ڕاسپاردەکانی داود بۆ سلێمان
1کاتێک تەمەنی داود لە مردن نزیک بووەوە، داود ئەرکی بە سلێمانی کوڕی سپارد و گوتی:
2«من بەو ڕێگایەدا دەڕۆم کە هەموو گیانێکی زیندووی سەر زەوی پێیدا دەڕوات، جا بەهێزبە و مەردبە. 3ئەوە بەجێبهێنە کە پێویستە بۆ یەزدانی پەروەردگارت بەجێبهێنرێت: ڕێگاکانی ئەو بگرەبەر، فەرز و فەرمان و حوکم و یاساکانی بەجێبهێنە، هەروەک لە تەوراتی موسادا نووسراوە، بۆ ئەوەی سەرکەوتوو بیت لە هەر شتێک کە دەیکەیت و بۆ هەرکوێیەک کە دەڕۆیت. 4ئەمە بکە تاوەکو یەزدان ئەو بەڵێنەی خۆی بهێنێتە دی کە بە منی دا: ”ئەگەر نەوەکانت ڕەوشتی خۆیان بپارێزن، بەوەی بە دڵسۆزی و بە هەموو دڵ و هەموو گیانیانەوە دۆستایەتیم بکەن، لەسەر تەختی ئیسرائیل پیاو لە تۆ نابڕێتەوە.“
5«هەروەها تۆ خۆت ئەوە دەزانیت کە یۆئابی کوڕی چەرویا پێی کردم، چی بە دوو فەرماندەی گشتی سوپای ئیسرائیل کرد، ئەبنێری کوڕی نێر و عەماسای کوڕی یەتەر. لە کاتی ئاشتی ئەوانی کوشت، بەو خوێنە پشتێنەکەی کەمەری و پێڵاوەکانی پێی سوور کرد. 6ئینجا بە دانایی خۆت بکە و مەهێڵە بە ئارامییەوە مووە سپییەکانی بۆ ناو جیهانی مردووان شۆڕ ببێتەوە.
7«بەڵام چاکە لەگەڵ کوڕانی بەرزیلەیی گلعادی بکە، با لەنێو ئەوانە بن کە لەسەر خوانەکەت نان دەخۆن، چونکە کاتێک لە دەست ئەبشالۆمی برات هەڵاتم پشتیوانییان لێکردم.
8«لەبیرت بێت شیمعی کوڕی گێرای بنیامینی خەڵکی بەحوریم لەگەڵ تۆدایە، ئەو ڕۆژەی کە بۆ مەحەنەیم چووم ئەو بە توندی نەفرەتی لێکردم. کاتێک بۆ پێشوازیکردنم هاتە خوارەوە بۆ ڕووباری ئوردون، بە یەزدان سوێندم بۆ خوارد2:8 سوێندم بۆ خوارد: بڕوانە دووەم ساموئێل 19:22. و گوتم: ”بە شمشێر ناتکوژم.“ 9بەڵام ئێستا بێتاوانی مەکە. تۆ پیاوێکی دانایت و دەزانیت چی لێ دەکەیت، مووە سپییەکانی بە خوێنەوە بخەرە ناو جیهانی مردووان.»
10ئینجا داود لەگەڵ باوباپیرانی سەری نایەوە و لە شاری داود نێژرا. 11ئەو ماوەیەش کە داود پاشایەتی ئیسرائیلی کرد چل ساڵ بوو، حەوت ساڵ لە حەبرۆن و سی و سێ ساڵیش لە ئۆرشەلیم پاشایەتی کرد. 12ئیتر سلێمان لەسەر تەختەکەی داودی باوکی دانیشت و پاشایەتییەکەی بە باشی چەسپا و جێگیر بوو.
جێگیربوونی پاشایەتییەکە لە دەستی سلێمان.
13پاشان ئەدۆنیای کوڕی حەگیس چوو بۆ لای بەتشەبەعی دایکی سلێمان و ئەویش لێی پرسی: «ئایا بۆ ئاشتی هاتوویت؟»
وەڵامی دایەوە: «بۆ ئاشتی.» 14پاشان پێی گوت: «قسەیەکم لەگەڵت هەیە.»
ئەویش گوتی: «فەرموو.»
15ئینجا گوتی: «تۆ دەزانیت پاشایەتییەکە هی من بوو، هەموو ئیسرائیل ڕوویان لە من کرد هەتا ببمە پاشا، بەڵام پاشایەتییەکە گواسترایەوە و بووە هی براکەم، چونکە لەلایەن یەزدانەوە بووە هی ئەو. 16ئێستاش یەک داواکاریم لێت هەیە، ڕەتی مەکەرەوە.»
ئەویش پێی گوت: «فەرموو.»
17گوتی: «بە سلێمانی پاشا بڵێ، چونکە ئەو قسەی تۆ ڕەت ناکاتەوە، با ئەبیشەگی شونێمیم پێبدات ببێتە ژنم.»
18بەتشەبەعیش گوتی: «باشە، من دەربارەی تۆ قسە لەگەڵ پاشا دەکەم.»
19ئینجا بەتشەبەع چووە ژوورەوە بۆ لای سلێمانی پاشا بۆ ئەوەی دەربارەی ئەدۆنیا قسەی لەگەڵ بکات. پاشا بۆ پێشوازیکردنی هەستا، کڕنۆشی بۆ برد و لەسەر تەختەکەی دانیشتەوە، تەختێکیشی بۆ شاژنی دایک دانا، ئەویش لەلای ڕاستیەوە دانیشت.
20گوتی: «داواکارییەکی بچکۆلەم لێت هەیە و قسەکەم ڕەت مەکەرەوە.»
پاشاش پێی گوت: «دایکە، داوا بکە، چونکە من قسەی تۆ ڕەت ناکەمەوە.»
21ئەویش گوتی: «ئەبیشەگی شونێمی بدە ئەدۆنیای برات، هەتا ببێتە ژنی.»
22سلێمان پاشاش وەڵامی دایکی دایەوە و گوتی: «بۆچی داوای ئەبیشەگی شونێمی بۆ ئەدۆنیا دەکەیت؟ واتا داوای پاشایەتییەکەی بۆ دەکەی، چونکە ئەو برامە و لە من گەورەترە، پاشایەتییەکە بۆ ئەو و ئەبیاتاری کاهین و یۆئابی کوڕی چەرویا بێت!»
23ئینجا سلێمانی پاشا سوێندی بە یەزدان خوارد و گوتی: «با خودا توندترین سزام بدات، ئەگەر ئەدۆنیا بە ژیانی باجی ئەم داواکارییە نەدات! 24ئێستاش، بە یەزدانی زیندوو ئەوەی جێگیری کردم و لەسەر تەختی داودی باوکم داینام، ئەوەی هەروەک چۆن بەڵێنی دابوو ئاوا ماڵی بۆ دروستکردم، ئەمڕۆ ئەدۆنیا دەمرێت!» 25سلێمانی پاشا فەرمانی بە بەنایای کوڕی یەهۆیاداع کرد، ئەویش بەسەر ئەدۆنیایدا دا و مرد.
26ئینجا پاشا بە ئەبیاتاری کاهینی گوت: «بڕۆ بۆ کێڵگەکانت لە عەناتۆت، چونکە تۆ شایانی سزای مردنیت، بەڵام من ئەمڕۆ ناتکوژم، چونکە تۆ سندوقی یەزدانی باڵادەستت لەپێش داودی باوکم هەڵدەگرت، تۆ لە هەموو ماندووبوونەکانی باوکم بەشدار بوویت.» 27جا سلێمان ئەبیاتاری لە کاهینیێتی بۆ یەزدان دەرکرد، بۆ هێنانەدی فەرمایشتی یەزدان، ئەوەی لە شیلۆ2:27 بڕوانە یەکەم ساموئێل 2:33. دەربارەی بنەماڵەی عێلی گوتبووی.
28کاتێک هەواڵەکە گەیشتە یۆئاب، هەڵات بۆ ناو چادری یەزدان و دەستی بە قۆچەکانی قوربانگاکەوە گرت، چونکە دەستی لەگەڵ ئەدۆنیا تێکەڵ کردبوو، نەک ئەبشالۆم. 29بە سلێمانی پاشا ڕاگەیەنرا کە یۆئاب هەڵاتووە بۆ ناو چادری یەزدان و وا لەتەنیشت قوربانگاکەیە. ئینجا سلێمان بەنایای کوڕی یەهۆیاداعی نارد و پێی گوت: «بڕۆ و بیکوژە!»
30بەنایاش هاتە ناو چادری یەزدان و پێی گوت: «پاشا دەڵێت: ”وەرە دەرەوە!“»
ئەویش گوتی: «نەخێر، بەڵکو لێرە دەمرم.»
بەنایاش وەڵامی بۆ پاشا گەڕاندەوە و گوتی یۆئاب ئاوای گوت و ئاوا وەڵامی دامەوە.
31پاشاش فەرمانی بە بەنایا کرد: «ئەوە بکە کە گوتی، بیکوژە و بینێژە، ئەو خوێنە بێتاوانە لەسەر خۆم و ماڵی باوکم لاببە کە یۆئاب ڕشتی. 32یەزدان خوێنی خۆی خستە ئەستۆی خۆی، لەبەر ئەوەی هێرشی کردە سەر دوو پیاوی لە خۆی ڕاستودروستتر و چاکتر، بەبێ زانیاری داودی باوکم ئەوانی بە شمشێر کوشت. ئەوانیش ئەبنێری کوڕی نێری فەرماندەی گشتی سوپای ئیسرائیل و عەماسای کوڕی یەتەری فەرماندەی گشتی سوپای یەهودا بوون. 33با هەتاهەتایە خوێنەکەیان لە ئەستۆی یۆئاب و نەوەکانی بێت، بۆ داود و نەوەکانی و ماڵەکەی و تەختەکەشی هەتاهەتایە لەلایەن یەزدانەوە ئاشتییان بۆ دەبێت.»
34لەبەر ئەوە بەنایای کوڕی یەهۆیاداع چوو بەسەر یۆئابی دادا و کوشتی، لە ماڵەکەی خۆی لە دەشتودەر ناشتی. 35پاشاش بەنایای کوڕی یەهۆیاداعی لە جێی یۆئاب لەسەر سوپا دانا، هەروەها پاشا سادۆقی کاهینی لە جێی ئەبیاتار دانا.
36ئینجا پاشا بەدوای شیمعیدا نارد، بانگی کرد و پێی گوت: «لە ئۆرشەلیم ماڵێک بۆ خۆت بنیاد بنێ و لەوێ نیشتەجێ بە، لەوێوە بۆ ئەم لا و ئەو لا دەرمەچو. 37باش بزانە، ئەو ڕۆژەی بچیتە دەرەوە و لە دۆڵی قدرۆن بپەڕیتەوە ئەوا بێگومان دەمریت، خوێنی خۆشت لە ئەستۆی خۆت دەبێت.»
38شیمعیش بە پاشای گوت: «ئەم قسەیە باشە، ئەوەی پاشای گەورەم گوتی، خزمەتکارەکەت وا دەکات.» ئیتر شیمعی ماوەیەکی درێژ لە ئۆرشەلیم نیشتەجێ بوو.
39بەڵام سێ ساڵ دوای ئەوە، دوو کۆیلەی شیمعی بۆ لای ئاخیشی کوڕی مەعکای پاشای گەت هەڵاتن. جا بە شیمعییان ڕاگەیاند، «وا دوو کۆیلەکەت لە گەتن.» 40شیمعیش هەستا و کورتانی لە گوێدرێژەکەی بەست و چوو بۆ گەت بۆ لای ئاخیش، بۆ گەڕان بەدوای کۆیلەکانی. شیمعی چوو هەردوو کۆیلەکەی لە گەتەوە هێنایەوە.
41ئینجا بە سلێمان ڕاگەیەنرا کە شیمعی لە ئۆرشەلیمەوە چووە بۆ گەت و گەڕاوەتەوە. 42پاشاش ناردی و شیمعی بانگکرد، پێی گوت: «ئەی من بە یەزدان سوێندم نەدایت، ئاگادارم نەکردیتەوە و گوتم: ”باش بزانە ئەو ڕۆژەی کە لێرە بچیتە دەرەوە و بە ئەم لا و ئەو لا بڕۆیت، دڵنیابە کە دەمریت“؟ تۆش پێت گوتم: ”ئەم قسەیە باشە و گوێڕایەڵی دەبم.“ 43ئەی بۆچی سوێندەکەی یەزدانت نەپاراست لەگەڵ ئەو فەرمانەی فەرمانم پێکردیت؟»
44هەروەها پاشا بە شیمعی گوت: «تۆ هەموو ئەو خراپەیە دەزانیت کە دڵت دەیزانێت، ئەوەی دەرهەق بە داودی باوکی منت کرد، یەزدانیش خراپەکەت بەسەر خۆتدا دەهێنێتەوە. 45بەڵام سلێمانی پاشا بەرەکەتدار دەکرێت و تەختی داودیش هەتاهەتایە لەبەردەم یەزدان جێگیر دەبێت.»
46ئینجا پاشا فەرمانی بە بەنایای کوڕی یەهۆیاداع کرد، ئەویش چووە دەرەوە و بەسەر شیمعی دادا و مرد.
پاشایەتییەکەش لە دەستی سلێمان جێگیر بوو.
大卫对所罗门的叮嘱
1大卫临终时，叮嘱他儿子所罗门说： 2“我要走世人都必走的那条路了。你要刚强，做大丈夫。 3你要遵从你的上帝耶和华的话，遵行祂的道，照摩西的律法遵守上帝的律例、诫命、典章和法度。这样，你无论做什么、去哪里都必亨通， 4耶和华必履行给我的应许，祂对我说，‘如果你的子孙谨慎自守，忠心地事奉我，你的王朝必世代相传。’
5“你知道洗鲁雅的儿子约押怎样对我，他杀了以色列的两名元帅——尼珥的儿子押尼珥和益帖的儿子亚玛撒。他在太平的时候把他们当作战场的敌手杀害，腰带和鞋子上沾满了他们的血。 6你要用智慧处置他，不可让他安享天年。
7“你要恩待基列人巴西莱的众子，让他们成为你的座上宾，因为我逃避你哥哥押沙龙的时候，他们曾接待我。
8“别放过巴户琳的便雅悯人基拉的儿子示每。我逃亡到玛哈念的时候，他曾用恶毒的话咒骂我。后来他到约旦河迎接我的时候，我曾凭耶和华起誓不杀他。 9但你不要放过他。你是个聪明人，应该知道怎样处置他。你要让他白头落地，不得善终。”
10大卫与祖先同眠后，葬在大卫城。 11他做以色列王四十年，在希伯仑做王七年，在耶路撒冷做王三十三年。 12所罗门继承大卫的王位，国势强盛。
所罗门巩固王位
13一天，哈姬的儿子亚多尼雅来见所罗门的母亲拔示芭，拔示芭问他：“你是为平安而来吗？”亚多尼雅说：“是为平安而来。” 14又说：“我有事禀告。”拔示芭说：“你说吧。” 15亚多尼雅说：“你知道，王位本该是我的，整个以色列原指望我做王。不料，王位归了我兄弟，因为这是上帝的旨意。 16现在我有一个请求，请你不要推辞。”拔示芭说：“你说吧。” 17他说：“请你求所罗门王将那书念女子雅比莎赐我为妻，他不会拒绝你。” 18拔示芭说：“好吧，我会为你向王请求。”
19拔示芭就为亚多尼雅的事去见所罗门王，王离座迎接，向她下拜，然后坐回位上，命人在自己右边为她摆设座位。 20拔示芭说：“我有一件小事求你，请你不要推辞。”王说：“母亲请说，我必不推辞。” 21拔示芭说：“请将书念女子雅比莎赐给你哥哥亚多尼雅为妻。”
22所罗门王回答说：“为何只为亚多尼雅求书念女子雅比莎呢？你也为他求整个国家吧！他是我哥哥，又有亚比亚他祭司和洗鲁雅的儿子约押支持。” 23所罗门王就凭耶和华起誓说：“亚多尼雅若不为他这样的要求付出性命，愿上帝重重地惩罚我。 24耶和华让我稳稳地坐在父亲大卫的宝座上，照祂的应许为我建立了王朝，我凭永活的耶和华起誓，亚多尼雅今天必被处死。” 25于是，所罗门王命令耶何耶大的儿子比拿雅杀死亚多尼雅。
26王对亚比亚他祭司说：“你回亚拿突的老家去吧。你本是该死的，但我念你在我父大卫面前抬过主耶和华的约柜，曾经与我父亲患难与共，才饶你一命。” 27所罗门就罢免了亚比亚他的职位，不许他再做耶和华的祭司。这事应验了耶和华在示罗所说的有关以利家的预言。
28约押虽然没有支持押沙龙，但却支持了亚多尼雅。他听见风声，就逃进圣幕，抓住祭坛的角。 29有人把这消息告诉所罗门王，说约押已经逃进圣幕，躲在祭坛旁边。所罗门就派耶何耶大的儿子比拿雅去杀他。 30比拿雅来到耶和华的圣幕，对约押说：“王吩咐你出来！”约押却回答说：“不，我要死在这里。”比拿雅回去禀告王。
31王说：“你就照他的话成全他吧，你要埋葬他，把他滥杀无辜的罪从我和我父亲家清除。 32耶和华要让他血债血还。因为他背着我父亲杀了两名比他良善正直的人，即尼珥的儿子以色列元帅押尼珥和益帖的儿子犹大元帅亚玛撒。 33所以，杀这二人的血债必永远归到约押和他后代身上。愿耶和华的平安永远伴随大卫和他的后代、他的家、他的国。” 34耶何耶大的儿子比拿雅就去把约押杀死，葬在旷野约押自己的墓地。 35王委派耶何耶大的儿子比拿雅替代约押为元帅，命撒督祭司代替亚比亚他。
36王又派人将示每召来，对他说：“你要在耶路撒冷建屋居住，不得出城去其他地方。 37你哪天越过汲沦溪，哪天必死无疑，你的死是咎由自取。” 38示每说：“好，仆人必照我主我王说的做。”示每就一直住在耶路撒冷。 39过了三年，示每的两个仆人逃到迦特王玛迦的儿子亚吉那里。示每知道后， 40就备上驴到迦特的亚吉那里找他的仆人，并把他们带了回来。
41所罗门听说示每从耶路撒冷前往迦特，已经返回， 42就派人召来示每，问道：“我不是叫你凭耶和华起誓不离开耶路撒冷吗？我警告过你，你哪天离开这里，哪天必死无疑。当时你也同意。 43现在你为何不守你向耶和华起的誓，不遵行我的命令？” 44王又说：“你以前如何恶待我父大卫，你自己心里明白，现在耶和华要追究你的罪行了。 45但所罗门王必蒙祝福，大卫的王位在耶和华面前必永远稳固。”
46于是，王命令耶何耶大的儿子比拿雅杀死示每。这样所罗门的江山得以稳固。
