داود و گۆلیات
1ئەوە بوو فەلەستییەکان هێزەکانیان بۆ جەنگ کۆکردەوە و لە سۆکۆی یەهودا کۆبوونەوە، لەنێوان سۆکۆ و عەزێقا لە ئەفەس دەمیم خێوەتگایان هەڵدا. 2شاول و پیاوانی ئیسرائیلیش لە دۆڵی ئێلە کۆبوونەوە و خێوەتگایان بۆ جەنگ هەڵدا، بەرەیان بەست بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی فەلەستییەکان. 3جا فەلەستی و ئیسرائیلییەکان لەسەر دوو گردی بەرامبەر یەکتر ڕاوەستابوون، دۆڵێکیشیان لەنێوان بوو.
4پاڵەوانێکی خەڵکی گەت کە ناوی گۆلیات بوو لەناو خێوەتگای فەلەستییەکان هاتە دەرەوە، درێژییەکەی شەش باڵ و بستێک17:4 شەش باڵ و بستێک: نزیکەی سێ مەتر. بوو. 5کڵاوێکی بڕۆنز لەسەری و زرێیەکی17:5 زرێ: بەڕگێکی کانزاییە کە لە کاتی شەڕ دەپۆشرێت. پولەکەداریشی لەبەردا بوو، کێشی زرێیەکە پێنج هەزار شاقل17:5 پێنج هەزار شاقل: نزیکەی 57 کیلۆگرام. بڕۆنز بوو. 6هەروەها پارچەیەک بڕۆنز لولاقی پۆشیبوو، تیرێکی بڕۆنزیش لەنێو شانەکانی بوو، 7دەسکی ڕمەکەی وەک نۆردی جۆڵاکان وابوو، نووکەکەشی شەش سەد شاقل17:7 شەش سەد شاقل: نزیکەی7 کیلۆگرام. ئاسن بوو، هەڵگری قەڵغانەکەی لەبەردەمیەوە دەڕۆیشت.
8جا گۆلیات وەستا و بانگی ڕیزەکانی ئیسرائیلی کرد و پێی گوتن: «بۆچی هاتوونەتە دەرەوە تاکو بۆ جەنگ ڕیزببەستن؟ ئایا من فەلەستی و ئێوەش خزمەتکارانی شاول نین؟ جا پیاوێک بۆ خۆتان هەڵبژێرن و با بۆم بێتە خوارەوە. 9ئەگەر توانی لەگەڵمدا بجەنگێت و بمکوژێت، ئەوا دەبینە خزمەتکارتان، بەڵام ئەگەر من بەسەریدا زاڵ بووم و کوشتم، ئەوا ئێوە دەبنە خزمەتکارمان و خزمەتمان دەکەن.» 10ئینجا فەلەستییەکە گوتی: «من ئەمڕۆ تەحەدای ڕیزەکانی ئیسرائیل دەکەم، پیاوێکم بدەنێ بۆ ئەوەی پێکەوە لەگەڵ یەکتری بجەنگین.» 11کاتێک شاول و هەموو ئیسرائیل گوێیان لە قسەکانی فەلەستییەکە بوو، سڵەمینەوە و زۆر ترسان.
12داودی کوڕی یەسای ئەفراتی، لە بێت‌لەحمی یەهودا بوو. یەسا هەشت کوڕی هەبوو، لە ماوەی پاشایەتی شاولدا لە تەمەنی پیریدا بوو. 13هەر سێ کوڕە گەورەکەی یەسا بۆ جەنگ دوای شاول کەوتبوون، ناوی سێ کوڕەکەی کە بۆ جەنگ چووبوون، ئەلیاب نۆبەرەکە و دووەمیان ئەبیناداب و سێیەمیان شەمما بوو. 14داودیش بچووکترینیان بوو، سێ کوڕە گەورەکەش دوای شاول کەوتبوون. 15جا داود هاتوچۆی دەکرد، ناوبەناو لەلای شاول دەگەڕایەوە بۆ لەوەڕاندنی مەڕەکانی باوکی لە بێت‌لەحم.
16بۆ ماوەی چل ڕۆژ، بەیانییان و ئێواران، فەلەستییەکە دەهاتە پێش و دەوەستا.
17ئەوە بوو یەسا بە داودی کوڕی گوت: «ئێستا ئێفەیەک17:17 نزیکەی 22 لیتر. لەم دانەوێڵە برژاوە و ئەم دە نانە بۆ براکانت ببە و ڕابکە بۆ خێوەتگاکەیان، 18ئەم دە پارچە پەنیرەش بە فەرماندەی یەکەکە بدە و سەلامەتی براکانت بەسەربکەوە و نیشانەیەکیان لێ وەربگرە. 19شاول و ئەوان و هەموو پیاوانی ئیسرائیل لە دۆڵی ئێلە لە دژی فەلەستییەکان دەجەنگان.»
20بەیانی زوو داود لە خەو هەستا و مەڕەکانی لەلای پاسەوانێک بەجێهێشت، بارگەکەی هەڵگرت و ڕۆیشت، هەروەک یەسای باوکی فەرمانی پێ کردبوو. لە هەمان ئەو کاتەدا گەیشتە خێوەتگاکە کە سوپا بۆ بەرەکانی جەنگ دەچوون و نەعرەتەی جەنگیان دەکێشا. 21جا ئیسرائیل و فەلەستییەکان ڕیزیان دەبەست، ڕیز بەرامبەر ڕیز. 22داودیش شتومەکەکەی کە پێی بوو بە پاسەوانی شتومەکەکان سپارد، بۆ بەرەی جەنگ ڕایکرد، هات و لە سەلامەتی براکانی پرسی. 23کاتێک قسەی لەگەڵ دەکردن، پاڵەوانەکەی خەڵکی گەت، گۆلیاتی فەلەستی لە بەرەی فەلەستییەکانەوە هاتە پێشەوە، بە هەمان شێوازی پێشوو هاواری کرد، داودیش گوێی لێبوو. 24هەموو پیاوانی ئیسرائیلیش کە پیاوەکەیان بینی زۆر ترسان و لێی هەڵاتن.
25پیاوانی ئیسرائیل قسەیان دەکرد و دەیانگوت: «ئەو پیاوەتان بینی کە هاتە پێشەوە؟ بۆ تەحەداکردنی ئیسرائیل بوو. ئەو پیاوەی بیکوژێت پاشا زۆر دەوڵەمەندی دەکات و کچەکەی خۆی دەداتێ، ماڵی باوکیشی لە ئیسرائیل لە باج دەبەخشرێت.»
26داودیش بەو پیاوانەی گوت کە لەگەڵی ڕاوەستابوون: «چی دەکرێت بۆ ئەو پیاوەی ئەو فەلەستییە بکوژێت، ئەو شەرمەزارییە لەسەر ئیسرائیل لاببات؟ ئەو فەلەستییە خەتەنەنەکراوە کێیە هەتا تەحەدای سوپای خودای زیندوو بکات؟»
27ئەوانیش قسەکەیان بۆ دووبارە کردەوە کە دەیانگوت، پێیان گوت: «ئاوا دەکرێت بۆ ئەو پیاوەی کە ئەمە بکوژێت.»
28کاتێک ئەلیابی برا گەورەی گوێی لێبوو کە داود لەگەڵ پیاوەکان قسە دەکات، ئەلیاب زۆر لێی تووڕە بوو و گوتی: «بۆ دابەزیت؟ ئەو کەمە مەڕەت لە چۆڵەوانیدا بەسەر کێدا بەجێهێشت؟ من دەزانم چەند لەخۆباییت و دڵت چەند خراپە، چونکە تۆ تەنها بۆ تەماشاکردنی جەنگەکە دابەزیویت.»
29داودیش گوتی: «ئێستا من چیم کردووە؟ هەر قسەکردن نییە؟» 30ئینجا لەلای ئەو چوو بۆ لای یەکێکی دیکە و هەمان قسەی کردەوە و جەنگاوەرەکانیش هەمان وەڵامیان دایەوە. 31ئەو قسانەی داود گوتی بیسترانەوە و بە شاول ڕاگەیەنرا و ئەویش ناردی بە شوێنیدا.
32داود بە شاولی گوت: «کەس بەهۆی ئەوەوە دڵی خورپە نەکات. خزمەتکارەکەت دەچێت و لەگەڵ ئەو فەلەستییە دەجەنگێت.»
33شاولیش بە داودی گوت: «ناتوانیت بچیت بۆ ئەو فەلەستییە و لەگەڵیدا بجەنگیت، چونکە تۆ منداڵیت و ئەویش لە منداڵییەوە جەنگاوەرە.»
34داودیش بە شاولی گوت: «خزمەتکارەکەت شوانی مەڕەکانی باوکی بووە. هەر کاتێک شێرێک یان ورچێک دەهات و مەڕێکیان لە مێگەلەکە دەبرد، 35من بەدوایدا دەچووم و دەمکوشت و لە دەمی دەربازم دەکرد، کاتێک بۆم هەڵدەستا ملیم دەگرت و لێم دەدا و دەمکوشت. 36خزمەتکارەکەت شێر و ورچی دەکوشت و ئەو فەلەستییە خەتەنەنەکراوەش وەک یەکێک دەبێت لەوان، چونکە تەحەدای ڕیزەکانی سوپای خودای زیندووی کردووە. 37یەزدان کە منی لە چنگی شێر و ورچ دەرباز کردووە، هەر ئەو لە چنگ ئەم فەلەستییە دەربازم دەکات.»
شاولیش بە داودی گوت: «بڕۆ، با یەزدان لەگەڵتدا بێت.»
38ئینجا شاول کراسەکەی خۆی لەبەر داود کرد و کڵاوێکی بڕۆنزی لەسەر سەری دانا و زرێیەکی لەبەرکرد. 39داودیش شمشێرەکەی لەسەر کراسەکەی بەست و ویستی پێیانەوە بڕوات، چونکە تاقی نەکردبووەوە.
ئینجا داود بە شاولی گوت: «ناتوانم پێیانەوە بڕۆم، چونکە تاقیم نەکردوونەتەوە.» جا داود لە خۆی کردنەوە و 40گۆچانەکەی بەدەستەوە گرت، پێنج بەردی لووسی لە دۆڵەکەدا هەڵبژارد و خستییە ناو توورەکەی شوانییەکەی لەناو هەگبەکەی، قۆچەقانییەکەی بەدەستەوە گرت و لە فەلەستییەکە چووە پێش.
41لەو کاتەدا فەلەستییەکە هات و لە داود نزیک بووەوە، هەڵگری قەڵغانەکەشی لەپێشیەوە دەڕۆیشت. 42کاتێک فەلەستییەکە تەماشای کرد و داودی بینی، بە سووکی سەیری کرد، چونکە منداڵێکی سوورە و قۆز بوو. 43فەلەستییەکە بە داودی گوت: «من سەگم هەتا تۆ بە گۆچانەوە بۆم بێیت؟» ئینجا بە خوداوەندەکانی خۆی نەفرەتی لە داود کرد و 44پێی گوت: «بۆم وەرە هەتا گۆشتی تۆ بدەمە باڵندەکانی ئاسمان و دڕندەکانی دەشتودەر!»
45داودیش بە فەلەستییەکەی گوت: «تۆ بە شمشێر و ڕم و تیر بۆم دێیت، بەڵام منیش بە ناوی یەزدانی سوپاسالارەوە بۆت دێم، خودای سوپای ئیسرائیل، ئەوەی تەحەدات کرد. 46ئەمڕۆ یەزدان لە دەستمدا بەندت دەکات و دەتکوژم و سەرت لێ دەکەمەوە، ئەمڕۆ لاشەکانی سوپای فەلەستییەکان بە باڵندەکانی ئاسمان و ئاژەڵەکانی زەوی دەدەم، جا هەموو زەوی دەزانێت کە ئیسرائیل خودای هەیە. 47هەموو ئەم کۆمەڵەش دەزانن کە ڕزگاریی یەزدان بە شمشێر و ڕم نییە، چونکە ئەم جەنگە هی یەزدانە و ئێوەمان دەداتە دەست.»
48جا کاتێک فەلەستییەکە نزیک بووەوە بۆ هێرشکردنە سەر داود، داود بە پەلە ڕووەو ڕیزی جەنگەکە ڕایکرد بۆ بەرەنگاربوونەوەی فەلەستییەکە. 49داود دەستی بۆ توورەکەکەی درێژکرد و بەردێکی لێ دەرهێنا و بە قۆچەقانییەکەی تێی گرت و لە ناوچەوانی فەلەستییەکەی دا، بەردەکە لە ناوچەوانی چەقی و بە ڕوودا کەوتە سەر زەوی.
50بەم جۆرە داود بە قۆچەقانی و بە بەرد بەسەر فەلەستییەکەدا سەرکەوت، کاتێک لە فەلەستییەکەی دا و کوشتی، داود هیچ شمشێری بەدەستەوە نەبوو.
51ئینجا داود ڕایکرد و چووە سەر فەلەستییەکە، شمشێرەکەی هەڵگرت و لە کێلانەکەیەوە17:51 یان کالان. ڕایکێشا، کوشتی و بە شمشێرەکەی سەری لێکردەوە.
کاتێک فەلەستییەکان بینییان وا پاڵەوانەکەیان مردووە، هەڵاتن. 52دوای ئەوە پیاوانی ئیسرائیل و یەهودا هەستان و هاواریان کرد و دوای فەلەستییەکان کەوتن هەتا گەت و دەروازەکانی عەقرۆن. جا کوژراوەکانی فەلەستییەکان لە ڕێگای شەعەرایم هەتا گەت و عەقرۆن کەوتن. 53کاتێک نەوەی ئیسرائیل لە ڕاونانی فەلەستییەکان گەڕانەوە، خێوەتگاکەیان تاڵان کردن.
54داودیش سەری فەلەستییەکەی هەڵگرت و بردی بۆ ئۆرشەلیم، چەکەکانی فەلەستییەکەشی لەناو چادرەکەی خۆی دانا.
55کاتێک شاول داودی بینی کە بۆ بەرەنگاربوونەوەی فەلەستییەکە چووە، لە ئەبنێری فەرماندەی گشتی سوپاکەی پرسی: «ئەبنێر، ئەو گەنجە کوڕی کێیە؟»
ئەویش وەڵامی دایەوە: «بە گیانی پاشا نازانم.»
56پاشاش گوتی: «بپرسە، بزانە ئەم گەنجە کوڕی کێیە؟»
57کاتێک داود لە کوشتنی فەلەستییەکە گەڕایەوە، ئەبنێر بردی بۆ بەردەم شاول و سەری فەلەستییەکەشی بەدەستەوە بوو.
58شاولیش پێی گوت: «ئەی گەنج تۆ کوڕی کێیت؟»
داودیش گوتی: «کوڕی یەسای بێت‌لەحمیم، خزمەتکاری تۆ.»
大卫迎战歌利亚
1非利士人在犹大的梭哥招聚军队，准备作战。他们在梭哥和亚西加之间的以弗·大悯扎营。 2扫罗和以色列人也聚集起来在以拉谷安营，摆好阵势准备迎战。 3双方的军队在两边的山上对峙，中间隔着山谷。 4非利士营中有个名叫歌利亚的巨人出来讨战。他来自迦特，身高三米， 5头戴铜盔，身穿重达五十七公斤的铠甲， 6腿上有铜护膝，肩背铜戟。 7戟柄粗如织布机的轴，铁戟头重七公斤。有卫士拿着他的盾牌走在前面。 8他挑战以色列人，说：“你们为什么列阵打仗呢？我是非利士人，你们是扫罗的仆人，你们选一个人下来跟我一比高下。 9如果他打得过我，将我杀了，我们就做你们的奴隶。但如果我战胜他，把他杀了，你们就要做我们的奴隶，服侍我们。 10我今天向以色列军队骂阵，你们找一个人出来跟我比个高下吧！” 11扫罗和所有以色列人听了非利士人的这些话，都吓得惊恐不已。
12大卫是以法他人耶西的儿子。扫罗执政期间，耶西已经年纪老迈，住在犹大的伯利恒，有八个儿子。 13他的三个儿子已经跟随扫罗去打仗了，他们是长子以利押、次子亚比拿达和三子沙玛。 14大卫年纪最小，他的三个哥哥跟随扫罗期间， 15他有时去扫罗的军营，有时回伯利恒为他父亲放羊。 16这非利士人早晚都出来骂阵，长达四十天。
17一天，耶西对大卫说：“你带上十公斤烤麦和十个饼，赶快到军营中送给你的哥哥们。 18再带十块奶饼送给他们的千夫长，看望一下他们，带个信儿回来。 19他们跟随扫罗率领的以色列军在以拉谷跟非利士人打仗。”
20大卫清早起来把羊交给一个牧人看顾，然后照父亲的吩咐带着食物出发了。他来到军营的时候，大军正吶喊着出战。 21以色列人与非利士人摆好阵势，两军对垒。 22大卫把带来的东西交给负责看守的人保管，自己跑到阵中去问候哥哥们。 23他们正在交谈的时候，非利士军中的迦特人歌利亚出来像往常一样向以色列军骂阵，大卫都听见了。 24以色列人一看见歌利亚都竞相奔逃，极其害怕。 25以色列人彼此议论说：“看那个人！他是来向以色列军骂阵的。谁要能杀死他，王必有重赏，还会把女儿嫁给他为妻，并免去他父亲家在以色列应缴的赋税。” 26大卫问站在旁边的人：“如果有人杀了这非利士人，洗掉以色列人的羞辱，他会得到什么呢？这个未受割礼的非利士人是谁？竟敢向永活上帝的军队骂阵！” 27他们就把刚才的话一一告诉大卫。
28大卫的长兄以利押听见他跟人说话，就愤怒地对他说：“你来这里做什么？你把旷野的那几只羊交给谁了？我知道你骄傲自大，心怀恶意，你来只是想看打仗。” 29大卫说：“我做错了什么？我问一下都不行吗？” 30他又去问其他人同样的问题，得到了同样的答复。 31有人听见了大卫的话，就去告诉扫罗，扫罗便派人来召大卫。 32大卫对扫罗说：“大家不要因这个非利士人而丧胆，让仆人去战他。” 33扫罗说：“你不能去，你年纪还小，他却是一个久经沙场的战士。” 34大卫说：“我一直替父亲放羊，有时候狮子或熊会从羊群中叼走羊， 35我会去追打它，把羊从它口中救出来。如果它起来攻击我，我就揪着它的胡子把它打死。 36我曾打死过狮子和熊。这未受割礼的非利士人竟敢向永活上帝的军队骂阵，他的下场也必像狮子和熊一样。 37耶和华曾经从狮子和熊的利爪下拯救我，祂也必从非利士人手中拯救我。”扫罗对大卫说：“去吧，愿耶和华与你同在。” 38扫罗把自己的战袍给大卫穿上，又给他戴上自己的头盔，穿上自己的铠甲。 39大卫把刀挎在战袍上，试着走了几步，却不习惯这种装束，就对扫罗说：“我穿着这些无法作战，因为我不习惯。”他便摘下头盔，卸下铠甲， 40然后拿着杖，在溪里捡了五块光滑的石头放进牧人用的袋子，拿着投石器向歌利亚走去。
41歌利亚也迎着大卫走来，卫士拿着他的盾牌走在前面。 42歌利亚见大卫是个面色红润、相貌英俊的少年，就藐视他。 43他对大卫说：“你拿着棍子来战我，难道我是一条狗吗？”他就凭自己的神明咒诅大卫， 44又说：“你过来，我要把你的肉丢给天上的飞禽和地上的走兽。” 45大卫答道：“你是靠刀枪剑戟来攻击我，我是靠万军之耶和华的名，就是你所蔑视的以色列军队的上帝来迎战你。 46今天，耶和华必把你交在我手中，我必杀死你，砍掉你的头，用非利士军兵的尸体喂天上的飞禽和地上的走兽，使普天下都知道以色列有上帝。 47这里所有的人都必知道耶和华拯救人不靠刀枪，因为祂掌管战争的胜负。祂必把你们交在我们手中。” 48歌利亚迎面走来的时候，大卫就飞快地跑上去应战， 49他从袋里拿出一块石子用投石器猛力抛去，石子击中歌利亚的额头，嵌了进去，他迎面栽倒在地。
50大卫就这样不用刀剑，只用投石器和一块石子战胜了那个非利士人，杀死了他。 51大卫跑到那非利士人身边，从他刀鞘里拔出刀杀了他，并割下他的头颅。非利士人看见自己的英雄死了，纷纷逃跑。 52以色列人和犹大人乘势吶喊，追杀非利士人，直追到迦特和以革伦的城门。通往迦特和以革伦的沙拉音大道上到处是非利士人的尸体。 53以色列军队追杀非利士人回来，又掳掠了他们的营地。 54大卫把那非利士人的头颅带到耶路撒冷，把那人的兵器存放在自己的帐篷中。
55扫罗看见大卫出去迎战歌利亚，就问押尼珥元帅：“押尼珥啊，那少年是谁的儿子？”押尼珥答道：“王啊，我向你发誓，我真的不知道。” 56扫罗王说：“你去查查他是谁的儿子。” 57大卫杀了歌利亚回来，押尼珥就把他带到扫罗那里，他手上还拿着那非利士人的头颅。 58扫罗问他：“年轻人，你是谁的儿子？”大卫答道：“我是你仆人伯利恒人耶西的儿子。”
