gyonna, era abo bonna abaavunaanyizibwanga emirimu egyo, awamu nga bawera abakungu ebikumi bitaano mu ataano.
249:24 a 1Bk 3:1; 7:8 b 2Sa 5:9; 1Bk 11:27; 2By 32:5Awo muwala wa Falaawo bwe yava mu kibuga kya Dawudi n’agenda mu lubiri Sulemaani lwe yamuzimbira, Sulemaani n’azimba obusenge obuwagika bbugwe.
259:25 Kuv 23:14; 2By 8:12-13, 16Sulemaani yawangayo ebiweebwayo ebyokebwa n’ebiweebwayo eby’emirembe ku kyoto kye yazimbira Mukama, emirundi esatu9:25 Emirundi esatu mu mwaka, z’embaga ssatu enkulu: Embaga ey’Emigaati Egitali Mizimbulukuse, n’Embaga eya Wiiki, n’Embaga ey’Ensiisira (Kuv 23:14-17; Ma 16:16; 2By 8:13) mu mwaka, ng’ayotereza obubaane mu maaso ga Mukama, ng’atuukiriza obulombolombo bwa yeekaalu.
269:26 a 1Bk 22:48 b Kbl 33:35; Ma 2:8Kabaka Sulemaani yazimba n’ebyombo mu Eziyonigeba9:26 Eziyonigeba Sulemaani bwe yawamba omwalo gw’omu Eziyonigeba, ekyali mu Edomu, kyamusobozesa okusuubuliranga ku Nnyanja Emyufu ne ku Guyanja ogunene ogwa Buyindi okuliraana Erosi mu Edomu, ku lubalama lw’ennyanja Emyufu. 279:27 1Bk 10:11; Ez 27:8Kiramu n’aweereza abasajja be abalunnyanja okukoleranga awamu n’aba Sulemaani. 289:28 1By 29:4Ne baseeyeeya okutuuka mu Ofiri9:28 Ofiri Bangi bagamba Ofiri kyali kibuga ku myalo gya Buwalabu oba ku mwalo gwa Somaliya, oba Buyindi oba Zimbabwe. Tekimanyiddwa bulungi., ne baleeta ttani kkumi na nnya eza zaabu eri Sulemaani.
Nagpakita ang Dios kay Solomon
(2 Cro. 7:11-22)
1Natapos ni Solomon ang pagpatindog sang templo sang Ginoo kag sang iya palasyo, kag sang iban pa nga iya ginplano nga himuon. 2Dayon nagpakita liwat ang Ginoo sa iya pareho sang iya ginhimo sadto sa Gibeon. 3Nagsiling ang Ginoo sa iya, “Nabatian ko ang imo pangamuyo kag pangabay sa akon. Ining templo nga ginpatindog mo ginpili ko bilang lugar nga sa diin padunggan ako hasta san-o. Bantayan ko ini kag atipanon permi. 4Kag ikaw, kon magkabuhi ka nga masaligan kag matarong sa akon atubangan pareho sang imo amay nga si David, kag kon himuon mo ang tanan nga ginapahimo ko sa imo kag tumanon ang akon mga pagsulundan kag mga sugo, 5paharion ko sa Israel ang imo mga kaliwat hasta san-o. Ginpromisa ko ini sa imo amay nga si David sang ginsilingan ko siya, ‘Indi ka madulaan sang kaliwat nga magahari sa Israel.’ 6Pero kon magtalikod kamo ukon ang inyo mga kaliwat sa akon kag indi magtuman sang akon mga sugo kag mga pagsulundan nga ginhatag ko sa inyo, kag kon mag-alagad kamo kag magsimba sa iban nga mga dios, 7pahalinon ko kamo sa duta nga ginhatag ko sa inyo, kag sikwayon ko ining templo nga ginpili ko nga lugar nga sa diin padunggan ako. Dayon yagutaon kag kadlawan sang tanan nga tawo ang Israel. 8Kag bisan matahom kag bantog ining templo, gub-on ko ini. Makibot kag matingala gid ang tanan nga magaagi diri, kag magayaguta sila nga nagasiling, ‘Ngaa ginhimo ini sang Ginoo sa sini nga duta kag sa sini nga templo?’ 9Magasabat ang iban, ‘Tungod kay ginsikway nila ang Ginoo nga ila Dios nga nagpaguwa sang ila mga katigulangan sa Egipto, kag nag-alagad sila kag nagsimba sa iban nga mga dios. Amo ina nga ginpadal-an sila sang Ginoo sang sina nga mga kalalat-an.’ ”
Ang Iban pa nga Nahuman ni Solomon
(2 Cro. 8:1-18)
10Pagkatapos sang 20 ka tuig nga pagpatindog ni Solomon sang duha ka bilding—ang templo sang Ginoo kag ang palasyo, 11ginhatag niya ang 20 ka banwa sa Galilea kay Haring Hiram sang Tyre. Ginhimo niya ini tungod kay ginsuplayan siya ni Hiram sang tanan nga kahoy nga sedro kag sipres, kag sang bulawan nga iya ginkinahanglan. 12Pero sang nagkadto si Hiram sa Galilea halin sa Tyre sa pagtan-aw sang mga banwa nga ginhatag sa iya ni Solomon, wala siya malipay sini. 13Gani nagsiling siya kay Solomon, “Utod ko, ano nga klase sang mga banwa ining ginhatag mo sa akon?” Gintawag ni Hiram ato nga mga duta nga Cabul,9:13 Cabul: Posible ang buot silingon sini sa Hebreo, wala sing pulos. kag amo man gihapon ang tawag sini hasta subong. 14Nagpadala sadto si Hiram kay Solomon sing mga lima ka tonelada nga bulawan.
15Amo ini ang estorya parte sa pagtipon ni Haring Solomon sang mga tawo nga iya ginpilit nga mag-obra sa pagpatindog sang templo sang Ginoo kag sang iya palasyo, sa pagtampok sang manubo nga parte sang banwa,9:15 manubo nga parte sang banwa: sa Hebreo, Millo. Indi klaro ang buot silingon sini. sa pagpalig-on sang pader sang Jerusalem, kag sa pagpatindog liwat sang mga banwa sang Hazor, Megido, kag Gezer. 16(Ining Gezer ginsalakay kag gin-agaw sang Faraon nga hari sang Egipto. Ginsunog niya ini kag ginpamatay ang mga pumuluyo sini nga mga Canaanhon. Ginhatag niya ini nga banwa sa iya anak nga babayi bilang regalo sa iya kasal kay Solomon. 17Kag ginpatindog liwat ni Solomon ining Gezer.) Ginpatindog man ni Solomon ang idalom nga bahin sang Bet Horon, 18ang Baalat, ang Tamar9:18 Tamar: ukon, Tadmor. nga ara sa desierto nga sakop sang iya duta, 19kag ang tanan nga banwa nga bulutangan sang iya mga bodega, mga karwahe, kag mga kabayo. Ginpatindog niya ang tanan nga luyag niya patindugon sa Jerusalem, sa Lebanon, kag sa tanan nga duta nga sakop niya.
20-21May mga katawhan pa nga indi Israelinhon nga nabilin sa Israel. Sila amo ang mga kaliwat sang mga Amornon, Hithanon, Periznon, Hivhanon kag mga Jebusnon, nga wala malaglag sing bug-os sang mga Israelinhon sang pag-agaw nila sang duta sang Canaan. Ginhimo sila ni Solomon nga mga ulipon kag ginpilit nga mag-obra, kag nagpabilin sila nga ulipon hasta subong. 22Pero wala paghimua ni Solomon nga ulipon ang bisan sin-o nga Israelinhon. Sa baylo, ginhimo niya sila nga iya mga soldado, mga opisyal, mga pangulo sang mga soldado, mga kumander sang iya mga karwahe, kag mga manugkabayo. 23Ang 550 sa ila ginhimo ni Solomon nga mga opisyal nga nagadumala sang mga nagaobra sa iya mga proyekto.
24Sang matapos na ang palasyo nga ginpahimo ni Solomon para sa iya asawa nga anak sang hari sang Egipto,9:24 hari sang Egipto: sa Hebreo, Faraon. ginsaylo niya ang iya asawa didto halin sa Banwa ni David.9:24 Banwa ni David: Ini isa ka lugar nga parte sang Jerusalem. Tan-awa man sa 2 Sam. 5:7 kag 1 Har. 8:1. Pagkatapos ginpatampukan niya ang manubo nga parte sang banwa.9:24 manubo nga parte sang banwa: sa Hebreo, Millo. Indi klaro ang buot silingon sini.
25Tatlo ka beses kada tuig, nagahalad si Solomon sang mga halad nga ginasunog kag mga halad nga para sa maayo nga relasyon didto sa halaran nga iya ginpahimo para sa Ginoo. Nagasunog man siya sang insenso sa presensya sang Ginoo.
Gani natapos ni Solomon ang pagpatindog sang templo.
26Nagpahimo pa gid si Solomon sang mga barko sa Ezion Geber, malapit sa Elat9:26 Elat: ukon, Elot. nga sakop sang Edom, sa baybayon sang Mapula nga Dagat. 27Nagpadala si Hiram sang mga hanas nga mga marino sa pagpanakayon upod sa mga tinawo ni Solomon. 28Nagbiyahe sila sa Ofir; kag sang pagbalik nila may dala sila nga mga 15 ka tonelada nga bulawan, kag gindala nila ini kay Haring Solomon.
